S)e£eiclóe6ou/fca/nt Mao gooit roet in het Koreaanse eten MILLIOENEN- STUDIE Rechter erkent de republiek Zuid-Molukken Tibetaans verzet gebroken Onverwachte tegenslag in Korea Fransen ontruimen Lakoay Na koning Gustaafs dood De opstand op Portorico MAO'S LANGE VINGERS Directeur: C. M. HAMERS VELD Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" VRIJDAG 3 NOVEMBER 1950 42ste JAARGANG No.12123 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm; en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct p. mm. Telefoontjes f 1.50 I"VE NOTA betreffende de toestand van 's Rijks financiën, kortweg de financiële nota genaamd, ziet er voor het komende jaar niet al te rooskleurig uit. Zoals bekend had de minister van Financiën voor dat jaar een tekort geraamd van 117 millioen gulden, maar bij de behandeling van de be- lastingontwerpen in de Tweede Ka mer heeft hij als argument tegen het amendement van dr Lucas aange voerd, dat dit tekort nu reeds op meer dan 250 millioen moet worden geschat, al gaf hij tegenover de heer van den Heuvel, die gezegd had, dat zijn belastingpolitiek het economisch leven van ons land ondermijnde, hoog op van de economische wel vaart, welke ons land sinds de be vrijding te zien had gegeven. Wij hebben in een vorig artikel daarop bereids de aandacht gevestigd. Men moet zich nu echter twee za ken afvragen: ten eerste of het met de tekorten, welke onze begrotingen nu reeds bijna jaar in jaar uit te zien geven, zo kan blijven doorgaan en ten tweede of het tekort, dat de minister van Financiën in de Twee de Kamer noemde, het tekort name lijk van ruim 250 millioen straks het werkelijke tekort zal blijken te zijn. of dit tekort dus uiteindelijk niet be langrijk hoger zal worden. Om bij het laatste te beginnen moet men wel aannemen, dat dit werkelijk het geval zal zijn. Immers op pagina 5 van de financiële nota wordt gezegd, dat het dë regering nog niet mogelijk is zich op dit mo ment reeds een concrete voorstelling te maken van het bedrag, dat met de verhoging der defensie-uitgaven zal zijn gemoeid, maar dat de ge dachten vooralsnog in de richting gaan van een verhoging met 10 a 15 van het thans voor de beide mi litaire departementen uitgetrokken totaal bedrag. En dit totaal bedrag bedraagt nu reeds 859 millioen. Hier zal dus nog wél een flinke honderd millioen moeten worden bij opge teld. Deziet men de tekorten der laatste jaren dan komt men over de ja ren '46, '47 en '48 tot ontstellende bedragen. Het tekort op de gehele dienst be droeg in 1946: 914 millioen, in 1947: 1109 millioen en in 1948: 927 mil lioen. Over 1949 zal waarschijnlijk een overschot kunnen worden ge boekt van 118 millioen dank zij het saldo van de speciale rekening bij de Nederlandse Bank waarop de te- genwaardt in guldens van de dollar schenkingen in het kader van het Europese Herstelprogj^mma wordt gestort. Een ander voordeel is het cijfer der belastingopbrengsten, wel ke de laatste jaren voortdurend zijn meegevallen, in het jaar 1950 zelfs 400 millioen. Neemt men deze cyfers mede in ogenschouw dan ziet de begroting er nog troostelozer uit dan zij reeds is. Men moet immers aannemen, dat dit begrotingsjaar de belastingop brengsten niet zulk een grote mee valler zullen vertonen als de voor gaande jaren het geval was en dit in verband met de in overweging zijnde belastingontwerpen, welke een belastingverlaging zouden be ogen tot een bedrag van 154 millioen. En dit bedrag zal misschien nog iets hoger worden als het amendement Lucas op het ontwerp verlaging der loon- en inkomstenbelasting