CcidóeSotvfcant OMWILLE DER VRIJHEID Geen Verenigde Staten van Indonesië meer Moskou geeft fabrieken terug De gevechten in Makassar Russische belangstelling Ramp in Amerikaanse haven Dean Acheson waarschuwt Sovjet-Unie ZATERDAG 20 MEI 1950 41ste JAARGANG No. 11983 KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Hoofdredacteur: L. G. J. ROOZEN. Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs I 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd-, f 4.50 p. kwart. Franco p. p. I 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 Eensgezinde afbraak van de R.I.S. \7ER STREKKENDE besluiten zijn deze week te Londen genomen, besluiten, waarvan men heel wat verwacht en welke leidende staatslie den er toe gebracht hebben te spre ken van „historische ogenblikken" en van „een kentering" in de moei lijkheden van West-Europa. Na de conferentie van de „Grote Drie" heeft te Londen een bijeen komst plaats gehad van de twaalf ministers van buitenlandse zaken, die tezamen de Atlantische Raad uit maken. Zij hebben het defensie-pro bleem van West-Europa besproken en het voornaamste resultaat van hun besprekingen is geweest, dat er een organisatie in het leven zal worden geroepen, een soort bureau, dat het oppercommando zal heb ben over de gezamenlijke strijd krachten van de bij het Noord-At lantisch Pact aangesloten landen. Dat bureau zal gevormd worden door plaatsvervangers van de twaalf mi nisters en onder leiding komen te staan van een vooraanstaande inter nationale figuur, waarschijnlijk een Amerikaan, die zijn gehele werk kracht zal geven aan het opstellen en coördineren van de plannen tot de gezamenlijke verdediging. Deze plan nen zullen zowel militaire als econo mische projecten betreffen. Het hoofdkwartier van deze nieuwe ge nerale staf komt inLonden. Dit is ongetwijfeld een uiterst be langrijke stap voorwaarts. Want tot nu toe had men wel besloten om sa men te werken en waren er allerlei bijeenkomsten geweest om te trach ten de strijdkrachten van de afzon derlijke landen zodanig op elkaar af te stemmen, dat een hecht verde digingsstelsel het resultaat zou zijn, maar men stuitte al direct op de moeilijkheid, dat de meeste van de deelnemende landen wel een grote mate van bereidwilligheid bezaten, maar niet de nodige financiële mid delen om krachtige nationale legers op de been te brengen. Zo dreigde de gezamenlijke verdediging van" het Westen een keten te worden met verschillende zeer zwakke schakel- tjes en daar de weerstand van een keten even sterk is als de zwakste schakel, begon men z'n hart vast te houden voor de doeltreffendheid van het aldus te vormen verdedi gingsstelsel. Ihans gaat men de zaak anders aanpakken, hetgeen ongetwij feld de enig juiste manier is. Er wordt nu uit het beschikbare ma teriaal van de deelnemende landen één verdedigingsorganisatie opge bouwd, gefinancieerd door de geza menlijke landen, maar zodanig, dat geen land boven zijn economische draagkracht belast wordt. Hoe dat allemaal in practijk ge bracht zal worden, staat nog niet WAAR KONINGIN JULIANA ZAL VERBLIJF HOUDEN. Het be zoek van H.M. koningin Juliana en Z.K.H. prins Bernhard aan Frank rijk, dat van 23 tot 26 Mei a.s. zal plaats hebben, is voor dit land een groot evenement. Reeds geruime tijd is men bezig voorbereidingen te tref fen, zowel in als buiten het Elysee Paleis, waar het koninklijk echtpaar zal verblijven. Deze foto toont u het .Salon des Dames" in het Elysee Paleis, dat ter beschikking van koningin Juliana zal worden gesteld. vast; maar de goede wil is er, in principe is men het eens