Hoe hongerig Holland
verzadigd werd door
het Zuiden
RATH DOODEHEEFVER
MAANDAG 20 MAART 1950
DE LE1ÜSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 4
VIJF JAAR GELEDEN:
Vlak na de bevrijding van het
Zuiden werd door de afdeling voed
selvoorziening van het Ned. Rode
Kruis onder het centraal bestuur
voor het bevrijde gebied te Eindho
ven een organisatie in het leven ge
roepen om zo spoedig mogelijk na de
bevrijding van Noord-Nederland
daar hulp te gaan brengen.
Enorm veel levensmiddelen wer
den door het Zuiden naar de honger-
provincies gedirigeerd, nadat nauwe
lijks er de laatste Duitser zijn hielen
gelicht had.
In December '44 kwamen in Bra
bant levensmiddelen uit Zwitserland,
Frankrijk en België binnen en on
middellijk nadat eigen nood gelenigd
was begon men zich voor te berei
den om de landgenoten boven de ri
vieren na hun bevrijding van het al
lernoodzakelijkste te voorzien.
Door de bevolking van Noord-
Brabant en Zeeuws-Vlaanderen
werd ondanks de eigen precaire
voedseltoestand in twee maanden
tijds ongeveer 1 millioen kg levens
middelen bijeengebracht.
Het vervoer leverde in die dagen
het grootste probleem. Na de capi
tulatie stelde H.K.H. Prinses Juliana
twintig 3-tonners ter beschikking en
het Engelse Rode Kruis schonk 7
vrachtwagens van VA ton. Vier dui
zend ton werd via Nijmegen en Arn
hem vervoerd.
Direct na de bevrijding van het
Noorden en Oosten des lands zijn de
Brabantse kolonnes via Duitsland tot
in Groningen en Leeuwarden ge
weest.
Toen op 5 Mei de Duitsers in
de vesting Holland capituleerden
kon daags daarna de eerste ko
lonne met een gezamenlijke la
ding levensmiddelen van ruim
90.000 kg uit Den Bosch vertrek
ken. Op 7 Mei liep de kolonne
vast in Lunteren. Men moest
wachten op de beëindiging van
de gevechten met de Hollandse
S.S. De kolonne werd daarop in
twee delen gesplitst. Een deel
met 30 ton goederen ging via
Wageningen in de richting
Utrecht, het ander deel ging over
BarneveldAmersfoort naar
Amsterdam met 60 ton goederen
Op 8 Mei vertrokken uit Den
Bosch de transporten v. Rotter
dam, Den Haag, Haarlem, Delft
Leiden en Gouda.
In de loop van Mei '45 arriveerde
in Den Bosch een trein met 13 wa
gons levensmiddelen uit Zwitser
land en kwamen van elders 20 wa-
DIT PLAATJE WERD GENOMEN
TE HARNS. Heeft U nog nooit
van het stadje Harns gehoord!
Maar dan toch wel van Harlingen,
zoals wij Hollanders, het noemen.
Wanneer U door dit stadje aan de
N.W. kust van Friesland wandelt,
en U ziet een inwoner met een juk
op de schouders over de rustieke
ophaalbrug lopen, met op de ach
tergrond een rijtje oude gevels, dan
zoudt U niet vermoeden dat die
Harlingernaren, of Harnsers, zo'n
levendige handel drijven op Enge
land en de Oostzeelanden.
gons sinaasappelen. Levensmiddelen
en fruit werden gelost, op vrachtwa
gens geladen en direct naar het Wes
ten getransporteerd.
Sinterklazen in blauwe overalls
Zo kwamen de kolonnes der Sin
terklazen in blauwe overalls via
Duitsland in Almelo, toen er daar
in de Wierdense straat nog gevoch
ten werd.
Leiden maakte kennis na een hon
gertijd met de Brabantse koffie
maaltijd bestaande uit brood, boter,
spek en koffie, sinaasappelen voor de
zieke kinderen en repen chocolade
voor de kleuters. Zelfs Gouda snakte
naar kaas in die dagen en ook daar
werd de strijd tegen de honger
oedeem aangebonden. In Dordrecht
werd op een avond aan 3000 perso
nen boven de 70 jaar een half brood
uitgereikt.
