Het bloedig incident te Bandoeng
Als Nieuw-Guinea niet
wordt overgedragen
»Een flinke stap vooruit«
Laatste brug
opgeblazen
Kardinaal van Preysing overleden
VRIJDAG 22 DECEMBER 1950
42ste JAARGANG
No. 12165
Directeur: C M v. BAMhKSVKLD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ttOOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
(PRIJZEN VANAF 1 JANUARI 1951)
Irrdonesisch boycot
dreigement
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd„ f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p.^nm^Telefoontjes^^30
De Indonesische lezing van het geval
DE INDONESISCHE militaire commandant van Bandoeng, overste
Amon, heeft aan Aneta medegedeeld, dat hij ten aanzien van het geza
menlijke communiqué, dat zou worden uitgegeven over de gebeurtenis
sen op het sportterrein te Bandoeng, niet tot. overeenstemming kon ko
men met de Nederlandse commandant, overste Van der Hurk. Over
ste Amon heeft thans een communiqué uitgegeven.
Overste Van der Hurk is naar Djakarta vertrokken om overleg met
generaal Scheffelaar te plegen.
ON-DEMOCRATISCH
INSTITUUT
rVENALS verleden jaar bij de be-
handeling van de begroting van
Binnenlandse Zaken in de Tweede
Kamer is er ook dit jaar weer een
goede dosis critiek geleverd op een
instelling, welke onze democratisch
gezinde afgevaardigden maar moei
lijk blijken te kunnen waarderen.
Die critiek gold de B.V.D. met wel
ke letters de üinnenlandse Veilig
heidsdienst piepgt te wjrden aange
duid. Deze critiek gold met op de
etrste plaats dt alweer verhoogde
uitgavenpost, welke nu reeds tot bo
ven de twee millioen is opgelopen.
Het gold meei de gedachce wat Kan
de B.VJD. mei dit geld ajlemaa* v/el
doen in strijd met onze demccratiscne
levensvormen?
Vooral de socialistische neer Goed
hart is bepaald gebeten op deze in
stelling, want wéér kwam hij »ret
allerlei voorbeelden aandragen /an
het slechte soort, juist zoals hij een
jaar te voren ook al had gedaan Dot
waren aUemaal domme dinger, die
de JJ.vD deed Hij verbood zij:,
personeel de omgang mei menien
var ae Partij van de Arbeio, hij aai
zelfs getracht een vakvereniging een
circnic-'re op te dringen en uit te ge
ven welke dooi de B.V.P was sa
menges'eld en dat soort van dingen
meer. Dat waren zo de bewijzen,
dat de B.V.D. een aantasting bete
kende van onze democratie.
IV/flEN kan afzien van de vraag of
al deze dingen, die de heer Goed
hart vertelde, wei allemaal .luist
zjjn. Verleden jaar werd hij met
soortgelijke verhaien danig op de vin
gers getikt, zodamg, dat een goed
deel van deze verhalen oedenkeiijk
op roddelpraat ging lijken. Het
komt er ook minder op aan of al deze
dingen waar zijn. De B.V.D. is eer
stens een jonge dienst, met perso
neel dat in vele gevallen nog niet ge
heel geschoold is. Daar worden na
tuurlijk fouten gemaakt, zoals ieder
een dqt doet die werkt. Tweedens
moet deze dienst krachtens zijn aard
in het geheim werken en dat prikkelt
uiteraard de fantasie rond deze
dienst.
Het gaat hier echter tenslotte bij
alle critiek op deze dienst om of hij
er in onze democratie zijn moet of
niet. Nu is men het er óók in de Ka
mer algemeen over eens, dat deze
dienst er in de huidige omstandighe
den moet zijn Maar om ons democra
tisch recht ongerept te handhaven
eist men nu controle op deze dienst.
En dit nu is volmaakt onjuist.
Deze dienst heeft in wezen een vol
strekt ondemocratisch - karakter.
Toegegeven. Maar men moet niet
proberen iets wat nu eenmaal in we
zen ondemocratisch is democratisch
te maken door openbare controle.
