57.68% der Belgen stemde vóór
terugkeer van Koning Leopold
Grootse hulde aan
Prinses Josephine
GESPLETEN VOLK GING TER STEMBUS
De tegenstelling Vlaanderen-Wallonië
geaccentueerd
WEDEROM GEEN DUIDELIJKE BESLISSING
In Brussel verliep alles rustig
Gebedsactie op
Passie-Zondag
MAANDAG 13 MAART 1950
41ste JAARGANG
Directeur: M. v. HAMERSVELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20S26, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90. - Advert.:' 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
GISTEREN IN BELGIë gehouden volksraadpleging heeft welis
waar een meerderheid voor koning Leopold opgeleverd van 57.68
procent, maar deze uitslag is toch een teleurstelling geworden voor de
Leopoldisten. Tegen middernacht gisteravond zag het er naar uit, dat het
percentage ja-stcmmen veel groter zou zijn, daar de vorst toen in 26 van
de 30 arrondisesmenten 62.07 procent der stemmen had verkregen.
De uitslagen van Brussel, Luik en Bergen, met hun voor het grootste
gedeelte anti-koningsgezinde bevolking, deden echter het definitieve per
centage beneden de 60 procent dalen. Koning Leopold heeft in zeven
van de negen Belgische provincies een meerderheid behaald, namelijk
in Antwerpen, in Brabant, West-Vla anderen, Oost-Vlaanderen, Luxem
burg, Limburg en Namen. In de provincies Luik en Henegouwen bleef
het percentage beneden de 50.
NIET ALLEEN KATHOLIEKEN
STEMDEN VÓÓR
De koning heeft in het algemeen
veel meer stemmen gekregen, dan
zijn tegenstanders aan de hand van
de in de verkiezingen van 26 Juni
1949 door de Katholieke Volkspartij
behaalde resultaten (43.55 procent
van het totale aantal stemmen) had
verwacht. Hieruit kan worden ge
concludeerd, dat een groot aantal
liberalen en zelfs socialisten voor de
terugkeer van dé koning hebben ge
stemd.
Zoals bekend, heeft koning Leo
pold indertijd bekend gemaakt, dat
hij zou overwegen naar België terug
te keren, indien hij ten minste 55
procent der stemmen zou verkrij
gen. De socialisten hebben in de
Kamer-debatten over de volksraad
pleging steeds verklaard, slechts te
zullen instemmen met de terugkeer
van de vorst, indien hij minstens 66
procent van het totale aantal stem
men zou behalen en een percentage
van meer dan 50 procent in alle
Waalse provincies tezamen.
Ook de liberalen ^varen van oor
deel, dat de koning in de Waalse
provincies een gemiddelde van meer
dan 50 procent moest behalen.
Het resultaat van de volksraad
pleging is nu juist geworden wat
vele vooraanstaande politici steeds
hebben gevreesd: een percentage,
dat weliswaar boven het gemiddel
de van 55 procent voor het gehele
land ligt, doch voor liberalen noch
socialisten -beslissend is. Ook de
scheiding tussen Vlamingen en Wa
len met een gemiddeld percentage
van resp. 72 procent en 42 procent
voor de koning, is door deze volks
raadpleging nieer dan ooit geaccen
tueerd.
Roewel men thans op de hoogte
is van de publieke opinie in België,
is de koningskwestie dus nog verre
van opgelost. Op grond van het
twijfelachtige percentage zullen li
beralen en socialisten zich blijven
verzetten tegen een terugkeer van
de koning. Indien koning Leopold
er de Katholieke Volkspartij voet bij
stuk zouden houden, zou België vob
gens politieke waarnemers recht-
sl reeks naar een regeringscrisis en
nieuwe verkiezingen gaan. Een hy
pothese, die op het ogenblik in Brus
sel de ronde doet, is deze, dat de
koning door het resultaat der ver
kiezingen zich in zijn eer hersteld
zou achten en ten gunste van zijn
zoon Boudewijn zou aftreden.
Zoals bekend, zou het Belgische
kabinet hedenmorgen in vergadering
bijeenkomen en het resultaat der
verkiezingen bespreken
Premier Eyskens zal zich Dinsdag
naar Pregny begeven, waar koning
Leopold op het ogenblik verblijf
houdt.
