Koningin en Prins bleven wuiven naar Friese kust Nieuwe nota over Nederlands industrialisatie Nieuw-Guinea wordt met„gesloten deuren" besproken De bedragen uitgetrokken voor de woningbouw Vervangingswaarde van textiel-goederen berekenen? WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1950 DE l.EIDSE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA 1 OVERAL „PLOMPE-BLEDDEN" De ondergaande zon kleurde de hemel in het Westen reeds met zacht rode en paarse tinten. Op de haven hoofden en havenkaden zowel als op de gepavoiseerde schepen te Lemmer was geen plaatsje meer onbezet. Ter wijl koningin Juliana en prins Bern- hard zich met hun gevolg voor de .,Piet Hein", die in de sluis van Lem mer gereed lag. hadden opgesteld, klonk warm uit honderden kinder monden in Fries dialect het „Ofswie- liet." „Waar de polpembladen waaien, waait de Oranje wimpel mee". En nadat beiden zich onder luid gejuich op het sloependek van het schip hadden opgesteld, klonk voor het laatst gister plechtig en sireen het Wilhelmus. Toen maakte de boot zich los en bleven de beide vorste lijke gasten zo lang wuiven als van Lemmer's haven nog maar iets te be speuren viel. Een hartelijk afscheid van Friesland's bodem en zijn bevol king. Zo is het inderdaad geweest, gis teren en vandaag, overal woeien de polpenbladen" waterlelie-bladen uit Friesland's vlag de vorstelijke gasten tegemoet. Het verbond tussen Friesland en Oranje werd opnieuw bevestigd. De heilwens .Behouden Vaart" in forse letters, geboden in de haveningang gold zijn geliefde „Koninginne Juliane" en „Z. K. H. Prins Bernhard." Na het machtige défilé van de Leeuwarder verenigingen, werd- in Jelsum een bezoek gebracht aan de boerderij van de voorzitter van het Friese rundveestamboek, de heer J Wassenaar, waar het vee in de weide bewonderd werd. Over Ferwerd ging het vervolgens naar Dokkum. waar een krans werd gelegd bij het monu ment voor gevallenen en in 't fraaie raadhuis een kopje koffie genuttigd werd. In de straten tussen de dichte rijen publiek prijkten versierde wa gens met in feestkledij gestoken kin deren als gereed voor een groots corso. Via Driesum, waar rond de Boni- facius-brug Friese sjezen en Tsig- paarden' stonden opgesteld en een bezoek werd gebracht aan het ver- zorgings- en verplegingshuis „Rins- ma-state", en Bergum, waar drie duizend schoolkinderen van 23 scho len hun Oranjeliefde uitzongen, ging het naar Drachten, waar een bezoek werd gebracht aan de industrieten toonstelling. Koningin en Prins bezichtig den alle stands. In een daarvan werd haar door een matrassenfa- briek de gelegenheid geboden* drie matrassen te schenken aan een door haar aan te wijzen in stelling. De Koningin koos daar voor uit het Beatrix-oord te Ap pelscha. Met Oranje krijt vulde zij, een der matrassen spontaan beproevend, door erop te gaan zitten, op het voorgelegde bord het adres harer keuze in. In Beesterzwaag werd hierna op Harinxma-state het buitenverblijf van Hr. Ms. ambassadeur te Brussel de lunch gebruikt en vervolgens een be zoek gebracht aan het kinderzieken huis „Cornelia-stichtig" en de nieu we ambachtsschool in gebruik gesteld door de onthulling van een gedenk steen in de voorgevel. In Jubbega werd het Jubbegahuis, trefpunt van sociaal en cultureel werk, met een bezoek vereerd. Vlak voor Heeren veen goot de regen met stralen uit de hemel, maar gelukkig was het alweer droog, toen de hoge gasten ter plaat se een zanghulde in ontvangst na men. In Joure werd o.m. het ziekenhuis aangedaan en het onlangs in gebruik enomen gemeentehuis „Herema- state", waarna Sneek als laatste plaats de gasten begroette met het zingen van „It Heitelan", ,,het vader land", een dans in Fries costuum „de Skotse Trije" en een défilé