CcidóeSotvfcant
OMWILLE
DER VRIJHEID
Geen Verenigde Staten van
Indonesië meer
Moskou geeft
fabrieken terug
De gevechten in Makassar
Russische
belangstelling
Ramp in Amerikaanse haven
Dean Acheson waarschuwt
Sovjet-Unie
ZATERDAG 20 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11983
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. G. J. ROOZEN.
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs I 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd-, f 4.50 p. kwart. Franco p. p. I 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
Eensgezinde afbraak
van de R.I.S.
\7ER STREKKENDE besluiten zijn
deze week te Londen genomen,
besluiten, waarvan men heel wat
verwacht en welke leidende staatslie
den er toe gebracht hebben te spre
ken van „historische ogenblikken"
en van „een kentering" in de moei
lijkheden van West-Europa.
Na de conferentie van de „Grote
Drie" heeft te Londen een bijeen
komst plaats gehad van de twaalf
ministers van buitenlandse zaken,
die tezamen de Atlantische Raad uit
maken. Zij hebben het defensie-pro
bleem van West-Europa besproken
en het voornaamste resultaat van
hun besprekingen is geweest, dat er
een organisatie in het leven zal
worden geroepen, een soort bureau,
dat het oppercommando zal heb
ben over de gezamenlijke strijd
krachten van de bij het Noord-At
lantisch Pact aangesloten landen. Dat
bureau zal gevormd worden door
plaatsvervangers van de twaalf mi
nisters en onder leiding komen te
staan van een vooraanstaande inter
nationale figuur, waarschijnlijk een
Amerikaan, die zijn gehele werk
kracht zal geven aan het opstellen
en coördineren van de plannen tot de
gezamenlijke verdediging. Deze plan
nen zullen zowel militaire als econo
mische projecten betreffen. Het
hoofdkwartier van deze nieuwe ge
nerale staf komt inLonden.
Dit is ongetwijfeld een uiterst be
langrijke stap voorwaarts. Want tot
nu toe had men wel besloten om sa
men te werken en waren er allerlei
bijeenkomsten geweest om te trach
ten de strijdkrachten van de afzon
derlijke landen zodanig op elkaar af
te stemmen, dat een hecht verde
digingsstelsel het resultaat zou zijn,
maar men stuitte al direct op de
moeilijkheid, dat de meeste van de
deelnemende landen wel een grote
mate van bereidwilligheid bezaten,
maar niet de nodige financiële mid
delen om krachtige nationale legers
op de been te brengen. Zo dreigde
de gezamenlijke verdediging van"
het Westen een keten te worden met
verschillende zeer zwakke schakel-
tjes en daar de weerstand van een
keten even sterk is als de zwakste
schakel, begon men z'n hart vast te
houden voor de doeltreffendheid
van het aldus te vormen verdedi
gingsstelsel. Ihans gaat men de zaak
anders aanpakken, hetgeen ongetwij
feld de enig juiste manier is. Er
wordt nu uit het beschikbare ma
teriaal van de deelnemende landen
één verdedigingsorganisatie opge
bouwd, gefinancieerd door de geza
menlijke landen, maar zodanig, dat
geen land boven zijn economische
draagkracht belast wordt.
Hoe dat allemaal in practijk ge
bracht zal worden, staat nog niet
WAAR KONINGIN JULIANA ZAL
VERBLIJF HOUDEN. Het be
zoek van H.M. koningin Juliana en
Z.K.H. prins Bernhard aan Frank
rijk, dat van 23 tot 26 Mei a.s. zal
plaats hebben, is voor dit land een
groot evenement. Reeds geruime tijd
is men bezig voorbereidingen te tref
fen, zowel in als buiten het Elysee
Paleis, waar het koninklijk echtpaar
zal verblijven.
Deze foto toont u het .Salon des
Dames" in het Elysee Paleis, dat ter
beschikking van koningin Juliana zal
worden gesteld.
vast; maar de goede wil is er, in
principe is men het eens en dat is al
heel wat waard.