ZETTEN DE KATHOLIEKEN
DOOR?
Volgens een speciale verslaggever
van de „Volkskrant" zou te ver
wachten zijn, dat de Kath. Volks
partij thans zal doortasten. De Kath.
Volkspartij heeft n.l. tezamen met
de liberalen een meerderheid in het
parlement. Wanneer de Kath. Volks
partij doorzet, zouden de liberalen
voor de kèuze komen te staan: mee
gaan of Kamerontbinding uitlokken.
Met de uitslag van deze volksraad
pleging voor ogenis Kamerontbin
ding voor de liberalen verre van
aanlokkelijk. Immers waar in alle
provincies zoveel liberale kiezers
hun stem aan de Koning gaven, zou
de liberale partij een scheuring ris
keren door nieuwe verkiezingen te
forcere'n, die uitsluitend om de ko
ningskwestie zouden draaien en die
vermoedelijk de C.V.P. een absolute
meerderheid zouden bezorgen.
Reusachtige spandoeken, van 4 bij
6 meter, waren door de Royalisten
aan de gevels opgehangen met de
beeltenis van koning Leopold. „Oui",
staat er in grote letters onder. „Ja",
betekent dat.
(Foto: „De Leidse Courant'"
DE TEGENSTELLING
VLAANDEREN—WALLONIë
Volgens voorlopige berekeningen
bedraagt het percentage voorstem
men in de drie taalgebieden van
België;
Vlaanderen: ongeveer 72 procent.
Wallonië: ongeveer 42 procent.
Brussel: ongeveer 48 procent,
NOG GEEN BESLISSING
GENOMEN
De Belgische ministers zijn heden
ochtend in vergadering bijeen geko
men om de uitslag van de volks
raadpleging te bespreken. De verga
dering duurde anderhalf uur en er
werd na afloop geen communiqué
verstrekt. Een der ministers deelde
evenwel mede, dat geen beslissing
was genomen. Onmiddellijk na af
loop van de kabinetszitting kwamen
de liberale ministers bijeen. In poli
tieke kringen te Brussel vraagt men
zich af, of de liberale ministers na
het resultaat der volksraadpleging
nog langer deel zullen willen uitma
ken van de regering. Vooral de li
berale ministers Buisseret en Rey,
die uit Luik komen, hebben herhaal
delijk verklaard, dat de koning
slechts naar België zou kunnen te
rugkeren, indien hij in de drie taal-
j gebieden een meerderheid op zich
1 zou verenigen.
(Van een onzer redacteuren).
^OPMERKELIJK RUSTIG is het Belgische volk de verkiezing inge-
gegaan. De vooravond van deze historische dag werd door niets
bijzonders gekenmerkt. Men kreeg zelfs even de indruk, dat in bin
nen- en buitenlandse pers de zaak te hoog was opgeschroefd. Want
van spanning was niet veel te merken. Althans niet in Brussel, de
hoofdstad, die op de grens ligt van het taalgebied tussen Vlaanderen
en Wallonië en die daarom de meest geëigende plaats was, om onlusten
te verwachten.
Natuurlijk, de stad was vol van propaganda. Alle aanplakborden
waren met affiches overdekt. En op iedere lantaarnpaal zag men plak
plaatjes, evenals op vele auto's en op alle plaatsen, waar ijverige
propagandisten maar even bij konden komen. In de laatste nacht
werd deze actie zïelfs nog voortgezet. Maar dat was al. Verder slechts
rust in de stad.
waar die Royalisten toch al het geld
vandaan gehaald hebben, om dit te
kunnen doen.
De anti's immers moesten met
bescheidener middelen werken. Zij
zochten het daarom op een lager ni
veau en schroomden zelf niet vul
gaire affiches over de koning en
zijn tweede echtgenote, die zij kort
weg „Baels" noemen, te versprei
den.
Overigens was de verspreiding
van al het propaganda- materiaal
noga! betrekkelijk. Want vooral de
laatste nacht hebben beide partijen
zich uitgesloofd de affiches en bor
den van hun tegenstanders af te
scheuren of te besmeuren. Waar de
Leopoldisten levensgrote foto's ge
plakt hadden van de koning, met
het onderschrift „Ja", daar kalkten
de anti's er met verf of teer het
woord „Neen" op. En omgekeerd.