en dat is al heel wat waard. /"\FSOHOON men de finesses van het nieuwe plan voorzover zij dan reeds besproken zijn nog niet kent, kan men toch wel raden, dat Amerika er de grootste rol in zal spelen. Amerika is met Canada de enige deelnemer, die niet op zwart zaad zit en als er sprake zal moeten zijn van één leger-organisatie en één gezamenlijke pot, dan spreekt het vanzelf, dat die pot voor het groot ste gedeelte door Amerika zal moe ten worden gevuld, met het gevolg, dat Amerika's stem in het kapittel even zwaar zal gaan wegen als zijn dollar-bijdrage. Voor liefhebbers van de souvereiniteit der afzonderlijke staten moge dat niet aangenaam klin ken daar staat tegenover, dat het alternatief is: opgeslokt te worden door het Oosten en dat is nog min der aangenaam. De positie van „klei ne zelfstandige" mag in een voorbije periode een zekere aantrekkelijk heid hebben gehad, thans staat een poging om zich als zodanig te hand haven gelijk met een poging tot zelf moord. Wie dan ook nog treurt om het geleidelijk verlies van de zelf standigheid, doet er goed aan, eens de verklaring te lezen, welke op aan dringen van Bevin aan het slot-com- muniqué van de conferentie is toe gevoegd, en welke door minister Stikker een „geloofsbelijdenis" is ge noemd. Daarin hebben de ministers weergegeven door welke motieven zij geleid werden bij het opstellen van hun plannen; zij stellen vast, dat zij zich onvoorwaardelijk stellen achter de beginselen van het Hand vest van de organisatie der Ver enigde Naties en dat komt in de kern op niets anders neer dan op de hand having van de vrijheid. Deze vrijheid is niet meer hetzelf de begrip van vroeger, toen men er onder verstond: vrijheid om zich van een ander niets aan te trekken. Men heeft thans ingezien, dat men juist om wille van de vrijheid om te leven naar eigen verkiezing is aangewezen op de steun en de hulp van elkaar. Het geluid, dat wij thans uit Lon den hebben vernomen, stemt tot R.I.S. wordt binnenkort R.I. DE REPOEBLIK INDONESIA SERIKAT wordt Repceblik Indonesia: dat is de betekenis van een besluit, dat genomen is op een te Dja karta gehouden conferentie van de regering der R.I.S. en de regeringen van de nog overgebleven deelstaten. Overeengekomen werd, dat de toe komstige politieke structuur van In donesië een eenheidsstaat en niet een federatie van staten zal zijn. Dit besluit betekent, dat Djokja de strijd tussen unitarisme en federalisme thans ook formeel heeft gewonnen. De woorden ,,Ver. Staten" zullen uit de Ver. Staten van Indonesië worden geschrapt en president Soekarno'zal president van de Repoeblik Indonesia t'Djokja) blijven. Zoals men weet had Soekarno ook na zijn benoeming tot president van de R.I.S. geen afstand gedaan van het presidentschap der Republiek Indonesië. De conferentie te Djakarta besloot verder, naar United Press meldt, dat de voorlopige grondwet van de R.I.S. zal wor den geamendeerd met de belangrijkste gedeelten van de grondwet der republiek Djokja. Besloten werd een commissie in te stellen voor het zo spoedig mogelijk uitvoeren van de overeenstemming De resultaten zal de regering der RIS voorleggen aan de voorlopige volksvertegenwoordiging en de se naat. De regering der RIS zal deze voorleggen aan het werkcomité van het KNIP. Indien deze aanvaard wor- De Sowjet-Unie heeft gisteren 23 Oostduitse industrieën, die sinds 1945 herstelbetalingsgoederen produceren, als „volkseigendom" bij protocol overgedragen aan de Oostduitse re gering, bericht Ass. Press, uit Ber lijn. De fabrieken, die een waarde ver tegenwoordigen van 290 millioen Oostmarken, omvatten de beroemde porseleinfabriek te Meissen, fabrie ken van het Siemens Schuckert kar tel en studio's van de UFA en Tobis. Het officiële regeringscommuniqué vermeldt niet of de fabrieken het hoopvolle verwachtingen. Moge de I vervaardigen van herstelbetalings wereld daarin niet bedrogen wor- goederen voor de Sowjet-Unie zullen den. I stopzetten. HOSPITALEN VOL GEWONDEN IN MAKASSAR blijft, volgens de jongste berichten, de toestand ern stig. De gevechten tussen K.N.I.L.