De vierde Rode Kruis Conventie Het is prachtig.... Uw Rode Kruis De zorgelijke toestand in Indonesië Moeder van 18 kinderen, die 55 jaar visverkoopt in Leiden De gevangenissen moeten gezelliger worden VRIJDAG 26 MEI 1950 DE LEID SE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1 HERGEEF BLINDEN HET LICHT! Binnenkort zal het Rode Kruis affiches uitgeven, waarmee propa ganda wordt gemaakt voor hoorn vliestransplantatie. Hierdoor kan aan sommige blinden het licht worden teruggegeven. De tekst op deze af fiches aangebracht, luidt: Een blinde het ogenlicht hergeven. Wie door troebeling van het hoornvlies blind of slecht van gezicht werd, kan weer ziende worden door !het overbren gen van het heldere hoornvlies van een pas-overledene. U behoeft al leen maar uw familieleden mede te delen, dat uw hoornvliezen na uw overlijden mogen worden afgestaan voor dit doel. Dat is een daad van grote mensenliefde. Leef voort in en dermans ogen! Daaronder staan als voorbeeld een blind oog en een oog, dat kan zien. De wereld is een heksenketel van onbegrip en onwil, van haat en eigenbelang, van misbruikt idealis me en van toegepast egoïsme. Te m'idden van deze wereld moeten wij leven; en wij worden er dikwijls moedeloós onder. Toch zijn er lichtpunten! Er is b.v. één ding van fundamenteel be lang waarover in deze verdeelde wereld unaniem overeenstemming is verkregen, n.l. over de Conven ties van het Rode Kruis. Na een voorbereiding van jaren en na een vergadering die bijna vier maanden aan één stuk heeft geduurd, hebben vertegenwoordigers van 66 regeringen te Genè/e over eenstemming bereikt over de tekst van de herziening van de Conven ties, die de behandeling van militai re- (en marine-) slachtoffers van een oorlog voorschrijft. Ook is daar overeenstemming bereikt inzake een nieuwe conventie, die ter be scherming van de burgerbevolking in oorlogstijd is opgesteld. Deze laatste conventie- schrijft voor wat een bezetter verplicht is te doen tegenover de bevolking van het land dat hij heeft bezet. Maar vooi*al en uit ervaringen hebben wij geleerd hoe belangrijk dat is bevat die nieuwe Conventie bepa lingen over wat een bezetter niet mag doen tegenover het bezette land. Om ruwweg enkele feiten te noe men: Er mogen geen arbeidskrach ten meer buiten de landsgrenzen worden gevoerd om in de oorlogsin dustrie te werken. Er mogen geen gijzelaars meer genomen worden en niemand mag worden gedood voor strafbare daden waarvan niet vast staat dat hij ze heeft gedaan. Deze z.g. Vierde Conventie is op gesteld naar aanleiding van de bit tere ervaringen die wij in de "laatste oorlog hebben opgedaan. Het is een dat U lid bent van Uw Rode Kruis Maar Uw Rode Kruis staat voortdurend voor GROTE UITGAVEN omdat het veel mensen moet bijstaan en veel hulp moet verlenen UW LIDMAATSCHAP MAAKT STERK Maar Uw EXTRA BIJDRAGE maakt dat Uw Rode Kruis zijn vele mens lievende taken kan verrichten. GEEF DUS NAAR VERMOGEN! GEEF NU! lichtpunt dat deze Vierde Conven tie van het Rode Kruis thans door alle landen is getekend. Door alle landen aan welke zijde van welk gordijn ook. Het Rode Kruis-werk is van alge meen belang. Daarom is het ook de plicht van iedere man en vrouw, van rijk en arm, van oud en jong de lasten van het Rode Kruis mede te helpen dragen. Dat kan geschieden door de geld' inzamelingsactie, welke thans gaat beginnen voor sommigen al be gonnen is te doen slagen door: MEDEWERKEN EN OFFEREN! Nylon Dassen BREESTRAAT 152, LEIDEN, TEL. 20905 EIND EXAMEN S ENGELS OVERDOEN! Vanwege het Departement van On derwijs is aan de gymnasia en dé af delingen gymnasium der lycea mede gedeeld, dat het schriftelijk