3)e CoicbeSoii^Mit
Labour haalt een meerderheid,
maar hoe!
Attlee gaat
knopen tellen
PYRRUS
OVERWINNING
LABOUR EN CONSERVATIEVEN
BIJNA IN EVENWICHT
De staatkundige start
van de R.I.S.
Westerling
gevlucht
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1950
41ste JAARGANG No. 11914
Aanblijven ot
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., t 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advertu 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
pJE VERKIEZINGEN in Engeland
zijn niet alleen in 't land zelf,maar
ook daarbuiten met grote belangstel
ling gevolgd. Zelfs met spanning,
daar Engelse verkiezingen altijd ifts
v/eg hebben van een race, van een
wedstrijd, met al de grillige mogelijk
heden die aan een kansspel vastzit
ten. Deze keer is dat wel zeer duide
lijk gebleken!
De Engelse opvatting van verkie
zingen wordt misschien het best ge
karakteriseerd door die Brit, die Don
derdag aan de stembus een nieuw
stembiljet vroeg, omdat hij het eer
ste had verknoeid. Hij dacht nl. dat
hij een formulier van een voetbal
pool aan het invullen was, zei hij.
Dat er zoveel grilligheden vastzit
ten aan de verkiezingen in Engeland,
is te danken aan het daar nog steeds
geldende districtenstelsel. Wij kennen
hier te lande reeds lang de z.g. even
redige vertegenwoordiging, waardoor
die partij de meeste zetels krijgt, wel
ke over het gehele land de meeste
stemmen heeft behaald. Wanneer de
gedeeltelijke uitslagen dan langza
merhand binnen komen, openbaart de
tendenz zich al spoedig. En wanneer
het dan bovendien nog een rustige
politieke atmosfeer is, waarbij men op
de beginselvastheid der volgelingen
rekenen kan, is er alleen maar span
ning over een zeteltje meer of min
der. In Engeland is het theoretisch
mogelijk, dat een partij relatief de
meeste stemmen behaalt en toch geen
enkele zetel in het parlement ver
krijgt.
Natuurlijk is dat slechts een „theo
retische" mogelijkheid, welke zich
niet spoedig in de practijk zal voor
doen, maar heel eigenaardige uit
komsten heeft het districtenstelsel in
de afgelopen jaren toch wel opgele
verd. Wat denkt u bijv. van de vol
gende gevallen?
In 1918 had een partij in Engeland
52% der stemmen en 80% der zetels,
een andere partij had 48% der stem
men en 20% der zetels.
In 1922 hadden de conservatieven
38% der stemmen, doch 64% der ze
tels. In 1923 hadden zij ook 38% der
stemmen, doch 49% der zetels.Tn 1929
hadden zij weer 38% der stemmen
doch 41% der zetels. De liberalen be
haalden in dat zelfde jaar 23% der
stemmen, doch kregen slechts 9 1/3%
der zetels.
Om nu iets te laten zien van de
wisselvalligheden van Labour: In
1924 won Labour 1 millioen stem
men, maar verloor 29 zetels. In 1933
verloor Labour 1 millioen stemmen,
zij kwam van 8 op 7 millioen. Het
getal zetels liep echter terug van 288
tot 50.
Dat alles is mogelijk, doordat in
een district, dat één parlementslid
aanwijst, meerdere candidaten zijn en
degene, die de meeste stemmen heeft,
gekozen is. Een bepaalde meerder
heid behoeft hij niet te hebben; als
hij maar meer stemmen heeft dan een
van zijn tegenstanders.
HET RESULTAAT van dergelijke
verkiezingen volgens het dis
trictenstelsel is doorgaans, dat er flin
ke en overtuigende meerderheden in
het parlement worden verkregen. En
daar de regering direct gebaseerd is
op de meerderheid in het parlement,
wordt het regeringsbeleid practisch
bepaald door de leiding van de par
tij, welke die meerderheid heeft be
haald.
In Engeland zijn er op het ogenblik
slechts twee grote partijen: de Labour
en de conservatieven. In de afgelopen
vijf jaren is Labour aan het bewind
geweest en bij deze verkiezingen ging
het erom, of men de socialistische ex
perimenten zou voortzetten, of dat
men de oude oorlogsleider Winston
Churchill weer op het kussen zou zet
ten.