In Rotterdam kwamen de Rode
Kruis-kolonnes tegelijk met de Ca
nadezen binnen. De zuigelingen
sterfte was toen in de Maasstad bij
na 100%. De sterk met tuberkelbacil
len geïnfecteerde melk werd vervan
gen door de door het Rode Kruis
aangevoerde blikjes-melk.
Acht dagen na de aankomst van de
voedseltransporten in Amsterdam
waren de suikerbieten er van de
bón in vier weken tijds werden
in 's rijks hoofdstad 1 millioen kg
levensmiddelen verdeeld. Tien
trucks met een zending kaas, eieren,
melk in blik, havermout, suiker, kof
fie. thee, sardines enz. arriveerden
's avonds om 9 uur in Den Haag. na
dat de kolonne 's morgens half ne
gen uit Brabant was vertrokken.
Zo hielp in de moeilijke dagen van
Mei '45 het Zuiden het Noorden met
een grootscheepse voedsel-actie, die
met het koninklijke dankwoord:
,.voor het vele belangrijke werd ver
richt in Rode Kruis-verband voor
onze hongerende landgenoten" werd
afgesloten.
Belasting-kwesties
Vraag 1: a. Op welke wijze wordt
de schoolgeldbelasting berekend in
de Gemeente Oegstgeest voor bij
zonder gewoon L. O.?
b. Bestaat er een plafond in deze
belasting.
c. Wordt er rekening gehouden
met het aantal schoolgaande kinde
ren per gezin.
d. Geeft deze belasting ook kin
deraftrek evenals de L B.
e. Mag deze belasting worden af
getrokken van de I. B. of drukt deze
op het privé.
Antwoord I: a. Het schoolgeld voor
gewoon (bijzonder) onderwijs wordt
berekend aan de hand van een
schoolgeldmaatstaf. Deze maatstaf is
het totaalbedrag van de verschuldig
de inkomstenbelasting en vermogens
belasting over het voorgaande jaar.
Wordt alleen loonbelasting betaald,
dan geldt dit belastingbedrag als
maatstaf.
Een tarief (we kunnen dit moei
lijk in zijn geheel afdrukken)) geeft
nu aan hoeveel schoolgeld bij een be
paalde maatstaf verschuldigd is.
Bij een maatstaf beneden f 15.
(dus wanneer minder dan 15.
belasting betaald wordt) is geen
schoolgeld verschuldigd.
Ter verduidelijking even een voor
beeld:
A. betaalt aan inkomstenbelas
ting 290.Maatstaf is dus 290.
en bij raadpleging van schoolgeld
tarief blijkt, dat hiervan 10.50
schoolgeld is verschuldigd.
De gemeente kan door het vast
stellen van een vermenigvuldigings-
cijfer bepalen, dat meer of min
der dan de in het wettelijk tarief
genoemde bedragen verschuldigd
wordt. Oegstgeest heeft van deze be
voegdheid gebruik gemaakt en een
verm. cijfer van twee vastgesteld. In
deze gemeente zou dus in het ge
noemde geval 21geheven wor
den.
b. Er bestaat een plafond van
100.— per leerling.
c. Voor elk schoolgaand kind wordt
hetzelfde bedrag nog eens ver
schuldigd.
d. Uit het voorgaande zult u reeds
gemerkt hebben, dat kinderaftrek
voor de Inkomsten- of Loonbelasting
van invloed is op het schoolgeldbe
drag.
Ook wanneer verlaging van deze
belastingen verleend wordt, heeft
dat z'n invloed op het schoolgeld.
e- Het schoolgeld is een zuivere
privé-uitgaaf en mag daarom niet
van het inkomen afgetrokken wor
den.
Vraag 2: Welke aftrekposten zijn
toegestaan bij de V. A. B.
Zo ik vernomen heb is er ook een
aftrekpost bij voor achteruitgang
van kleding, is dit juist-
Antwoord II: De aftrekposten
voor de Vermogensaanwasbelasting
zijn opgenomen in de artt. 17 tot en
met 19 van die wet. Daarnaast gel
den nog enige vrijstellingen, zoals
voor kinderen boven de 18 jaar in
het bedrijf van de ouders werk
zaam en uitmergeling landbouw
gronden.