Doet men dit toch, dan frustreert
men het karakter en het wezen van
deze dienst en kan men hem even
goed opheffen Deze dienst vooral
om de dreiging van de vijfde colon
ne een nieuwe vorm van ondermij
ning van een staatsbestel, tegen te
gaan. Deze vijfde colonnes werken
nu eenmaal in het geheim. Wil nu
een Veiligheidsdienst daar met succes
tegen optreden dan zal hij 't óók in 't
geheim moeten kunnen doen. En als
hij dan ieder ogenblik voor zijn ge
dragingen in de Kamer ter verant
woording kan worden geroepen,
maakt men het werk van deze dienst
ten enemale onmogelijk.
Als deze dienst er zijn moet, moet
men hem ook laten werken.
Minister Teulings heeft het de Ka
mer duidelijk gezegd: „men moet het
doen of men moet het niet doen, maar
als men het doet moet men het goed
doen". Sn dat men het nrioet doen,
daarvan is iedreen, die het goed
meent met ons land, wel van over
tuigd.
DETEKENT dit nu, dat men deze
dienst dan maar zijn gang moet
laten gaan? Betekent dit, dat er dan
maar in het geheel geen controle
moet zijn en men alles maar moet
slikken?
Allerminst. Ten eerste is het ge
vaar voor ondemocratisch handelen
niet zo heel groot, omdat deze dienst
geen executieve bevoegdheid heeft.
Maar overigens, als men deze dienst
eenmaal aanvaardt, en men hem ook
wil laten werken, moeten de volks
vertegenwoordigers op een andere
wijze dan in het openbaar hun taak
aangaande deze dienst vervullen Er
is een re^erin^ dus ook een minis
ter van Binnenlandse Zaken, die op
democratische wijze het 'ertrouwen
heeft van de Kamer. Heeft zij of een
der ministers dit niet dan kan de
Kamer die regering of die minister
met de haar geëigende midd°len na~r
huis zenden. Maar als de Kamer dit
vertrouwen aan de minister van Bin
nenlandse Zaken heeft gegeven, dan
heeft zij dit ook gegeven aan zijn be
leid betreffende deze Veiligheids
dienst. Dan moet zij er ook op ver
trouwen. dat de minister zal ingrij
pen, indien de leiding van deze
dienst zou optieden op een wijze,
welke niet zou kunnen worden geto
lereerd. Zou hij dit niet doen en ook
dan die leiding handhaven, dan h^eft
de Kamer altijd nog de correctiemo
gelijkheid van het opzegpen van het
vertrouwen in deze minister. En ove
rigens kan zij mei haar klachten naar
de minister persoonlijk gaan, waartoe
minister Teulings de Kamer zeer
beslist heeft uitgenodigd.
In de dreiging van deze tijd is deze
ondemocratisch- dienst nu eenmaal
noodzakelijk. Men late haa» bestaan
én werken. Op deze wijze gezien be
hoeft daartegen niet zo groot be
zwaar te worden gemaakt. En het
misbaar dat de P. v. d. A. vooral over
deze dienst heeft gemaakt .lijkt ons
dan ook meer te liggen in de poli
tieke sfeer van dsze part'i zelf, die
meent bij de B.V.D., minder goed te
staan aangeschreven. Ook daarom is
het misbaar dat gemaakt werd, on
juist geweest.
HOUDT HET OF HOUDT HET
NIET? DE VRAAG VAN DE
DAG. Niet zodra komt er ijs in
vaart of sloot of de jeugd is er bij
om te proberen of het sterk genoeg
is. Feitelijk moeten we zeggen:
mannelijke jeugd, daar de meisjes
voorlopig liever de rol van toe
schouwer bij dit min of meer ge
vaarlijke spelletje vervullen
ïiplli
In het communiqué van Amon
wordt o.m gezegd, dat tijdens de
wedstrijd een groep leden van de
APR1 (Indonesische strijdkrachten)
toegang tot het terrein verzocht,
welk verzoek een woordenwisseling
en een handgemeen tot gevolg had.
