Se£eid6e6oti/fca/nt GEVAARLIJK INDO-CHINA Stakingen in Frankrijk geen succes Weer een spionnageproces te Boedapest De liquidatie van n Negara Engelse B-elflal - Nederland ZATERDAG 18 FEBRUARI 1950 41ste JAARGANG No. Jlrecteor: O. M. VAN HAMERS VELD. Hoofdredacteur: TH. W1LMEB. ER WORDT WEER BEKEND IN BOEDAPEST KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abomi. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., t 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 15,ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 Y^ANNEER MEN de kaart van Azië bestudeert en nagaat welk ge deelte van dit grote gebied beheerst wordt door het Kremlin, dan wordt het duidelijk, dat het Zuidelijk deel van Azië ernstig gevaar loopt even als China door de rode vloed te wor den overspoeld. Dit gevaar is zo reëel, dat de con ferentie van de landen van het Brit se Gemeneoest, weiKe te Colombo is gehouaen, zich er reeds mee bezig heeit gehouden. Ook in BangkoK heeft men erover gesproken, waar mr. Jessup, Amerika s reizende am bassadeur, met de 14 gezanten van de Zuid-Oost-Aziatische ïanden de situa tie onder de ogen heeft gezien. Zo wel Engeland uuv als Amerika zijn van mening, dat er iets gedaan moet worden om de dreigende cata strophe te keren, maar de vraag, hoe er een dam kan worden opgewor pen, is moeilijk oplosbaar. Het Britse Gemenebest zal blijkens de resultaten van het overleg te Colom bo geen militaire steun verlenen maar zijn bijdrage leveren in de vorm van economische en sociale hulp aan de Aziatische landen. Ame rika weifelt nog. Generaal Bradley, die als militair het meeste voelt voor militair ingrijpen, heeft Truman ge adviseerd, het zwaartepunt van de Amerikaanse strategie naar Zuid- Oost-Azië te verplaatsen. Hij acht zoals wij dezer dagen meldden Indo-China de meest gevaarlijke piek op aarde, gevaarlijker dan Euro pa en gevaarlijker dan Berlijn. Indo- China vormt de toegangspoort voor het communisme naar de meer Wes telijk gelegen Zuid-Aziatische lan den en naar Indonesië. Wanneer er een dam moet worden opgeworpen dan moet het in Indo-China gebeu ren. Stalin heeft er 't offensief reeds ingezet met de erkenning van ca Vietnamese communistenleider Ho Tsji Minh en wellicht reeds verder gaande plannen besproken met de Chinees Mao, die meer dan twee maanden in de Russische hoofdstad heeft vertoefd. Het valt nauwelijks aan te nemen, dat Mao al die tijd heeft onderhandeld alleen over het Chinees-Russische vriendschapsver drag, zoals dat onlangs is bekend ge maakt,' en het vermoeden ligt voor de hand, dat er heel wat meer af spraken gemaakt zijn, welke zorg vuldig geheim worden gehóuden. Lang zal het waarschijnlijk wel niet meer duren, of wij zullen de eerste botsingen tussen het communisme en de democratie in Indo-China ervaren. Zullen die botsingen zich afspelen in het kader van een koude of "van een hete oorlog? Niemand die het weet, maar de koude oorlog ligt meer in lijn van de Russische strategie. 1 ^OALS GEZEGD, zal het Britse Gemenebest eveneens een „kou de" strategie voeren, doch is Amerika nog aarzelend. Het is trouwens niet alleen een vraag van politieke mo gelijkheid, het is voornamelijk een vraag van nuttigheid. Met andere woorden: als Amerika openlijk par tij gaat kiezen in de strijd met ka nonnen en tanks, zal het niet alleen moeten óverwegen, wat de politieke consequenties van een dergelijk op treden zouden zijn tegenover Rusland en zijn satellieten, maar moet het zich ook wel degelijk afvragen of het veel helpen zal. In China heeft Amerika aanvankelijk ook getracht met wapenleveranties iets te berei ken