S)e&2idóe0otifówX Vijf-en-vijftig opvarenden van de „Truculent" omgekomen De vlag halfstok op de Theems Om de Koning Koningin Juliana kwam bij de wed. Qualm in Hazerswoude een Goudse kaas halen 3)%aomwen& ging, in aewuding ALLE HOOP OP REDDING OFFICIEEL OPGEGEVEN ZATERDAG 14 JANUARI 1950 41ste JAARGANG No. 11878 VJirectenr: O. AL VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH- WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Papengracht 32, TeL 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 15 ct. p, mm. Telefoontjes f 1.50 DIJ ONZE ZUIDERBUREN heeft de politiek een andere betekenis dan bij ons. Wij doen ook wel eens aan politiek, maar meer als een nood zakelijk kwaad. Onze Belgische vrienaen bedrijven de politiek met een ware hartstocht. Nu ligt de situatie in België ook wel iets anders dan bij ons. Wij ken nen hier geen koningskwestie, maar' wij kunnen ons voorstellen, dat, als het hier ging om de vraag of konin gin Juliana al of niet zou mogen te rugkeren, de politieke golven ook hier te .lande wel wat hoger zouden gaan dan nu het geval is. Het Belgische parlement staat nu voor de beslissing of men het volk zal raadplegen omtrent de terugkeer van de koning. De oppositie is daar vierkant tegen, omdat men de uit slag daarvan vreest. Alle mogelijke moeite wordt gedaan om de indruk te vestigen, dat er in geval van een voor de koning gunstige uitslag de grootste herrie zal uitbreken. Men spreekt nu reeds van algemene sta kingen, terwijl de communisten reeds likkebaarden in het vooruit zicht van relletjes en oproer. De ko ning, die het symbool van de Belgi sche eendracht zou moeten zij zo is immers de opvatting van het ko ningschap in een democratische staat is nu juist het symbool van twist en tweedracht geworden. Al lerlei groeperingen staan tegenover elkaar: Vlamingen en Walen; Ka tholieken, liberalen en socialisten; vóór- en tegenstanders der monar chie; zij die tot elke prijs rust en vrede in het land willen en zij, die wel graag wat deining zouden wen sen. Er zijn Vlaamse socialisten, die als Vlaming hun koning terug wil len, maar als socialist de partijdis cipline niet willen verbreken; er zijn overtuigde aanhangers van de mo narchie, die echter om wille van de lieve vrede genoegen zouden wil len nemen met een wegblijven van de vorst. In één woord: er heerst een chaotische verwarring rondom koning Leopold. Bij het zoeken naar de juiste weg in de koningskwestie wordt het par lement gehinderd door het opblazen van schandalen zoals de befaamde kwestie der niet aangegeven aande len Het was kennelijk de bedoeling van de oppositie om door het ter sprake brengen van deze onverkwik kelijke affaire in de Kamer van Volksvertegenwoordigers te probe ren de premier Eyskens een hak te zetten en hem zo mogelijk aan de vooravond van het debat over de volksraadpleging te dwingen heen te gaan. Eyskens was nl. in de vorige regering-Spaak minister van justitie en had in die functie zijn goedkeu ring gehecht aan de toelating van deze te laat aangegeven aandelen. Zodoende trachtte men hem te com promitteren, een regeringscrisis te forceren en de beslissing inzake de i volksraadpleging voor onbepaalde tijd uitgesteld te krijgen. Het Is niet gelukt. HET AANDELEN-SCHANDAAL is op zichzélf een niet fraaie ge schiedenis, maar toch geen aangele genheid om er een regeringscrisis voor uit te lokken. Het is bij het debat over de des betreffende interpellatie in de Ka mer van Volksvertegenwoordigers nu wel onomstotelijk gebleken, dat minister Eyskens en de Katholieke Volkspartij volkomen onschuldig zijn aan de bedriegelijke machina ties met deze aandelen en in zover re heeft het gewroet der oppositie ook zijn goede zijde gehad en een niet bedoeld nuttig effect opgele verd. In hoeverre instellingen als de kerkfabriek van de St. Laurentius- parochie te Antwerpen en de z.j_ Vereniging