1-Mei te Berlijn
en Brussel
De betogingen te Berlijn
verliepen vreedzaam
Onlusten in
Witwatersrand
Anti-Leopoldistische
betogingen in België
Koninklijke familie komt in
Juni naar Leiden
DINSDAG 2 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11969
Jirecteur: C. M. v. HAMERSVELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSIREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. tnnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
Incidenten waren geen van betekenis
DE 1-MEI BETOGINGEN hebben te Berlijn gelukkig geen aanleiding
gegeven tot grote onlusten, zoals gevreesd was; zij zijn integendeel
„opmerkelijk vreedzaam'' verlopen. Wel zijn er hier en daar enkele in
cidenten voorgevallen, vooral tegen het vallen van de avond.
Terwijl in de stralende zonneschijn naar schatting een millioen Ber-
lijners demonstreerde voor de vrede de inhoud van dit begrip was
afhankelijk van de sector, waarin de meeting werd gehouden be
schreef een oranjekleurige helicopter grote cirkels boven de mensen
menigten. Het was het toestel van general Taylor, Amerikaanse be
velhebber, die in geval van ordeverstoring zelf zijn orders wilde geven
aan de 8.000 man geallieerde troependie in hun kazernes geconsigneerd
waren. Het bleek evenwel niet nodig.
In West-Berlijn was een anti
communistische meeting tussen de
ruïnes van de Kroll-opera en de
Rijksdag.
De meerderheid der demonstran
ten ging aan het begin van de mid
dag rustig uiteen, maar kort daar
na bekogelden enkele honderden
heethoofden uit West-Berlijn leden
van de Oost-Berlijnse volkspolitie,
die zich overeenkomstig hun op
dracht terugtrokken om een botsing
te voorkomen.
Het had bijna een half uur ge
duurd, voordat West-Berlijnse po-
litie-versterkingen verschenen om
de Postdammer Plazt schoon te ve
gen, waar de Sow jet-Russische, de
Engelse en de Amerikaanse sector
elkaar raken. Een menigte toe
schouwers vuurde de jeugd aan, die
aanplakbiljetten der communisten
afscheurden. Een anti-communisti
sche demonstratie op de Platz der
Republik werd door naar schatting
600.000 mensen bijgewoond.
In Oost-Berlijn hadden in de
vroege morgenuren arbeiders en le
den van de z.g. „Vrije Duitse
Jeugd" in blauwe hemden zich ver-'
zameld voor een optocht van geven
uur langs het rood gedrapeerde po
dium in de Lustgarten, waarop zich
de Oost-Duitse minister-president
Grotewohl, andere regeringsleden
en Sowj et-Russische officieren be
vonden.
De feestgangers droegen grote
borden mee met leuzen als „Eeuwi
ge vriendschap met de socialistische
Sowj et-Unie" en meer dan levens
grote afbeeldingen van Lenin en
Stalin.
PAMFLETTEN-REGEN.
Het opmerkelijkste feit van de
dag was wellicht nog de pamflet-
tenregen, die in de vroege ochtend
uren in sommige wijken van Oost-
Berlijn neerdaalde, en waarin vrije
verkiezingen voor geheel Berlijn
Naturellen gedood
In enige naturellendorpen in het
gebied van Witwatersrand if de po
litie Maandag met stenen bekogeld.
Zij opende daarop het vuur, tenge
volge waarvan minstens 10 naturel
len om het leven kwamen.
De ongeregeldheden braken uit
bij het vallen van het duister, na
een Meidag vrijwel zonder inciden
ten. Ongeveer 100.000 naturellen
van fabrieken te Johannesburg en
in een gebied van ongeveer 75 km
ter weerszijden van de stad legden
het werk neer. Te Wijnberg in
Transvaal werden winkels in brand
gestoken. Te Brakpan, ongeveer 55
km. ten Oosten van Johannesburg,
braken ongeveer duizend naturel
len uit een afgescheiden wijk en
bestormden de stad. De politie dreef
hen uiteen na een charge met gum
mistokken.
werden geëist. De vlugschriften
waren afkomstig van raketachtige
pamfletbommen die, volgens so
ciaal-democratische bron, van een
basis in West-Berlijn waren afge
schoten.
„MARS-ORDERS" HERROEPEN.