door beide Kamers zal zijn aanvaard. Het is duidelijk, dat het levensni veau tot nu toe kon worden gehand haafd dank zij de schenkingen uit de Marshallhulp. Maar dienaangaande muet K.P.M. pleegde onrechtmatige daad De president van de arrondissements-rechtbank te Amsterdam, mr. C. W. Thone, heeft gisteren in kort geding uitspraak gedaan in de zaak vari. de republiek der Zuid-Molukken tegen de K. P. M.t welke laatste Neder landse maatschappij haar schepen beschikbaar stelde voor het vervoer van Indonesische militairen naar Ambon De uitspraak komt er op neer dat zolang de krijgsverrichtingen tegen de republiek der Zuid-Molukken voortduren, de K. P. M- geen schepen, al dan niet met personeel, 'ter be schikking mag stellen van de regering der republiek Indonesië Voor het vervoer van troepen of materieel naar de Zuid-Molukken, qp verbeurte van een dwangsom van een kwart millioen gulden voor iedere reis van elk schip. R.T.C. ERKENDE ZELFBESCHIKKINGSRECHT. De president behandelde in de eer- e plaats de vraag, opgeworpen door de K.P.M., of de republiek der Zuid-Molukken wel de rechtsper soonlijkheid bezat, die nodig is om in een rechtsgeding op te treden. Deze vraag beantwoordde de pre sident bevestigend. Hij overwoog hierbij, dat de ov.ergangsovereen- komst tussen het koninkrijk der Ne derlanden en de republiek der V.S.I. aangegaan ter Ronde Tafel Confe rentie, aan de bevolking van het ge bied der Zuid-Molukken het recht een afzonderlijke deelstaat te vormen en om daarna de gelegen heid te krijgen de definitieve grond wet van de republiek der V.S.I al dan niet te aanvaarden, dus om al dan niet uit die republiek te treden, en de bevoegdheid te hebben tot on derhandelen omtrent een speciale verhouding tot de republiek en het koninkrijk. e president constateert verder, dat de Ambonnese bevolking haar zelfbeschikkingsrecht niet meer op de voorgeschreven wijze heeft kun nen uitoefenen, omdat het herhaald beroep van de regering van de deel staat Oost-Indonesië op de regerin gen van de republiek en het konink rijk, en op de Unci tot uitvoering de betreffende bepalingen is af gewezen of terzijde gelegd. Het besluit van de republiek der V.S.I. van 20 Mei 1950 tot vestiging van een eenheidsstaat, waarbij de in- ternationaalrechtelyk vastgelegde federale structuur werd terzijde ge steld heeft bovendien de uitvoering van de bepalingen der R.T.C. in de zen doorkruist. Van een opstand der Ambonnese bevolking tegen het wettig gezag is dus geen sprake, aldus de president, daar dit wettige gezag zelf het recht om zich los te maken van dat gezag aan de bevolking heeft toegekend, terwijl dit wettige gezag daarenbo ven verhinderd heeft, dat die bevol king op formeel omschreven wijze dat zelfbeschikkingsrecht verwezen lijkt. Militare wandeling mar Lhasa Omtrent de kwestie, dat de repu bliek der Zuid-Molukken door Ne derland niet is erkend, overwoog de president, dat de erkenning van de feitelijk bestaande republiek der Zuid-Molukken ligt opgesloten in de wet op de souvereiniteitsoverdracht Indonesië. Imers, het koninkrijk der Nederlanden is de overeenkomst met de republiek der V.S.I nageko men en kan aan de bevolking van de Zuid-Molukken niet te goeder trouw verwijten, dat zij, volkenrech telijk hiertoe bevoegd, het zelfsbe- schikkingsrecht uitoefende, dat haar bij overeenkomst was verzekerd, maar haar door de republiek werd onthouden. Ook naar Nederlands recht bestaat dus de republiek der Zuid-Molukken als staat, zo meende de president. Wat nu het beschikbaarstellen van schepen van de K.P.M. by de