van ver enigingen. Talrijke geschenken werden Ko ningin en Prins aangeboden, ver schillende van grote culturele waar- waarde en verder vele producten van Fïieslands bodem. Regering probeert buitenlandse deelneming aan te-trekken Tweede Kamer Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw GOEDE RAAD AAN WERKGEVERS Niemand zal kunnen beweren, dat het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw het de werkgevers moei lijk maakt om aan hun verplichtin gen ten aanzien van de premiebeta ling te voldoen: de werkgever be hoeft alleen de zegels bij de Boeren leenbanken aan te schaffen en voor het overige zorgt het Fonds. De boekjes met blanco zegelbladen worden netjes bij de werkgever thuis bezorgd en na het einde van elk kwartaal worden de beplakte en ingevulde zegelbladen ook weer bij de werkgever aan huis opgehaald. Men zou zo zeggen: eenvoudiger kan het al niet. De ervaring leert helaas, dat de werkgevers lang niet overal de te gemoetkoming, die het Fonds hun door deze wijze van uitvoering biedt, waarderen. Het komt nog veel te vaak voor, dat de werkgever de man van de S.V.C. alsof dat heel gewoon is een paar keer voor niets laat ko men, of dat hij het vanzelfsprekend vindt, dat de S.V.C.-vertegenwoordi ger hem helpt bij het invullen van de zegelbladen. Dat doet die S.V.C.- man waarlijk niet voor zijn genoe gen, maar alleen omdat hij nog meer tijdverlies wil voorkomen. Om nog maar niet te spreken van de werk gever, die met het aanschaffen van de zegels wacht tot hij een paar keer is aangemaand. Die werkgevers met hun opvatting van: „ik zal wel eens wat aan die zegelbladen doen wanneer het mij schikt" jagen het Fonds nodeloos op kosten. Vergeten zij hierbij, dat alle kosten door het Fonds zelf moeten worden gedragen en zij het dus uit eindelijk in hun eigen portemonnaie zullen gaan voelen? Doen zij het niet terwille van een vlotte gang van za ken bij het Fonds .laten zij dan ter- wille van hun eigen belang er voor zorgen, dat bij de aanvang van elk kwartaal de zegelbladen over het voorafgaande kwartaal beplakt en ingevuld gereed liggen om aan de S.V.C.-vertegenwoordiger mee te ge ven. NEDERLANDERS MEDIO OCTOBER NAAR KOREA. De Nederlandse strijdkrachten voor Korea zullen omstreeks 20 Oc tober vertrekken. In de loop van de volgende week zullen zij naar Bel gië gaan om daar met zwaar ma terieel een korte oefening te hou den. Er zal waarschijnlijk geen ont moeting zijn met de Belgische strij ders voor Korea. De commandanten van de Belgi sche en Nederlandse detachementen hebben steeds contact voor het uit wisselen van gegevens. Majoor Den Ouden zal deze week nog zijn Bel gische collega bezoeken. Gistermiddag heeft de Tweede Ka mer beraadslaagd over het voorstel van de voorzitter om een andere werkwijze toe te passen bij het on derzoek van de Rijksbegroting voor 1951. Andere werkwijze bij de be groting. Volgens dit voorstel zullen voor een aantal begrotingshoofdstukken begrotingscommissies worden be noemd. Deze hoofdstukken worden dan niet in de afdelingen, doch uit sluitend door deze commissie onder zocht. De kamerleden kunnen schrif telijk hun opmerkingen inzenden en zullen ook toegang hebben tot de vergaderingen der commissies, waar zij aan de beraadslagingen kunnen deelnemen. Ministers kunnen wor den uitgenodigd de vergaderingen bij te wonen en de commissies kun nen ook schriftelijk met hen in over leg treden. Het voorstel is, na enige discussie, aanvaard met 49 tegen 14 stemmen; tegen stemden A.R., C.P.N, en N.K.P. De Kamer heeft des middags ver der uitvoerig gedebatteerd over het voorstel van de voorzitter om het rapport van de gemengde commissie Nieuw-Guinea te behandelen in een vergadering met gesloten deuren na de beraadslaging