eindexa men Engels door alle leerlingen op bovengenoemde scholen moet wor den overgemaakt. Men is tot de ont dekking gekomen, dat het stuk, dat als eind-examen-opgave Engels door het Departement was uitgegeven, reeds voorkomt in een bloemlezing van de Engelse literatuur, die op ver scheidene scholen in het Noorden des lands wordt gebruikt. De mogelijk heid zou dus kunnen bestaan, dat eindexamencandidaten ter toetsing van hun Engelse kennis een stuk ter vertaling kregen, dat in klasse- verband reeds in behandeling was geweest. Om alle twijfel uit te slui ten, is thans door het Departement bepaald, dat het schriftelijk examen Engelse taal moet worden overge maakt. BIJ COLLECTIEVE PASPOORTEN BEWIJS VAN NEDERLANDER SCHAP NODIG Zoals bekend kunnen voortaan ge-- zeischappen voor reizen naar Frank rijk gebruik maken van een collec tief paspoort. In een dergelijk geval moet de leider van de groep zelf bo vendien in het bezit zijn van een geldig individueel paspoort. De ove rige leden van de groep moeten een nationaal identiteitsbewijs met foto hebben, waaruit hun identiteit blijkt, bijvoorbeeld een bewijs van Neder landerschap. Men kan ook volstaan met een ander identiteitsbewijs, maar een bewijs van Nederlanderschap wordt aangeraden, zo vernemen wij van het ministerie van buitenlandse zaken. EEN ONVOORDELIGE REPARATEUR! Wie de kleden-reparateur J. B. uit Leiden in huis kreeg, was niet best af, want meestal verdwenen gelijktij dig met B. diverse goederen uit de woning. Dat hadden verschillende in woners van Wassenaar ervaren en de president der Rechtbank somde een lange lijst van voorwerpen op, waarover B. zich had ontfermd, ter wijl hij bezig was tapijten te herstel len. De goederen varieerden van een gouden lucifersdoosje tot de inhoud van een linnenkast. Bovendien was een radiotoestel bij een inbraak ge stolen. Daar B. reeds viermaal werd veroordeeld, eiste de Officier nu twee jaar gevangenisstraf m. a. De raadsman, mr. C. A. Vos meen de dat er reden is voor een psychia trisch onderzoek, waarom hij ver zocht. Uitspraak op 8 Juni. Tweede Kamer De interpellatie van de heer Ne- derhorst (Arb.) nopens de bestrij ding der werkloosheid is aangehou den in afwachting van een nota, waarin de regering haar standpunt over dit vraagstuk zal uiteenzetten. De heer Nederhorst drong er in de vergadering der Tweede Kamer Donderdagmiddag op aan, dat de be raadslaging over deze nota nog voor het reces zal geschieden. Nadat de Kamer zich zonder beraadslaging of c'. mming met enige wetsontwerpen van eenvoudige aard had verenigd kwam in behandeling de nota van de Minister van Uniezaken en Overzee se Rijksdelen omtrent de ontwikke ling van zaken in Indonesië. Vooraf was overeengekomen, dat het debat zou worden beperkt tot drie met elkaar samenhangende on- erpen, n.l. de ontwikkeling der staatkundige verhoudingen, het zelf beschikkingsrecht der Indonesische volkeren en de toestand der in In donesië verblijvende Nederlanders uit een oogpunt van veiligheid en rechtszekerheid. De rest van de nota zal ter sprake komen bij de behandeling van de begroting van Uniezaken. Elf spre kers hebben over de nota het woord gevoerd, de laatste verliet tegen een uur des nachts het spreekgestoelte. Welke stappen? De heer ROMME (KVP) gaf te kennen, dat hij nog niet tot een ge nerale concluderende beoordeling wilde komen, maar met de volstrek te reserve der regering, dat thans nog niet te beoordelen is in hoeverre de situatie zich ontwikkelt in een voor de verhouding tussen Neder land en Indonesië gunstige dan wel ongunstige richting kon zijn fractie zich niet geheel en al verenigen. Wel onderschreef