gewa pende actie tegen Ambón betreft, overwoog de president, dat dit ge wapend optreden inbreuk maakt op het zelfsbeschikkingsrecht, dat aan de republiek der Zuid-Molukken bij de wet op de souvereiniteitsover dracht was toegekend, en daarmee tevens op de fundamentele menselij ke rechten en vrijheden, by diezelf de wet erkend. Door hiervoor haar schepen ter beschikking te stellen, neemt de K.P.M. deel aan een on rechtmatige daad tegen de republiek der Zuid-Molukken en haar bevol king. DE K.P.M. GAAT IN HOGER BEROEP. De directie van de Kon. Paket- vaart Mij deelt mede, dat zy in ho ger beroep gaat tegen het vonnis, dat de president van de Amsterdam se Arrondissements-rechtbank heeft uitgesproken in het kort geding van de republiek der Zuid-Molukken contra de K.P.M. DE NALATENSCHAP VAN SHAW. Shaws na.aienschap wordt op 500.000 pond sterling, geschat. Hy is dus een der rijkste Britten. In dit bedrag is echter niet begrepen het beloop van de auteursrechten welke krachtens de internationale conven tie van Chicago tot het jaar 2000 aan zijn erfgenamen zal worden uitge keerd. De omvang van het bedrag de zer auteursrechten is niet te bepa len Dit zal afhangen van de popu lariteit, die de werken van de over ledene in de komende jaren zullen genieten. DE SUIKERBIETENCAMPAGNE IN GRONINGEN. Tengevolge van de suikerbietencampagne is het in de Groningse grachten een drukte van belang. Onophoudelijk varen schepen, volgeladen met suikerbie ten, naar de suikerfabrieken. Speciaal de schippers uit de pro vincie Groningen nemen de weg door het Westerh a vensluisje, dat echter slechts twee schepen tegelijk kan schutten. Dientengevolge ligt er in de Sluis- kade steeds een groot aantal sche pen, die wachten, tot zij geschut kunnen worden. Een overzicht van de Sluiskade met op de achtergrond de A-kerk. Amerikanen bij Oensan teruggeslagen Het kennelijk in betekenis toenemend ingrijpen van China, althans van Chinese troepen en wapenen, in de laatste fase van de strijd op Korea, heeft dè UNO-troepen een onverwachte tegenslag bezorgd. Bij het nade ren van de Chinese grens moesten zij op verscheidene punten terugdein zen voor de verwoede tegenaanvallen der communisten. Oensan, op 10 km van de grens, moest na zware strijd worden prijsgegeven en de rode bedreiging van de Amerikaanse posities in deze sector heeft andere voor uitgeschoven eenheden, die nog slechts 24 kilometer van de grensrivier de Yaloe verwijderd waren, gedwongen zich op de hoofdmacht terug te trekken. Volgens niet-officiële waarnemers bebben de Chinese communistische legers het Tibetaanse verzet reeds ge broken. Er zou hun nog slechts een militaire wandeling van een dag of veertien vor de boeg staan alvorens zij Lhasa, de hoofdstad van Tibet, hebben bereikt. Chinese legerafdelingen trekken men I op het ogenblik Tibet binnen langs bedenken, dat Nederland een groot een weg, die ze zelf deel van zijn fortuin in Indië heeft verloren en nu dus eigenlijk op een niveau leeft, dat ver ligt boven onze draagkracht. Men neemt aan, dat de Marshallhulp in 1952 zal ophouden te vloeien en wat dan? Zal ons volk zich dan nog langer een begroting kunnen permiteren, die voor Onderwijs, Kunsten en We tenschappen een bedrag vertoont van ruim 400 millioen, voor militaire uitgaven, hoe noodzakelijk deze met het oog op de bedreigingen uit het Oosten ook moge zijn, van rond een milliard, voor sociale voorzieningen van ruim 500 millioen mitsgaders een Nationale schuld van ongeveer 800 millioen per jaar? Er zijn gebieden, waar men zon der onherstelbare schade voor