Velen gaven Churchill's partij dit
maal een goede kans. vooral na de
bekende verkiezingsstunt van de
oude politieke rot, die besprekingen
met Stalin in het vooruitzicht had
gesteld, als hij premier zou worden.
Dat was inderdaad een handige zet,
want juist onder de minder princi-
piëlen, onder de politieke twiifelnum-
mers waarvan vooral in Engeland
de overwinning van een candidaat
kan afhangen treft men er heel
wat aan, die doodsbenauwd zijn voor
=en nieuwe oorlog. Bovendien nam
hij de communistische leus van
„strijd voor de vrede" direct de wind
uit de zeilen. Wie met de vrede
schermt, krijgt onmiddellijk aanhang
en zodra iemand voorstelt om nog
eens met Stalin te gaan praten, zul
len talloze volksstammen het daar
direct mee eens zijn.
CHURCHILL HEEFT daar dan ook
inderdaad succes mee geboekt,
al heeft zijn partij het niet zover ge
bracht, dat zij de absolute meerder
heid behaalde. Het schijnen voorna
melijk de minderstanders en de plat
telandsbewoners geweest te zijn, die
Churchills partij een zodanige steun
hebben gegeven, dat men van een
morele overwinning spreken kan. Dat
de socialistische experimenten, de so
cialisatie van bedrijven, hun dwars
gezeten hebben, ligt voor de hand.
Het is dan ook de vraag, wat bij een
dergelijke wankelbare meerderheid,
de toekomstige politiek van Enge-
lands regering zal zijn. Een stevige
principiële politiek lijkt haast uitge
sloten. daar een socialistische rege
ring elk ogenblik moet vrezen bij ëen
temming in de minderheid te worden
•^bracht. Bij een zo kleine regerings-
v.eerderheid is de afwezigheid van
Meerderheid te klein voor stevige regering
J^E SPANNING heeft er gisteren in Engeland wel ingezeten, toen de
uitslagen van de verkiezingen van Donderdag geleidelijk bekend
werden. Bij de eerste twee honderd zetels had Labour een flinke voor
sprong, doch toen later in de raiddag de resultaten van de landelijke
districten binnen kwamen, begonnen de conservatieven hoe langer hoe
meer in te lopen, totdat op een gegeven ogenblik de voorsprong van
Labour nog slechts één zetel bedroeg. Nog zijn alle uitslagen niet be
kend (het lot van 6 zetels is nog onbekend) maar overigens ziet de ze
telverdeling er thans als volgt uit: Labour 314 zetels; Conservatieven
294 zetels; Liberalen 8 zetels; Kleinere partijen 2 zetels; Speaker 1 ze
tel. Het totaal aantal zetels in het Lagerhuis bedraagt 625, zodat La
bour juist over de absolute meerderheid beschikt. De communisten heb
ben hun twee zetels verloren en zullen in het nieuwe Lagerhuis niet ver
tegenwoordigd zijn.
De uitslagen in zes kiesdistricten
zijn thans nog onbekend. Die van
Ross and Cromarty zullen pas veel
later op de dag bekend zijn, die van
Inverness, de Westelijke eilandjes,
Argyle en Orkney and Shetland zul
len niet voor Maandag a.s. bekend
zijn in verband met de moeilijkhe
den bij de telling der stemmen in de
verspreide gemeenschappen, en ten
slotte zullen die van Moss (Man
chester) pas op 9 Maart bekend
worden, daar de verkiezingen wer
den uitgesteld in verband met het
overlijden van de conservatieve
candidaat kort voor de verkiezin
gen.
De verhouding der aantallen stem
men is:
Labour: 13.209.400
Conservatieven; 12.408.808
Liberalen: 2.610.276
Het Labour-blad „Daily Herald"
schreef vanmorgen vroeg, dat pre
mier Attlee er voorstander van is in
functie te blijven, ondanks de ge
ringe meerderheid v oor Labour.