Daarbij raakte een lid van de APR1
gewond Een officier van de Ko
ninklijke Landmacht en leden van
de militaire politie trachtten tussen
beide te komen, doch vergeefs. Eni
ge leden van de APRI zochten een
heenkomen en vluchten naar een
JOEGO-SLAVIë HOUDT REKE
NING MET EEN AANVAL
Generaal-majoor Djoero Loncare-
witsj, een lid van maarschalk Titos
legerstaf, verklaarde Donderdag
avond dat Joego-Slavië in de huidi
ge wereldsituatie de mogelijkheid
van een aanval van de Kominform-
landen niet uitgesloten kan achten
Generaal Loncarewitsj beschuldig
de Burgarije Hongarije en Roeme
nië ervan, dat zij grotere legers had
den dan door de vredesverdragen is
toegestaan.
HR. MS. „VAN EWIJCK" EN „DU
BOIS" IN DEN HELDER AANGE
KOMEN. Wederom zijn twee
fregatten in de haven van Nieuwe-
diep aangekomen, die de Ameri
kaanse Regering aan Nederland
heeft overgedragen. Het waren Hr.
Ms. „Van Ewijck" en Hr Ms. „Du
bois", die na de aankomst werden
geïnspecteerd door Commander L.
Holden, namens de Amerikaanse
ambassadeur en door de Comman
dant Zeemacht Nederland Vice Ad
miraal J. J. L. Willinge.
Bij de aankomst in de haven van
Nieuwediep: op de voorgrond Hr.
Ms. „Van Ewijck'; op de achter
grond Hr. Ms. „Dubois".
AZIATISCHE LANDEN ACH1
INDONESIë
In de wandelgangen van het In
donesische parlement vernam Ane
ta, dat er naar gestreefd wordt, dat
de dertien Aziatische landen, die ge
zamenlijk met Indonesië de zgn.
dertien landen-resolutie inzake Ko
rea ondertekenden aan de zijde van
Indonesië zullen staan bij de oplos
sing van het vraagstuk-Irian. Paki
stan verklaarde reeds als eerste ver
dediger van Indonesië te zullen op
treden, mocht het vraagstuk-Irian
een internationale kwestie worden.
Het dreigement van de boycot
ZOLANG WET EN RECHT worden geëerbiedigd en in acht genomen,
zal de Indonesische regering geen speciale of buitengewone beperkin
gen opleggen met het oog op een eventuele activiteit van het Indone
sische volk tot boycot van Nederla ndse belangen. Zo luidt een verkla
ring van Pellaupessy, de Indonesische minister van voorlichting, die
gisteren te Djakarta is verstrekt.
De voorzitter van het strijdcomité
Latoemahina, heeft op een vergade
ring te Makassar gezegd, dat in ge
heel Indonesië op 28 December de
monstraties zullen worden gehouden
in de vorm van een algemene sta
king. Tevens zal de opzegging van
de overkomst der Ronde-Tafel-con-
ferentie worden geëist. Dezelfde dag
zal de boycot van Nederlandse prp-
ducten beginnen. Die zal echter niet
tegen vitale bedrijven zoals scheep
vaart-, vliegtuig-, electriciteits- en
gasmaatschappijen zijn gericht.
Soemitro. de Indonesische minis
ter van handel heeft verklaard, dat
hij persoonlijk tegen uitvoering van
elke boycot is met betrekking tot de
kwestie Nieuw-Guinea. En dat zo
wel om morele als practische rede-
ADENAUER
Besprekingen over Duitslands bijdrage
De drie geallieerde Hoge Commis sarissen in West Duitsland en de
Westduitse bondskanselier, Konrad Adenauer, hebben Donderdag te
Bonn een bespreking van 5 uur gehad over de Duitse bijdrage tot de
defensie van West-Europa. Adenauer verklaarde na de conferentie, dat
„wij een flinke stap vooruit"' heb ben gedaan. Geen der dee'nemers
wide na afloop tegenover de pers een verklaring afleggen. Een pers
conferentie, die Adenauer Vrijdachochtend zou houden, werd afgelast.
Men verwacht, dat de besprekingen begin Januari zullen worden her
vat.