over de nota's in zake de prijs- en de loonpolitiek. De heer VAN DER GOES VAN NATERS (Arb.) had ernstige be zwaren tegen het voorstel; hij zei de o.a. het constitutioneel onjuist te achten te debatteren over een rap port. Het rapport is niet geschreven voor 'een debat. De VOORZITTER merkte op, dat de regering uit eigen beweging heeft toegezegd de kamers over haar hou ding in te lichten. De heer SCHOUTEN (A.R.) vond het een afwijking van de regel als de Kamer met gesloten deuren met de regering van gedachten wisselde. Hij informeerde naar de motieven de voorzitter en van de commis sie voor Uniezaken. De VOORZITTER zeide van oor deel te zijn, dat het algemeen belang en de zaak waarom het gaat er niet mee gediend zouden zijn als de be raadslaging in het openbaar ge schiedt. Over de motieven der com missie kon hij zich niet uitlaten. De heer ROMME (K.V.P.) zeide, dat de commissie dezelfde beweeg redenen heeft gehad als de voorzit ter der Kamer. Met het oog op het karakter, dat het debat vermoede lijk zal hebben is het z.i. moeilijk vol te houden, dat dit in het open baar kan worden gehouden. Het constitutionele bezwaar van de heer Van der Goes van Naters zag spr. niet en hij meende, dat gedebatteerd kan worden zonder dat er sprake is van bindingen of het vastleggen van standpunten. Ook de heer SCHOUTEN (A.R.) zeide de constitutionele bezwaren niet in te zien. De heeer GORTZAK (C.P.N.) sprak zich uit voor een openbaar debat. De heer VAN DER GOES VAN NATERS (Arb.), zijn constitutionele bezwaren handhavende zeide, dat het in confesso is, dat de regering haar beslissing al heeft genomen en nu de verantwoordelijkheid wil la ten aan de Kamer. Het voorstel-Schouten om de be handeling in het openbaar te doen gschieden werd verworpen met tegen 13 stemmen (A.R. en C.P.N.). Het voorstel van de voorzitter daarop z. h. s. aanvaard. De Partij vap de Arbeid en de C.P.N. kregen aantekening, dat zij geacht wilden worden te hebben tegengestemd. In de avondvergadering is voort gezet de beraadslaging over het ver slag van de vaste commissie voor het onderwijs omtrent het overleg betreffende het regeringsbeleid ten aanzien van kunst en cultuur. Na de heer HOOGCARSPEL (C. P.N.) kwam aan 't woord de Minis ter van Onderwijs, Kunsten en We tenschappen, de heer RUTTEN. Deze constateerde een gemeenschappelijke overtuiging, dat de overheid een plicht heeft jegens kunst en cultuur. Z.i. moet de overheid voorrang laten aan het particulier initiatief en de organisaties, die zich met kunst en cultuur bemoeien; zij moet de vrije initiatieven bevorderen. Het leren aanvoelen van kunst als levenswaarde is van belang; het is de vraag of aesthetische vorming door de school gegeven kan worden en hoe. Die vorming kan z.i. op school gegeven worden; op de vraag hoe dit moet geschieden heeft de over heid weinig invloed. De staatssecretaris, de heer CALS, erkende, dat er een achterstand is in de restauratie van monumenten. Met het oog op de financiële toe stand heeft hij niet meer dan twee millioen op de begroting kunnen brengen. Te ruim elf uur is de vergadering KONINKLIJK BEZOEK AAN LEEUWARDEN. Tijdens het ver blijf van H. M. Koningin Juliana en Z.K.H. Prins Bernard aan Leeuwar den, werden talrijken aan het Ko ninklijk Paar voorgesteld. Dit ge beurde in de Harmonie. De Minister van Economische Za ken heeft aan de Tweede Kamer ck en toekomen een tweede nota in zake de industrialisatie. De bedoeling van deze nieuwe nota is enerzijds een overzicht te geven van hetgeen op het gebied van de industriële ont wikkeling in de afgelopen 2 jaar, voorzover daarover al statistisch materiaal beschikbaar is, is bereikt. Anderzijds dienden de ramingen, die de eerste industrialisatienota het vo rige