Ernest Jay, de gewoonlijk welinge
lichte politieke correspondent, voor
spelde, dat Attlee's collega's in het
kabinet hem waarschijnlijk wat dit
betreft zullen steunen, wanneer zij
later op de dag bijeenkomen. Ook
in regeringskringen verwacht men,
dat Attlee in functie zal blijven.
Er zijn in verband met de kleine
meerderheid van Labour wel specu
laties, dat een nieuwe Labour-rege-
ring slechts zo lang in functie zou
blijven als nodig is om de essentiële
financiële maatregelen in het parle
ment aangenomen te krijgen.
De verkiezingen van Donderdag
schijnen wel duidelijk gemaakt te
hebben, dat Engeland een tweepar
tijen-land is; de liberalen en commu
nisten schijnen voor goed te hebben
afgedaan.
De arbeiders bleken onwankelbaar
in hun geloof aan Labour, doch de
zwaarbelaste middenstand gaf blijk
van een vastbesloten poging om de
socialisten ten val te brengen.
LIBERALEN FAALDEN
VOLKOMEN
De opvallendste feiten van deze
verkiezingsuitslag zijn:
1. Het falen van de grootse po
ging der liberale partij om met 475
candidaten haar oude glorie te her
winnen. Honderden liberalen, die
nog geen achtste van de in hun stem-
district uitgebrachte stemmen kon
den behalen, verloren hierdoor hun
borgsom van 1500 gulden.
2. De totale eclips van de com
munisten en de met hen sympathise-
renden. De twee enige communisten
in het oude Lagerhuis, Gallagher en
Piratin, behaalden ieder minder
stemmen dan hun tegencandidaten.
De vijf „rebellen" tegen Bevins
buitenlandse politiek, die uit de par
tij werden geroyeerd, werden thans
door de kiezers uit het parlement ge
bannen.
De „grote vier" van de Labourpar-
tij, Attlee, Morrison, Cripss en Be-
vin, kwamen onmiddellijk na de be
kend making van het resultaat bij
een om over hun toekomstig beleid te
beslissen.
Als een nieuwe regering wordt ge
vormd op de resultaten van deze
verkiezingen, zal het nieuwe Lager
huis het vreemdsoortigste van de laat
ste 600 jaar zijn. De Whips (ordebe
waarders van de parlementsfracties)
staan dan voor de wanhopige taak er
voor te zorgen, dat de leden alle zit
tingen geheel bijwonen om een ne-
HONDERD JARIGE STEMDE
CONSERVATIEF By aankomst
by het stemlokaal Devonport te Ply
mouth, werd de candidaat Randolph
Churchill, zoon van de populaire lei*
der der Conservatieven, Winston
Churchill, door de 100-jarige Sally
Loveys met het V-teken begroet.
enkele Labour-leden of de rebellie
van sómmige niet-disciplinaire rege-
rings-aanhangers reeds voldoende
voor de regering om de nederlaag te
lijden.
Uit Amerika komt reeds de goede
raad om een coalitie aan te gaan. Men
heeft daar speciaal het oog op bewa-
penings-overeenkomsten tussen Ame
rika en Engeland, welke van betrek
kelijk lange duur moeten zijn en
welke men liever zou aangaan met
een regering, die over de nodige sta
biliteit beschikt.
In elk geval staan de Labourleiders
nu voor een moeilijke beslissing. Hun
overwinning is een Pyrrhus-overwin-
ning.
Prins Bernhard in
Mexico
Prins Bernhard is uit Merida, de
hoofdstad van de Mexicaanse pro
vincie Yucatan, te Mexico aangeko
men.
De prins werd door Manuel Tello,
waarnemend minister van buiten
landse zaken, als vertegenwoordiger
van president Miguel Aleman, ont
vangen. Op het vliegveld werden
hem de militaire eerbewijzen ge
bracht.
De prins is onmiddellijk naar een
groot hotel in het centrum van de
hoofdstad gebracht. Hij zal daar tij
dens zijn verblijf in Mexico met zijn
gezelschap blijven.
De prins zal de president op zyn
verblijf „Los Pinos" bezoeken. Daar
na zal hij het corps diplomatique en
de pers ontvangen. Er zullen ver
scheidene feestelijkheden en recep
ties ter ere van prins Bernhard wor
den georganiseerd. Er zal o.m. een
concours hippique en een< „Jaripeo",
een volksruiterfeest, worden gehou
den.
derlaag bij verrassing te voorkomen.