de toekomst uitgezonderd dan het gebied van defensie de staatstaak tijdelijk kan inperken. Daarop zal de regering moeten zijn voorbereid voordat het ophouden van de Mars hallhulp ons voor een catastrophe plaatst, welke dan niet meer is tegen te houden. Daarom mag de publieke schuld niet verder stijgen dan zy nu door de noodzakelijk grote uitgaven voor de fensie, voor materiële oorlogsscha de en andere omstandigheden reeds gestegen -s, Nu is er nog vóór 1952 een proces van aanpassing mogelijk, maar dan mag daarmee ook geen ogenblik lan ger meer worden gewacht. meldt 't communistische persbureau Nieuw China. Volgens dit bericht komen achter deze eerste troepen voorraden en versterkingen binnen. Volgens het persbureau worden de Chinese troepen „uitbunuig verwel komd" en door Lama's (priesters) bij de poorten der steden begroet. Te Saigon is medegedeeld, dat de Franse troepen Woensdag begonnen zijn met de militaire evacuatie van Laokay, de Franse vooruitgeschoven Westelijke sleutelpositie aan de grens tussen China en Indo-China. Ten minste drie bataljons der Vietminh poogden een fort te bemachtigen met het doel de stad en de omringende bruggen te bezetten. Woensdag vormden de troepen der Vietminh een bruggenhoofd aan de Westelijke over van de Rode Rivier in de na bijheid van Laokay. Ook aan de Oos telijke oever in de nabijheid van Traivan, ongeveer 40 3km. stroomaf waarts van Laokay, werden eenheden waargenomen. ai AMERIKAANSE VERLIEZEN. Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft bekend gemaakt dat de Amerikaanse verliezen in de Ko reaanse oorlog tot 27 October in to taal 27.610 bedroegen: 4403 donen, 18.879 gewonden en 4328 vermisten. Het legei leed de zwaarste verlie zen- nl. 23.987 man, gevolgd door de mariniers met 3142 man. de marine met 234 man en de luchtmacht met 197 man De Australische minister van oor log heeft Donderdag bekend gemaakt dat de beve hebber der Australische troepen in Korea, luitenant-kolonel Charles Green, tengevolge van oor logsverwondingen is overleden. AMERIKAANS BATALJON GEÏSOLEERD. De UNO-strijdkrachten proberen nu. volgens gisteravond binnengeko men berichten, een geïmproviseerde frontlijn te voren, die van de stad Tsjongjoe (aan de Westkust) via Taetsjon naar Koejangdong (15 km. ten Zuiden van Oensan) loopt. De luchtmacht zond 124 jachtbommen werpers naar deze frontsector om de landstrijdkrachten ta steunen bij haar pogingen het heen en weer golvende front te stabiliseren. Twee bataljons van de Amerikaan se eerste cavaleriedivisie, die giste ren bij Oensan waven inges.oten, kon den zich uit de vijandelijke omsinge ling vechten. Een derde bataljon is nog steeds geïsoleerd en pogingen om het te ontzetten moesten worden op gegeven. Volgens onbevestigde frontberich- ten heeft een Chinese krijsgevangene verklaard, dat er in deze frontsectoi ongeveer 3000 Chinezen, vergezeld van 300 Koreaanse tolken, in de strijd zijn geworpen. VERDERE TERUGTOCHT DER AMERIKANEN De troepen der V.N. zagen zich Vrijdag gedwongen in Noord-West- Korea verder terug te trekken, ter wijl een vijandelijke aanval een aan tal vooruitgeschoven Amerikaanse en Zuid-Koreaanse eenheden dreig de af te snijden. De tegenstander trekt op het ogenblik naar het Zuid- Westen op van Hoeitsjon. aldus een woordvoerder van het Ameri kaanse achtste leger, en zou Koenoe- ri, het hoofdkwartier van eenheden van het tweede Zuid-Koreaanse le gercorps. reeds tot op enkele kilo meters zijn genaderd. Het schijnt zijn bedoeling te zijn alle zich ten Noorden van de Tsjongtsjon bevin dende