LEIDEN VIERDE 3 OCTOBER
Dank zij prachtig herfstweer'
verliep alles zonder hapering
Lunapark: Heerlijk domein van de jeugd
Zeer grote belangstelling voor alle nummers
Ondanks regen en kou, toch
goed geslaagde taptoe
een
Voorzitter W. v. d. Laan
ontving Leidse Erepenning
WOENSDAG 4 OCTOBER 1950
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Vóór alles is het Schuttersveld op
3 October het domein van de jeugd.
Hun klinkt de cacophonie van schet
terende orgelklanken als feestmuziek
in de oren; voor hen is het klater
goud aan de wanden der établisse
menten echt, het rumoer een verruk
king, de drukte een heerlijkheid en
de overvloed van vermakelijkheden
een niet te beschrijven vreugde. Zij
vliegen van links naar rechts, blijven
overal even staan en laten zich geen
onderdeeltje ontglippen! Voor hen
betekent 3 October: het Lunapark.
En wafle het niet, dat geld voor
hen: gelukkig schaars is en spoe
dig op, dan zou er aan de feestpret
geen einde komen!
De meeste volwassenen staan daar
anders tegenover. Zo zjj al het Schut
tersveld betreden, houden zij zich
toch kalmer en geloven niet ieder
woord, dat door de ratelende micro
foons geschreeuwd wordt, om aan
dacht en publiek te trekken. Niet
ieder achtenswaardig Ledenaar kan
zich een stemming aanmeten, om in
de zweefmolen te klimmen of het
hoofd van Jut te verpletteren. Zij
laten dit over aan de jeugd, die er
des te gretiger gebruik van heeft ge
maakt.
Is er v'oor jongens een grotere at
tractie denkbaar, dan de waaghalze
rij per motor tegen een loodrechte
wand van zeven meter hoogte? In
duizelingwekkende vaart vliegen de
rijders tegen de planken op; de stank
van hun motoren en het oorverdovend
I de geronk maken het nóg sensatione-
I Ier.
Het volgende nummer is een dame,
die zich in een ijsblok bevriezen laat.
Althans volgens de aankondiging.
Niet in werkelijkheid. Want vijf mi
nuten tussen een paar stukjes ijs te
liggen, dat is zo'n kunst niet. Een
beetje fris, dat is al.
Beter bevalt hun de autoscooter.
Niets is mooier dan elkaar letterlijk
zoveel mogelijk in de wielen te rij
den en botsingen te veroorzaken, dat
de spetters er af vliegen. Jammer,
dat het ritje zo gauw ten einde is.
Van zoiets krijg je honger. Pom-
mes frites, .oliebollen en paling lij
ken wel een rare combinatie, maar
op het Schuttersveld smaakt alles.
Vervolgens naar de hotsende,
schokkendle, rollende, glijdende en
door-elkaar-rammelende baan, waar
je in negen van de tien keer niet
zonder vallen boven komt. „Moord-
Links: Wedden, dat ik de roos
raak? Midden: Even pauze voor een
palinkje. Rechts: Er gaat toch maar
niets boven een auto-scooter!
dadig!"
En ga zo maar door. Ezeltje rij
den, touwtje trekken en in de rups-
baan zitten; het is allemaal even
heerlijk. „Je zou er wel een hele dag
willen blijven, maar dan moest je een
zak centen hebben, die nooit leeg
kwamHelaas, het „Tafeltje dek
je" is geen werkelijkheid en daarom
kan ook het Lunapark geen sprookje
zijn. Er komt een einde- aan, hoe
graag je ook nog meer gezien, nog
meer gedaan en nog meer gegeten
had.
Een deel van de Leidse bevolking
trok om tien uur naar de Pieterskerk,
waar een plechtige herdenking van
het ontzet werd geleid door ds. K. E.
H. Oppenheimer, studenten-predikant
te Leiden.