spr. zonder enige reserve de opvatting der regering, dat men zich niet door de wisselvalligheden der ge beurtenissen mag laten afleiden van het hoofddoel, dat Neder land zich in zijn verhouding met Indonesië moet stellen en dat gelegen is in de bevordering van een werkelijke samenwerking tussen Nederland en Indonesië, die de weerstand kan verhogen tegen de bedreiging van vrede en welvaart, waaraan deze we reld in toenemende mate bloot staat. t Spr. betoogde, dat de omzetting van de federale in een unitarische sta? niet alleen de uitvoering van het zelfbeschikkingsrecht en de voorlopige constitutie van Indonesië raakt, maar ook een der overeen komsten van de Ronde Tafel-Confe rentie. Spr. verzette zich tegen de eenzijdige niet-nakoming van de overeenkomst. Eenzijdige verbre king van afspraken speelt in de kaart van de tendenzen van het communisme. Uit rechtsoogpunt is het niet nakomen van een overeen komst fout; het te laten passeren zou ook uit beleidsoogpunt fout we zen. Spr. meende, dat materieel moet worden opgekomen voor het recht der Indonesische zelfbeschik king. Nu heeft de regering ver klaard, dat zij de geëigende stappen heelt ondernomen. Spr. zeide gaarne te willen vernemen welke stappen dit zijn. Respect voor het groeiende. De heer VAN DER GOES VAN NATERS (Arb.) vond, dat men voorzichtig moest zijn met het aan nemen van kwade trouw van de zij de der regering van de R.I.S. Een an dere weg dan de thans door haari ge kozene zou wellicht nog groter span ningen hebben opgeroepen. Bedacht moet worden, dat er in Indonesië niet een staatkundig iets is, maar wordt. Dat wordende moet gerespecteerd worden. De heer GERBRANDY (A.R.) zei- de, dat we staan voor een crisis in de unieverhouding en voor een dé- bacle van het regeringsbeleid. De hoofdzaak van die débacle is voor hem het oprollen der deelstaten, het onder de voet lopen van de minder- h 'an en de flagrante schennis van het R.T.C.-accoord. O.m. vroeg spr. opgaaf van de Nederlandse onderda nen, die sinds de souvereiniteitsover- dracht zijn geliquideerd of gevan gen genomen. Spr. stelde de rege ring der R.I.S. verantwoordelijk voor de daden van guerilla's en hij zeide te vrezen voor een samenspel tussen de ongeregelde troepen en de geregelde troepen der republiek. Spr. zeide te staan achter het volk van Ambon. Spr. verklaarde niet te begrijpen, dat de regering nog zit; hij achtte een betere nationale poli tiek noodzakelijk. De heer TILANUS (C.H.) gaf te kennen, dat de nota hem in zoverre bevredigt, dat ze een onopgesmukte uiteenzetting geeft. Hij vroeg wat er van de republikeinse federatieve structuur is terecht gekomen. Ook deze spreker wilde weten wat de „geëigende stappen" der regering zijn geweest. Voorzichtigheid in de beoor deling. De heer GOEDHART (Arb.) stel de vast, dat de Indonesische situatie een somber beeld vertoont. Herin nerend aan de toestand hier te lan de na de bevrijding vond hij, dat bescheidenheid en voorzichtigheid passen bij de beoordeling van de toestand in Indonesië, welke een overgangstoestand is. Spr. zeide ver trouwen te hebben in de figuren, die daar vooraan staan, doch hij vroeg zich af, of zij opgewassen zul len zijn tegen de tegenwerkende krachten. De heer Oud (WD) merkte op, dat zijn fractie steeds is opgekomen voor het zelfbeschikkingrecht. Is de regeringe van oordeel, dat de niet- naleving van het Unie-statuut het Uniehof moet worden voorgelegd? Wat er op Ambon gebeurd is acht te spr. een wanhoopsdaad, veroor zaakt door het illegaal optreden der unitaristen. Hij vond. het de plicht der regering er voor te zorgen, dat de souvereiniteit over Nieuw-Guinea Nederlands blijft. In