57.68% der Belgen stemde vóór terugkeer van Koning Leopold Grootse hulde aan Prinses Josephine GESPLETEN VOLK GING TER STEMBUS De tegenstelling Vlaanderen-Wallonië geaccentueerd WEDEROM GEEN DUIDELIJKE BESLISSING In Brussel verliep alles rustig Gebedsactie op Passie-Zondag MAANDAG 13 MAART 1950 41ste JAARGANG Directeur: M. v. HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20S26, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90. - Advert.:' 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 GISTEREN IN BELGIë gehouden volksraadpleging heeft welis waar een meerderheid voor koning Leopold opgeleverd van 57.68 procent, maar deze uitslag is toch een teleurstelling geworden voor de Leopoldisten. Tegen middernacht gisteravond zag het er naar uit, dat het percentage ja-stcmmen veel groter zou zijn, daar de vorst toen in 26 van de 30 arrondisesmenten 62.07 procent der stemmen had verkregen. De uitslagen van Brussel, Luik en Bergen, met hun voor het grootste gedeelte anti-koningsgezinde bevolking, deden echter het definitieve per centage beneden de 60 procent dalen. Koning Leopold heeft in zeven van de negen Belgische provincies een meerderheid behaald, namelijk in Antwerpen, in Brabant, West-Vla anderen, Oost-Vlaanderen, Luxem burg, Limburg en Namen. In de provincies Luik en Henegouwen bleef het percentage beneden de 50. NIET ALLEEN KATHOLIEKEN STEMDEN VÓÓR De koning heeft in het algemeen veel meer stemmen gekregen, dan zijn tegenstanders aan de hand van de in de verkiezingen van 26 Juni 1949 door de Katholieke Volkspartij behaalde resultaten (43.55 procent van het totale aantal stemmen) had verwacht. Hieruit kan worden ge concludeerd, dat een groot aantal liberalen en zelfs socialisten voor de terugkeer van dé koning hebben ge stemd. Zoals bekend, heeft koning Leo pold indertijd bekend gemaakt, dat hij zou overwegen naar België terug te keren, indien hij ten minste 55 procent der stemmen zou verkrij gen. De socialisten hebben in de Kamer-debatten over de volksraad pleging steeds verklaard, slechts te zullen instemmen met de terugkeer van de vorst, indien hij minstens 66 procent van het totale aantal stem men zou behalen en een percentage van meer dan 50 procent in alle Waalse provincies tezamen. Ook de liberalen ^varen van oor deel, dat de koning in de Waalse provincies een gemiddelde van meer dan 50 procent moest behalen. Het resultaat van de volksraad pleging is nu juist geworden wat vele vooraanstaande politici steeds hebben gevreesd: een percentage, dat weliswaar boven het gemiddel de van 55 procent voor het gehele land ligt, doch voor liberalen noch socialisten -beslissend is. Ook de scheiding tussen Vlamingen en Wa len met een gemiddeld percentage van resp. 72 procent en 42 procent voor de koning, is door deze volks raadpleging nieer dan ooit geaccen tueerd. Roewel men thans op de hoogte is van de publieke opinie in België, is de koningskwestie dus nog verre van opgelost. Op grond van het twijfelachtige percentage zullen li beralen en socialisten zich blijven verzetten tegen een terugkeer van de koning. Indien koning Leopold er de Katholieke Volkspartij voet bij stuk zouden houden, zou België vob gens politieke waarnemers recht- sl reeks naar een regeringscrisis en nieuwe verkiezingen gaan. Een hy pothese, die op het ogenblik in Brus sel de ronde doet, is deze, dat de koning door het resultaat der ver kiezingen zich in zijn eer hersteld zou achten en ten gunste van zijn zoon Boudewijn zou aftreden. Zoals bekend, zou het Belgische kabinet hedenmorgen in vergadering bijeenkomen