-troepen en A.P.R-I.S.-eenheden schijnen telkens feller op te laaien, met het gevolg, dat de hospitalen reeds gevuld zijn met slachtoffers van de gevechten. Ook nu weer wordt er gewag van gemaakt, dat de strijdenden gebruik maken van tanks en mortieren. Volgens de dagbladen in Djakarta zijn er Donder dag drie kazernes afgebrand Een Nederlandse B.B.-ambtenaar, de heer Drop, die,door een kogel werd getroffen toen hij dekking zocht in Ma- kassars sociëteit aan zijn verwondin gen bezweken is. den, zal de president de vorming van de eenheidsstaat officieel afkondigen. Hierna zullen de regeringen van de RI en de RIS opgeheven worden en zal de president stappen ondernemen tot vorming van de nieuwe regering. De overeenstenjming werd vastge legd in een acte getekend door drs Katta (RIS) en dr. Halim (RI). De nieuwe eenheidsstaat zal, naar men verwacht, binnen een maand worden opgericht. De punten van de gisteren bereik te overeenkomst werden neergelegd in een manifest, dat de volgende de tails geeft: 1. De huidige senaat en hoge ad viesraad zullen beide worden opge heven. 2. Het nieuwe parlement zal be- :taan uit een samensmelting van het tegenwoordige huis van afgevaardig den en de werkcommissie van het voorlopige parlement te Djokja. 3. De voornaamste taak van dit oorlopige parlement zal zijn een grondwet op te stellen. De uiteinde lijke constituante zal gekozen wor den in algemene verkiezingen waar van de datum nog niet bepaald is. 4. De constituante zal één lid per iedere 300.000 inwoners hebben. Min derheden zullen redelijk vertegen woordigd worden. 5. President Soekarno zal president blijven. Een nieuw parlementair kabinet zal gevormd worden, waarbij presi dent Soekarno de premier kiest. Er moet nog beslist worden of er een vice-president zal zijn. De vroegere republiek had Mohammed Hatta als vice-president. Het kabinet zal zijn Westeuropese karakter behouden. De huidige wetten van de RIS zullen van kracht zijn zo lang geen nieuwe wetten gemaakt zijn, doch er zal gepoogd worden zoveel mogelijk van de wetten der republiek Djokja gebruik te maken. De heer Drop is in de bezettings jaren in Nederland bekend gewor den door zijn arbeid voor het bij zonder onderwijs. Nadat de Duitsers de centrale organisaties van het Pro testants bijzonder onderwijs hadden opgeheven, richtte hij samen met dr. A. M. Donner een bureau op, dat de werkzaamheden der verenigingen ondergronds voortzette. De heer Drop ontplooide hierbij een grote activiteit. Dat de organisatie van het bijzonder onderwijs in de oorlogsja ren in stand bleef, is mede aan zijn verdienstelijk werk te danken. Na de bevrijding vertrok de heer Drop weer als ambtenaar Binnen lands Bestuur naar Indonesië. Hij zou juist dezer dagen naar Neder land terugkeren, OVEREENSTEMMING BEREIKT. Omtrent de schietpartijen te Ma kassar seint de correspondent van Aneta te Surabaja, dat thans te Ma kassar een regeling is bereikt, waar van wordt verwacht, dat zij heden tot het herstel van de normale toe standen zal leiden. Woensdag zijn besprekingen gevoerd tussen de chefs van de