Intussen meldt het Duitse nieuws
bureau DPA, dat de Oost-Duitsers
de geheime orders, die waren uit
gegeven voor de Pinkstermars naar
West-Berlijn, weer hebben inge
trokken toen zij bemerkten, dat
van de zijde der Westelijke gealli
eerden tegenvoorbereidingen wa
ren getroffen. De communisten
hebben thans toegezegd, dat de
Pinksterdemonstratie alleen in de
Russische sector gehouden zal wor
den.
De Westelijke strijdkrachten blij
ven evenwel paraat. In de thans
herroepen orders zou namelijk
hebben gestaan, dat als demonstre
rende jeugd vermomde Volkspoli-
zei in de Westelijke sectoren tereur-
daden moest forceren en belangrjj
ke gebouwen bezetten.
FEEST OP SOESTDIJK. De stra
lende zon die gisteren aan de strak
blauwe hemel stond, heeft in niet
geringe mate de feestvreugde op
Soestdijk verhoogd.
Links op de foto: het Koninklijk
gezin, dat het défilé der Soester en
Baarnse schooljeugd ter ere van
Koningin Juliana's verjaardag, ga
de slaat.
Rechts: de kleine prinses Marijke
voelde er niets voor zo'n lange tyd
stil te staan. Prinses Beatrix had
dan ook de grootste moeite het
kleine zusje op het bordes te hou
den tot plezier van prinses Irene.
Vier Amerikaanse burgers zijn
door de Nederlandse regering be
noemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau voor hun materiële
steun aan de inwoners van twee Ne
derlandse steden.
1 Mei in het teken der socialistische
ver k iezingspropagan da
IN BELGIë STOND DE I-MEIVIERING in het teken van de socialis
tische verkiezingspropaganda, welke onmiddellijk na de ontbinding
van het Parlement is ingezet. De 1-Meibetogingen kregen daardoor een
anti-Leopoldistisch karakter. In Brussel waren de socialisten van plan
een betoging te houden op het Rogierplein voor het station Noord.
De burgemeester verbood echter deze demonstratie en om half vier was
het plein danook afgezet met Spaanse ruiters, waarachter gendarmes in
groten getale hadden postgevat.
BRANDSPUITEN STONDEN
KLAAR.
Achter een barrière Van versper
ringen waren zelfs twee auto's van
de brandweer opgesteld, waarvan
het personeel tot taak zou hebben
de demonstranten uit elkaar te
spuiten. Deze machtsontplooiing van
de Belgische rijkswacht trok grote
belangstelling van de zijde der vele
Zondagsgangers en der talrijke
vreemdelingen uit de omliggende
hotels.
De manifestatie der socialisten
had intussen in 'n geheel ander ge
deelte der binnenstad plaats. Eerst
aan het einde hiervan het was
toen al bijna 18 uur en ook de rijks
wachters en de vele kijkers .begon
nen honger te krijgen trok de 1
Mei stoet naar het Rogierplein Hier
was het onmiddellijk groot alarm
en de spuitgasten maakten zich ge
reed om de aanval op het plein in
water te smoren. Het kwam echter
niet zover, want de 1-Mei-betogers,
die van de Adolph Maxlaan kwa
men, bogen onmiddellijk voor de
barricades rechts af in de richting
van de Wetstraat na een lange neus
getrokken te hebben naar de rijks
wachters.
Niemand had blijkbaar erg veel
zin om zich bij het mooie weer bij
zonder op te winden en het bleef
dan ook bij wat geschreeuw in het
voorbijgaan.
Ongeveer een uur later was het
Brusselse stadsbeeld weer normaal
„VLIEGENDE VLEUGEL"
NEERGESTORT.
Een de Havilland 108, een voor ex
perimenten gebruikte, met straal
aandrijving voortbewogen „vliegen
de vleugel", is Maandag enige km.
ten Noorden van Basingstoke neer
gestort. De piloot vond de dood.
Het vliegtuig is van hetzelfde type
als dat waarmee de befaamde test
piloot kapitein Geoffrey de Havil
land in 1946 verongelukte, toen hij,
naar men geloofde, met een snelheid
vloog sneller dan het geluid.
NOORD-ZUID VERBINDING IN
BRUSSEL VORDERT. Twee we
reldoorlogen zijn er de oorzaak van
dat de in 1910 aangevangen werken
tot het maken van een rechtstreek
se ondergrondse spoorwegverbin
ding tussen het Noord Station en
het Zuid Station in Brussel nog niet
gereed zijn. Thans wordt echter met
volle kracht aan de voltooiing van
dit grote project gewerkt.