de prullemand. De heer STOKVIS (C.P.N.) con stateerde een totale incongruentie tussen het wordingsproces der poli tieke verhoudingen en de ter R.T.C. geprojecteerde staatkundige op bouw van Indonesië. De voornaamste besluiten der R. T.C. hebben een plaats gekregen in de prullemand der geschedenis, zei de de heer Stokvis. De heer VAN DE WETERING (C. H.) ging uitvoerig in op het zelfbe schikkingsrecht en zeide met zorg vervuld te zijn over het drama, dat zich dreigt af te spelen op Ambon. Er moet met grote overtuiging tot de Indonesische regering worden ge sproken, opdat het zwaard in de schede blijft. Hij vroeg wanneer de garantiewet voor het KNIL-perso- neel kan worden verwacht. (Minis ter Goetzen gaf te kennen, dat het ontwerp bij de Raad van Staten is in gediend). Bankroet. De heer ZANDT (S.G.) constateer de, dat het optimisme der regering is verdwenen en hij noemde de toe stand in Indonesië allerbedroevendst. Hij sprak van een jammerlijk ban- De heer SCHMAL (C.H.). zich aansluitend bij de betogen van de heren van de Wetering en Welter in zake Ambon, vroeg welke juridische wegen nog open staan om Ambon te helpen. Met betrekking tot Ambon kan men zich z.i. wenden tot de Veiligheidsraad, waardoor men blijft in het kader van het handvest der V.N. Van de nota der regering had spr. met teleurstelling kennis geno men. De revolutie gaat rustig voort en het is een volslagen mislukking der bedoelingen geworden.. De minister van Unie Zaken en Overzeese Rijksdelen, de heer Van Maarseveen zal hedenmiddag te een uur een aanvang maken met de be antwoording der sprekers. BEURS: BETERE STEMMING, CULTURES VAST De beurs opende vast. De divi dendaankondiging van de Deli Mij. (6 procent over 1949 en 4 procent interim over 1950) en de meer opti mistische berichten over de Indone- ische cultures vormden het onder werp van gesprek. In de tabakshoek was de toeloop en de affaire gisteren iets groter dan op vorige dagen. Het dividend voorstel achtte men gun stig. Van publieke belangstelling viel echter weinig te bespeuren. Men blijft schoorvoetend en wacht liever nog even af. Dat de affaire gering was bleek wel na de eerste ta^e, toen een lich te achteruitgang inzette. Spoedig echter trokken de koersen weer aan tot zelfs boven het openiwgspeil. Deli's openden 4 punten hoger, en handhaafden deze winst. De overige cultures werden hierdoor gestimu leerd, zodat de voornaamste soorten rond 4 punten winst boekten. Ook voor de minder courante aandelen v/as de stemming beter. Op de scheepvaartmarkt werd de gunstige stemming de laatste dagen geprolongeerd. Staatsfondsenmarkt was gisteren zeer stil. Alleen voor investerings certificaten kwam bij de opening een koers tot stand. De overige soorten noteerden pas in de laatste tape. Verschillen van enige betekenis kwamen niet voor. Het blijft op de Amerikaanse markt uiterst rustig. ONVERLICHTE AUTO VEROORZAAKTE DODELIJK ONGEVAL. In de avond van 26 September om streeks acht uur vond op de Rijks weg onder Zwammerdam een onge val plaats, dat aan mej. G. E. de Zeeuw het leven kostte. Een perso nenauto reed met vrij grote snelheid op een stilstaande vrachtauto, waar van geen enkel achterlicht brandde. Mej. de Zeeuw, die in de luxe-auto zat, raakte zodanig bekneld, dat zij ter plaatse overleed. De chauffeur van de vrachtauto, de 37-jarige chauffeur H. K. uit Veen- dam, had zich thans voor de Haagse Rechtbank te verantwoorden wegens veroorzaken van dood door schuld. Het bleek, dat de heer N. van Dam uit Waddinxveen ternauwer nood aan een mogelijk lot was ont snapt, als dat van de verongelukte auto. Hij vertelde n.l. dat hij niets bij zonders op