en het heeft niets uitgehaald. Men zou er al een compleet Ameri kaans leger naar toe moeten sturen en dan zou het nog de vraag zijn of dit wel voldoende was. Want de strijdmethode van Moskou stoort zich aan geen legers, hoe goed ook bewa pend. Moskou stuurt geen troepen, het stuurt agenten, agitators, die het volk opruien; het organiseert vijfde colonnes die in de rug van de legers opereren. De enige doeltref fende maatregel, welke men hierte gen kan nemen is: de grond wegne men voor elk' communistische agita tie. Een volk, dat in voorspoed leeft, leent het oor niet aan opruiers; op ruiers kunnen alleen daar succes hebben, waar redenen tot ontevre- derheid zijn. Vandaar dat de beste Amerikaanse hulp geboden kan wor den in de vorm van Trumans be faamde plan van hulp aan de econo misch achterlijke landen. In Europa heeft de Marshall-hulp flinke resultaten bereikt, ofschoon nog niet gezegd kan worden, dat het einddoel bereikt is. Maar of men diezelfde resultaten zal bereiken in Azië, waar de gaten, die gestopt moeten worden, oneindig veel groter zijn? Bovendien is Azië na de we reldoorlog innerlijk aanzienlijk ver zwakt. In Indië hebben de Engelsen de taak van het bestuur overgedra gen aan de Indiërs; in Indonesië staat het Nederlandse leger op het punt om te verdwijnen. Frankrijk is de enige Westerse mogendheid, welke nog een leger handhaaft in Indo-China, en het is juist deze mogendheid, welke in eigen land geen al te krachtige indruk maakt. In dit verband is het ook duidelijk, waarom de communistische agitators zoveel werk maken van het beletten van wapenverschepingen uit Franse havens naar het Verre Oosten. In elk geval is de situatie in Indo- China uitermate bedenkelijk. Volgens de laatste berichten zou men in hoge diplomatieke kringen te Bangkok -- waai de conferentie met Jessup juist is afgelopen voor speld hebben, dat er weldra een be langrijke wijziging in de Amerikaan se politiek zou komen. Amerika zou wpI economisch willen helpen, doch deze actie tevens willen ondersteu nen met wapenhulp. Vakbonden moe van politieke stakingen F\E VOOR GISTEREN aangekondigde stakingen in geheel Frankrijk zijn geen succes geworden. Het C.G.T., het communistische algemene vakverbond, had twee stakingen uitgeroepen: een, welke twee uren moest duren, bij de spoorwegen en een in de mijnen in het Noorden, welke een etmaal duren zou. De andere vakbonden vonden het een po litieke staking en wensten er niet aan m'ee te doen. De regering was op alles voorbe reid. De veiligheidstroepen waren gemobiliseerd, maar zij hebben geen dienst behoeven te doen. Ernstige incidenten hebben zich niet voorge daan. De grootste mislukking vormde de staking bij de spoorwegen: voor negen tiende werkte iedereen en al les door. De treinen arriveerden en vertrokken op tijd. De langste ver traging was er een van een minuut. Slechts op één punt waren de dien sten in de war. Dat was bij de elec- trisohe treinen in de voorsteden van Parijs. In de mijnen in Noord-Frankrijk werkten twee derden van de mijn werkers. Bij het bovengrondse per soneel werd in het geheel niet ge staakt. De bij het C.G.T. aangesloten mijn werkersvereniging van de bekkens HET ZUIVERINGSSCHANDAAL IN WUERTTEMBERG-BADEN De openbare aanklager te Stutt gart heeft in het zuiveringsschandaal van Wuerttemberg-Baden gisteren drie hoge oud-zuiveringsambtenaren wegens corruptie in staat van be schuldiging gesteld. Het zijn Heinz May, vroeger openbaar aanklager van de zuiveringsrechtbank te Lud- wigsburg, Richard Kessler, oud-pre sident van die rechtbank, en August Meyer vroeger hoofd van een re gistratie-bureau