Links op de foto: een kijkje in
de ondergrondse werken De tun
nelopeningen zijn die van de venti-
latietunnels. Daaronder liggen de
verkeerstunnels.
Rechts op de foto: de boven
grondse werken bij de St. Gudule.
Op de voorgrond het ventilatiege-
bouwtje voor het inpersen van ver
se lucht in de ventitaliegangen.
Rechts, vóór de St. Gudule, het
ventilatiegebouw voor het wegzui
gen van de verwerkte lucht uit de
ventilatiegangen.
De ventilatie-inrichting wordt
vervaardigd en ter plaatse gemon
teerd door Werkspoor te Amster
dam.
Toezegging aan de Leidse lopers
te Soestdijk
|_JET WAS PRECIES HALF ELF toen de eerste pakjes O.Z.O.-cigaret-
ten gisterochtend neerfladderden op het gazon van van het paleis
Soestdijk. Majoor-waarnemer Wan-rooy, die tezamen met adjudant-on
derofficier vlieger Hateboer het vliegtuig, dat de cigaretten-dropping uit
voerde, bemande, had schitterend gemikt. Drie kinderen uit Baarn ren
den naar voren om de pakjes op te rapen en deze de Koningin, die met
de Prins en de prinsesjes op het bordes stond, aan te bieden.
Twee minuten later vloog het toestel, thans uit de richting Soest, op
vijftig meter hoogte op de paleistuin aan. Weer vielen de cigarettendoos-
jes met oranjelinten op het grasperk, geen paar centimeter van de plaats,
waar de eerste bevrijdingscigaretten waren neergekomen.
De derde lading cigaretten zweefde bij de laatste dropping over de
dakrand van het paleis om neer te komen op de uiterste punt van het
gazon aan de Baarnse zijde.
Eigenlijk was majoor Wanrooy niet
degene, die het feest opende. Het wa
ren de Zaandammers, die voor een
verrassing zorgden door op motor
fietsen het modernste en snelste ver
voermiddel te slaan. Een half dozijn
Zaankanters namelijk reed, twee mi
nuten voor het vliegtuig zich kon
vertonen, de Soester ingang van het
paleis binnen met een aan de Zaan
opgesteld oorkonde, waarop de geluk
wensen voor de Koningin en de wens
voor een goede gezondheid voor haar
en haar gezin was gecalligrafeerd.
De kurk vloog van de fles.
Nauwelijks was het vliegtuig in de
richting Soesterberg verdwenen of
een stofwolk aan de Baarnse ingang
kondigde onmiskenbaar de komst aan
van veertig correct geklede hardlo
pers, een delegatie van de Leidse stu
denten, die om twee uur gisteroch
tend in Leiden een fles champagne
ONTULOFFINGSRAMP IN
VOOR-INDIë.
In een opslagplaats van ammuni
tie in het oude fort van Patiala, in
het Oostelijke gedeelte van de
Pendsjaap, heeft zich een ontplof
fing voorgedaan, welke de dood van
52 personen heeft veroorzaakt, ter
wijl veertig anderen zijn gewond.
Een gedeelte van de hoge muur
van het fort viel door het geweld van
de ontploffing om; winkels werden
onder het neerstortende puin begra
ven. Ook de meeste slachtoffers wer
den onder het vallende gesteente be
dolven. Tien uur, nadat de ontplof
fing had plaats gevonden, waren
v;er honderd sappeurs van de genie,
geholpen door politie, nog bezig met
in het puin te zoeken naar nog niet
gt-borgen lijken of gewonden.
In een officiële bekendmaking
werd medegedeeld dat de ontploffing
is veroorbaakt door een brand.
GEVECHTEN IN ISRAëL.
De viering van de 1-Mei-dag is
overigens overal tamelijk rustig
verlopen, behalve in Israël.
Te Ramleh, ten Oosten van Tel
Aviv, werd gevochten tussen com
munisten en gematigde socialisten.
Negen demonstranten werden ge
wond door messteken of vuistsla
gen; de toestand van twee hunner
is ernstig.
