3)e CddóeSou/fcci/rif
Eenheidsstaat van Djokja reeds een feit
LIE NAAR
MOSKOU
Radiotoespraak van H.M.
de Koningin
Laatste tegenstander strijkt de vlag
Moskou staakt repatriëring
krijgsgevangenen
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
ZATERDAG 6 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11972
Het lot van de
R.I.S. is bezegeld
j*apengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935» Giro 103003. Abonnementsprijs 0.35 p. w.» f 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
HPRYGVE LIE, de secretaris-gene-
raai van de Verenigde Naties, is
gisteren in Nederland geweest. Hij is
thans reeds weer naar Genève ver
trokken. Lie is van plan om naar
Moskou te gaan, doch wil blijkbaar
vóór zijn vertrek nog even een paar
Europese hoofdsteden aandoen, ten
einde enige besprekingen te houden.
Met de Verenigde Naties gaat het
niet al te best, zodat het geen won
der is, dat Trygve Lie zich bezorgd
maakt. De Russen zijn nu al uit
meer dan 20 commissies weggelopen,
omdat zij niet samen willen verga
deren met een vertegenwoordiger
van nationalistisch China. Zij heb
ben nu eenmaal hun zinnen er op
gezet, de vertegenwoordigers van
Tsjang Kai Sjek er uit te duwen en
die van Mao Tse Toeng er in, maar
zij stuiten daarbij op verzet van een
meerderheid, die zich op z'n minst
genomen niet wil laten ringeloren
door de dwangmethoden der Sovjets.
Maar tengevolge van deze tweespalt
ligt het werk van de Verenigde Na
ties nagenoeg stil.
De oorzaak van deze tweespalt is
niet alleen de aanwezigheid van die
nationalistische Chinees; deze is niet
meer dan een aanleiding, welke het
latente conflict opeens tot uitbar
sting heeft gebracht. Het is een kloof
tussen twee wereldbeschouwingen,
tussen twee methoden, tussen twee
fundamenteel verschillende opvat
tingen omtrent moraal en internatio
naal recht. De oud-president der Ver
enigde Staten, Hoover, heeft dat
zeer goed ingezien en van hem is
het idee, om de Verenigde Naties
maar te ontbinden en een nieuwe
Volkenbond te stichten, zonder de
Russen en hun aanhangers. „Het
wordt toch niets met de Russen" is
ongetwijfeld zijn gedachtengang ge
weest.
Een zover gaande conclusie heeft
men echter zelfs in Amerika niet
durven trekken. Tegen Hoovers idee
is allerwegen verzet gerezen; want
zo zei men doen wij dat, dan
wordt de kloof tussen de Westerse
en Oosterse wereld helemaal niet
meer te overbruggen, dan kunnen wij
alle hoop op een geleidelijke toena
dering wel uitschakelen. Bovendien
is het de vraag, of die nieuwe sta
tenbond wel zou kunnen rekenen op
de medewerking van alle landen,
die niet tot de Russische invloed
sfeer behoren. Speciaal in het Oos
ten zijn er verschillende staten, die
hoewel zij niet bepaald satellieten
van Moskou zijn, toch niet graag met
Moskou zouden willen breken. Wij
denken b.v. aan India en Pakistan en
ook aan Indonesië.
Tegenover al deze overwegingen
geeft men er vooralsnog de voor
keur aan, om te trachten zoveel mo
gelijk te lijmen en te krammen.
\7 AND AAR DAT Trygve Lie
thans op stap is om te zien of hij
zulk een kleefstof aan de man kan
brengen. Het is aan te nemen, dat hij
een paar monsters op zak heeft,
ma.w. dat hij enige voorstellen zal
doen, ofschoon nog niet bekend is,
welke die voorstellen zijn. Wel
wordt er reeds naar geraden. Zo
wordt gezegd, dat Lie zou uitgaan
van de veronderstelling, dat alles
veel beter zou gaan, als de leidende
staatslieden dus niet alleen de on
dergeschikte ambtenaren, maar de
ministers van buitenlandse zaken in
eigen persoon meer contact met
elkaar zouden kunnen krijgen. Dat
contact zou dan regelmatig moeten
plaats vinden en niet zo in het oog
lopend als bijv. in de vergaderingen
der Grote Vier. Want volgens Lie
zou het contact in de vergaderingen
van de Grote Vier juist daarom mis
lukt zijn, doordat de aandacht van
de wereld er teveel op gevestigd was.