staven van de Apris en van de commandant der Neder landse troepen, in tegenwoordigheid van een Amerikaanse en van een Belgische militaire waarnemer, waar bij een volledige overeenstemming is bereikt. Zowel de troepen van de Apris als van het K. N. I. L. zou den worden geconsigneerd. Het schijnt vast te staan, dat de ongeregeldheden geen anti-Neder landse tendenz vertonen. Het enige Nederlandse burgerslachtoffer is de (heer Drop en er zijn geen berichten, dat andere Nederlandse burgers dan hij zijn gedood of gewond. In het algemeen is de bejegening van de buitenlanders door alle vechtende groepen van hoffelijk tot correct. De schietpartijen begonnen Maan dag, duurden Dinsdag de gehele mor gen voort en, na een middagpauze van half vijf zes uur, gedurende de nacht van Dinsdag op Woensdag, om in de loop van Woensdag af te nemen. COMMUNIST BEDANKT ALS LID ENSCHEDESE GEMEENTERAAD Het communistische raadslid Steenbergen heeft als lid van de En- schedese gemeenteraad bedankt, „omdat hij zich meer en meer ver rader van de Nederlandse zaak ging voelen". Onmiddellijk trof de leiding der EVC, waarin de betrokkene een be zoldigde bestuursfunctie uitoefende, maatregelen en Woensdag jl. werd de heer Steenbergen genoodzaakt ook zijn post in de EVC neer te leg gen. SMARTEGELD VOOR ONDER WIJZERS De vakvereniging van R.K. onder wijzers en de N.O.V. hebben raad van Amersfoort verzocht uitkering van „smartegeld" aan de nabestaande betrekkingen bij het overlijden van een onderwijzer(es). Er bestaat wel een verordening waarbij deze materie is geregeld, maar daarin wordt alleen gesproken van de leerkrachten die op 31 De cember 1920 in dienst waren. Daar om stellen B. en W. de raad voor, deze verordening te wijzigen en de ze geschikt te maken voor alle in dienst zijnde onderwijzers (-essen) van openbaar en bijzonder onder wijs. De bedoeling is, bij een sterf geval aan de nabestaanden een uit kering te doen gelijk aan 3 maanden van het laatst genoten salaris. NAAR TWEEDE TECHNISCHE HOOGESCHOOL? Naar wij vernemen wordt het rap" port van de commissie-Holst inzake het technisch hoger onderwijs, thans spoedig verwacht. Van particuliere zijde wordt vernomen, dat het ad vies van de commissie zal gaan in de richting, welke gunstig is voor de oprichting van een tweede Tech nische Hogeschool. Voor Westerse vloot- manoeuvres In geen 35 jaar waren Russische schepen in het Kanaal gezien, maar Donderdagnacht zag de Engelse kustwacht tot haar grote verbazing zeven treilers met Sowjet-emblemen ter hoogte van het eiland Wight op duiken en weer in de mist verdwij nen. Gisteren lieten de schepen met de hamer-en-sikkel-vlag in top het anker vallen in de monding van de Heiford, een rivier in de Zuidpunt van Engeland, ten Westen van de baai van Falmouth (Cornwall). Met de vlootmanoeuvres van de Westerse Unie die volgende week moeten beginnen in gedachten, hield de kustwacht het So wj et-kon vooi, dat even buiten de Engelse territoriale wateren voer, in het vi- De vaartuigen gingen reeds eerder in de straat van Dover voor anker, omdat twee schepen averij hebben opgelopen. Toen evenwel het „moederschip", de vrachtvaarder „Tambow", zich bij het konvooi had gevoegd, zetten de schepen hun vaart in Westelijke richting voort, onderweg van de Oostzee naar de Zwarte Zee. De „Tambow" bevindt zich niet onder de vaartuigen, die in de monding van de Herford voor an ker zijn gegaan. De Russen hebben tot nu toe geen assistentie verzocht. Engelse marine-kringen waren van mening, dat het konvooi het ge bied van de Engels-Frans-Neder landse