De oppositie zal dan gebruik kun
nen maken van iedere kleinste ver
gissing der regering en de regering
zal zeer voorzichtig moeten zijn met
het indienen van wetsontwerpen, die
niet de unanieme steun van haar La
gerhuisleden hebben.
GEBROKEN RECORDS
Deze verkiezingen zijn^de merk
waardigste geweest, welke tot nog toe
in Groot-Brittannië zijn gehouden.
Een aantal buitenissige records werd
gevestigd, namelijk: 1. Nimmer tevo
ren hebben zoveel personen gestemd.
2. Nooit tevoren zijn er zoveel can
didaten gesteld, namelijk 1868. 3 Het
is nog niet eerder geschied dat zo
veel candidaten er niet in slaagden
ten minste een achtste gedeelte van
het aantal in hun kiesdistricten uit
gebrachte stemmen te verwerven,
daarmee hun waarborgsommen ver
spelend. 4 Nog nooit heeft er zolang
onzekerheid bestaan over de eind
uitslag. En tenslotte heeft zich hoogst
zelden na in Groot-Brittannië gehou
den algemene verkiezingen een si
tuatie voorgedaan, welke de politici
zoveel hoofdbrekens kost.
Reacties op de uitslag
AMERIKANEN VOORSPELLEN
NIEUWE VERKIEZINGEN
Amerikaanse regeringsfunctiona
rissen en zakenlieden twijfelden er
heden aan of de kleine meerderheid
der socialisten de regering Attlee in
staat zal stellen nog lange tijd aan
het bewind te blijven. Vele Amerika
nen voorspellen, dat er binnenkort
nieuwe verkiezingen in Groot-Brit
tannië zullen worden gehouden.
Senator Tom Conally, voorzitter van
de senaatscommissie voor buiten
landse betrekkingen, verklaarde „De
geringe socialistische meerderheid
vormt een aanwijzing, dat het Britse
volk prikkelbaar begint te worden
door toenemende nationalisaties van
de Britse industriële bedrijven."
Het zijn vooral de republikeinse
Congresleden, die zich teleurgesteld
betonen over de uitslag. Zij hadden
te geredelijk aangenomen dat Groot-
-Brittannië het door Nieuw-Zeeland
en Australië gegeven voorbeeld zou
hebben gevolgd en dat het Britse kie
zerscorps zich duidelijk voor een
rechts bewind had uitgesproken.
Het „Congres of Industrial Organi
sation" (de C.I.O.), de grote federatie
van Amerikaanse vakverbonden,
waarbij zes millioen arbeiders zijn
aangesloten, gaf te Washington een
verklaring uit, waarin onder meer
wordt gezegd dat „de verpletterende
nederlaag, welke de Britse commu
nisten hebben geleden, een verheu
gend bewijs vormt van het goede on
derscheidingsvermogen van de Brit
se arbeiders, die zeer duidelijk ver
schil weten te maken tussen echte en
namaak-democraten."
„HACHELIJK", ZEGGEN DE
ENGELSEN
„Een hachelijke situatie", aldus
kan samenvattend het commentaar
van de hedenochtend verschenen
Britse dagbladen op de verkiezings
uitslag worden genoemd. De bladen
schrijven over een situatie, waarin
partijen elkander vrijwel in even
wicht houden, en over „een onbe
vredigende verkiezingsuitslag' De
commentaren stemmen hierin over
een, dat de overzichtschrijvers alge
meen van mening zijn, dat er bin
nen niet te lange tijd één enkel
blad spreekt van „vóór het einde van
dit jaar" nieuwe verkiezingen
zullen moeten worden gehouden.
MOPPERENDE VERLIEZERS
Radio-Praag zei naar aanleiding
van de nederlaag van de Britse com
munist Piratin, dat delen van zijn
kiesdistrict, een nieuw-gevormd in
Stepney (Londen), waren afgesne
den en toegevoegd aan aangrenzen
de districten, „waar veel Katholie
ken wonen".