Alleen al om prestige-redenen zou
den de partijen dan geen toenadering
kunnen tonen; geen van hen kon
zich de weelde permitteren „zijn ge
zicht te verliezen". Als practische op
lossing zou Lie voor ogen staan, dat
de ministers zelf zitting zouden ne
men in de Veiligheidsraad, waardoor
zij dus gelegenheid zouden hebben
op het hoogste niveau allerlei zaken
te bespreken, zonder dat de wereld
het al te zeer in de gaten had.
Ook wordt beweerd, dat Lie een
ontwerp voor een vredes-accoord in
zijn zak heeft, een accoord, dat voor
20 jaar zou moeten gelden en in die
tijd de wereld gelegenheid zou moe
ten geven om op rust te komen.
Wat er ook van zij, wij zullen de
volhardende Noor, die vecht voor de
organisatie der e Verenigde Naties,
welke voor een groot deel „zijn" or
ganisatie is, onze beste wensen mee
geven. Ofschoon onze verwachtin
gen niet bepaald hoog gespannen
zijn. Want Moskou laat zich nu een
maal niet lijmen, zolang het de idee
van de wereldrevolutie niet heeft los
gelaten. En er is geen enkele aan
wijzing, welke er op duidt, dat de
heren van het Kremlin dat van plan
zijn. Wie vasthoudt aan de gedachte
van de wereldrevolutie, komt niet
graag tot een accoord met zijn tegen
standers, tenzij zulk een accoord z'n
eigen plannen dienen kan. Voorlopig
houden wij het er op, dat Moskou
meer heil ziet in het saboteren van
de wereldvrede, dan in een werke
lijk gemeend accoord.
Daarom, Trygve Lie, onze beste
wensen, maar veel succes zien wij
nog niet in het vooruitzicht.
„10 Mei 1940, en 5 Mei 1945, voor altijd onvergetelijk, zijn le
vend voor ons als de dag van vandaag. Wij tellen de jaren van Mei
tot Mei, en van Pinksterfeest tot Pinksterfeest, zoals onze dichters
1JONDERDDUIZENDEN Duitse gezinnen zijn in wanhoop gestort door
een bericht van twee minuten van radio-Moskou, waarin gisteren
gezegd werd, dat de repatriëring van Duitse krijgsgevangenen is vol
tooid. Sinds de Duitse capitulatie waren volgens radio-Moskou 1.939.063
gevangenen naar huis gestuurd, met inbegrip van 17.538, die thans on
der weg zijn en 58.103, die tussen andere krijgsgevangenen werden,
„ontdekt". Veertien zieken, 9717 veroordeelden en 3815 verdachten zijn
achtergebleven. Dr. Adenauer, de Westduitse bondskanselier heeft in
het parlement te Bonn een beroep cp de Sovjet-Unie gedaan de archie
ven van de Duitse Wehrmacht vrij te geven om gegevens te verkrijgen
over de anderhalf millioen Duitse soldaten, die niet zijn teruggekeerd.
Onmiddellijk na de capitulatie wa
ren drie en een half millioen Duit
se militairen in Sovjet-handen vol
gens het Sovjet-persbureau Tass.
Twee jaar later verklaarde Molotof
te Moskou dat de Sovjet-Unie
1.003.974 krijgsgevangenen gerepa
trieerd had en dat er 890.532 achter
gebleven waren. Er zouden dus in
ruim drie jaar geen Duitse krijgs
gevangenen in de Sovjet-Unie zijn
overleden, merkte Adenauer op.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft de Russi
sche bewering, dat alle Duitse krijgs
gevangenen z\jn gerepatrieerd, .fan
tastisch" genoemd. Men schat, dat
de Russen op zijn minst nog 200.000
Duitse soldaten vasthouden in werk
kampen en kampen voor krijgsge
vangenen.