van vrienden van de Norbertijner Abdij te Avërbode be trokken zijn in het schandaal, zal nog moeten blijken. De betrokken aandelen waren het eigendom van een Antwerpse aannemer, die colla borateur was geweest en zijn kwa lijk riekende winst heeft trachten veilig te stellen door ze op naam te zetten van bovengenoemde licha men. Of de betrokkenen geweten heb ben van de fraude dan wel of ook zij er in gevlogen zijn, is een kwestie welke de justitie zal hebben uit te maken. Het recht zal in elk geval z'n loop hebben, zeide minister Eyskens, die omdat hij zelf katholiek is des te meer verontwaardigd was over deze affaire, omdat de „hypocrieten"e zo- 9 als hij ze noemde, katholieken zijn. Elke politieke partij heeft zijn „schurftige schapen" en daarvan kan men de Kath Volkspartij in België geen verwijt maken. Vooral de com munist Demany probeerde dat, zelfs door te insinueren, dat de partijkas, van deze bedriegelijke transacties geprofiteerd zou hebben. Waarop men hem tperiep, dat hij maar lie ver eens moest praten over de wijze, waarop de communistische partij kas aan haar geld kwam! Het eind van deze onverkwikke lijke affaire in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers is ge weest, dat de Kamer geen reden zag om het vertrouwen in de minister president op te zeggen. En daarmee is een manoeuvre om de konings kwestie nog meer te vertroebelen op niets uitgelopen. Intussen houdt koning Leopold vast aan zijn rechten en wenst hij een uitspraak van het volk. Eerst als het volk gesproken heeft, zal de ko ning zijn beslissing nemen. Of de politieke rust dan terug zal keren in België, is een vraag, waarop wij het antwoord liever schuldig blijven. IK WOU DAT JE ZE MAAR MEEGEBRACHT HAD", zei de wed. A. >J*Qualm op 29 April 1949 tegen de heer L. J. den Hollander, burge meester van Hazerswoude, die haar een koninklijke onderscheiding kwam uitreiken. Met die „ze" bedoelde zij koningin Juliana, die haar de gouden medaille, verbonden aan de Orde van Oranje Nassau, toeken de, als blijk van grote waardering voor het feit dat de wed Qualm reeds zestig jaar kaasmaakster was. Waarschijnlijk zal zij dat niet serieus ge meend hebben, althans nooit hebben kunnen dromen dat deze impulsief geuite wens nog eens ooit in vervul ling zou gaan. Het moet voor de wed. Qualm dan ook een onbeschrijfelijk grote verrassing geweest zijn, toen koningin Juliana haar gistermidda g. geheel onopvallend, een bezoek bracht op boerderij „Niets zonder Gods Zegen" en daar bijna een uur verbleef, om eens gezellig met deze bejaarde kaasmaakster te_ praten over alles wat er op de boerderij van een „zelfkazer" te doen is. Qualm eveneens aan de Koningin werden voorgesteld. Maar voordat het zover was, had H.M. reeds aan haar gastvrouw, die trots de gouden medaillf op haar borst droeg, gevraagd hoeveel koeien zij wel op stal had staan. Waarop prompt een omstandig antwoord volgde. In de huiskamer werd vervolgens koffie gedronken en liet de wed. Qualm aan haar noge gast de foto's zien, die het vorig jaar bij de uit reiking der medaille waren gemaakt. Belangstellend informeerde de Ko ningin naar het werk op de boerde rij en hoe de kaas gemaakt werd. De gastvrouw vertelde honderuit, hoe zij steeds om vier uur 's morgens opstond en om half tien naar bed ging, hoe zij jarenlang met de hand kaas maakte totdat zij last kreeg van haar rug en een machine het werk kwam verlichten, hoe tweemaal de gehele veestal was uitgestorven, toen er pest heerste, en hoe haar kinde ren van jongs af aan hebben moeten aanpakken. Onverwachts en in stilte Burgemeester de Hollander had de wed Qualm, bij het uitreiken der onderscheiding, aangeraden een pri ma kaas te maken, om deze op paleis Soestdijk te kunnen aanbieden, als dank voor de verleende onderschei ding Inmiddels vroeg de burgervader aan het paleis zulks te mogen doen. Het antwoord was