/"\FSOHOON men de finesses van
het nieuwe plan voorzover zij
dan reeds besproken zijn nog niet
kent, kan men toch wel raden, dat
Amerika er de grootste rol in zal
spelen. Amerika is met Canada de
enige deelnemer, die niet op zwart
zaad zit en als er sprake zal moeten
zijn van één leger-organisatie en één
gezamenlijke pot, dan spreekt het
vanzelf, dat die pot voor het groot
ste gedeelte door Amerika zal moe
ten worden gevuld, met het gevolg,
dat Amerika's stem in het kapittel
even zwaar zal gaan wegen als zijn
dollar-bijdrage. Voor liefhebbers van
de souvereiniteit der afzonderlijke
staten moge dat niet aangenaam klin
ken daar staat tegenover, dat het
alternatief is: opgeslokt te worden
door het Oosten en dat is nog min
der aangenaam. De positie van „klei
ne zelfstandige" mag in een voorbije
periode een zekere aantrekkelijk
heid hebben gehad, thans staat een
poging om zich als zodanig te hand
haven gelijk met een poging tot zelf
moord. Wie dan ook nog treurt om
het geleidelijk verlies van de zelf
standigheid, doet er goed aan, eens
de verklaring te lezen, welke op aan
dringen van Bevin aan het slot-com-
muniqué van de conferentie is toe
gevoegd, en welke door minister
Stikker een „geloofsbelijdenis" is ge
noemd. Daarin hebben de ministers
weergegeven door welke motieven
zij geleid werden bij het opstellen
van hun plannen; zij stellen vast,
dat zij zich onvoorwaardelijk stellen
achter de beginselen van het Hand
vest van de organisatie der Ver
enigde Naties en dat komt in de kern
op niets anders neer dan op de hand
having van de vrijheid.
Deze vrijheid is niet meer hetzelf
de begrip van vroeger, toen men er
onder verstond: vrijheid om zich van
een ander niets aan te trekken. Men
heeft thans ingezien, dat men juist
om wille van de vrijheid om te leven
naar eigen verkiezing is aangewezen
op de steun en de hulp van elkaar.
Het geluid, dat wij thans uit Lon
den hebben vernomen, stemt tot
R.I.S. wordt binnenkort R.I.
DE REPOEBLIK INDONESIA SERIKAT wordt Repceblik Indonesia:
dat is de betekenis van een besluit, dat genomen is op een te Dja
karta gehouden conferentie van de regering der R.I.S. en de regeringen
van de nog overgebleven deelstaten. Overeengekomen werd, dat de toe
komstige politieke structuur van In donesië een eenheidsstaat en niet een
federatie van staten zal zijn. Dit besluit betekent, dat Djokja de strijd
tussen unitarisme en federalisme thans ook formeel heeft gewonnen. De
woorden ,,Ver. Staten" zullen uit de Ver. Staten van Indonesië worden
geschrapt en president Soekarno'zal president van de Repoeblik Indonesia
t'Djokja) blijven. Zoals men weet had Soekarno ook na zijn benoeming tot
president van de R.I.S. geen afstand gedaan van het presidentschap der
Republiek Indonesië. De conferentie te Djakarta besloot verder, naar
United Press meldt, dat de voorlopige grondwet van de R.I.S. zal wor
den geamendeerd met de belangrijkste gedeelten van de grondwet der
republiek Djokja.
Besloten werd een commissie in te
stellen voor het zo spoedig mogelijk
uitvoeren van de overeenstemming
De resultaten zal de regering der
RIS voorleggen aan de voorlopige
volksvertegenwoordiging en de se
naat. De regering der RIS zal deze
voorleggen aan het werkcomité van
het KNIP. Indien deze aanvaard wor-
De Sowjet-Unie heeft gisteren 23
Oostduitse industrieën, die sinds 1945
herstelbetalingsgoederen produceren,
als „volkseigendom" bij protocol
overgedragen aan de Oostduitse re
gering, bericht Ass. Press, uit Ber
lijn.
De fabrieken, die een waarde ver
tegenwoordigen van 290 millioen
Oostmarken, omvatten de beroemde
porseleinfabriek te Meissen, fabrie
ken van het Siemens Schuckert kar
tel en studio's van de UFA en Tobis.