Er zou door de drie Westelijke
mogendheden een nota aan Rusland
worden gezonden, waarin volledige
verantwoording wordt geëist inzake
de vermiste gevangenen. Ameri
kaanse ambtenaren geloven, dat
Duitse krijgsgevangenen worden
vastgehouden om te worden opge
leid voor dienst in het Oostduitse
leger, dat in de toekomst onder Rus
sische leiding in Duitsland zou te
rugkeren.
De Westberlijnse bladen „Der
Tag" en „Der Telegraf" tonen zich
geschokt over „het onvergelijkbare
cynisme, waarmee de Sovjet-Unie
het lot van honderdduizenden Duit
se krijgsgevangenen in Rusland heeft
bezegeld".
„De laatste gerepatrieerde solda
ten weten, dat de krijgsgevangen-
DE MOSCOVIETEN
Adenauers rede werd door het
overvolle parlement te Bonn luide
toegejuicht. Slechts de drie van de
vijftien communistische afgevaar
digden, die de vergadering bijwoon
den, bleven onbewogen zitten.
Toen daarop een der drie aanwe
zige communisten het spreekge
stoelte besteeg, verlieten alle leden
van de Bondsdag, behalve de voor
zitter en de drie communisten, als
c-én man dé zaal.
De communist, die het spreekge
stoelte had beklommen, Heinz Ren
ner, verklaarde, alleen in tegen
woordigheid van de twee andere
communistische afgevaardigden en
van voorzitter Loebe, dat de com
munistische partij niet aan „deze
heftige agitatie tegen Sovjet-Rus
land" zou meedoen.
Denkt aleer gij
doende zijt
en doende denkt
dan nog.
PLECHTIGE HERDENKING GE- I beberg bij Rhenen allen, die in de i Een overzicht tijdens de plech-
VALLENEN OP GREBBEBERG. tweede wereldoorlog tijdens de tigheid gedurende de rede van ge-
op plechtige neraal mr. H. J. Kruis, chef van de
I Generale Staf.
In tegenwoordigheid van vele auto
riteiten zijn Donderdag op de Greb-
strijd zijn gevallen,
wijze herdacht.
Overeenstemming in onderling overleg
T\E LAATSTE VERTEGENWOORD IGER van het federalisme in de re
gering van Indonesië Anak Agoe ng Gde Agoeng, heeft het bijltje er
bij neergelegd en zijn ontslag aan mi nister-president Hatta aangeboden.
Soekawati, de president van Agoes Salim, de oud-minister van buiten
landse zaken van de Djokjase repu bliek, en mr. Assaat, de waarnemend
president van deze regering, legden verklaringen af, volgens welke Djok
ja geen heil meer ziet in overleg met de deelstaten en over geheel Indo
nesië de bevoegdheden wenst uit te oefenen, welke tot nu toe onder de
competentie van de deelstaten vielen. De eenheidsstaat kan alleen ont
staan door aansluiting van alle deel staten bij de Republiek Djokja. zo
wordt gezegd. Djokja is van mening, dat er geen deelstaten meer bestaan
buiten de republiek. Makassar kan slechts een kabinet krijgen, dat als
enige programmapunt heeft de ontbinding der negara en aansluiting bij
de Djokjase republiek.
hoofd van Oost-Sumatra, dr. Man
soer, en vertegenwoordigers van deze
deelstaten. Binnenkort zal de R.I.S.
met de Republik Indonesia onder
handelen over de wijze, waarop de
Enheidsstaat zo spoedig mogelijk tot
stand kan worden gebracht.
ARRESTATIES.
Dezer dagen zijn, zoals wij reeds
meldden, de demissionnaire premier
van Oost-Indonesië en enige minis
ters van zijn kabinet gearresteerd,
omdat zij er van verdacht worden de
verzetsbeweging van Abdoel Aziz
te hebben gesteund. Aneta verneemt
nog, dat ook enige Nederlandse func
tionarissen in hechtenis zijn geno
men, nl. de heer P. Wansink, hoofd
ambtenaar van het ministerie van
Voorlichting, de commissarissen van
politie Helder en Apcer, de voorma
lige procureur-generaal van de ne
gara Oost-Indonesië Wertmulder, de
landrechter Damen en de ambtenaren
Benjamin en Rappard van het ge
vangeniswezen en de motortrans
portdienst.