Op de Brouckère-plaats brandde
°?tzaSgelÜk groot neon-licht
„Neen, s-Nachts probeerden de
koningsgezinden zelfs met vuur
pijlen het licht kapot te schieten en
te doven. Maar of dit alles nut heeft
afgeworpen?
De Belgen, reeds gewend aan de
schreeuwende propaganda, maakten
zich er niet erg druk over. Zij had
den hun keus bepaald. Dat was aan
alles te merken. Rustig liepen de
Brusselaars Zaterdagavond te wan
delen over hun helverlichte boule
vards, waar de enorme neon-licht-
reclames op iedere buitenlander een
zeer vooroorlogse indruk maken. Zij
zaten in hun stamcafé's en dronken
bier, zoals elke Zaterdag. Wie ech
ter z'n oor te luisteren legde, hoor-
.de overal, in trams, café's en op
straat, hoe over de koning en de
verkiezing werd gesproken Maar
rustig. Zonder zich nog op te win
den. Het Belgische volk had z'n
keuze bepaald. Het zou rustig en
zelfverzekerd ter stembus gaan. Om
te beslissen over de toekomst van
,hun land, dat aan de vooravond
staat van een periode, die moeilijk
zal zijn en zwaar.
Enorme propaganda
Opmerkelijk was het verschil in
propaganda. Zelfs voor een volko
men onpartijdig iemand was zeer
duidelijk op te merken, hoe de pro-
Leopoldisten hun actie grootser
hadden opgezet, met meer affiches,
grotere borden, meer plakplaatjes
en bredere spandoeken. Tegenstan
ders vroegen zich tevergeefs, af
Prinses Josephine Charlotte begee ft zich naar het stembureau. Een legertje agenten houdt de meijsen, die,
ondanks de afzetting, toch het straat je ingegaan zijn op een afstand. De prinses was gekleed in een licht
groen mantelpak (Foto: „De Leidse Courant")
Ko-Ueêtje..
Wie goed te bidden weet
Vindt troost in alle leed.
Geheel de Christenheid
met de Paus
Z. H. de Paus heeft op Zaterdag
11 Maart een rondschrijven gericht
aan alle Katholieke bisschoppen over
de gehele wereld. In dit schrijven
drukt dc H. Vader als Zijn grootste
verlangen uit, dat het H. Jaar niet
lot de Eeuwige Stad zal blijven be
perkt, maar dat de gehele Christen
heid daaraan deel heeft.
Met nadruk geeft daarom de H,
Vader uiting aan Zijn wens, dat op
Passiezondag 26 Maart bijzondere
godsdienstoefeningen zullen worden
gehouden en dat de gehele Katholie
ke wereld zich in gebed zal vereni
gen op het uur, dat de Paus met alle
gelovigen te Rome in de basiliek
van de Sint Pieter de H. Statieplech
tigheden viert.
Iedereen, die maar even kon en stemrecht had, moest gaan stemmen
Ouden van dagen en zieken, soms mensen die nog nooit in een auto ge
zeten hadden, reden deftig per taxi naar het stembureau. Autobezitters
stonden hiervoor gratis hun auto's af of reden zelf. De altijd gemoede
lijke politie-agenten van Brussel helpen een handje, om een oud vrouw
tje weer in de auto te brengen. (Foto: „De Leidse Courant")
OVATIES VOOR DE PRINSES.
Op de rust van Zaterdag werd
één uitzondering gemaakt. En dat
was te verwachten. Want Vrijdag
avond arriveerde prinses Josephine
Charlotte en het was bekend dat zij
Zaterdag een bezoek zou brengen
aan de koninklijke crypte, waarin
haar moeder, wijlen koningin As-
trid, is bijgezet. De Belgen zouden
deze gelegenheid aangrijpen om
hun hulde te betuigen aan het Ko
ningshuis.