Het officiële regeringscommuniqué
vermeldt niet of de fabrieken het
hoopvolle verwachtingen. Moge de I vervaardigen van herstelbetalings
wereld daarin niet bedrogen wor- goederen voor de Sowjet-Unie zullen
den. I stopzetten.
HOSPITALEN VOL GEWONDEN
IN MAKASSAR blijft, volgens de jongste berichten, de toestand ern
stig. De gevechten tussen K.N.I.L.-troepen en A.P.R-I.S.-eenheden
schijnen telkens feller op te laaien, met het gevolg, dat de hospitalen
reeds gevuld zijn met slachtoffers van de gevechten. Ook nu weer
wordt er gewag van gemaakt, dat de strijdenden gebruik maken van
tanks en mortieren. Volgens de dagbladen in Djakarta zijn er Donder
dag drie kazernes afgebrand Een Nederlandse B.B.-ambtenaar, de heer
Drop, die,door een kogel werd getroffen toen hij dekking zocht in Ma-
kassars sociëteit aan zijn verwondin gen bezweken is.
den, zal de president de vorming van
de eenheidsstaat officieel afkondigen.
Hierna zullen de regeringen van de
RI en de RIS opgeheven worden en
zal de president stappen ondernemen
tot vorming van de nieuwe regering.
De overeenstenjming werd vastge
legd in een acte getekend door drs
Katta (RIS) en dr. Halim (RI).
De nieuwe eenheidsstaat zal, naar
men verwacht, binnen een maand
worden opgericht.
De punten van de gisteren bereik
te overeenkomst werden neergelegd
in een manifest, dat de volgende de
tails geeft:
1. De huidige senaat en hoge ad
viesraad zullen beide worden opge
heven.
2. Het nieuwe parlement zal be-
:taan uit een samensmelting van het
tegenwoordige huis van afgevaardig
den en de werkcommissie van het
voorlopige parlement te Djokja.
3. De voornaamste taak van dit
oorlopige parlement zal zijn een
grondwet op te stellen. De uiteinde
lijke constituante zal gekozen wor
den in algemene verkiezingen waar
van de datum nog niet bepaald is.
4. De constituante zal één lid per
iedere 300.000 inwoners hebben. Min
derheden zullen redelijk vertegen
woordigd worden.
5. President Soekarno zal president
blijven.
Een nieuw parlementair kabinet
zal gevormd worden, waarbij presi
dent Soekarno de premier kiest. Er
moet nog beslist worden of er een
vice-president zal zijn. De vroegere
republiek had Mohammed Hatta als
vice-president.
Het kabinet zal zijn Westeuropese
karakter behouden.
De huidige wetten van de RIS
zullen van kracht zijn zo lang geen
nieuwe wetten gemaakt zijn, doch er
zal gepoogd worden zoveel mogelijk
van de wetten der republiek Djokja
gebruik te maken.
De heer Drop is in de bezettings
jaren in Nederland bekend gewor
den door zijn arbeid voor het bij
zonder onderwijs. Nadat de Duitsers
de centrale organisaties van het Pro
testants bijzonder onderwijs hadden
opgeheven, richtte hij samen met dr.
A. M. Donner een bureau op, dat de
werkzaamheden der verenigingen
ondergronds voortzette. De heer
Drop ontplooide hierbij een grote
activiteit. Dat de organisatie van het
bijzonder onderwijs in de oorlogsja
ren in stand bleef, is mede aan zijn
verdienstelijk werk te danken.
Na de bevrijding vertrok de heer
Drop weer als ambtenaar Binnen
lands Bestuur naar Indonesië. Hij
zou juist dezer dagen naar Neder
land terugkeren,
OVEREENSTEMMING BEREIKT.
Omtrent de schietpartijen te Ma
kassar seint de correspondent van
Aneta te Surabaja, dat thans te Ma
kassar een regeling is bereikt, waar
van wordt verwacht, dat zij heden
tot het herstel van de normale toe
standen zal leiden. Woensdag zijn
besprekingen gevoerd tussen de
chefs van de staven van de Apris
en van de commandant der Neder
landse troepen, in tegenwoordigheid
van een Amerikaanse en van een
Belgische militaire waarnemer, waar
bij een volledige overeenstemming
is bereikt. Zowel de troepen van de
Apris als van het K. N. I. L. zou
den worden geconsigneerd.