de weg zag, toen hij met zijn auto naderde. Plotseling zag hij een zwarte schim en toen hij de gro te lichten aan deed, .ontdekte hij nog tijdig genoeg de onverlichte trailer, om te kunnen stoppen. Hij passeerde het voertuig en pl.m. 150 meter verder hoorde Van Dam een hevige slag. Later, toen hij te rugkeerde, zag hij een auto, die vrij wel geheel in elkaar was gedrukt, te gen de achterzijde van de trailer staan. Coba en Kees vijltig jaar getrouwd Coba en Kees aan hun dagelijks werk, op de hoek Rijnsburgerweg Houtlaan. (Foto: „De Leidse Courant") geleden zette hij z'n boot aan de grond en helpt sindsdien z'n vrouw aan het wagentje. Ge moet er eens op afgaan, wan neer dat gouden echtpaar ergens op de Rijnsburgerweg rondzwerft. Want als ras-Katwijkers zijn het vriende lijke mensen, die vóór ge het weet aan de praat zjjn en dan vertellen over hun gezin. Achttien kinderen werden hun geschonken, waarvan er thans nog tien in leven zijn, die hoe kan het anders natuurlijk hun beroep gevonden hebben op zee. Wie vandaag over de Rijnsburger weg fietst en z'n ogen goed de kost geeft, zal ergens voor een tuinhekje de viswagen zien staan van „Coba en Kees". Wie volgende week Vrij dag, 2 Juni, hetzelfde doet, zal er veer het wagentje ontdekken. Zo is liet al vele jaren; zo zal het hopelijk nog lang zijn. Maar volgende week is het toch iets bijzonders. Want op 2 Juni herdenken „Coba en Kees" de dag, waarop zij vijftig jaar gele den in het huwelijksbootje stapten en kunnen zij de periode overzien van een halve eeuw, waarin zij veel lief en leed met elkaar hebben ge deeld. Omdat vele visetendc I.eidenaars met dit lief en leed zo nauw betrokken zijn, mogen wij aan dit gouden huwelijksfeest bijzondere aandacht schenken. Sedert jaar en dag komt Coba vier maal per week met haar wagentje langs de Rijnsburgerweg. In de tijd van de nieuwe haring zelfs elke dag. Leidse kinderen heeft zij zien groot worden, trouwen, kinder-en krijgen cn grootouders worden. Want Coba begon al op 12-jarige leeftijd met vis to venten, toen haar moeder in 1895 overleed en zij de klanten overnam. Vijf jaar later trouwde Jacoba Barnhoorn met Kees Schaap, die op de Noordzee ter havingvangst ging en daarvoorzeven gulden per v/eek thuisbracht. Dat was ook in die tijd niet veel, zodat de ver diensten van Coba in het snel groeiende gezin bitter nodig waren, vooral toen in de jaren vóór de eer ste wereldoorlog de verdiensten te rugliepen en Kees niet meer dan een rijksdaalder per week kon thuis brengen. Het echtpaar kende ook betere tij den, toen Kees in 1922 een eigen boot kreeg, waarmee hij tot 1946 de garnalenvisserij uitoefende. Vier jaar Daarom zal het op 2 Juni geen groot feest zijn. Want als de kinderen op zee zijn ter haringvangst kunnen de kleinkinderen, 34 in ge tal, geen feest vieren. Dat past niet. Daarom wordt het familiefeest reeds op Tweede Pinksterdag gevierd en doen „Coba en Kees" op Vrijdag 2 Juni hun gewone werk. Toch zal er op die dag iets bijzon ders zijn in hun hujsje, Bataven- straat 25. Katwijk aan Zee. Want de trouwe klandizie aan de Rijnsburger weg laat deze dag niet onopgemerkt voorbijgaan. Reeds heeft zich een soort feest—comité gevormd, dat vol gende week Vrijdagavond de geluk wensen gaat overbrengen van de Leidse burgerij, die sedert mensen heugenis door Coba trouw van het kostelijk zeebanket wordt bediend. Zij brengen de gelukwensen aan een gouden echtpaar, dat zware tijden heeft doorgemaakt, maar door de stormen niet gebroken is. Opgewekt doen „Coba en Kees" hun dagelijks werk, met een vitaliteit, die menig een hen zou benijden! En het kan daarom meer zijn dan een