jaar gaf, op talrijke punten her zien te worden. In het eerste gedeelte van de nota wordt medegedeeld, dat het doen van nieuwe investeringen „zeker niet onbevredigend" mag worden geacht. Een verdere stijging van de investe ringsactiviteit blijft echter nodig. De investeringen van de overheid bedragen ongeveer 1/5 van het to taal. Wat de vergroting van de werkge legenheid in de industrie betreft, in die bedrijven, waarin 10 of meer personen werkten, nam het aantal rieuw geschapen arbeidsplaatsen toe met 100.000. De minister raamt, dat ca. een der de deel van deze nieuwe arbeids plaatsen (30 a 35.000) te danken is aan nieuwe investeringen. Het res terende 2/3 deel is daarentegen ver kregen, doordat het reeds in 1948 aanwezig productieapparaat blijk baar nog ruimte bood voor de opne ming van een groot aantal arbei ders. Er wordt op gewezen dat een dergelijke opneming in de komende jaren niet in dezelfde grote mate verwacht mag worden, omdat de in het bestaande apparaat beschikbare ..ruimte" uiteraard eens uitgeput raakt. Zorg voor de „D.U.W." Ingediend is de Rijksbegoting 1951 van hoofdstuk 9a (Wederopbouw en Volkshuisvesting) De minister geeft eerst enige be schouwingen over het bouwplan, dat inmiddels is gepubliceerd. Verder is aan de toelichting ontleend: Aan de geestelijk verzorging van de DUW-arbeiders waarbij zowel de bij het IKO aangesloten kerken als de R.K. kerken zijn ingeschakeld, zal als regel een avond per week per bezet kamp worden besteed, waarbij zoveel mogelijk de plaatselijke gees telijkheid wordt ingeschakeld. Voor dit onderdeel wordt, steu nende op de in de practijk opgedane ervaring, voor 1951 een bedrag van 100.000 geraamd. Binnen het raam van deze post wordt aan het begin van het jaar nader vastgesteld, wel ke uitgaven de verschillende kerken kunnen declareren. Voor de culturele zorg wordt gerekend op een bezet ting van 62 kampen. Hiervoor is een bedrag van 390.000 opgenomuen, waarvan 340.000 voor wedstrijden, het vertonen van films, het houden van lezingen en kunstavonden. Het resterende bedrag is bestemd voor verdaagd tot hedenmiddag één uur. de aanschaffing en het onderhoud Alleen als nieuwe voorraad tegen verhoogde prijzen aanwezig is De minister van Economische Za ken heeft een prijzenbeschikking handelsmarges textielgoederen vast gesteld, die in de Nederlandse Staats courant van heden zal worden afge kondigd. De regeling geldt voor de prijs vaststelling door groot- en kleinhan delaren van alle bedrijfskleding, wol len stoffen, kousen en sokken, wol len en molton dekens (behalve reis dekens) garens (waaronder de wol len breigarens), stukgoederen (be halve kunstzijden stoffen), luiers en huishoudgoederen, zoals handdoe ken, theedoeken, lakens, slopen en zakdoeken. De regeling bepaalt, dat de ver vangingswaarde voor deze goederen door de handel slechts mag worden in rekening gebracht voorzover reeds dezelfde of nagenoeg dezelfde goederen tegen hogere prijzen zijn ingekocht en in het magazijn aanwe zig zijn. Deze goederen dienen van een leverancier te zijn gekocht die regelmatig in deze goederen handelt. Als handelsmarge mag niet meer worden berekend dan een bedrag, dat gelijk is aan de handelsmargen in geld, die laatstelijk"in rekening werd gebracht voor 'tzelf of nagenoeg 'tzelf de goed gedurende de periode van 1 Juni 1949 tot en met 31 Mei 1950. Dit geldbedrag mag evenwel worden ver hoogd met 3 pet. wegens de sedert dien opgetreden stijging van de ex ploitatiekosten en de kosten van le vensonderhoud. In het algemeen zal de Économi sche Controle Dienst zich ook in de overige sectoren van de handel bij de controle door bovengenoemde richtlijnen laten leiden. OBLIGATIELENING UNILEVER DRUKTE DE BEURS: Zowel de discontoverhoging