Het schijnt vast te staan, dat de
ongeregeldheden geen anti-Neder
landse tendenz vertonen. Het enige
Nederlandse burgerslachtoffer is de
(heer Drop en er zijn geen berichten,
dat andere Nederlandse burgers dan
hij zijn gedood of gewond. In het
algemeen is de bejegening van de
buitenlanders door alle vechtende
groepen van hoffelijk tot correct.
De schietpartijen begonnen Maan
dag, duurden Dinsdag de gehele mor
gen voort en, na een middagpauze
van half vijf zes uur, gedurende
de nacht van Dinsdag op Woensdag,
om in de loop van Woensdag af te
nemen.
COMMUNIST BEDANKT ALS LID
ENSCHEDESE GEMEENTERAAD
Het communistische raadslid
Steenbergen heeft als lid van de En-
schedese gemeenteraad bedankt,
„omdat hij zich meer en meer ver
rader van de Nederlandse zaak ging
voelen".
Onmiddellijk trof de leiding der
EVC, waarin de betrokkene een be
zoldigde bestuursfunctie uitoefende,
maatregelen en Woensdag jl. werd
de heer Steenbergen genoodzaakt
ook zijn post in de EVC neer te leg
gen.
SMARTEGELD VOOR ONDER
WIJZERS
De vakvereniging van R.K. onder
wijzers en de N.O.V. hebben
raad van Amersfoort verzocht
uitkering van „smartegeld" aan de
nabestaande betrekkingen bij het
overlijden van een onderwijzer(es).
Er bestaat wel een verordening
waarbij deze materie is geregeld,
maar daarin wordt alleen gesproken
van de leerkrachten die op 31 De
cember 1920 in dienst waren. Daar
om stellen B. en W. de raad voor,
deze verordening te wijzigen en de
ze geschikt te maken voor alle in
dienst zijnde onderwijzers (-essen)
van openbaar en bijzonder onder
wijs. De bedoeling is, bij een sterf
geval aan de nabestaanden een uit
kering te doen gelijk aan 3 maanden
van het laatst genoten salaris.
NAAR TWEEDE TECHNISCHE
HOOGESCHOOL?
Naar wij vernemen wordt het rap"
port van de commissie-Holst inzake
het technisch hoger onderwijs, thans
spoedig verwacht. Van particuliere
zijde wordt vernomen, dat het ad
vies van de commissie zal gaan in
de richting, welke gunstig is voor
de oprichting van een tweede Tech
nische Hogeschool.
Voor Westerse vloot-
manoeuvres
In geen 35 jaar waren Russische
schepen in het Kanaal gezien, maar
Donderdagnacht zag de Engelse
kustwacht tot haar grote verbazing
zeven treilers met Sowjet-emblemen
ter hoogte van het eiland Wight op
duiken en weer in de mist verdwij
nen. Gisteren lieten de schepen met
de hamer-en-sikkel-vlag in top het
anker vallen in de monding van de
Heiford, een rivier in de Zuidpunt
van Engeland, ten Westen van de
baai van Falmouth (Cornwall).
Met de vlootmanoeuvres van de
Westerse Unie die volgende week
moeten beginnen in gedachten,
hield de kustwacht het So wj et-kon
vooi, dat even buiten de Engelse
territoriale wateren voer, in het vi-
De vaartuigen gingen reeds
eerder in de straat van Dover voor
anker, omdat twee schepen averij
hebben opgelopen. Toen evenwel
het „moederschip", de vrachtvaarder
„Tambow", zich bij het konvooi had
gevoegd, zetten de schepen hun
vaart in Westelijke richting voort,
onderweg van de Oostzee naar de
Zwarte Zee. De „Tambow" bevindt
zich niet onder de vaartuigen, die in
de monding van de Herford voor an
ker zijn gegaan. De Russen hebben
tot nu toe geen assistentie verzocht.