Men neemt aan, dat de Hoge com
missarissen Adenauer op de hoogte
hebben gesteld van het besluit van
de Atlantische raad om de herbewa
pening van een beperkt aantal Duit
sers toe te staan onder voorwar
den, die de garantie geven, dat er
geen nieuw Duits nationaal leger
of een Duitse generale staf zal wor
den opgericht»
Het algemene plan ls. zoals be- u« gewoonlijk welingelichte bron
kend, dat de Duitse strüdkrachten »e Londen wordt vernomen, dat de
zullen worden georganiseerd in ge- I
De Atlantische
verdediging
Plan van drie zones
vechtsgroepen van ongeveer 6000
man en in totaal 150.000 man zul
len te len
Adenauer op zijn beurt zal de ge
allieerden ongetwijfeld hebben ver
teld. wat de Westduitse republiek
als tegenprestatie verlangt voor her
bewapening. Bonn wenst o. a. een
vei igheidsverdrag in plaats van het
bezettingsstatuut.
lantisch Pact en de militaire chefs
de vorming van drie afzonderlijke
verdedigingszónes overwegen, n. 1.
een centraa.-Europese zóne onder
persoonlijke leiding van generaal
Eisenhower, een Noordelijke zóne
(Scandinavië en Oostzeehavens) on
der een bevelhebber, die onderge
schikt aan Eisenhower is en tenslot
te het Middcllandse-Zeegebied on-
Het is niet waarschijnlijk dat de der Britse leiding.
AMERIKAANSE BOMMEN
WERPERS VOOR INDO-CHINA.
De Verenigde Staten zijn bereid
dertig bommenwerpers van het ty
pe B-26 naar Indo-China te zenden
om de Fransen te helpen in de strijd
tegen de Vietminhbeweging.
Het Franse vliegdekschip ,Dix-
mude" heeft enige weken geleden
ongeveer 48 Amerikaanse jachttoe-
stellen naar Indo-China gebracht
Verder hebben de Verenigd.; Staten
voldoende uitrusting en munitie
verstrekt om de Fransen in staat te
stellen twaalf bataljons Vietnaine-
zen ie vormen voor de strijd .eg en
de Vietminh.
LABORATORIUM VOOR „VREED
ZAAM ATOOMONDERZOEK"
Het laboratorium voor „vreed
zaam atoomonderzoek", voor do
voorbereidende werkzaamheden
waarvan de programma- sn oegro-
tingscommissie der Unesco reeds
gelden heeft uitgetrokken
waarschijnlijk in Frankrijk. Zwit
serland. Nederland of Belgie worden
gebouwd, aldus heeft de Franse
commissaris voor de atoomenergie
Frangois Perrin, te Bombay ver
klaard Men verwacht, dat het plan
op de volgende bijeenkomst van de
Raad van Europa zal worden goed
gekeurd. Het niet-politieke labora
torium zou het grootste van deze
soort in Europa worden.
DE EERSTE „VLIEGENDE AUTO".
De Amerikaanse regeringsinstan
tie voor luchtvaartzaken heeft een
„certificaat van luchtwaardigheid"
verleend aan de eerste vliegende
auto" ter wereld, die zijn bestaans
recht heeft bewezen. De uitvinder.
Robert Fulton, wil onverwijld met
de vervaardiging op grote schaal be
ginnen. Hij hoopt zijn „vliegende
auto's" tegen een bedrag van zes
duizend dollar in de handel te kun
nen brengen.
Met het protype zijn reeds twee
jaar lang geslaagde proeven geno
men. De auto wordt, door het be
vestigen van vleugel, staart en
schroef, dat in enkele minuten kan
geschieden, een vliegtuig In de
lucht bereikt de „vliegende auto"
een gemiddelde snelheid van 175 ki-
lometer. bij een verbruik van onge-
veer dertig liter benzine. Bij gebruik
als auto wordt acht kilometer gere
den op een liter benzine De wijze
I van besturing is op het land dezelf-
de als in de lucht.
geallieerden het gehele bezettings
statuut buiten werking zullen stel
len. omdat daarmee de jurdische ba
sis voor de aanwezigheid van de ge
allieerde troepen in West-Duitsland
zou komen te vervallen.