als de obligatielening der Unilever van 10 millioen pond tegen 3 3/4 pet. waren belangrijke factoren voor de beurs. De eerste had slechts enig psycholo gisch effect, de laatste was oorzaak, van een flauwe stemming in de Uni- leverhoek, waardoor de gehele markt min of meer beïnvloed werd. Ook het feit, dat Seoel gevallen is en de strijd in het Oosten misschien spoedig beslist kan zijn, was geen re den voor een vaste markt. De affaire had niet veel te beteke nen. De enige sector die zich goed wist te handhaven was de scheep vaartmarkt. De meeste noteringen kwamen hier vrijwel overeen met die van Maandag. Het begrotingstekort van ruim VA milliard rupiah vormde geen onder werp van drukke conversatie op de cultuurmarkt. Na een iets lagere opening volgde een gedeeltelij x. ner- stel, doch behoudens Amsterdam Rubber, die onveranderd sloot, wa- rep. de meeste tabaks- en suiker- waarden een kleinigheid lager. Veel animo zat er overigeivs niet in de markt, Unilevers werden ver handeld tussen 224 tot 225, vijf pun ten lager dan Maandag. Het over grote deel van de industriepapieren moest met een klein verlies genoe gen nemen. Olies sloten 3 punten la ger op 295. Aandelen Fors reageer den met een stijging van 5 pet tot 283 op de vorming van een dividend reserve. Op de beleggingsmarkt was de stemming traag, waardoor frac- tionele verliezen ontstonden. Het opmaken van de noteringen in Indonesische gemeenteleningen had nogal wat voeten in aarde. Pas na beurs kwamen enige noteringen tot stand. van sport- en spelmateriaal, de aan koop van boeken, tijdschriften en couranten en het houden van cur sussen. De werklozenzorg. Het ligt in het voornemen het werk, met het oog op het groeiend aantal werklozen, in toenemende ma te te leiden in sociaal-culturele zin, o.a. door meer lezingen van ontwikke lende en voorlichtende aard te doen houden. Ten einde in verband hier mede in staat te zijn bij de samenstel ling der programma's steeds reke ning te houden met de verschillende structuren der kampbevolking en de daaruit voortvloeiende uiteenlopen de culturele behoeften, is het niet de bedoeling een bindend programma te maken van een vast aantal cul turele werkzaamheden van iedere soort per kamp. De woningbouw. .Het aantal tot en met 31 Decem ber 1949 gereed gekomen particulie re woningen, gebouwd met steun op grond van de financieringsregeling woningbouw 1947 of 1948, bedraagt 17.500. Van de op 1 Januari 1950 in uit voering zijnde 39.200 woningen kun nen er 6600 geacht worden wonin gen te zijn, welke gebouwd worden met steun volgens de financierings regeling woningbouw 1948. Er is van uitgegaan, dat het totaal uitgetrokken bouwvolume ad 560 millioen ongeveer als volgt over de diverse sectoren zal worden ver deeld: Herstel woningen 80 mi'l. Woningwetwoningen rond 220 mill. Particuliere nieuwbouw met rijkssteun rond 180 mill. Vrije sector rond 80 mill. Totaal 560 mill. Hoewel het niet meer in de bedoe ling ligt om een verdere uitbreiding van de montagebouw te stimuleren, is het gewenst de mogelijkheid open te houden, dat het rijk in bijzondere gevallen, indien het algemeen belang op het spel staat, rechtstreeks op dracht geeft, dat wel stimulerend op treedt door de financiering mogelijk te maken van montagewoningen. Rechtstreeks opgedragen woningen zullen na voltooiing worden afgesto ten, waarbij de financiering dan al of niet op basis van de Woningwet worden geconsolideerd. De toeneming van de werkgele genheid is bijzonder sterk geweest de textiel- en kledingindustrie; ook >n een reeks andere industrieën (metaal, chemie, papier, e.d.) is dc toeneming vrij belangi-ijk. In dit gedeelte wordt voorts nog een beschouwing gegeven van het verloop van de arbeidsproductivi