Engelse marine-kringen waren
van mening, dat het konvooi het ge
bied van de Engels-Frans-Neder
landse vlootoefeningen, die Maandag
onder bevel van de Nederlandse vi-
ce-admiraal v. Holthe beginnen, ge
passeerd zouden zijn, indien zij de
aanvankelijk gevolgde koers hadden
aangehouden. Lord Fraser, chef van
de Engelse marine-staf, heeft op een
persconferentie in het gebouw van
de Engelse admiraliteit verklaard:
„Ik ben van mening, dat de Sow jet-
Russische schepen het Kanaal op
normale wijze passeren op hun rou
te naar de Zwarte Zee".
Voedsel en medi
camenten voor
Ambon
De stichting „Door de Eeuwen
Trouw" heeft het initiatief genomen
om op korte termijn voedsel en me
dicamenten naar Ambon te zenden.
Mocht de Nederlandse regering niet
geneigd zijn stapen te doen om de
hongerblokkade te helpen beëindi
gen, dan zal de stichting een buiten
lands schip of schepen charteren om
daarmede voedsel en medicamenten
naar Ambon te zenden. Dit deelde de
voorzitter van het dagelijks bestuur
der stichting, de heer H. Coenradi
uit Eindhoven, gisteren mede. De
stichting gelooft niet, dat daartegen
van Nederlandse zijde bezwaren ge
maakt zullen worden. „Wij maken
ons geen zorgen over de R.I.S., wij
moeten proberen", aldus de heer
Coenradi. Men wil een actie gaan
voeren onder het Nederlandse volk
om bijdragen voor deze hulpverle
ning te verzamelen. De stichting, die
in het begin dezer maand werd opge
richt, wil in Nederland en elders be
langstelling wekken voor de belan
gen van de volken van Ambon, Ti-
mor en de Minahassa en van andere
volken of bevolkingsgroepen in de
voormalige Nederlands Oost Indische
Archipel en wil de verwerkelijking
van het zelfbeschikkingsrecht daar
voor bevorderen.
Vier schepen ontploit
In de haven van het Amerikaanse
claatsje South Amboy, op 50 km van
New York, heeft zich Vrijdagavond
een verschrikkelijke ontploffing
voorgedaan, waardoor verschillende
personen om het leven kwamen en
een honderdtal werden gewond.
Volgens de politie ontploften kort
na elkaar vier schepen, die, geladen
met munitie, klaar lagen om de ha
ven te worden uitgesleept.
Een ooggetuige, die zelf ernstig
gewond werd, verklaarde onmiddel
lijk voor de ontploffing vier schepen
te hebben gezien. Toen de rook was
opgetrokken, zag hij er geen meer.
Een andere ooggetuige zeide, dat een
nabijgelegen fabriek van meststoffen
nagenoeg geheel vernield werd.
Het plaatselijke ziekenhuis heett
bijna honderd gewonden opgenomen,
die voor het merendeel door rond
vliegende glascherven en stukken
puin waren getroffen.
De stad, waar electriciteits- en te
lefoonlijnen door de ontploffing zijn
verbroken, is door de politie afge
zet. Het havengebied werd ontruimd.
De maatschappij „Pennsylvania
Railroad" meldt dat het station te
South Amboy door de ontploffing is
verwoest. Een trein, die het station
was uitgereden, is ontspoord. Ver
scheidene reizigers werden door
glasscherven gewond.
Vanwege de grote verwarring te
South Amboy heeft de gouverneur
van New-Jersey bevel gegeven tot
het zenden van afdelingen van hst
leger en de marine om de orde te
herstellen.
De bewoners der stad hebben op
dracht gekregen alle gaskraantjes te
sluiten om het gevaar voor brand ie
verminderen.
De kazernes in de omligende ste
den zijn ter beschikking gesteld van
de daklozen en vluchtelingen uit
South Amboy, terwijl het stadhuis
en de scholen dienst doen als laza
retten voor de gewonden, die met
auto's van de brandweer werden
aangebracht, daar er een groot te
kort was aan ambulances.
De kustwacht heeft 7 schepen en
een drijvende brandwuit naar de
platas des onheils gezonden.