Plaatsruimte belet ons deze uitge
breide artikelen op te nemen en te
bespreken. Door de ingewikkeldheid
lijkt ons raadpleging van een des
kundige in voorkomende gevallen
wel raadzaam.
Kleding en huisraad wordt niet ge
noemd in de vrijstellingen. Deze goe
deren worden volgens art. 7 in aan
merking genomen voor hun ver
koopwaarde, doch niet hoger dan de
waarde, die daarvoor op de eerste
peildatum is genomen, of, in geval
van latere verkrijging", op de ver
koopwaarde op het tijdstip van de
verkrijging. De Leidraad V. A. B.
zegt hierover o.m.: .Slechts met be
trekking tot het onderdeel kleding
zal een bescheiden vermogensachter
uitgang aanvaardbaar zijn.
Behoudens in de gevallen waarin
een hogere waarde aannemelijk is,
moet de verkoopwaarde van kleding
en linnengoed per 1 Mei 1940 in het
algemeen niet hoger worden gesteld
dan op 500.Alsdan kan in
dien slechts de voor een ieder mo
gelijke vervangingen hebben plaats
gehad op 31 Dec. 1945 als regel
voor de kleding en het linnengoed
in totaal met 50 pet. van de op 1 Mei.
1940 in aanmerking genomen waar
de genoegen worden genomen.
De indiening bij de Tweede Ka
mer vari een wetsontwerp tot vast
stelling van een kinderbijslagrege
ling voor kleine zelfstandigen, kan
binnenkort worden tegemoet gezien,
aldus deelde minister Joekes mede.
De regering gaat er van uit, dat
het inkomen van een zelfstandige
voldoende dient te zijn voor een ge
zin met twee kinderen.
Ten behoeve van gezinnen met
meer dan twee kinderen bestaat er
aanleiding een herverdeling van het
gemeenschappelijk inkomen van de
zelfstandigen te bevorderen in deze
zin, dat uit bijdragen van de gehele
groep een bijslag wordt gegeven
aan die zelfstandigen, die meer dan
twee kinderen hebben.
De voorbereiding zal zeker twee
jaar duren.
Er heerst echter naar vrij algeme-
Op het ogenblik dat
de kunstenaar zijn
ideëen op papier vorm
geeft, is het begin ge
maakt met een R&D-
behangsel, dat straks in
Uw kamer de voorjaarssfeer
zal brengen. Van dit kunstenaars
ontwerp maakt onze staf technici
een kwaliteitsproduct, zodat ook wat technische uitvoering betreft ge
sproken kan worden van de mooiste behangsels, die ooit gemaakt werden.
De resultaten van de grote prijsvraag onder ontwerpers zijn in onze
nieuwe collectie 1950 te zien. Nü is het tijd Uw huis het aanzien
van de lente te geven. Nü is het moment aangebroken, tegelijk met
de vernieuwing in de natuur, Uw wanden een nieuwe tooi, Uw
interieur een nieuwe glans te geven
te HP de vreugde van het voorjaar.
Ontwerpers en fabrikanten van behangselpapier
ne opvatting welke opvatting de
regering deelt onder de kleine
zelfstandigen met grotere gezinnen
zqdanige nood, dat het gemotiveerd
is te hunnen behoeve een tijdelijke
noodregeling, gefinancierd door de
schatkist, in het leven te roepen.
SCHEEPSBERICHTEN
CASTELBIANSO 17 Maart v. Dja
karta naar R'dam; FAIRSEA Dja
karta R'dam 19 Maart 420 m O. kp
Guardafui; GEORGIC Djakarta
R'dam 26 Maart verw. te R'dam;
GOYA pass. 19 Maart Minicoy Dja
karta R'dam; INDRAPOERA Dja
kartaR'dam 20 Maart 1 uur van
Port Said. KOTA AGOENG 19 Maart
6 uur te Marseille R'damDjakarta;
VOLENDAM DjakartaR'dam 18
Maart 15 uur Gibraltar 22 Maart 20
uur H. van Holland verw. WILLEM
RUYS R'damDjakarta pass 18 Mrt
Post Sudan; ZUIDERKRUIS R'dam
Djakarta 19 Maart 12.50 uur van
Port Said; REMPANG A'damJava
19 Maart Ouessant; TABINTA A'dam
Java pass 19 Maart Perim; WA
TERMAN DjakartaR'dam pass 19
Maart Algiers; ZEELAND Djakarta
R'dam 19 Maart van Aden naar
Suez.