strijdkrachten der V.N in te sluiten. Volgens de laatste berichten be vinden de communisten zich reeds ten Zuiden en ten Oosten van enkele eenheden der V.N. op de Noordelij ke oever van de Tsjongtsjon. Ook in het gebied van Oensan en Taetsjon, waar gisteren omsingelde Ameri kaanse troepen aan hun lot moesten worden overgelaten, moest het te rugtrekken worden voortgezet Volgens de woordvoerder van het achtste leger zijn de linies der V.N., die zich tot op 20 kilometer afstand van de Mandsjoerijse grens hadden bevonden, thans ingekort ter verde diging van een bruggenhoofd over de Tsongtsjon bij Andjoe, bij Sinand- joe aan de Westkust iets meer naar 1 enjge dagen geleden was uitgebro- het binnenland gelegen. De enige sector, waar de strijd krachten der V.N. heden volgens de berichten nog in de aanval waren, is het centrale front waar Ameri kaanse mariniers een aanval hebben uitgevoerd op hetgeen naar men meent grotendeels een Chinese com munistische strijdmacht is, die het strategische Tsjoisin-bekken verde digt Verder naar het Noord-oosten bevindt de Amerikaanse zevende di visie, die vijf dagen geleden bij Iwon landde, zich op enige kilometers ten Noord-Westen van Poengsan. Weer «een kronin»s-plechtieheid De Zweedse hofmaarschalk heeft Donderdag medegedeeld, dat koning Gustaaf VI Adolf niet zal worden gekroond. De nieuwe Zweedse ko ning volgt hiermede het voorbeeld van zijn overleden vader, die even min gekroond wenste te worden, daar hij daaraan „teveel plechtig heid" verbonden vond. Het stoffelijk overschot van koning Gustaaaf V is gisteravond in alle eenvoud van het kasteel Drottning- holm, waar de koning gestorven is, naar het paleis in Stockholm overge bracht. Slechts tien autr's volgüen de lijkwagen, maar de twaalf km. lange route was afgezet door pad vinders en schoolkinderen, die met fakkels de weg voor hun koning op zyn laatste tocht verb' htten. De stoet werd voorafgegaan door de hofpredikant, de vroegere aartsbis schop Erling Eidem, en gevolgd door auto's waarin koning Gustaaf VI en de andere leden van de koninklijke familie hadden plaatsgenomen. Vrijwel bedwongen De opstand op Portorico, welke ken, is thans vrijwel bedwongen na dat de politie de leider der nationa listen, Pedro Albizu Campos, en en kele andere nationalistische en c munistische voormannen, had gear resteerd. Campos gaf zich pas over, toen de politie zijn huis onder vuur nam, en het met traangasbommen be stookte. Onder de gearresteerde commu nistenleiders bevinden zich de voor zitter en de secretaris van de com munistische partij. De gouverneur van Portorico ver- D ODE CHINESE troepen zijn op het „Dak der Aarde" geklommen, zo als Tibet wordt genoemd, om de Ti- betanen te gaan bevrijden. Van ern stige tegenstand is niet veel geble ken en men kon dat ook nauwelijks verwachten. De Tibetanen zijn geen militair volk, zy zijn een volk van monniken en worden geregeerd door de Dalai Lama, het geestelijk hoofd der Boedhisten. Van vreemdelingen heb ben zij nooit gehouden, hun 0 grenzen zijn steeds herme tisch gesloten geweest en Iiiasa was bekend als de „verboden stad". Nu wacht Lhasa met gelaten heid op de komst van de ongenode gasten uit China en de Dalai Lama een jongeling van 17 jaar, maakt zich reeds klaar om uit te wijken naar India, dat hem asyl heeft toegezegd. Volgens berichten uit Chinese bron worden de „bevrijders" overal met groot enthousiasme ontvangen en staan de lama's (Boedhistische priesters) aan de poorten van de ste den om hen te verwelkomen. Wij kennen dat van Korea. India maakt zich echter