Vanwege de brandweer werd ver-
Handen at van het Midden-Oosten
ACHESON EN BEVIN hebben na afloop van de Londense conferentie
verklaringen afgelegd, die beschouw d worden als een waarschuwing aan
de Sowjet-Unie om niet aan het Midden-Oosten te raken. De beide ver
klaringen worden opgevat als een weloverwogen politieke daad om om
zowel Griekenland, Turkije en Perzië als de Sowjet-Unie duidelijk te
maken, dat de ontwikkeling van de Atlantische gemeenschap geen be
perking tot het Noord-Atlantisch gebied inhoudt.
Alvorens zich in te schepen aan
boord van het passagiersschip „Bri-
tanic", waarmee Acheson, de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse
Zaken, uit Liverpool naar New York
vertrok, verklaarde hij, dat de posi
tie van bepaalde landen werd bestu
deerd, die wel geen leden van de
Noord-Atlantische raad zijn, doch
wier veiligheid een aangelegenheid
van bijzonder belang voor de Atlan-
.Parool" tische gemeenschap is.
Acheson wees in dit verband op
de grote belangstelling van de Ame
rikaanse regering voor de veiligheid
van Griekenland, Turkije en Perzië.
De Verenigde Staten zijn vastbeslo
ten de politiek van hulpverlenen aan
deze en andere landen, die streven
naar het bewaren van hun onafhan
kelijkheid door krachtsinspanningen
op militair en economisch gebied,
voort te zetten.
klaard, dat de ontploffing zich voor
deed, terwijl men bezig was met het
overbrengen van de lading uit trein
wagons in de aken.
Door de ontploffing ontstond een
geweldige hitte en vlammen sloegen
wel honderd vijf tig meter hoog de
lucht in.
Volgens plaatselijke journalisten
is geen gebouw in de stad onbescha
digd gebleven. Overal in de straten
trof men, na de ontplofifng, verlaten
auto's aan, waarvan sommige door
rondgeslingerde brokstukken bescha-
Paus en P 3 O.
Tijdens de audiëntie, waarin de
Heilige Vader minister J. R. M. van
den Brink ontving, toonde Zijne Hei
ligheid zeer grote belangstelling voor
de publiekrechtelijke bedrijfsorgani
satie, zoals deze door de wet op de
P.B.O. wordt mogelijk gemaakt. Bij
zondere belangstelling toonde de
Paus voor de manier waarop in de
wet het evenwicht gezocht wordt
tussen ordening en particulier initia
tief. Zijne Heiligheid uitte de wens
de wetstekst te bestuderen. „Tijd"
EERVOL ONTSLAG
MGR. C. JURGENS
Z. H. de Paus heeft, wegens diens
hoge leeftijd, aan Z. H. Exc. mgr.
Constant Jurgens, bisschop van Tu-
guegarao op de Philippijnen, eervol
ontslag verleend en hem de titel ge
geven van bisschop van Acanassus.
Mgr. Jurgens, missionaris van het
Onbevlekt Hart van Maria, is in Oss
geboren op 12 December 1879 en
werd op 27 Januari 1928 tot bisschop
van Tuguegarao benoemd.
GROOT APPèL VAN DE
JONGEREN-K.V.P.
Eerr blik in de toekomst geeft de
Jongeren Organisatie in de Katho
lieke Volkspartij op haar Groot
Appèl; dat het hoogtepunt zal vor
men van het landelijk congres op
20 en 21 Mei a.s.
Kom't Zondag 21 Mei daarom al
len (leden en belangstellenden naar
Amsterdam, Hotel Krasnapolsky.
Aanvang 2 uur.
Eminente sprekers over interes
sante onderwerpen en een groots
opgezet appèl met verrassende af
wisseling!
EERSTE NIEUWE AARDAPPELEN
VAN DE KOUDE GROND
De eerste nieuwe aardappelen van
de koude grond werden aan de vei
ling te 's-Gravenzande aangevoerd;
zij brachten 85 cent per k.g. op. Te
Broek op Langendijk hoopt men vol
gende week de eerste te kunnen
rooien. Nieuwe aardappelen uit de
kassen werden de laatste week op
de Langendijker veilingen spora
disch aangevoerd. Zij brachten een
prijs op van 83 tot 95 cent per k.g.
Ka-VitltjA...
Arbeid is des lichaams hoeder
Arbeid is des lichaams voeder
Arbeid is der deugden moeder.
Jacob Cats.