WATERMAN, DjakartaR'dam
pass. 20 Maart Gibraltar; ZUIDER
KRUIS, R'damDjakarta 20 Maart
van Suez.
RECHTZAKEN
HAAGSE RECHTBANK.
Diefstal van auto. De machinist
H. C. van S. te Leidschendam heeft
zich voor de Haagse Rechtbank te
verantwoorden gehad wegens dief
stal van een auto ten nadele van J.
M. Vreeken. De rechtbank heeft uit
spraak gedaan en verdachte veroor
deeld tot een jaar gevangenisstraf,
waarvan twee maanden voorwaarde
lijk met aftrek van preventief.
VERZWEGEN EFFECTEN.
De 52-jarige industriëel A. G. K.
S- en de 48-jarige kantoorbediende
A. L. A. L. te Rotterdam, zijn, meldt
het N. v. d- D., voor de Officier van
Justitie geleid, onder verdenking
twee ex-politieke delinquenten te
hebben geholpen voor een waarde
van 44.000 gulden aan effecten door
de verplichte registratie heen te krij
gen zonder dat de beheerders van de
vermogens van de betrokkenen van
dit bezit op de hoogte kwamen. S.
en L. hebben daarbij valsheid in ge
schrifte gepleegd om de belasting en
de Raad van Rechtsherstel te mislei
den. Beiden hebben een bekentenis
afgelegd.
.^etherklanken
DINSDAG.
HILVERSUM I 402 M.
7.00 AVRO; 7.50 VPRO.
9.00—24.00 AVRO.
7.00 Nieuws; 7.15 Gramofoonmu-
ziek; 7.50 Dagopening; 8.00 Nieuws
en weerberichten; 8.15 Ochtend
blad; 8.40 Gramofoonmuz.; 8.55
voor de vrouw; 9.Ó0 Gramofoon-
muziek; 9.30 Waterstanden; 9.35
Gramofoonmuziek; 11.00 Morgen
wijding; 10.15 Populair concert;
10.50 voor de kinderen; 11.00 Gra
mofoonmuziek; 11.30 voor de zie
ken; 12.00 Accordeonorkest; 12.30
Mededelingen; 12.33 voor het plat
teland; 12.40 Orgelspel; 13.00
Nieuws; 13.15 Financieel weekover
zicht; 13.25 Dansmuziek; l'4.00 Voor
18.15 Pianospel; 18.30 Cello en pia
no; 19.00 Voor de kinderen; 1905
Gramofoonmuziek; 19.20 Voor de
vrouw; 1930 „Paris vous parle";
19.35 Orgelconcert; 20.00 Nieuws;
20.05 Actualiteiten; 20.15 Gevari
eerd programma; 21.30 Surinaamse
muziek; 21.45 Buitenl. overzicht;
22.00 Orgel; vocaal ensemble en
solisten; 22.30 Pianoconcert; 23.00
Nieuws; 23.1524.00 Gramofoon
muziek.
HILVERSUM II 298 M.
7.00—24.00 KRO.
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymnas
tiek; 7.30 Gramofoonmuzik; 7.45
Morgengebed en liturgische kalen
der; 8.00 Nieuws en weerberichten;
8.15 Gramofoonmuziek; 9.35 „Licht
baken"'; 10.00 voor de kinderen;
10.15 Gramofoonmuz. 10.40 School
radio; 11.00 voor de vrouw; 11.30
Gramofoonmuziek; 11.50 Godsdien
stige causerie; 12.00 Angelus; 12.03
Promenade orkest; (12.3012.33
Mededelingen) 12.55 Zonnewijzer;
13.00 Nieuws en Katholiek nieuws;
13.20 Lunchconcert; 14.00 Zang en
piano; 14.30 Gramofoonmuziek;
15.00 Schoolradio; 15.30 Gramofoon
muziek; 16.00 voor de zieken; 16.30
Ziekenlof; 17.00 voor de jeugd;
17.45 Regeringsuitzending; 18.00
Amusementsorkest; 18.20 Sport-
praatje; 18.30 Voor de strijdkrach
ten; 19.00 Nieuws; 19.15 Actualitei
ten; 19.25 „Dit is leven", causerie;
19.40 Kamermuziek; 20.00 Nieuws;
20.05 de gewone man zegt er 't zij
ne van; 20.12 Pianorecital; 20.30
Lijdensmeditatie; 21.30 Kameror
kest en solist. In de pauze „naar
Spanje", causerie. 22.40 Godsdien
stige causerie. Aansluitend: avond
gebed; 23.00 Nieuws; 23.1524.00
trio.