voor de zuivering te Neurting. Ook de tegenwoordige openbare aanklager bij de rechtbank te Lud- wigsburg, dr Felix Schwerdel, is wegens corruptie in staat van be schuldiging gesteld. Een nieuw onderzoek is ingesteld '?gen Gottlob Kamm, de vroegere inister voor de zuivering, aangezien 'euwe feiten aan het licht zijn ge- men. van het departement Gard en van de Ce vennes in Zuid-Oost Frankrijk heeft voor Zaterdag een stakings bevel van 24 uur uitgevaardigd. Dit bericht schijnt de geruchten te be vestigen volgens welke de stakings beweging in de Franse mijnen de vorm zou aannemen van z.g. beurte- Kngse stakingen, die achtereenvol gens uitbreken in de voornaamste centra. De staking was uitgeroepen omdat de arbeiders meer loon eisen en toekenning van premies. De Tsjechische boeren aan de beurt Honderden arrestaiies De Tsjechoslo waakse regering heeft een offensief geopend tegen de boe ren, die over grote landerijen be schikken. Volgens betrouwbare be richten zjjn reeds evenveel boeren gearresteerd als tijdens de plotse linge actie tegen de advocaten en za kenlieden in de herfst van vorig jaar In het district Caslov, ten Oosten van Praag, alleen al zijn deze maand 36 boeren gearresteerd. Het land is verdeeld in 270 van dergelijke dis tricten. Sinds December hebben de kran ten van 300 arrestaties melding ge maakt. Als reden wordt aangegeven, dat de boeren het vijfjarenplan sa boteren. Dit alles is een onderdeel van de Tsjechische „troedniboj", een plan daf ten doel heeft de hele landbopw te nationaliseren. Van de 7.200.000 hectaren bouwland behoort thans 500.000 ha aan de staat in vergelij king met 84.000 ha in het vorige jaar Beklaagden bekenden weer vlotweg J^DGAR SANDERS, een Britse zakenman, Robert Vogeler, een Ameri kaan, die met Sanders samenwerkte en enige Hongaren zijn gisterer verschenen voor het gerechtshof van Boedapest, beschuldigd van spion nage en sabotage. Sanders is vertegenwoordiger van de Standard Elec tric Company en Vogeler is vice-president van een New Yorkse telefoon maatschappij. Zij staan terecht in dezelfde rechts zaal als indertijd kardinaal Minds- zenty voor dezelfde opperrechter. Sanders droeg hetzelfde donker blauwe pak als waarin hij drie maan den geleden werd gearresteerd en sprak zachtjes Hij zei dat zijn baan bij de Standard Electric Company in Hongarije Brits spionnagewerk moest dekken. Hij noemde verscheidene autoriteiten in de Britse en Ameri kaanse legaties in Boedapest als zijn assistenten; zijn onmiddellijke chef. beweerde hij was Robert Vogeler. Vogeler was in de zaai aanwezig maar heeft nog geen getuigenis afgelegd. Sanders zei: „In 1940 werd ik voor spionnage en sabotage opgeleid. Ik werkte in de contra-spionnage van de militaire inlichtingendienst en stond direct onder het ministerie van oorlog." Hij had aldus is Egypte, Irak en Syrië gewerkt en werd in 1945 naar Hongarije overgeplaatst. „Ik moest spionneren op voorna melijk militair gebied; vooral bewe gingen van Russische troepen, hun materieel en het aantal militaren en hun moreel waren van belang". Nadat in 1947 het vredesverdrag met Hongarije was getekend, keerde Sanders naar Engeland terug en werd er gedemobiliseerd. Na overleg met een zekere kapitein Buckley van het ministerie van oorlog keerde hij la ter als burger naar Boedapest terug en werkte er voor de electriciteits- maatschappij. Sanders vertelde dat een van zijn voornaamste agenten pater Just was. die in een abdij nabij het Balaton- meer woonde en Britse en Amer' kaanse agenten verboren hield die via Hongarije van Roemenië naar Oostenrijk gingen. „Zij bleven bjj pater