beleefd- heids-phrase, wanneer wij ons bij die burgerij aansluiten, om bruid en bruidegom van harte nog vele ge zonde jaren toe te wensen! De gedachte aan moeder GEVANGENISSEN GEZELLIGER Vele deskundigen waren gisteren bijeengekomen voor de eerste stu diedag voor het gevangenis-wezen. Precies honderd jaar geleden werd in Amsterdam het eerste cellulair huis van arrest geopend en werd de misdadiger het vreselijk lot bescho ren van een jarenlange eenzaam heid, van een voortdurende confron tatie met zich zelf. Nu breekt men in Leeuwarden de celmuren weg. In deze eeuw heeft zich reeds me nigerlei nieuw inzicht baan gebro ken .De psychiater en de psycholoog Een militaire chauffeur bloedde hevig, een jonge vrouw zat leven loos in de auto. De wachtmeester der Rijkspolitie L. Dieleman had geconstateerd, dat de verlichtingsinstallatie van de vrachtauto zeer slecht was. Er waren leidingen doorgesleten, in het stoplicht ontbrak het lampje. Geen enkele verlichting bleek na het ongeval te branden. De eigenaar van de auto, H. Frui- tema uit Oude-Pekela, verklaarde, dat de auto des morgens om vier uur uit deze plaats was vertrokken en toen de achterlichten geheel iïi orde waren. De president vond het evenwel vreemd, dat een volkomen slijtage van de leidingen was geconstateerd. Verdachte zei, dat hij ter plaatse even had willen zien of ïiij op de goede weg was naar Bodegraven. Hij zou niet hebben stilgestaan, doch langzaam gereden, hetgeen de pi-e- sident echter betwijfelde. Na het horen van enkele getuigen, vorderde de Officier 300 boete of 60 dagen hechtenis. De raadsman pleitte vrijspraak op grond van het feit, dat de verlichting voor de aan rijding wel in orde zou zijn ge weest. Uitspraak op 8 Juni. deden hun intrede in rechtszaal en gesticht. In de morgen van deze congresdag ging men na of de debi liteit van invloed is op wangedrag en misdadigheid. Viool-concert achter de tralies De middagvergadering bracht het probleem: Moet men de gevangenen in contact brengen met kunstuitin gen bijvoorbeeld met muziek, beel dende kunsten, film, amusements kunst. In het algemeen was men van me ning dat deze vraag bevestigend be antwoord moet worden. Het is zo ge steld, dat elke verbetering in de ge vangene van binnen uit moet ge schieden, door de man zelf. Maar hij kan dit dikwijls niet alleen volbren gen. Hij heeft hulpmiddelen nodig. De kunst kan er daar een van zijn. De kunst, die hem moet grijpen, die een soort revolutie in hem ontketent en die hem bevrijdt. Welk een verschil van opvatting met nog maar 25 jaar geleden toen een gevangene in een cel van de ge vangenis te Scheveningen door een luchtkoker trachtte een glimp op te vangen van de top van een duin, die hij net kon zien als hij op zijn krukje ging staan. Deze ongeoor loofde handeling bezorgde hem aan merking op aanmerking. De kunst in de gevangenis is echter niet los te denken van een goed uitgevoerd paedagogisch stelsel. Wat ze vermag werd treffend geïllustreerd door het geen een Limburgs gevangenisdirec teur vertelde. Voor een groep van politieke delinquenten speelde de violist Willem Noske, daarbij bege leid door zijn moeder. Toen na af loop van het recital door de gevan genisdirecteur op onopvallende ma nier even de nadruk werd gelegd op het feit, dat moeder en zoon liadden geconcerteerd, sloeg er iets los in de toehoorders. Want het is nu eenmaal zo, dat in de gevangeniswereld de moederfiguur een overheersende plaats in het gedachtenleven in neemt. Het gevolg van deze avond was, dat nadien het gesprek tussen de ambtenaren en de gevangenen doeltreffender was dan ooit tevoren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 5