Radio-Moskou critiseerde de or
ganisatoren der verkiezingen wegens
het niet aangeven van partij-aanslui
ting van candidaten op de stemfor-
mulieren. Als voorbeeld noemt de
radio „een vrouw, die wist aan wel
ke partij zij haar stem wilde geven,
maar niet de naam van de candidaat
kende".
Radio-Moskou verklaarde verder,
dat „de Katholieke Kerk alle Ka
tholieken, die op de communistische
partij zouden stemmen met excom
municatie bedreigde".
MINISTER STIKKER TE BONN
De minister van Buitenlandse Za
ken, mr D. U. Stikker, die in zijn
kwaliteit van politiek bemiddelaar
van de OEEC een bezoek aan Bonn
brengt, heeft besprekingen gevoerd
met de president Th. Heuss, de kan
selier dir Konrad Adenauer en de
vice-kanselier Franz Blücher.
Minister Stikker (links) in gesprek
met Blücher over de liberalisatie van
de Europes handel en de vorming
van een Europese clearing-unie.
VERKIEZINGEN EN CANDIDA-
TENLIJST VAN PASUNDAN
ONGELDIG VERKLAARD.
Het ministerie van binnenlandse
zaken deelt in een communiqué
mede, dat de regering besloten heeft
de resultaten van de verkiezingen,
die door de voormalige regering
van Pasundan gehouden zijn, als
mede de candidatenlijst, dfïe door de
regeringscommissaris voor Pasun
dan voor het Indonesische parle
ment was opgesteld, ongeldig te
verklaren. Deze commissaris werd
thans opgedragen zo spoedig moge
lijk nieuwe verkiezingen in Pasun
dan te doen houden.
Allerlei stromingen
Het parlement der Republik In
donesia Serikat heeft thans een
week vergaderd. Langdurige be
sprekingen werden gehouden over
de aanwijzing van leden van Pasun
dan en een werkcommissie werd in
gesteld tot het opstellen van het re
glement van orde.
Bij de aanvang van de vergade
ringen in deze week heeft de voor
lopige voorzitter, Sonda, de geluks
telegrammen voorgelezen van de
voorzitters van beide Kamers der
Staten-Generaal. Zoals bekend, te
legrafeerde dr. Kortenhorst o.m.: „Ik
hoop, dat zo spoedig mogelijk over
eenkomstig het Uniestatuut regel
matige contacten tussen beide par
lementen zullen worden gelegd." j
Bij voorlezing hiervan hoorde men
onder de republikeinse parlements-
leden enig ironisch gelach. Niette- i
min was de eerste daad van de nieu-
we voorzitter, Sartono, een ant-
woord-telegram aan de Kamervoor
zitters te zenden, waarin de dank
voor de gelukwensen werd uitge
sproken en uitdrukking werd gege
ven aan de hoop inzake vruchtbare
contacten tussen de parlementen in
het belang van de verhouding tus
sen beide landen. Het antwoord
werd bij acclamatie goedgekeurd.
IS SAMENWERKING MOGELIJK?
De politieke correspondent van
het A.N.P. vroeg enige invloedrijke
leden individueel hun 'mening ten
aanzien van de parlementaire sa
menwerking. Zulk een samenwer
king dient zeer voorzichtig te wor
den geëntameerd. Bijvoorbeeld zou
den Nederlandse voorzitters hun In
donesische collega's sam'en met de
leden van de administratieve staf
kunnen uitnodigen, teneinde het
parlementaire apparaat van techni
sche zijde te bestuderen, waarna
wellicht een tegenbezoek van beide
voorzitters eventueel vergezeld van
de senioren zou kunnen volgen, ten
einde de procedure van de beoogde
samenwerking te bespreken.
Mevrouw Mudigdo (lid van de
Partai Sosialis), verklaarde aan de
correspondent, dat zij kennismaking
met de vrouwelijke parlementsleden
in Nederland bijzonder op prijs zou
stellen.
Een ander lid meende, dat samefi-
werking tussen gelijkgezinde frac
ties in Indonesië en Nederland
vruchtbaar zou kunnen zijn.