en het resultaat der verkiezingen bespreken Premier Eyskens zal zich Dinsdag naar Pregny begeven, waar koning Leopold op het ogenblik verblijf houdt. ZETTEN DE KATHOLIEKEN DOOR? Volgens een speciale verslaggever van de „Volkskrant" zou te ver wachten zijn, dat de Kath. Volks partij thans zal doortasten. De Kath. Volkspartij heeft n.l. tezamen met de liberalen een meerderheid in het parlement. Wanneer de Kath. Volks partij doorzet, zouden de liberalen voor de kèuze komen te staan: mee gaan of Kamerontbinding uitlokken. Met de uitslag van deze volksraad pleging voor ogenis Kamerontbin ding voor de liberalen verre van aanlokkelijk. Immers waar in alle provincies zoveel liberale kiezers hun stem aan de Koning gaven, zou de liberale partij een scheuring ris keren door nieuwe verkiezingen te forcere'n, die uitsluitend om de ko ningskwestie zouden draaien en die vermoedelijk de C.V.P. een absolute meerderheid zouden bezorgen. Reusachtige spandoeken, van 4 bij 6 meter, waren door de Royalisten aan de gevels opgehangen met de beeltenis van koning Leopold. „Oui", staat er in grote letters onder. „Ja", betekent dat. (Foto: „De Leidse Courant'" DE TEGENSTELLING VLAANDEREN—WALLONIë Volgens voorlopige berekeningen bedraagt het percentage voorstem men in de drie taalgebieden van België; Vlaanderen: ongeveer 72 procent. Wallonië: ongeveer 42 procent. Brussel: ongeveer 48 procent, NOG GEEN BESLISSING GENOMEN De Belgische ministers zijn heden ochtend in vergadering bijeen geko men om de uitslag van de volks raadpleging te bespreken. De verga dering duurde anderhalf uur en er werd na afloop geen communiqué verstrekt. Een der ministers deelde evenwel mede, dat geen beslissing was genomen. Onmiddellijk na af loop van de kabinetszitting kwamen de liberale ministers bijeen. In poli tieke kringen te Brussel vraagt men zich af, of de liberale ministers na het resultaat der volksraadpleging nog langer deel zullen willen uitma ken van de regering. Vooral de li berale ministers Buisseret en Rey, die uit Luik komen, hebben herhaal delijk verklaard, dat de koning slechts naar België zou kunnen te rugkeren, indien hij in de drie taal- j gebieden een meerderheid op zich 1 zou verenigen. (Van een onzer redacteuren). ^OPMERKELIJK RUSTIG is het Belgische volk de verkiezing inge- gegaan. De vooravond van deze historische dag werd door niets bijzonders gekenmerkt. Men kreeg zelfs even de indruk, dat in bin nen- en buitenlandse pers de zaak te hoog was opgeschroefd. Want van spanning was niet veel te merken. Althans niet in Brussel, de hoofdstad, die op de grens ligt van het taalgebied tussen Vlaanderen en Wallonië en die daarom de meest geëigende plaats was, om onlusten te verwachten. Natuurlijk, de stad was vol van propaganda. Alle aanplakborden waren met affiches overdekt. En op iedere lantaarnpaal zag men plak plaatjes, evenals op vele auto's en op alle plaatsen, waar ijverige propagandisten maar even bij konden komen. In de laatste nacht werd deze actie zïelfs nog voortgezet. Maar dat was al. Verder slechts rust in de stad. waar die Royalisten toch al het geld vandaan gehaald hebben, om dit te kunnen doen. De anti's immers moesten met bescheidener middelen werken. Zij zochten het daarom op een lager ni veau en schroomden zelf niet vul gaire affiches over de koning en zijn tweede echtgenote, die zij kort weg „Baels" noemen, te versprei den. Overigens was de verspreiding van al het propaganda- materiaal noga! betrekkelijk. Want vooral de laatste nacht hebben beide partijen zich uitgesloofd de affiches en bor den van