Just tot wij ze over de grens konden zetten", zei Sanders. Pater Just staat ook terecht. Een der beschuldigden. Imre Gei- ger. de Hongaarse directeur van de maatschappij, noemde Sir Francis Brake, de Londense vertegenwoordi ger van de firma, als de man die Gei- ger zou hebben aangezet tot sabotage in de fabriek te Boedapest. LEUGEN! Sir Francis Brake zei gisteravond in Londen: „Ik ontken het hele ver haal. Wat ons betreft, is het een en al leugen. Dit proces verloopt volgens de lijnen die in dat land en landen in dat deel van de wereld gebruikelijk zijn". De Amerikaanse regering heeft Hongarije ervan beschuldigd, dat het de belofte van Sanders en Vogeler een eerlijk proces toe te staan heeft geschonden. Een Brits protest tegen de behan deling van Sanders is door de Hon gaarse regering reeds afgewezen. GROTEWOHL TERUG! Otto Grotewohl, de Oostduitse pre mier, is gisteren in gezelschap van zijn echtgenote per vliegtuig uit de Sovjet-Unie op het Russische vlieg- eld Schoenefeld bij Berlijn aange komen. Grotewohl verklaarde, dat hij ge heel was hersteld en zijn werk on middellijk zou hervatten. Nadat Grotewohl in een Russisch ziekenhuis was opgenomen is door verschillende Westberlijnse bladen verklaard, dat bij r,weggezuiverd" was, zelfmoord had gepleegd, of met een „waarheidsdrank" was behan deld. Sommige Westelijke waarnemers menen, dat het verblijf van Grote wohl in de Sovjet-Unie is verlengd om het Ulbricht mogelijk te maken de Oost-Duitse burgerlijke partijen te zuiveren. MODERNE VOLKSVERHUIZING West-Duitsland zal nog een kwart jnillioen Duitsers moeten opnemen, die op het ogenblik nog in Polen en Tsjecho-Slowakije leven, zo wordt van officiële Duitse zijde medege deeld. Deze vormen slechts een ge deelte van het aantal Duitsers, dat in deze landen is achtergebleven. Hun totaal wordt op 600.000 geschat: 350.000 hiervan voornamelijk in Polen hebben evenwel hun Duit se nationaliteit opgegeven, teneinde op hun geboortegrond te kunnen blijven. Volgens een mededeling van het departement voor verplaatste personen te Bonn wil ook een groot deel van deze laatsten naar West- Duitsland emigreren, waartoe zij evenwel door het aannemen der vreemde nationaliteit geen moge lijkheid meer hebben. De terugtocht der bevolkihg is nu begonnen en in de loop van de volgende week wordt het eerste transport in het grens- kamp „Friedland" verwacht. Voor lopig hebben 45.000 Duitsers vergun ning gekregen zich in West-Duitsland te vestigen, waarvan 25.000 uit Po len en 20.000 uit Tsjecho-Slowakije. Maandelijks zullen er vijfduizend worden vervoerd. HET GODSDIENSTONDERWIJS IN HONGARIJE.. Evenals in de andere volksdemo- cratische landen varieert de strijd tegen de Katholieke Kerk in Hon- garijë voortdurend. Tegenwoordig richten de communistische macht hebbers zich voornamelijk tegen het godsdienstonderricht, dat tot op heden facultatief is toegestaan. On der pressie van communistische zij de hebben verschillende scholieren een telegram gericht aan de Hon gaarse minister van Onderwijs, waarin zij om opheffing van het godsdienst onderwijs verzoeken. Op het platteland, waar de dirigenten van de kerkkoren tevens zangon derwijs geven op de scholen, wor den zij met ontslag bedreigd, in dien zij hun dubbele functie niet opgeven. Verder zijn alle Katholie ke instellingen op grond van de wet van 16 November 1949 verplicht gesteld alle kunstwerken, die zij in hun bezit mochten hebben, te laten registreren. Men vreest, dat deze maatregel de eerste schrede is tot de algehele inbeslagneming van het kunstbezit van de Kerk. De Hongaarse bevolking staat machteloos tegenover