Te Tel Aviv zou een reusachtige
een-Mei-demonstratie worden ge
houden, doch deze werd op het
laatste ogenblik afgelast, daar ge
vechten uitbraken tussen aanhan
gers van rechtse en linkse politieke
partijen. Daarop werd overgegaan
tot het houden van een optocht,
waaraan leden van alle partijen
deelnamen.
De betogers trokken naar het ten
Noorden van de Israëlische hoofd
stad gelegen stadion, waar leiders
van vakverenigingen hen zouden
toespreken.
Doch in het stadion begonnen
spreekkoren van uiterst linkse jon
gelieden leuzen te roepen, waarin
de socialistische premier Ben Goe-
rion werd aangevallen. Dit leidde
tot een algemeen vuistgevecht,
waarbij verscheidene demonstranten
werden gewond.
hadden ontkurkt bij de start van de
eerste estafetteloper naar het paleis
Soestdijk te Leiden.
Gaf hij de oorkonde, bestemd
voor de Koningin, aan de volgende
loper over, dan stapte hij uitgeput
in een auto, die zo alle studenten
lopers naar Soestdijk bracht. Ge
zamenlijk legden zij de laatste paar
honderd meter over het grintpad
binnen de paleishekken af en over
handigden de oorkonde, die de
tocht zeer goed overleefd bleek te
hebben.
„U zult wel moe zijn", was het
eerste, dat de Koningin tot hen zei.
De Prins had als beloning voor
hun sportieve prestatie een bemoe
digende mededeling: de koninklijke
familie overweegt om in Juni het
concours hippique ter gelegenheid
van de Studenten-Lustrumfeesten bij
le wonen.
En zonder enige toezegging te doen
informeerde de Koningin wanneer de
Varsity wordt verroeid, op welke
vraag het antwoord natuurlijk vlot
kwam.
Postduiventijd.
Het was intussen elf uur geworden
een „postduiventijd" Uit hun man
den. geheel links en rechts van het
paleis opgesteld, vlogen zij uit, de
drie duizend naar Baarn en Soest,
vanwaar zij kwamen.
Terwijl hun gefladder nog weer
klonk boven het in de zon glanzende
paleis, marcheerde de Apeldoornse
Harmonie met haar honderd jaar
oude vaandel op naar het bordes. De
Apeldoorners vervulden kennelijk de
historische rol van de rattenvanger
van Hameln, want stromen kinderen
niet vlaggetjes in de hand volgden
hen, verspreidden zich over het ga
zon en plantten hun vlaggetjes in het
kort geknipte gras, zo, dat een enor
me J en een B werden gevormd, die
het gehele aanzicht van de paleistuin
beheersten.
Bebloemde trappen.
En toen kwamen de mensen met de
bloemen of beter kan men zeggen de
bloemen met mensen. Want wel zel
den hebben de trappen van het bor
des, die in dit opzicht toch heel wat
gewend zijn, zo'n schat van bloemen
met zulk een rijkheid van kleur op
zich zien neerleggen. Het heette, dat
dit bloemendefilé werd gevormd dooi
de inwoners van Baarn en Soest,
maar de duizenden, die in schijnbaar
nimmer eindigende stromen, dicht
opeengedrongen, langs het konink
lijk gezin schreden, gaven de indruk,
dat ook heel Bussum en Hilversum
waren leeggestroomd. Het was om
twaalf uur niet meer mogelijk een
stap op een der treden van het bor
des te doen, zonder een laag tulpen,
seringen, narcissen en margrieten te
vertrappen.
Verheugde Koningin.
De Koningin, gekleed in een geel
deux-pièces, was kennelijk onder de
indruk van de aanhankelijkheid, haar
andermaal getoond. De princessen
Eerste greet van
Pater Lomkardi S.J.
aau Nederland
In verband met zijn komst naar
Nederland heeft pater Lombardi S.J.
de volgende begroeting gericht tot
de Nederlanders:
„Met diepe vreugde en grote ont
roering kom ik naar Holland om ook
hier een boodschap, een gedachte te
brengen, die God naar mijn me
ning voor onze generatie bestemd
heeft. Mijn nietige kleinheid ver
plicht mij slechts op de goedheid des
harten van de Nederlanders te ver
trouwen en op de hulp des Heren,
die mij reeds in andere landen in
mijn armoede heeft bijgestaan".