Deze herinnerde er aan, dat de
Leidse Vroedschap in 1574 besloot
jaarlijks een herdenkingsdienst te
houden, uit dankbaarheid voor de
verkregen vrijheid. Tot op heden
wordt deze traditie voortgezet, waar
uit blijkt, dat verleden en heden niet
van elkaar gescheiden zijn. Spr. rele
veerde vervolgens enige feiten uit de
geschiedenis van het beleg en ont
zet.
Met het zingen van het Wilhelmus
werd deze dienst, die door bijna
I.000 personen bezocht was, gesloten.
T VIX SET m 10 vinfler
I 1 til blind rhytm.
CTI" Filfï 4 talen 1130 letter"
1 ti IV W grepen p. minuut)
2-3 maanden klaar. Aanvang dagelijks
KON. ERK. PITMANSCHOOL
PLANTSOEN 65 TEL. 26558
Ergens op de Breestraat trok een
als harlekijn verklede accordeonist
veel belangstelling.
A LS WE MOGEN CONSTATEREN, dat Leiden gisteren op waarlijk luis-
terrijke wijze 3 October-feest gevierd heeft, dan wil dat niets aan
waardering voor de 3 October-bestuurders afdoen, wanneer wij op de al
lereerste plaats hulde brengen aan een grote man achter de schermen:
Pluvius! Hij is het geweest, die het feest van gisteren tot een succes
gemaakt heeft. Bescheiden bleef hij de gehele dag achter de schermen
van grauwe en witte wolken, die welis waar zo nu en dan even dreigden,
maar toch niet verder gegaan zijn. Geen druppel regen is er gevallen.
En dat wil wat zeggen na het slechte weer van de laatste weken, dat tot
aan de nacht van Maandag op Dinsdag heeft aangehouden! Het was een
weifelend, mat-bleek zonnetje, dat 's morgens om zeven uur door de
slaapkamer-ramen kwam gluren. Het was een flinke, warme najaars-zon,
die in de verdere ochtenduren de frisse wind deed vergeten. En het
was een kiekeboe-spelend zonnetje, dat 's middags de optocht begeleid
de. Hieraan op de eerste plaats is het welslagen van de feestelijkheden te
danken!
Direct daarna mogen natuurlijk de verschillende leden van het bestuur
en de commissies genoemd worden, worden, die alles voortreffelijk heb
ben geleid en er zorg voor droegen, dat het gehele programma kon wor
den afgewerkt, mooier en beter dan men had kunnen dromen. Zij zorg
den er voor, dat Leiden feest kon vieren op een wijze, zoals slechts één
maal per jaar voorkomt: op 3 October- Heel de stad was in beweging
en tienduizenden hebben zich van de vroege morgen tot de late avond
over de straten bewogen in een deinende, feestende massa. Er zat een
stemming in, die voortreffelijk was. Men las de feestvreugde op ieders
gezicht; de doordringende geur van Hutspot waaide door alle straten; er
klonk muziek uit talloze gelegenheden en voor alle feestelijkheden be
stond een enorme belangstelling. Kan men het beter wensen? Zó her
dacht Leiden, dat 376 jaar geleden de stad werd bevrijd en de bewoners
van een hongersnood werden gered. Niet iedereen zal zich de aanleiding
van dit feest voor ogen gesteld hebben; men vierde feest, omdat het
feest was, zonder meer. Maar toch was het goed, te zien hoe heel de
Sleutelstad op deze dag een traditie hoog hield, waar Leiden trots op
mag zijn.
Muziek, haring duiven,
militairen en vliegers
Uit de vlaggende Stadhuistoren
klonken gistermorgen zeven zware
klokslagen door de stilte. Direct daar
op tikte directeur B. Verweel tegen
z'n lessenaar, hief z'n dirigeerstafje
op en liet plechtig gedragen het Wil
helmus over de nog slapende stad
weerklinken. Het hielp! Vele ramen
werden opengeschoven en slaperige
gezichten vertoonden zich aan de ma-
tineuze Leidenaars, die reeds op het
Stadhuisplein verzameld waren, om
deze reveille door het Leidse Politie-
muziekgezelschap aan te horen.