Voorts werden gearresteerd: Ma-
nopo, voorman v. d. Fraksi Nasional
Progressif; Andi Massarapi, leider
van de federale groepkringen in
Zuid-Celebes; Abdoellah Daeng Ma-
poedjoe, lid van het Oost-Indone
sisch hooggerechtshof; Latipah, hoofd
commissaris van politie in Zuid-Ce
lebes; Basso Daeng Maiewa, schoon
vader van Aziz; Hamid Daeng Me-
Daarom heeft het voor Djokja geen
zin o^n de zogenaamde Vierhoeks-
conferentie te belegen, aangezien er
geen gelijke partners meer bestaan.
Djokja en ook de regering van de
R.I.S. geven de voorkeur aan een,
wat mr. Assaat noemde, inter-Indo-
nesisch overleg. Het lijdt geen twij
fel, dat de uitslag van zulk een over
leg alleen kan leiden tot het voort
bestaan der Republiek Djokja als
enige staat.
REEDS OVEREENSTEMMING.
Volgens Aneta is er reeds overeen
stemming bereikt over de vorming
van de Eenheidsstaat. De besprekin
gen hieromtrent werden gevoerd tus
sen de Indonesische minister-presi
dent, de heer Hatta, namens de re
gering der R.I.S., en de president van
Oost-Indonesië, Soekawati, het staats-
HERDENKING OP HET CANADESE
KERKHOF TE GROESBEEK. In
tegenwoordigheid van de gezant van
Canada, Pierre Dupuy en vele leden
van het corps diplomatique werd
Vrijdag op de Canadese begraaf
plaats te Groesbeek de overgave der
Duitse troepen aan het Canadese
Leger in Nederiand herdacht. Tij
dens de plechtigheid werd door de
jeugd, bij ieder graf bloemen gelegd.
kasing, burgemeester van Makassar.
Berichten uit Makassar melden
verder, dat de sultan van Enrekang
in Midden-Celebes, door zijn volk
onttroond is, omdat hij „de strijd
voor de onafhankelijkheid bemoei
lijkt heeft en geholpen heeft bij de
Nederlandse acties van 1946 tegen de
republikeinen".
NOODKREET UIT AMBON.
Radio Scheveningen heeft van ma
joor dr. Kainama, aan booi'd van het
s.s. Baud, een telegram ontvangen
van de volgende inhoud: Tengevolge
van hongerblokkade door R.I.S.-rege-
ring tegen de Zuid-Molukken wor
den vooral Europeanen ernstig ge
troffen. Namens Ambonse bevolking
verzoek ik maatregelen te treffen om
uw landgenoten te helpen met toe
zending van melk, boter, kaas en
suiker.
PASTOOR MULDER VERMOORD.
Vrijdagmiddag is de Franciscaner
pater, pastoor Mulder enkele uren na
een roofoverval te Djakarta overle
den. De pater werd aangevallen toen
hij zich op de fiets van Tandjong
Priok naar Palmbeach begaf. Naar
Aneta verneemt merkten Nederland
se soldaten Vrij'dag'een mannelijk
persoon op, die als versuft langs de
weg liep. Enkelen hunner, onder wie
een majoor, begaven zich per jeep
naar hem toe en ontdekten, dat zijn
gezicht en achterhoofd met mes-
wonden overdekt waren. Pastoor
Mulder werd naar het ziekenhuis ge
bracht, waar hij zonder tot bewust
zijn te zijn gekomen is overleden. De
militairen, die hem het eerst zagen,
konden uit zijn woorden de toe
dracht niet construeren. Pastoor Mul
der werd beroofd van zijn armband
horloge en vulpenhouder. De over
ledene, die uit Den Haag afkomstig
is, heeft bijna een jaar te Djakarta
gewerkt en daarvoor 12 jaar in
China.
zeggen.
We voegen fragmenten samen en een volledig beeld ontstaat.
Wat er is voorgevallen, gedenken we liever met onze gedachten
dan met woorden.