teit, Dit is tot dusver zodanig, dat het vertrouwen gewettigd is, dat om streeks 1952/53 weer het vooroor logse peil gehaald zal worden. Herziening van de ramingen in de eerste industrialisatie nota In de nota worden ook de herzie ningen besproken, die nodig zijn in de ramingen van de vergroting van oe werkgelegenheid en van de pro ductie door do industrialisatie en van de in verband daarmede noodzake lijke industriële investeringen. Wat de werkgelegenheid betreft, het vorige jaar was geraamd, dat het aantal in de industrie werkzame ar beiders in 4' 2 jaar met 95.000 zou moeten worden vergroot. Dit aantal is thans op 125.000 geraamd. Daarbij komt, dat als gevolg van de noodza kelijke stijging der arbeidsproducti viteit naar schatting voor 120.000 ar beiders, die al in de industrie werk zaam zijn, een nieuwe arbeidsplaats beschikbaar moet komen, omdat deze arbeiders in hun oorspronke- hike functie kunnen worden gemist (deze schatting is gelijk aan die van het vorige jaar). Bij elkaar genomen zullen zodoend volgens de nieuwe raming 245.000 nieuwe arbeidsplaat sen in de industrie geschapen moe ten worden. Het scheppen van werkgelegenheid moet worden gevonden door nieuwe investeringen. Blijkens het in het vervolg van dit hoofdstuk opgeno men industrialisatiesohema eist dit t. o. v. 1952/53 een bedrag aan nieu we investeringen van rond 2.900 millioen. Het nieuwe industrialisatieschema ziet er als volgt uit: Berekend wordt, dat in 4'j jaar in totaal aan nieuwe investeringen 2.900 millioen zal moeten worden besteed (oude raming 2.700 mil lioen) voor vervanging en moderni sering van het reeds aanwezige pro ductie-apparaat wordt eveneens 2.900 millioen geraamd (dit is 100 millioen minder dan de oude raming, op grond van nieuwe bere keningen, zodat in totaal 5.800 mil lioen geïnvesteerd zal moeten wor den. Een wetsontwerp wordt aangekon digd om een aanzienlijke uitbreiding van deze financiering mogelijk te maken. In dit verband zal echter cok vaak de medewerking van bui tenlandse ondernemingen, die over grote ervaring op voor onze industrie nog geheel onbekende gebieden be schikken, niet kunnen worden ge mist. Hiertoe zal ook tot een actieve voorlichting, speciaal in de Verenig de Staten, worden overgegaan. De nota waarschuwt derhalve te gen optimisme omtrent het huidige Nederlandse kostenpeil en herhaalt, dat het afzetvraagstuk slechts opge lost kan worden als een relatieve daling van de Nederlandse aanbod- prijzen op de internationale markt (dank zij verlaging Van de produc tiekosten) plaats vindt. De nota wijst er vervolgens op, dat naast het kos tenpeil de vrijheid van het interna tionale goederenverkeer van minent belang is voor het afzetvraagstuk. Door fiscale maatregelen (versnel de afschrijving op investeringen in de jaren 1950/52, het aanhangige wetsontwerp inzake de herkapitali satie van N.V.'s) zal de mogelijkheid tot financiering uit eigen middelen, alsmede tot het aantrekken van mid delen van de kapitaalmarkt, worden vergroot. Hiernaast zullen echter andere maatregelen nodig zijn om een groter deel van de in Nederland gevormde besparingen in risicodra* gende vorm voor de industrie be schikbaar te krijgen. De spoedige tot standkoming van liet reeds eerder aangekondigde instituut voor dc transformatie van de besparingen van institutionele beleggers in risi codragend kapitaal zal worden be vorderd. AMERIKAANS PRIMAAT IN LON DEN VOOR EEUWFEEST CON GRES. Kardinaal Spellman, aarts bisschop van New York (midden) vertoeft op het ogenblik in Londen, waar hij het Rooms Katholieke Eeuwfeest Congraw Hiërarchische bijwoont. Links van hem bisschop George Craven, rechts aardsbisschop Wil liam Godfrey,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 5