de machina ties van haar regeerders. Zij is niet meer in staat verandering daarin aan te brengen en is genoodzaakt al de onrechtvaardige wetten en voorschriften, die haar vrijheid be knotten, met gebogen hoofd te aan vaarden. BESPREKINGEN TE KAAPSTAD Te Kaapstad werden voorlopige be sprekingen gevoerd tussen India, Pa kistan en Zuid-Afrika. Deze bespre kingen waren bedoeld als een poging tot toenadering, na een lange onder breking van de betrekkingen tussen India en Pakistan enerzijds en Afri ka anderzijds. Tijdens de besprekingen v.l.n.r. de leiders der drie delegaties, Pandit Hirday Nath Kunzru (India) dr T. E. Dönges, de Zuid-Afrikaanse minis ter van binnenlandse zaken en dr Mhamud Hussian (Pakistan). De Paus geheel hersteld De Paus is geheel hersteld van de lichte griep, die hem deze week heeft belet normaal te werken. Hij heeft gistermorgen voor het eerst sedert enkele dagen in zijn kapel de Mis gelezen. Hierna heeft hij tot de middag gewerkt. Later heeft hij een uur in de tuin gewandeld. Zaterdag zou de Paus weer audiënties verle nen. Op Madoera ging het er warm naar toe gERITA" meldt, dat duizenden demonstranten Woensdagmorgen te Pamekasan (Madoera) bijeenkwamen onder leiding van het Front Nasional Pemoeda, de Pasoekan Rakjat Proklamasi 17 Augustus, de Perpindo en de Gerakan Pemoeda Indonesia. Begonnen werd met het verwijderen van de naamborden van het parlement, het parlementssecre- tariaat en het kantoor van de comm issaris voor Madoera, Indrakasoema. Er werden nieuwe bordjes aange- spijkerd met het opschrift (in het Indonesisch)volksvertegenwoordi ging residentie Madoera en op het kantoor van Indrakasuma: „regent van de Republik Indonesia, verte genwoordiger van de Republik In donesia voor geheel Madoera". Ver volgens drong men de vergaderzaal van het parlement binnen onder het schreeuwen van Boebar boebar (het geen letterlijk betekent: afgelopen). Er ontstond een geweldige verwar ring. Na korte tijd capituleerden de parlementsleden voor de eis tot af treden. Hierna trok de menigte, tal rijke parlementsleden meevoerend, naar het paleis van de wali negara. Zij eiste, dat de wali zich zou to nen en verlangde een verklaring, dat hij onmiddellijk zijn mandaat ter beschikking zou stellen. Het staatshoofd verscheen echter niet. De menigte werd steeds meer opgewonden en drong, ondanks de verklaring van zijn secretaris, dat de wali negara reeds was afgetre den, het paleis binnen. On dat mo ment trad de regent-van Pamekasan naar voren. Hij verzekerde, dat het staatshoofd inderdaad zijn mandaat ter beschikking had gesteld en dat hij als regent der Republik Indone sia de leiding van het bestuur over nam. De demonstranten namen ge noegen met deze verklaring en de woedende stemming sloeg toen over in vreugde. De regent werd op de schouders genomen en door de de monstranten geïnstalleerd in het kantoor van Indrakasoema. Overal zag men roodwitte vlaggen. Gisterochtend is Indrakasoema, die van zijn tournee door de negara Djawa Limoer te Soerabaja is te ruggekeerd, naar Pameskasan ver trokken. Hij deelde Vrijdagmiddag in een telefonisch onderhoud met de correspondent van Aneta te Soe rabaja mede, dat het bestuur van de negara inderdaad door de regent van Pamekasan in naam der Repu blik Indonesia is overgenomen, dat geen incidenten voorkwamen en dat het bestuur normaal functionneert. DE MIJNSTAKING IN DE V. S. De vakbondsleider John Lewis heeft de stakende mijnwerkers in de V. S. gisteren opnieuw opdracht gegeven het werk te hervatten, nadat reeeringsbemiddelaars hadden aan gedrongen op een snelle beëindiging van de staking van 