Bij alle redevoeringen ter herdenking van de oorlog en van de
genen, die er hun hoogste offer in brachten is steeds het hoofdmo
tief: Laten WIJ het ideaal, waarvoor ZIJ gestorven zijn, in ons
leven waar maken.
En velen wanhopen, of wij ooit in vredestijd die eendracht en
die energie zullen kunnen opbrengen, die daarvoor nodig zijn.
Na 5 jaren vrede gaan velen zelfs soms zover, dat zij menen, dat
het geestelijke goed, in de strijd verworven, in de veelbewogen en
teleurstellende nasleep teloor is gegaan. Maar een geestelijk goed
gaat niet verloren. Het kan ondergronds gaan, maar het blijft door
werken. En het werkt nog steeds. Let op, overal om u heen, in uw
eigen kring en elders. Het gaat steeds verder. Bewust en onbewust
wil men anders, voelt zich daartoe onweerstaanbaar gedreven.
Waarom zouden we in herhalingen treden, door oude voorbije
tijden te plaatsen voor de tegenwoordige. Daar iedere tijd nieuwe
mogelijkheden biedt en de voorbije altijd weer gebleken zijn tot
een verderf inplaats van tot opbouw te leiden?
Er ligt hier een diepgaand verschil of men de feiten in de ogen
durft te zien, of men ze verwerpt of aanvaardt; omdat het eind
resultaat van dit aanvaarden of verwerpen voor ieder mens een
zaak is tussen hemzelf en God.
In West-Europa heeft Nederland het zwaarst geleden, en ook
het meest opvallend herstel beleefd. Buitenlanders zien dit duide
lijk, en verklaren, dat wij met zoveel wilskracht aanpakken. Naar
Nederland blijft men uitkijken. Nederland heeft verplichtingen in
de broederschap der volkeren. Het hoort een voorbeeld te zijn van
ontplooiing in het nieuwe seizoen van de 2e helft der 20e eeuw.
Er moet worden losgelaten wat voorbij is, als offer, en laat ons
aanvaarden, dat herstel van mensen-waarden alleen kan geschieden
vanuit een volkomen rustig, uitgebalanceerd verlangen naar vrede
en vooral naar welvaart.
Welnu, we gaan dus blijkbaar de weg al op, die leidt naar zelf-
hervinden in de traditie van vernieuwing, door zichzelf te geven
voor volk en land, is de enige mogelijkheid aangedaan leed te laten
voor wat het is en te vergeven.
De TWIJFEL is een slechte kameraad en de HOOP eigenlijk
niet minder, omdat beide concrete aanvaarding verwerpen en dus
nimmer een gezonde beschouwing ontstaan kan.
Niets kan ons beletten alles te verwachten van het leven, maar
dan als begrip voor dat. wat het leven ons brengt in de afmetingen
van onze draagkracht. Hoop en twijfel trekken ons links en rechts.
Aanvaarding geeft recht op herstel van welk verlies dan ook.
Ons verlangen zijn de draden, waarmee God weeft en het weef
getouw van God is onnaspeurlijk, evenals het vervliegen van onze
verlangens. Doch niet één draad zal onbruikbaar blijken, omdat
God deze zal weven in het gewaad van Zijn schepping"
Heden werd te Djakarta medege
deeld, dat de Indonesische regering
een voorlopige blokkade tegen de
kortgeleden uitgeroepen „Republiek
der Zuid-Molukken" heeft ingesteld.
Waar zijn de niet teruggekeerden
PLECHTIGE OVERDRACHT TE
DJAKARTA. Op het voormalige
Waterlooplein te Djakarta had de
plechtige overdracht plaats van twee
KNIL-compagnieë i aan de Apris. De
overdracht geschiedde door de rayon
commandant kolonel B. P. de Vries
aan de basis-commandant overste
Taswin. Onder de aanwezigen bevon
den zich kolonel Simatupang, gene-
raal-majoor Mojet en Vele Unci-
leden. Tijdens het défilé van de twee
nieuwe Auris-afdelingen, van voor
naar achter: kolonel Simatupang,
overste Taswin en enige andere mi
litaire functionarissen.
kampen ii
leeg zijn"
de Sovjet-Unie nog niet
aldus „Der Telegraf".