hun tegenstanders af te scheuren of te besmeuren. Waar de Leopoldisten levensgrote foto's ge plakt hadden van de koning, met het onderschrift „Ja", daar kalkten de anti's er met verf of teer het woord „Neen" op. En omgekeerd. Op de Brouckère-plaats brandde °?tzaSgelÜk groot neon-licht „Neen, s-Nachts probeerden de koningsgezinden zelfs met vuur pijlen het licht kapot te schieten en te doven. Maar of dit alles nut heeft afgeworpen? De Belgen, reeds gewend aan de schreeuwende propaganda, maakten zich er niet erg druk over. Zij had den hun keus bepaald. Dat was aan alles te merken. Rustig liepen de Brusselaars Zaterdagavond te wan delen over hun helverlichte boule vards, waar de enorme neon-licht- reclames op iedere buitenlander een zeer vooroorlogse indruk maken. Zij zaten in hun stamcafé's en dronken bier, zoals elke Zaterdag. Wie ech ter z'n oor te luisteren legde, hoor- .de overal, in trams, café's en op straat, hoe over de koning en de verkiezing werd gesproken Maar rustig. Zonder zich nog op te win den. Het Belgische volk had z'n keuze bepaald. Het zou rustig en zelfverzekerd ter stembus gaan. Om te beslissen over de toekomst van ,hun land, dat aan de vooravond staat van een periode, die moeilijk zal zijn en zwaar. Enorme propaganda Opmerkelijk was het verschil in propaganda. Zelfs voor een volko men onpartijdig iemand was zeer duidelijk op te merken, hoe de pro- Leopoldisten hun actie grootser hadden opgezet, met meer affiches, grotere borden, meer plakplaatjes en bredere spandoeken. Tegenstan ders vroegen zich tevergeefs, af Prinses Josephine Charlotte begee ft zich naar het stembureau. Een legertje agenten houdt de meijsen, die, ondanks de afzetting, toch het straat je ingegaan zijn op een afstand. De prinses was gekleed in een licht groen mantelpak (Foto: „De Leidse Courant") Ko-Ueêtje.. Wie goed te bidden weet Vindt troost in alle leed. Geheel de Christenheid met de Paus Z. H. de Paus heeft op Zaterdag 11 Maart een rondschrijven gericht aan alle Katholieke bisschoppen over de gehele wereld. In dit schrijven drukt dc H. Vader als Zijn grootste verlangen uit, dat het H. Jaar niet lot de Eeuwige Stad zal blijven be perkt, maar dat de gehele Christen heid daaraan deel heeft. Met nadruk geeft daarom de H, Vader uiting aan Zijn wens, dat op Passiezondag 26 Maart bijzondere godsdienstoefeningen zullen worden gehouden en dat de gehele Katholie ke wereld zich in gebed zal vereni gen op het uur, dat de Paus met alle gelovigen te Rome in de basiliek van de Sint Pieter de H. Statieplech tigheden viert. Iedereen, die maar even kon en stemrecht had, moest gaan stemmen Ouden van dagen en zieken, soms mensen die nog nooit in een auto ge zeten hadden, reden deftig per taxi naar het stembureau. Autobezitters stonden hiervoor gratis hun auto's af of reden zelf. De altijd gemoede lijke politie-agenten van Brussel helpen een handje, om een oud vrouw tje weer in de auto te brengen. (Foto: „De Leidse Courant") OVATIES VOOR DE PRINSES. Op de rust van Zaterdag werd één uitzondering gemaakt. En dat was te verwachten. Want Vrijdag avond arriveerde prinses Josephine Charlotte en het was bekend dat zij Zaterdag een bezoek zou brengen aan de koninklijke crypte, waarin haar moeder, wijlen koningin As- trid, is bijgezet. De Belgen zouden deze gelegenheid aangrijpen om hun hulde te betuigen aan het Ko ningshuis. Reeds voor het middaguur had den zich honderden belangstellen den, plus een leger journalisten en fotografen, bij de crypte opgesteld, zonder te weten wanneer de prin ses zou komen. Steeds drukker werd