vlootoefeningen, die Maandag onder bevel van de Nederlandse vi- ce-admiraal v. Holthe beginnen, ge passeerd zouden zijn, indien zij de aanvankelijk gevolgde koers hadden aangehouden. Lord Fraser, chef van de Engelse marine-staf, heeft op een persconferentie in het gebouw van de Engelse admiraliteit verklaard: „Ik ben van mening, dat de Sow jet- Russische schepen het Kanaal op normale wijze passeren op hun rou te naar de Zwarte Zee". Voedsel en medi camenten voor Ambon De stichting „Door de Eeuwen Trouw" heeft het initiatief genomen om op korte termijn voedsel en me dicamenten naar Ambon te zenden. Mocht de Nederlandse regering niet geneigd zijn stapen te doen om de hongerblokkade te helpen beëindi gen, dan zal de stichting een buiten lands schip of schepen charteren om daarmede voedsel en medicamenten naar Ambon te zenden. Dit deelde de voorzitter van het dagelijks bestuur der stichting, de heer H. Coenradi uit Eindhoven, gisteren mede. De stichting gelooft niet, dat daartegen van Nederlandse zijde bezwaren ge maakt zullen worden. „Wij maken ons geen zorgen over de R.I.S., wij moeten proberen", aldus de heer Coenradi. Men wil een actie gaan voeren onder het Nederlandse volk om bijdragen voor deze hulpverle ning te verzamelen. De stichting, die in het begin dezer maand werd opge richt, wil in Nederland en elders be langstelling wekken voor de belan gen van de volken van Ambon, Ti- mor en de Minahassa en van andere volken of bevolkingsgroepen in de voormalige Nederlands Oost Indische Archipel en wil de verwerkelijking van het zelfbeschikkingsrecht daar voor bevorderen. Vier schepen ontploit In de haven van het Amerikaanse claatsje South Amboy, op 50 km van New York, heeft zich Vrijdagavond een verschrikkelijke ontploffing voorgedaan, waardoor verschillende personen om het leven kwamen en een honderdtal werden gewond. Volgens de politie ontploften kort na elkaar vier schepen, die, geladen met munitie, klaar lagen om de ha ven te worden uitgesleept. Een ooggetuige, die zelf ernstig gewond werd, verklaarde onmiddel lijk voor de ontploffing vier schepen te hebben gezien. Toen de rook was opgetrokken, zag hij er geen meer. Een andere ooggetuige zeide, dat een nabijgelegen fabriek van meststoffen nagenoeg geheel vernield werd. Het plaatselijke ziekenhuis heett bijna honderd gewonden opgenomen, die voor het merendeel door rond vliegende glascherven en stukken puin waren getroffen. De stad, waar electriciteits- en te lefoonlijnen door de ontploffing zijn verbroken, is door de politie afge zet. Het havengebied werd ontruimd. De maatschappij „Pennsylvania Railroad" meldt dat het station te South Amboy door de ontploffing is verwoest. Een trein, die het station was uitgereden, is ontspoord. Ver scheidene reizigers werden door glasscherven gewond. Vanwege de grote verwarring te South Amboy heeft de gouverneur van New-Jersey bevel gegeven tot het zenden van afdelingen van hst leger en de marine om de orde te herstellen. De bewoners der stad hebben op dracht gekregen alle gaskraantjes te sluiten om het gevaar voor brand ie verminderen. De kazernes in de omligende ste den zijn ter beschikking gesteld van de daklozen en vluchtelingen uit South Amboy, terwijl het stadhuis en de scholen dienst doen als laza retten voor de gewonden, die met auto's van de brandweer werden aangebracht, daar er een groot te kort was aan ambulances. De kustwacht heeft 7 schepen en een drijvende brandwuit naar de platas des onheils gezonden. Vanwege de brandweer werd ver- Handen at van het Midden-Oosten ACHESON EN BEVIN hebben na afloop