Het woord is nu aan de Duitse en
geallieerde deskundigen, die bin-
Het definitieve plan zal eerst wor
den opgesteld, als Eisenhower in
Europa is aangekomen. Deze zal 'n
tijdelijk hoofdkwartier in Parijs
vestigen, maar in welingelichte krin
gen meent men, dat de generaal zijn
permanente hoofdkwartier meer
naar het Oosten wil inrichten,
nenkort zullen beginnen met het Straatsburg wordt in deze kringen
van besprekingen over de zeer waarschijnlijk geacht.
omvang van de Duitse bijdrage tot
de defensie. Het resultaat daarvan
dan later worden besproken op
een nieuwe bijeenkomst van de
Hoge commissie en kanselier Aden
auer
Van gezaghebbende zijde wordt
verklaard, dat de Atlantisch'
dichtbij gelegen post van de APRI,
waarna zij bewapend terugkwamen.
Vervolgens vuurden zij in het wilde
weg, waardoor vijf personen dode
lijk werden getroffen Leden van de
Nederlandse en van de Indonesische
militaire politie poogden zonder re
sultaat een eind aan het vuren te
maken. Na enige tijd kon de om
singeling doorbroken worden, waar
na op bevel van Amon de APRI-le-
den werden weggevoerd. Het com
muniqué besluit, dat tegen even
tueel schuldige leden van de APRI
maatregelen zullen worden geno-
Naar aanleiding van het commu
niqué van overste Amon deelde de
woordvoerder van het Hoge Com
missariaat desgevraagd aan Aneta
mede, dat er in dit stadium geen be
hoefte wordt gevoeld aan een afzon
derlijke uiteenzetting van Neder
landse zijde
Slechts wenste de woordvoerder
er de nadruk op te leggen, dat vast
staat. da. tijdens de incidenten door
militairen van de Koninklijke Land
macht geen schot is gelost.
OVERVAL OP JAVASCHE BANK
TE SURABAJA.
Op de Javasche Bank te Suraba-
ja is een aanval gedaan, waarbij 3,8
millioen rupias werder» buitgemaakt.
De bewapende rovers kwamen
op het ogenblik, dat de kluizen ge
opend waren. Onder de vijf rovers
bevonde-i zich één Europeaan en
een Indo-Europeaan. De portier
werd neergeslagen.
Het bruggenhoofd
Hoengham
De bezetting van het bruggenhoofd
Hoengham, in Noordoost-Korea, die
door meer dan 100.030 communisten
belaagd wordt, heeft zich terugge
trokken op een kleiner defensie-ge
bied, dat gemakkelijker te verdedi
gen is. Het garnizoen blies de laat
ste brug, die van het Zuiden uit toe
gang verleent tot de omsingelde ha
ven, op, en biedt taaie tegenstand om
zijn linies te handhaven met steun
van het scheepsgeschu' en marine-
vliegtuigen, die de vijand met bom
men en boordwapens bestoken.
Generaal MacArthur deelde mede,
dat het verbonden leger in Noord-
te Brussel niet tot een besluit is Aorea, de Zuid-Koreanen buiten be-
gekomen over instel ing van de
functie van le'der van de militaire
productie in Europa.
Diplomaat, kerkvorst en strijder
van Berlijn, is gisteravond tengevolge van een hartaanval plotse
ling overleden. De katholieken van Berlijn en Oost-Duitsland hebben
door de dood van hun zeventigjarige kerkvorst een groot leidsman verlo
ren op een kritiek ogenblik. Voortdurend heeft kardinaal van Preysing
uitdrukking gegeven aan zijn vast besluit de rechten der katholieken in
Oost-Duitsland tot het eind toe te verdedigen tegen de toenemende
druk van het communisme, zoals hij vroeger pal stond tegen het natio-
naal-socialisme.
Professor Dovifat van de West-
Lerlijnse universiteit eerde de over
leden kardinaal gisteravond voor de
Noordwestduitse Radio-omroep als
„een der geduchtste tegenstanders
"an het totalitaire Oostduitse regiem
en zijn anti-kerkelijke politiek". Dat
de strijd tussen Kerk en staat in
Oost-Duitsland zijn hoogtepunt nog
niet heeft bereikt is voor het grootste
deel te danken aan kardinaal von
Preysing's diplomatieke optreden.