Een uur later was het al veel druk
ker op straat. Toen dromden de Lei
denaars naar het Van der Werffpark,
waar de Chr. Harmonie-kapel Con
cordia al aan de voet van burgemees
ter Van der Werff zat. En nadat de
burgemeester, het bestuur van de 3
October-vereniging en andere auto
riteiten gearriveerd waren, klonken
uit duizenden kelen de Valerius-klan-
ken. Het was verheugend te zien, hoe
de belangstelling voor deze Koraal-
muziek groeiend is; het aantal zan
gers en zangeressen was groter dan
ooit te voren en onder leiding -van
Leo Mens zongen zij hun Psalmen en
Vaderlandse liederen.
Nadien bood de heer G. van Ree-
nen, namens de zangers, een rood
witte krans aan, die door burgemees
ter van Kinschot aan het beeld van
zijn illustere voorganger v. d. Werff
gehesen werd.
Inmiddels was aan het Waagge
bouw de drukte reeds begonnen. Bij
na 3.000 personen kwamen er hun
traditionele haring en wittebrood ha
len, natuurlijk weer onder grote be
langstelling. De harmonie T. en D.
zorgde op het Waaghoofd voor vro
lijke marsmuziek.
Na afloop van de Koraalmuziek
kwamen de autoriteiten eveneens
naar het Waaggebouw. Burgemeester
van Kinschot moest natuurlijk weer
met haring en brood in z'n handen
poseren voor een batterij van foto-
grafèn en filmoperateurs. Daarna
sprak de heer Heerma van Voss,
praeses van het Leids Studenten-corps
de dames toe, die de haring uitreik
ten. Hij bood hen een flesje eau de
Cologne aan.
Plotseling dromden de mensen
weer naar buiten. Het was inmid
dels negen uur geworden en op een
afgesproken teken openden de Leidse
duivenhouders tegelijk hun kisten,
die aan de walkant stonden opgesta
peld. Een wolk van duizend postdui
ven verduisterde de hemel. Zij ont
trokken de Hartebrugkerk even aan
het gezicht en koersten toen ieder in
eigen richting.
„Lopen kan ik niet meer. Maar de
worden. En in het wagentje kan ik
Koraalmuziek mag toch niet gemist
minstens evengoed meezingen!"
(Foto's „De Leidse Courant").
Maar vóórdat dit gebeurde, was op
het L.S.C.-terrein aan de Haagweg
reeds het startsein gegeven voor de
vliegerwedstrijd, waarvoor de jeugd
zich bijzonder geïnteresseerd had,
getuige de verschillende fraaie vlie
gers. We zagen er zelfs een met het
opschrift „Wordt lid van de 3 Octo
ber-vereniging". Eigenlijk stond er
iets te veel wind, om rustig te kun
nen vliegeren. Maar voor de jeugd
was het toch een aardige attractie en
een leuke afwisseling op het tradi
tionele programma.
Het gezelschap van autoriteiten,
waarbij zich inmiddels ook de garni-
zoens-commandant van Leiden had
gevoegd, stelde zich tegen half tien
op voor het Stadhuis, aan de voor
kant waarvan na een kwartiertje
wachten de militaire parade begon.
De Koninklijke Militaire Kapel open
de de stoet en vervolgens marcheer
den de Mariniers van Valkenburg en
,Pro Patria" voorbij.
Om deze tijd begon ook het Schut
tersveld te ontwaken. Het was er nog
wel niet erg druk, maar toch trokken
al vele ouders met hun kleine kin
deren naar het feestterrein, waar de
drassigheid van de grond rondom de
vele vermakelijkheden nog al mee
viel. Door het strooien van stroo had
men enigszins begaanbare paden ge
maakt.