Zaterdag 6 Mei a.s. zal de bekende
Katholieke redenaar pater Lombardi
S.J. op uitnodiging van de St. Adel-
bertvereniging naar ons land komen
om in verschillende plaatsen het
woord te voeren. Het voorlopige pro
gramma van zijn tournee is als volgt-
Op de dag van zijn aankomst zal hij
'smiddags en 's avonds in Nijmegen
spreken, Zondagavond in de St. Ser-
vatiuskerk in Maastricht, waar op het
Vrijthof luidsprekers zullen worden
aangebracht. In Heerlen spreekt hij
Maandag 's middags voor de mijn
werkers, 's avpnds in de kerken. Dins
dagmiddag zal pater Lombardi in
Den Bosch, Dinsdagavond waar
schijnlijk in Eindhoven spreken.
Woensdag 10 Mei spreekt hij in de
kathedraal te Breda, Donderdagavond
in Utrecht, Vrijdag in Hengelo en
Oldenzaal. Zaterdag 13 Mei zal de
rater in de aula van het St. Aloysius-
college in Den Haag een toespraak
houden tot genodigden uit kringen,
die speciale belangstelling hebben
voor sociale problemen, 's Avonds zal
hij in een van de grote Haagse ka
tholieke kerken (vermoedelijk die in
de Elandstraat) spreken, terwijl zijn
rede zo nodig door middel van luid
sprekers ook in een der andere ker
ken te volgen zal zijn. Ook in Am
sterdam zal hij in besloten kring een
rede houden voor geïnteresseerden in
sociale problemen, en wel Zondag
middag 14 Mei in het Minervapavil-
joen. 's Avonds spreekt hij in de
hoofdstad in een der grote kerken.
Ook dan zal zijn rede indien nodig
via luidsprekers in een andere kerk
te volgen zijn. Pater Lombardi zal in
het Duits spreken.
Beatrix, Irene schenen elkander om
beurten een ooggetuigenverslag te
geven van het défilé. Prinses Mar
griet dronk een flesje cola met zicht
baar behagen leeg en het jongste
prinsesje sloeg de maat bij de vro
lijke marsen van de Apeldoornse har
monie. terwijl zij met haar benen
gestrekt voor haar moeder op het
bordes zat.
Een van de fraaiste bloemstukken
was wel de reddingsboei van de R.K.
jeugdmarine Stella Maris, getooid
met tulpen, seringen, narcissen en
anjers. Tegen het middaguur werden
de paleishekken gesloten en werden
de laatste bloemen op het bordes uit
gespreid.
Nog even onderhielden Koningin
en Prins zich met de organisatoren
van het feest, dat begunstigd door
het uitzonderlijk fraaie weer, zo uit
nemend is geslaagd.
En dan trok de Koningin zich te
rug in het paleis om de cadeautjes
van de prinsesjes en de Prins, van
Prinses Wilhelmina, die ditmaal niet
bij het défilé aanwezig was, en van
vele anderen nader te bekijken en
kennis te nemen van de duizenden
telegrammen, die gisteren en vandaag
ter gelegenheid van de 41ste verjaar
dag van onze vorstin het paleis zijn
binnengestroomd.
RUIM 28.000 STUDENTEN
IN NEDERLAND.
Het Centraal Bureau der Statis
tiek verstrekt ons een opgave van de
volgende aantallen van de per 1
April jl. ingeschreven studenten aan
de Nederlandse universiteiten en
hogescholen, met uitzondering van de
theol. hogescholen:
Rijksuniversiteit te Leiden: 4.080
(in 1949: 3.764)R.U. te Groningen:
1.944 (1.809); R.U. te Utrecht: 5.023
(4.633); Gem. Univ. te Amsterdam
6.334 (5.830); Vrije Univ. te Amster
dam: 1.299 (1.148); R.K. Univ. tc Nij
megen: 1.068 (938); Technische Hoge
school tc Delft: 5.538 (5.515); Land
bouwhogeschool te Wageningen:
950 (975); Ned. Econ Hogeschool te
Rotterdam: 1.070 (1.028); Kath. Econ.
Hogeschool te Tilburg 742 (740). In
totaal 28.048 (in '49: 26.379).
Kawettje...
Roozenkrans! 't Onwinbaar wapen,
wint des vijands volk en stee
Mannen, meiskes, vrouwen
knapen,
brengt des Heeren bidsnoer mêe.
Guido Gezellc.