Mr. Kasimo (voormalig minister
in de republikeinse noodregering en
voorzitter van die Katholieke Volks
partij) meende, dat samenwerking
tussen de fractie van dë Katholieke
Volkspartij en de negen Katholieke
leden van het Indonesische parle
ment gewenst was. Intussen is de
fractievorming in het parlement nog
in het beginstadium en er valt niet
te zeggen, hoe de grenzen zullen
lopen.
HET PROBLEEM DER DEEL
STATEN.
In de wandelgangen van het parle
ment werd uiteraard het probleem
van de deelstaten in hun verhou
ding tot de Republik Indonesia
(Djogja) druk besproken. Zowel
voorzitter Sartono als de leider van
de Masjumi, Natsir, spraken tegen
over de correspondent van het
A.N.P. de hoop uit, dat de schei
dingslijn van het voonwalige bijzon
der federaal overleg en de republiek
in het parlement zo spoedig moge
lijk zou plaatsmaken voor fracties
op basis van politieke en sociale
beginselen.
Voorts zijn twee stromingen onder
de leden van Java en Sumatra waar
te nemen: sommigen willen de deel
staten op genoemde eilanden buiten
de republiek rechtstreeks door de
centrale regering der R.I.S. doen be
sturen, terwijl anderen in overeen
stemming met vele politieke stro
mingen in deze deelstaten onmiddel
lijke aansluiting bij de Negara Re
publik willen.
Ook onder de strenge unitaristen
zijn er twee nuancen, die niet on
belangrijk zijn: een deel wil een
eenheidsstaat van Djogja opbou
wen, dus van de republik Indonesia
uit, een ander deel wil de eenheids
staat opbouwen van de regering der
R.I.S. uit. Hierdoor is het duidelijk,
dat onder de groep, die rechtstreek
se plaatsing der deelstaten onder de
regering der R.I.S. voorstaan, perso
nen met geheel verschillende doel
stellingen strijden. In deze groep
zitten zowel echte federalisten, die
het overnemen door de regering der
R.I.S. zien als laatste middel om iets
van de federatie te redden, als lie
den, die langs deze weg het herstel
van de grenzen der republiek vol
gens de overeenkomst van Linggad-
jati wensen, en voorts lieden, die
van de regering der R.I.S. uit een
eenheidsstaat willen opbouwen. Met
het oog op deze uiteenlopende op
vattingen wordt zowel de fractie
vorming als de behandeling van het
eerste wetsontwerp m'ct spanning
tegemoet gezien.
Toch naar Singapore
In gewoonlijk betrouwbare krin
gen te Djakarta is gisteravond ver
klaard, dat kapitein Westerling
Woensdag j.l. per vliegtuig uit In
donesië naar Singapore is vertrok
ken. Zijn vrouw, die met de kinde
ren Donderdagavond uit Indonesië
vertrok, heeft aan Charles Stuart
van de Nieuwzeelandse radio mee
gedeeld, dat hoge Nederlandse offi
cieren hen hielpen ontsnappen.
Stuart zegt dat de familie Wester
ling zich acht dagen te Djakarta
heef schuil gehouden. Mevrouw
Westerling was zijn gast onder de
naam „mevrouw Peters" en hij ver
nam haar ware naam pas bij haar
vertrek.
De politie heeft alle vertrekkende
schepen en vliegtuigen gecontro
leerd zonder dat een spoor van de
vluchtelingen werd gevonden.
Verliezen in
Indonesië
De Regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn ge
rapporteerd.
Koninklijke Landmacht:
Overleden 3 Februari 1950 in
het Stad- en Academisch-zieken-
huis te Utrecht tengevolge van
een in Indonesië bekomen ver
wonding: soldaat H. de Graaf uit
Haarlem.
Overleden 22 Februari 1950 in
Centraal Militair Hospitaal te
Utrecht tengevolge van een in
Indonesië bekomen verwonding
op 26 Maart 1949: le luit. P.
Melse uit'Zwolle.
Overleden 13 Februari 1950
aan bij vuurgevecht bekomen
verwonding: korpl. infie H.
Driessen uit Indonesië.
JCoAiettie...
En ik loop sinds die gouden stonde
Niet langer eenzaam door het land
Want ik heb mij terecht bevonden
In de warme palm van Gods hand.