Ook uit deze richting klonk trom
geroffel. De Haagse Tramharmonie
was om kwart voor negen aan het
Station gearriveerd en maakte een
korte rondgang door de stad.
Tegen tien uur begon het langzaam
mensen te stromen in de richting
van „De Lakenhal", waar de 3 Oc-
tober-tentoonstelling weer was in
gericht. Men zag er weer de oude
bekenden, die ieder jaar het schilde
rij van Van Bree gaan bezichtigen
en even stilstaan bij de echte Huts
pot. „Daar hebben de Spaanse sol
daten nu uit gegeten", zeggen zij
dan. Het aantal bezoekers tussen 10
en 12 uur bedroeg ruim 2400.
Nog een belangrijk programma
punt speelde zich op dat uur af: het
springen van de fontein op de Vis
markt! Er was geen overdonderende
belangstelling voor, alhoewel de pas
serende kinderen het maar wat leuk
vonden, om even ander deze kunst
matige regen te gaan staan.
pen, alvorens er verstaanbaar geluid
uit kwam. Dit alles laat zich begrij-
j pen, want zojuist had burgemeester
jhr. mr. F. H. van Kinschot hem
medegedeeld, dat het Gemeentebe
stuur besloten had de heer v. d. Laan
de ere-penning van Leden toe te ken
nen, als vierde Leidenaar, aan wie
deze hoge eer te beurt valt.
Dit geschiedde na afloop van de
Taptoe in de koffiekamer van het
Stadhuis, waar het gemeentebestuur,
het bestuur van de 3 October-vereni
ging, het Collegium van het L.S.C.
en nog enige andere genodigden zich
verzameld hadden.. Burgemeester
van Kinschot kon een gevoel van
weemoed niet onderdrukken, als hij
er aan dacht, dat de heer v. d. Laan
thans voor de laatste maal als voor
zitter het feest meemaakte. Hoewel
Fries van geboorte, is hij een voor
treffelijk Leidenaar geworden, wiens
grote kennis van de historie en be
langstelling voor alles wat oud is hem
gemaakt hadden tot de juiste i
op de voorzittersstoel. Om in de stijl
van „schoolmeester" van der Laan te
blijven, wilde de burgemeester hem
een rapport-cijfer geven. Maar dat
ging niet. Want het zou veel meer
dan een „tien" moeten zijn. Wat de
voorzitter voor de vereniging heeft
Toen Maandagavond een smerige
regenbui de gure October-wind
kwam begeleiden, had men redelij
kerwijze kunnen denken, dat de Tap
toe deze keer wel in het water zou
vallen. Maar neen! Op de eerste
plaats hield de regen gelukkig niet
aan. Maar bovendien laat de Leidse
jeugd op de vooravond van 3 Octo
ber geen verstek gaan, al zou de re
gen met bakken tegelijk vallen. De
Taptoe moet doorgaan! En zo stonden
de jongens en meisjes dan 's avonds
op de Kaasmarkt te rillen van de
kou, in hun dunne shirtjes, sportkle-
ding en jurkjes.
Het daverde weer als vanouds van
de vele muziekcorpsen, die uit alle
richtingen van de stad naar het ver
zamelpunt kwamen. En tegen half
acht marcheerden de eerste groe
pen af.
Evenmin als de jeugd zich iets aan
trok van het gure weer, deden de
overige Leidenaars dat. De straten
zagen zwart van de mensen en waar
men ook kwam of keek, overal ston
den zij in dichte rijen op de trottoirs
het traditionele, maar steeds weer
imponerende schouwspel gade te
slaan. Drie kwartier had men nodig,
om de stoet van kop tot. staart te
zien voorbijtrekken. Meer dan 5.000
personen namen er aan deel en trok
ken dwars door de stad, om tenslotte
hulde te gaan brengen aan burge
meester Pieter Azn. van der Werff,
die op zijn .stenen voetstuk door
schijnwerpers werd verlicht. Zij defi
leerden ook langs het 3 October-mo
nument aan het Plantsoen, waar de
heer W. van der Laan, voorzitter van
de 3 October-vereniging, een krans
j legde.
gedaan, deed hij indirect voor de
Leidse gemeenschap. Hij was de stu
wende kracht om een traditie hoog
te houden. Het is bijna ondenkbaar,
dat het volgend jaar iemand anders
de voorzittershamer zal zwaaien.