Reeds voor het middaguur had
den zich honderden belangstellen
den, plus een leger journalisten en
fotografen, bij de crypte opgesteld,
zonder te weten wanneer de prin
ses zou komen. Steeds drukker werd
het rondom de kerk en men bleef
maar wachten, urenlang. Plotseling
baande een groep van 60 witgehelm-
politie-agenten zich een weg
door de massa? Zou de prinses nu
eindelijk komen? Elk ogenblik ver
wachtte men in de verte een gejuich
te horen, dat haar komst zou aan
kondigen. Maar het bleef stil.
Plotseling was de prinses er!
Stomverbaasd keken de agenten
elkaar aan. Het volk drong op en
de journalisten holden naar achte
ren. Want de prinses, die dit bezoek
strikt incognito wilde houden, was
aan de achteringang gearriveerd
Snel stapte ze de kerk binnen, een
gote tuil Aaronskeiken en witte se
ringen meedragend.
Het volk zweeg. Men begreep de
piëteit van dit ogenblik.
Na tien minuten, het was toen
drie uur, kwam de prinses weer
naar buiten. En toen kon de opeen-
gepropte massa zich niet langer
meer bedwingen. „Leopold-Leo
pold" en .„Leve de prinses" klonk
het van alle kanten. De massa
drong op, steeds enthousiaster. Men
wilde de prinses van dichtbij zien.
Agenten hadden de grootste moeite
een baan vrij te houden voor de
auto, waarmede de prinses vertrok.
Niet echter alvorens glimlachend
gedankt te hebben voor deze spon
tane ovatie. En het volk bleef maar
roepen. Hun vreugdekreten gonsden
dooreen en zwollen aan tot een
machtig lawaai, dat zich voort
plantte over de massa, „Ja, ja, ja,
ja, ja. ja" klonken de juichkreten
als een bewuste verzekering: „Wij
zullen ja-stemmen! Wij blijven het
Koningshuis trouw! Wij zullen on
ze vorst niet verloochenen!
Plotseling was de prinses ver
dwenen. Maar het volk bleef jui
chen en nog lange tijd hoorde men
niets anders dan spreken over de
prinses, die de Brusselaars zo sterk
aan ihun geliefde koringin Asfcrid
doet denken. Zo v i -d de komst
van prinses Josephine Charlotte
een klinkende propaganda voor de
koning, waardevoller dan menige
andere actie, In hoeverre het re
sultaat zou opleveren, moest de
vogende morgen blijken.
LAATSTE PROPAGANDA.
Toen de Brusselaars de volgende
morgen wakker werden en op
straat kwamen, zullen zij zich
wel hebben afgevraagd waarvoor
de reinigingsdienst Zaterdag eigen
lijk had gewerkt. De straten en
trottoirs lagen dicht bezaaid met
kleine briefj'es en plakplaatjes. De
anti's hadden een laatste poging
gedaan, door een zeer uitvoerig
pleidooi uit te strooien, waarin al
le bezwaren tegen de koning in uit
eengezet. werden. De pro's hadden
meer gevoel voor psychologie ge
had en beperkten zich tot kleine
plakplaatjes met de woorden „Ja"
een „Oui", als een laatste herinne
ring hoe men moest stemmen.
Maar de Brusselaars (toonden
slechts (matige belangstelling. Zij
waren vastbesloten en lieten zich
niet meer ompraten.
Zo ging Brussel ter stembus.
Reeds om acht uur 's morgens wer
den de bureaux geopend en be
gonnen de kiezers binnen te drup
pelen. Aanvankelijk ee voor een,
later in groter aantal. En tegen tien
uur was 'het op alle bureaux het
drukt. Tot het einde om een uur.
Tot botsingen kwam bet echter
niet. Voor alle bureaux stonden po
litie-agenten opgesteld, die nauw
lettend toezicht hielden op even
tuele herrieschoppers. Maar tot in
grijpende maatregelen Ibehoefdë
•het niet te komen.
In een schoolgebouw in de Rolle-
beekstraat, arriveerde om kwart
voor negen de 73-jarige koningin
moeder Elisabeth. Onopvallend
kwam zij haar stemplicht vervullen.
Dece dame is een van dc ruim 5.0 09.000 Belgen, die gisteren hun stem
uitbrachten Hoe zij heet doet er niet t oe. Zij symboliseert een volk, dat ter
stembus ging, om te beslissen over het lot van een Koning.
(Foto: „De Leidse Courant")