het rondom de kerk en men bleef maar wachten, urenlang. Plotseling baande een groep van 60 witgehelm- politie-agenten zich een weg door de massa? Zou de prinses nu eindelijk komen? Elk ogenblik ver wachtte men in de verte een gejuich te horen, dat haar komst zou aan kondigen. Maar het bleef stil. Plotseling was de prinses er! Stomverbaasd keken de agenten elkaar aan. Het volk drong op en de journalisten holden naar achte ren. Want de prinses, die dit bezoek strikt incognito wilde houden, was aan de achteringang gearriveerd Snel stapte ze de kerk binnen, een gote tuil Aaronskeiken en witte se ringen meedragend. Het volk zweeg. Men begreep de piëteit van dit ogenblik. Na tien minuten, het was toen drie uur, kwam de prinses weer naar buiten. En toen kon de opeen- gepropte massa zich niet langer meer bedwingen. „Leopold-Leo pold" en .„Leve de prinses" klonk het van alle kanten. De massa drong op, steeds enthousiaster. Men wilde de prinses van dichtbij zien. Agenten hadden de grootste moeite een baan vrij te houden voor de auto, waarmede de prinses vertrok. Niet echter alvorens glimlachend gedankt te hebben voor deze spon tane ovatie. En het volk bleef maar roepen. Hun vreugdekreten gonsden dooreen en zwollen aan tot een machtig lawaai, dat zich voort plantte over de massa, „Ja, ja, ja, ja, ja. ja" klonken de juichkreten als een bewuste verzekering: „Wij zullen ja-stemmen! Wij blijven het Koningshuis trouw! Wij zullen on ze vorst niet verloochenen! Plotseling was de prinses ver dwenen. Maar het volk bleef jui chen en nog lange tijd hoorde men niets anders dan spreken over de prinses, die de Brusselaars zo sterk aan ihun geliefde koringin Asfcrid doet denken. Zo v i -d de komst van prinses Josephine Charlotte een klinkende propaganda voor de koning, waardevoller dan menige andere actie, In hoeverre het re sultaat zou opleveren, moest de vogende morgen blijken. LAATSTE PROPAGANDA. Toen de Brusselaars de volgende morgen wakker werden en op straat kwamen, zullen zij zich wel hebben afgevraagd waarvoor de reinigingsdienst Zaterdag eigen lijk had gewerkt. De straten en trottoirs lagen dicht bezaaid met kleine briefj'es en plakplaatjes. De anti's hadden een laatste poging gedaan, door een zeer uitvoerig pleidooi uit te strooien, waarin al le bezwaren tegen de koning in uit eengezet. werden. De pro's hadden meer gevoel voor psychologie ge had en beperkten zich tot kleine plakplaatjes met de woorden „Ja" een „Oui", als een laatste herinne ring hoe men moest stemmen. Maar de Brusselaars (toonden slechts (matige belangstelling. Zij waren vastbesloten en lieten zich niet meer ompraten. Zo ging Brussel ter stembus. Reeds om acht uur 's morgens wer den de bureaux geopend en be gonnen de kiezers binnen te drup pelen. Aanvankelijk ee voor een, later in groter aantal. En tegen tien uur was 'het op alle bureaux het drukt. Tot het einde om een uur. Tot botsingen kwam bet echter niet. Voor alle bureaux stonden po litie-agenten opgesteld, die nauw lettend toezicht hielden op even tuele herrieschoppers. Maar tot in grijpende maatregelen Ibehoefdë •het niet te komen. In een schoolgebouw in de Rolle- beekstraat, arriveerde om kwart voor negen de 73-jarige koningin moeder Elisabeth. Onopvallend kwam zij haar stemplicht vervullen. Dece dame is een van dc ruim 5.0 09.000 Belgen, die gisteren hun stem uitbrachten Hoe zij heet doet er niet t oe. Zij symboliseert een volk, dat ter stembus ging, om te beslissen over het lot van een Koning. (Foto: „De Leidse Courant")

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1