Als diplomaat van het koninkrijk
Beieren is kardinaal von Preysing,
die 30 Augustus 1880 geboren werd
op het landgoed van de familie von
Freysing Lichtenegg-Moos te Kron-
winkel in Beieren, zijn loopbaan be
gonnen. Hij was verbonden aan de
Beierse ambassade in Rome, toen hy
in 1908 een schitterende toekomst in
de wereld vaarwel zei om zich voor
te bereiden op het priesterschap. Na
vier jaar studie in de theologie werd
de jonge von Preysing in 1912 pries
ter gewijd. In zijn eerste priester jaren
was hij onder meer domprediker in
München. In 1932 werd mgr. von
Preysing bisschop van Eichstadt en
3 jaar later aartsbisschop van Berlijn.
Van Berlijn uit leidde mgr. von
Preysing de strijd der katholieken te
gen het nationaal-socialisme. Her
haaldelijk deed hij felle aanvallen op
de anti-kerkelijke politiek der na
zi's in zijn preken en herderlijke
Berlijn werd door Göbbels verboden
cm de anti-nazi-artikelen, welke mgr.
von Preysing hierin schreef. Aan de
aartsbisschop zelf durfden de nazi's
niet te raken, maar wel troffen zij
hem diep in een van zijn mede-hel
pers, prelaat Lichtenberg. De laatste
wens van de kardinaal is dan ook
geweest, dat hen begraven wordt op
de Luisenbegraafplaats naast deze
verloren vriend.
in 1945 benoemde de Paus mgr. von
Preysing uit erkentelijkheid voor
zijn grote verdiensten tot kardinaal.
Even onverzoenlijk als mgr. von
Preysing tegen de nazi's geweest was,
moest kardinaal von Preysing nu
weerstand bieden aan het opdringen
de communisme. Onbevreesd stelde
hij de wreedheid aan de kaak van
de Oostduitse concentratiekampen;
standvastig verzette hij zich tegen
de pogingen om het kerkelijk leven
in een hoek te dringen In het begin
van dit jaar bereikte de strijd tus
sen het communistisch regiem en de
Kerk een kritiek punt toen de kar
dinaal de geestelijkheid van zijn bis
dom in een rondschrijven aanspoor
de geen verklaringen te tekenen tot
steun aan de „vredesactie van het
communistische Oostduitse „Nationa
le Front".
„Een echte herder van de Duitse
katholieken, in het bijzonder die in
de Sovjet-zóne, is heengegaan", ver
brieven. Het officiële kerkblad van klaarde prof. Dovifat.
icnouwing gelaten, 12.975 manschap
pen verloor aan gesneuvelden, ver
misten en gewonden tijdens het mas
sale tegenoffensief van de Chinezen,
dat 16 dagen duurde, van 27 Novem*
ber tot 12 December. Zeven Ameri
kaanse divisies verloren 11.964 man
en de andere strijdkrachten var de
Verenigde Naties 1.011 man. Com
mandanten te velde schutten, dat de
communistische verliezen over het
zelfde tijdsverloop het tienvoudige
bedragen.
Het ministerie van Defensie te
Washington maakt bekend, dat de
Amerikaanse verliezen op 15 Decem
ber 36.421 man bedroegen, van wie
5.518 gesneuveld ,25.587 gewond en
5.311 vermist.
De nasleep van de verliezen, aldus
MacArthur, was reeds tot uiting ge
komen in de waarneembare vertra
ging van de vijandelijke opmars.
TWEEDE VREDESOPROEP AAN
PEKING.
De commissie van drie, die moet
trachten het vuren in Korea te doen
staken, heeft naar thans bekend
werd, Dinsdag Peking een tweede
boodschap gezonden waarin om een
wapenstilstand wordt gevraagd. De
eerste nota werd verleden week Za
terdag verstuurd. In de nieuwe nota
wordt verklaard, dat onderhandelin
gen over het geheel der problemen
van het Verre Oosten zouden kunnen
volgen nadat in Korea een wapen
stilstand zou zijn afgekondigd.
Volgens een mededeling van een
woordvoerder der Amerikaanse dele
gatie in Lake Success, zcuden de Ver
enigde Staten zich in beginsel met
een onderzoek van hei geheel der
problemen eens verklaard hebben.
KcPLI&it^e...
Want het is nooit de vraag, wat
het leven óns heeft te bieden, maar
wat wij bieden aan het grote levens
geheel.