3t
ET
MYSTERIE
OP DE
Slwicetó Matina
DOOR GUY HAMILTON
39)
Mortlake bleef bij 't tweetal staan;
hij begreep zelf niet, waarom. Maar
't werd oorzaak, dat hij de vraag hoor
de, die Vaughan Reilly op luiden,
zenuwachtigen toon stelde:
„Is de enveloppe van professor Con
way nog terecht gekomen?"
Ook 't antwoord van den purser
was waarneembaar:
„Ze blijkt er niet meer te zijn."
Reilly beet zich op de lippen en
stapte weg. Hij leek zeer ontsteld
Van terzijde keek Mortlake Doris
Conway aan. Zij moest vraag en ant
woord eveneens duidelijk gehoord
hébben 't Frappeerde hem, dat 't
meisje, altans op de uitdrukking
van haar gelaat af te gaan, zich al
heel weinig van den diefstal scheen
aan te trekken. Hij kon er geen hoog
te van krijgen. Toch moest zij, even
goed als Reilly, geweten hebben, dat
de enveloppe, die men haar vader ont
stolen had, van buitengewoon groot
waarde was. Daarentegen had Bran
don's gezicht een bezorgde uitdruk
king aangenomen.
In 't kantoor van den purser deel
de kapitein Thaves mopperend en
tierend bevelen uit. De nieuwsgieri
gen verlieten, nu de verwachte bijzon
derheden uitbleven, één voor één
de corridor, om zich naar hun hut
te begeven. Mortlake besloot na enige
aarzeling, hun voorbeeld te volgen en
slenterde weg. Hij had nog maar enige
stappen gedaan, toen hij voelde, dat
iemand hem aanstootte, 't Was Doris
Conway.
„Jammer zei 't meisje, naast hem
op wandelend, „dat u eigenlijk geen
journalist bent, wat? In de ongeluks-
reis van de Princess Marina' moet,
dunkt me, prachtige kopij voor een
krantenman zitten."
„Zoals u zegt. Alleen behoeft ie
mand geen journalist in functie te
zijn, om uit de gebeurtenissen te ha
len, wat er uit te halen is. Wie weet,
wat ik nog doe! Dan kom 'k u inter
viewen over de verzegelde enveloppe,
die uw vader ontstolen werd, welk
verlies u zich zo weinig schijnt aan te
trekken. Is de inhoud werkelijk wel
zo waardevol, als Vaughan Reilly
zenuwachtigheid veronderstellen doet.
Doris Conway haalde ongeduldig
de schouders op.
Vraagt u eigenlijk niet naar de be
kenden weg?"
„Ik?"
„Ja, u."
,,'k Schijn bij niemand geloof te
kunnen vinden!" Mortlake lachte
bitter. „De kapitein ziet me voor een
massa moordenaar aan; uw vader be
weert dat 'k hem achterna zit, om
hem te bestelen, en u zelf liet nu al
voor de tweede maal in neel korte
tijd doorschemeren, dat u me als een
doortrapten leugenaar beschouwt.
Welke reden heeft, u daartoe? 'k Heb
pertinent ontkend, en ik blijf ontken
nen, dat mijn aanwezigheid aan boord
van de 'Princess Marina' in ook maar
enig verband tot uw vader staat.
Waarom kan 'k geen geloof bij u vin
den?"
't Meisje zweeg even.
„Als u in mijn positie verkeerde,"
zei ze toen, „zou u waarschijnlijk
evenmin weten, wien u vertrouwen
kunt en wien niet. Toch voel ik soms
zo'n grote behoefte, iemand deelge
noot van mijn moeilijkheden te ma
ken, hem volkomen te vertrouwen
en om raad vragén."