Om te tonen hoezeer de gemeente
dit alles waardeert, aldus de burge
meester, heeft het gemeentebestuur
besloten de heer v. d. Laan de ere
penning te schenken. Met de beste
wensen voor een „aonnige herfst
avond" overhandigde de burgemees
ter de legpenning, die de heer v. d.
Laan nog vele jaren aan de 3 Octo
ber-vereniging moge herinneren.
Geroerd dankte de voorzitter voor
deze hoge onderscheiding, de kost
baarste, die hij ooit ontvangen had.
Ook hij voelde zich weemoedig ge
stemd bij het naderend afscheid.
Maar aan alles komt een einde", al
dus de heer v. d. Laan, die zich een
gedichtje van Koos Speenhoff herin
nerde „Tantes Testament", waarvan
een zinnetje met een kleine variatie
op hem van toepassing is. „Ook aan
tante komt een end"; dat geldt ook
voor van der Laan, die steeds had
gehoopt om na zijn pensionnering
weer naar het roemrijke Friesland
terug te keren. „Maar we zijn in Lei
den gebleven en we zullen er blijven
tot aan het einde".
Toen knalden de champagne-kur
ken ter ere van de voorzitter, die nog
vele handen mocht drukken en die
wel nooit gedroomd zal kunnen heb
ben, dat zijn afscheid van de 3 Octo
ber-vereniging door zo'n eervolle on
derscheiding voorafgegaan zou wor
den.
Avondfeest
Op het Stadhuis-plein had de
„boeienkoning" geen drie minuten
nodig, om de ketting van z'n lichaam
af te schudden.
Herdenkingsdienst
in de Pieterskerk
j 's Middags en 's avonds trad Chiel
de Boer in de Schouwburg op met
j zijn cabaretgezelschap en schimmen-
theater. Chiel zelf was een gemoede
lijke conferencier, die enige van zijn
liedjes met schimmen liet illustreren,
een specialist, die wel succes had.
Minstens evenveel succes had
Moestafa met z'n guitaar. Dini van
Amstel met enkele liedjes, Swen
Smeele als komiek en goochelaar,
Peter Aryans, Ted Perron en Hanny
Simons vormden het verdere gezel
schap, waarmee een lachlustig pu
bliek zich dankbaar geamuseerd
heeft.
j De voorstelling was tijdig genoeg
afgelopen, om de bezoekers gelegen-
j heid te geven naar het Schuttersveld
te gaan, waar als slot van het feest
het traditionele vuurwerk zou wor-
den afgestoken. Duizenden mensen
1 bevonden zich op het modderige veld,
waarvan vooral het met gras begroei-
de gedeelte ontstellend slecht was.
I Menige feestganger verloor z'n
schoen in de modder ;een smerige
veeg was het minste, dat iedereen
kreeg!
Maar dat alles mocht niet deren.
Het was nog steeds feest en dan let
men niet op zo'n kleinigheid. De ker
mis draaide tot na het middernach
telijk uur op volle toeren en al lang
had de klok één uur geslagen, vóór
het rumoer in de stad verstomde.
De heer W. v. d. Laan, de sympa
thieke, tachtigjarige voorzitter van
de 3 October-vereniging, wist even
niet hoe hij het had. Hij pinkte een
traan uit z'n rechter ooghoek en
moest eerst eens flink z'n keel schra-