hevig on gerust en niet ten onrechte, want het ziet met lede ogen de rode Chinezen van Mao aan zijn grenzen verschij nen. Zolang de Mimalaya en het Ti betaanse hoogland India van China scheidde, was Pandit Nehroe beste maatjes met Mao en streefde hij naar de rol van de grote middelaar in Aziatische aangelegenheden tussen Azië en Moskou. Maar nu voelt hij zich lichtelijk opgelaten met deze satellieten van Moskou; zij komen al te dicht in de buurt. Bovendien ken nen zy geen manieren. Reeds maan den vertoefden Tibetaanse onderhan delaars te New Delhi in afwachting van een uitnodiging om naar Peking te komen. Peking wenste echter niet te onderhandelen en liet de Tibeta nen rustig in New Delhi zitten tot grote ergernis van Pandit Nehroe. ZAL INDIA nu deze nieuwe daad van agressie voor de Verenigde Naties brengen? En wat doet de Vei ligheidsraad? Officieel schijnt nie mand te weten wat de hele wereld allang weet, dat er een overval plaats vindt op een vreedzaam volk. Men wacht nog steeds op officiële gege vens en meent, dat de situatie nog altijd niet duidelijk is. Volgens Chi na betreft het ook hier een zuiver binnenlandse aangelegenheid. China heeft n.l. de laatste jaren volgehou den, dat Tibet eigenlijk Chinees ge bied is. Vroeger waren er twee heer sers in Tibet. n.l. de Dalai Lama, het geestelijk hoofd, en de Pantsjen La ma, het wereldlijk hoofd De Pantsjen Lama was pro-Chinees, doch moest het onderspit delven en vond onder dak in China. Thans komen de Chi nezen natuurlijk met deze Pantsjen Lama aandragen om aan hun actie een legaal tintje te geven, en daar de Pansjen Lama inderdaad nog vrele aanhangers telt in Tibet, is het best mogelijk, dat vele Tibetanen zijn terugkeer zullen toejuichen. Maar niemand zal zich daarom laten wijs maken, dat de troepen van Mao al leen uit liefde voor de Pantsjen Lama in Tibet zijn bim.engevallen In we zen is deze inval in Tibet een dood gewone daad van agressie met geen andere bedoeling, dan Tibet te bezet ten, om daar een mooie uitvalsooort te hebben naar het rijke India Maar officieel" is de situatie nog altijd niet duidelijk. Evenals trouwens op Korea. Daar weet iedereen, dat de Chinezen de Noord-Koreanen thans te hulp zijn gekomen, met net gevolg, dat de strijdkrachten der V.N. op een onver wachte versterking der Noord-Ko- reaanse weerstand zijn gestuit. Maar „officieel" weet men nog altijd niet, of deze Chinezen nu wel echte Chi nezen zijn. Waar het op neer komt is dit: het optreden van Mao stelt de wereld voor beslissingen met uitermate gro te consequenties en men aarzelt om die beslissingen te nemen en die con sequenties te aanvaarden. Iedereen beseft, wat er eigenlijk moest ge beuren, n.l. Mao op z'n vingers tik ken. klaarde, dat de gehele opzet van de opstand „duidelijk en uitgesproken" onder de invloed van het wereld communisme stond Nationalisten hebbc" verklaard, dat de toestand in Portorico geen bin nenlandse' aangelegenheid is, maar een kwestie, waaryiede de interna tionale vrede en veiligheid gemoeid is. Zij hebben de secretaris-generaal der V.N. verzocht, de kwestie bij de V.N. aanhangig te maken. 'T ZAL LANG DUREN, ZEGT TRUMAN. Op vragen betreffende het besluit van de U.N.O. om de diplomatieke boycot van Spanje te beëindigen, heeft Truman, na aanvankelijk ge weigerd te hebben commentaar te geven, gezegd, dat het lang zal du ren aleer de Ver. Staten een ambas sadeur naar Spanje zullen zenden. Kowiettie. Een mensenleven is te kort om alles maar lang genoeg om veel te leren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1