„Mijn aanbod blijft van kracht, juf
frouw Conway," antwoordde Mortla
ke hanelijk, „Beschouw mij als de bes
te vriend, dien u hebben kunt. Zeg
me uw moeilijkheden en 'k zal u er
uit helpen."
Hij wilde naar de hand grijpen, maar
't meisje trad vlug op zij.
„Misschien doe 'k dat wel, als 'k
geen uitkomst meer zie wie weet!"
Zij poogde te glimlachen; 't bleef bij
een mislukte poging. „Hier ben 'k bij
de hut van vader; 'k moet hem nog
even spreken. Goeden nacht."
Mortlake liep langzaam naar de re
ling, rookte nog een cigaret. Eens
klaps stond hij met een ruk rechtop
Hij had aan de revolver gedacht,
zijn revolver, die in 't kantoor van
den purser gevonden was. Sergius
Petrakoff had zijn valies doorzocht,
kort na den aanvang van de reis. En
aan den inhoud van dat valies ont
brak, zoals hij later ontdekte, 't wa
pen. Iedere twijfel was voor Algy uit
gesloten de Rus, en niemand an
ders, had den assistent-pursur ver
moord en de schuld van de misdaad
op hém willen laden. Snel begaf Mort
lake zich naar zijn hut. Hij zou Petra
koff met zijn beschuldiging over
vallen.
Doch juist toen hij bij den zij-corri
dor was, waarin 'i appartement lag,
dat hij met de Rus deelde, kwam
Vaughan Reilly er vlug uitgestapt
Hij verwijderde zich in tegenoverge
stelde richting. Perplex bleef Algy
staan. De deur van 32 was niet geslo
ten en er brandde licht in de hut. Reil
ly had dus relaties met Sergius Petra
koff, evenals met Agatha Blackett.
Dan kon 't ook niet anders, of de drie
waren in één en 't zelfde complot.
Mortlake trad binnen. Er was nau
welijks een minuut verlopen, sinds
professor Conway's secretaris de
hut verlaten had. Maar de Rus lag in
zijn bed met 't gezicht naar den wand,
schijnbaar in diepen slaap. De come-
die was al te doorzichtig. Want in den
asbak op tafel lag nog een eind ci
garet dat lustig opbrandde. Vau-
hgan Reilly rookte slechts bij hoge
uitzondering en dan nog alleen
maar een sigaar.
XIII.
De stemming onder de passagiers,
reeds gedrukt door den onopgehel
derde moord op Gertrude Dewar
was tot een paniek omgeslagen.
Alle gezichten drukten dat uit.
Toen Algy Mortlake de ontbijtzaal
binnenstapte, moest hij onwillekeu
rig aan een schaapskooi denken,
waar de dieren zich vreesachtig
saamgedrongen hadden, omdat bui
ten wolven huilden, die elk ogen
blik de slachting konden beginnen
Er werd in de zaal niet gesproken,
hoogstens schuw gefluisterd. Een
moordenaar oefende op d'e Prin
cess Marina zijn sinister bedrijf uit,
eiken nacht scheen hij een slacht
offer te willen maken. Wie zou 't
volgende zijn? Dat was de be
klemmende vraag, waarmede ieder
zich bezig hield. Wat de toestand
zo ondragelijk maakte men wist
zich gedwongen, nog twee nachten,
mischien zelfs drie, met den moor
denaar op 't schip te vertoeven.
De maniak maakte geen onder
scheid tussen vrouw of man, tus
sen passagiers of équipage o-p
juffrouw Dewar was thans de assi-
stent-purser Slater gevolgld. Met
zware zwarte vleugelen wiekte de
Dood boven de Princess Marina, 't
Verblijf op dat schip was veel en
veel erger dan een verblijf in een
gevangenis. Achter celdeuren wist
men zdch altnns beveiligd voor
moordenaarshanden, de deuren van
da Princess Marina bleken niet in
staat, den misdadiger tegen te hou
den.
Mortlake was anet zijn ontbijt
nog niet gereed, toen de purser
met onheilspellend gezicht naar
zijn tafel kwam en meedeelde, dat
de kapitein hem onverwijld wilde
spreken.
(Wordt vervolgd).