370.000 arbeiders in de vetkoolmijnen. Lewis heeft alle leden van de United Mine Workers Union doen weten, dat zij het werk onmiddellijk moeten hervatten „voor de bescher ming en het welzijn van onze bond en al zyn leden". HET NEDERLANDSE ELFTAL, 1 te beginnen: Kraak, Potharst, v. d. dat Woensdag 22 Februari, te New- Sluis, v. d. Hoeven, Terlouw, v. Stof- castle zal spelen tegen het Engelse felen, Schrump, Lakenberg, Roo- B-elftal. Het zijn v.l.n.r. van boven af I senburg, Rijvers en Clavan. Radio-Moskou meldde vanochtend vroeg, dat Mao Tse-Toeng en Tsjoe En-Lai Vrijdag uit Moskou naar hun land zijn teruggekeerd. Zij werden uitgeleide gedaan door Molotof en andere Russische leiders. Aan de Zuidkust van Long Island, ongeveer 32 kilometer ten Octen van Manhattan, is een trein door het sein onveilig heengereden en op een andere trein ingereden. Min stens 6 personen werden gedood, meer dan 100 gewond. Volgens offi cieuze schatting kwamen 19 perso nen om het leven. De voorste wa gens van beide treinen ontspoorden, maar kantelden niet. Een van de wagons werd aan de zijkant geheel opengereten door de hevige botsing, die wijd in de omtrek gehoord werd. De politie schat, dat zich ongeveer 400 passagiers in de twee electrische treinen bevonden. EXPLOSIE IN „NIKKELSTAD** In berichten uit Kirkenes, aan het Varanger fjord, wordt melding ge maakt van een hevige explosie, die zich Dinsdag j.l. heeft voorgedaan aan de Russische kant van de grens rr.et Noord-Noorwegen. De ontploffing deed zich voor in „Nikkelstad", zo genoemd naar de rijkdom aan nikkei, die aan de Rus sische kant ligt van een meer nabij Svanvik, in de provincie Zuid-Va- ranger. Tot ver op Noors gebied was de ontploffing waarneembaar. Volgens inwoners van Svanvik zijn alle lich ten van „Nikkelstad" tot 30 uur na de explosie gedoofd geweest. De eigenlijke naam van „Nikkel stad" is vermoedelijk Salmijarvi. TWEE WEGWERKERS OVERREDEN. Gistermiddag omstreeks twee uur zijn onder de gemeente Nootdorp twee spoorwegarbeiders overreden door de trein GoudaDen Haag. Bei den zijn gedood. Men neemt aan, dat de arbeiders die daar aan het werk waren, ten gevolge van de sterke wind de waarschuwingsseinen niet hebben opgemerkt. De slachtoffers zijn J. L. G. van Leeuwen, wegwerker te Zoetermeer, en G. Hilverink, los wegwerker te Voorburg. De bisschop van Breda, mgr. Hopmans, is thans zover hersteld, dat hij in staat is, zij het met moeite, de H. Mis op te dragen. De havendirectie van Calcutta heeft voor ƒ8.000.000.— baggermate- rieel in Nederland besteld bij zes Ne derlandse baggermolenbouwers. Een belangrijke factor bij het verkrijgen van het contract, was dat door de rationele samenwerking der zeewer- werven korte levertijden konden ge garandeerd worden. De missie tot opsporing van ver miste personen uit de bezettingstijd, waarvan de volledige opheffing per 1 Januari 1950 in het voornemen lag, heeft een belangrijke bijdrage van het Nationale Steunfonds ontvangen. Hierdoor zal de missie in staat zijn de nog resterende gevallen van ver misten te onderzoeken. Bij het rangeren geraakte de 63-iarige S. P op het terrein van de R.E.M.A. te Maastricht tussen de buffers van twee spoorwagons. P., die de vorige week de zilveren me daille voor 40-jarige trouwe dienst ontvangen had, werd vrijwel op slag gedood. Bij het aanbrengen van een an tenne is de 62-jarige W. Lamberts te Kampen van het dak van zijn wo ning gevallen en aan zijn opgelopen verwondingen overleden. Ko-Meit-fe... 'k Worde eiken dag geboren en ik aterve op eiken dag. (Guido Gezelle).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1