van de Londense conferentie verklaringen afgelegd, die beschouw d worden als een waarschuwing aan de Sowjet-Unie om niet aan het Midden-Oosten te raken. De beide ver klaringen worden opgevat als een weloverwogen politieke daad om om zowel Griekenland, Turkije en Perzië als de Sowjet-Unie duidelijk te maken, dat de ontwikkeling van de Atlantische gemeenschap geen be perking tot het Noord-Atlantisch gebied inhoudt. Alvorens zich in te schepen aan boord van het passagiersschip „Bri- tanic", waarmee Acheson, de Ameri kaanse minister van Buitenlandse Zaken, uit Liverpool naar New York vertrok, verklaarde hij, dat de posi tie van bepaalde landen werd bestu deerd, die wel geen leden van de Noord-Atlantische raad zijn, doch wier veiligheid een aangelegenheid van bijzonder belang voor de Atlan- .Parool" tische gemeenschap is. Acheson wees in dit verband op de grote belangstelling van de Ame rikaanse regering voor de veiligheid van Griekenland, Turkije en Perzië. De Verenigde Staten zijn vastbeslo ten de politiek van hulpverlenen aan deze en andere landen, die streven naar het bewaren van hun onafhan kelijkheid door krachtsinspanningen op militair en economisch gebied, voort te zetten. klaard, dat de ontploffing zich voor deed, terwijl men bezig was met het overbrengen van de lading uit trein wagons in de aken. Door de ontploffing ontstond een geweldige hitte en vlammen sloegen wel honderd vijf tig meter hoog de lucht in. Volgens plaatselijke journalisten is geen gebouw in de stad onbescha digd gebleven. Overal in de straten trof men, na de ontplofifng, verlaten auto's aan, waarvan sommige door rondgeslingerde brokstukken bescha- Paus en P 3 O. Tijdens de audiëntie, waarin de Heilige Vader minister J. R. M. van den Brink ontving, toonde Zijne Hei ligheid zeer grote belangstelling voor de publiekrechtelijke bedrijfsorgani satie, zoals deze door de wet op de P.B.O. wordt mogelijk gemaakt. Bij zondere belangstelling toonde de Paus voor de manier waarop in de wet het evenwicht gezocht wordt tussen ordening en particulier initia tief. Zijne Heiligheid uitte de wens de wetstekst te bestuderen. „Tijd" EERVOL ONTSLAG MGR. C. JURGENS Z. H. de Paus heeft, wegens diens hoge leeftijd, aan Z. H. Exc. mgr. Constant Jurgens, bisschop van Tu- guegarao op de Philippijnen, eervol ontslag verleend en hem de titel ge geven van bisschop van Acanassus. Mgr. Jurgens, missionaris van het Onbevlekt Hart van Maria, is in Oss geboren op 12 December 1879 en werd op 27 Januari 1928 tot bisschop van Tuguegarao benoemd. GROOT APPèL VAN DE JONGEREN-K.V.P. Eerr blik in de toekomst geeft de Jongeren Organisatie in de Katho lieke Volkspartij op haar Groot Appèl; dat het hoogtepunt zal vor men van het landelijk congres op 20 en 21 Mei a.s. Kom't Zondag 21 Mei daarom al len (leden en belangstellenden naar Amsterdam, Hotel Krasnapolsky. Aanvang 2 uur. Eminente sprekers over interes sante onderwerpen en een groots opgezet appèl met verrassende af wisseling! EERSTE NIEUWE AARDAPPELEN VAN DE KOUDE GROND De eerste nieuwe aardappelen van de koude grond werden aan de vei ling te 's-Gravenzande aangevoerd; zij brachten 85 cent per k.g. op. Te Broek op Langendijk hoopt men vol gende week de eerste te kunnen rooien. Nieuwe aardappelen uit de kassen werden de laatste week op de Langendijker veilingen spora disch aangevoerd. Zij brachten een prijs op van 83 tot 95 cent per k.g. Ka-VitltjA... Arbeid is des lichaams hoeder Arbeid is des lichaams voeder Arbeid is der deugden moeder. Jacob Cats.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1