hoopvol, maar lan ge tijd werd er niets meer over ver nomen, zodat de heer den Hollander er al niet meer aan dacht. Totdat Woensdagmorgen plotse ling Soestdijk aan de telefoon kwam en de secretaris van de Koningin aan de burgemeester mededeelde, dat H.M. graag een bezoek wilde brengen aan deze boerderij en wel op Vrijdagmiddag als H.M. uit Den Haag kwam, waar zij 's morgens de burgemeester der Residentie, mr F. Schokking in audiëntie zou ontvan gen. Het bezoek moest beslist een onopvallend karakter dragen, zodat de burgemeester jn alle geheimzin nigheid de voorbereidende maatre gelen trof. Donderdagmiddag werd een der dochters, mevr. J. Voets, ingelicht ondej voorwaarde van strikte ge heimhouding. Maar kinderen heb ben vaak grote oren en zo kon het gebeuren, dat 's avonds de vijf kin deren van alles op de hoogte waren. Tot grote schrik van de heer Voets, die zijn vijf spruiten Vrijdag streng huisarrest gaf en niet naar school liet gaan, om toch vooral het geheim binnenshuis te houden. Vrijdagmorgen om half twaalf ging de burgemeester pas de wed. Qualm inlichten. Haar eerste vraag was: „En wat zal ik schenken, thee of koffie?" De heer den Hollander gaf alle mogelijke aanwijzingen voor een goede en ongedwongen ont vangst. De Koningin wilde alles weten Gistermiddag om tien over half vijf kon burgemeester den Hollan der H.M. aan de grens van de ge meen, op de Groenedijk, welkom he ten. Vooraf gegaan door de motior- politie reed daarop de auto van de burgemeester, gevolgd door de „Maubach" van Prins Bernhard waarin de Koningin en haar hofdame jvr Roël, gezeten waren, en twee volgauto's door het dorp naar de Bent. Bij de boerderij werden mevr. den Holander, de wethouders C. A. van Dam en N. Kaptein, de gemeentese cretaris B. d. Draad, de twee zoons G. en B. Qualm en de twee schoon zoons J. Voets en W. van Dorp aan H.M. voorgesteld, waarna het gezel schap zich naar binnen begaf en de wed. Qualm, de zoon C. Qualm, twee dochters en de echtgenote van G. Goudse kaas van 15 pond Zonder enige haast te maken en kennelijk volkomen op haar ge mak liet de Koningin zich alles ver tellen. Burgemeester den Hollander leidde het gesprek steeds in goede banen. Maar H.M. wilde niet alleen horen, zij wilde ook zien. En daarom ging het in optocht naar het boen hok, waar de kaas gemaakt wordt. Over alles liet de koningin zich haar fijn inlichten, ook over de TBC bij rundvee en wat er met de melk van reagerende koeien gedaan wordt. Zelfs de pekelkelder werd bezich tigd, waarbij H.M opmerkte dat haar gastvrouw niet alleen veel kaas had, maar cok een goede voorraad weck bezat! Zelfs aan de meest prettige bezoe ken komt een einde. Ook aan dit be zoek. Maar toch niet alvorens dat gene was geschied, waarvoor H.M. speciaal gekomen was, nl. het aan bieden van een prachtige Goudse Meikaas, die ruim 15 pond woog en waarvoor de Koningin de geefster hartelijk dankte. „Eet er maar lekker van", zei de wed. Qualm. „En doe vooral de groeten aan je moeder en aan de kinderen en aan de Prins". „Ik moet toch eerst de kinderen nog even goedendag zeggen," zei H.M. en de twee peuters van Bas Qualm mochten haar een handje geven. Zelfs in de auto moest de koningin nog eenmaal de hand schudden van haar gastvrouw en toen ging het in snelle vaart naar de grens der ge meente. bij de Bonte Paal, waar bur gemeester den Hollander H.M. dank te voor het vererende bezoek aan de gemeente Hazerswoude gebracht. Het was de eerste maal dat het dorp koninklijk bezoek ontving. Toen de koningin eenmaal in de gemeente was, mocht de geheim houding opgeheven worden, zodat H.M. bij het verlaten van Hazers woude om tien over zes door honder den gemeentenaren, waarvan er ve len zelfs de vlag hadden uitgestoken, toegejuicht werd. Zo ontving Hazerswoude bezoek van de Koningin. Zo toonde H.M. op ondubbelzinnige wijze belang te stellen in het wel en wee van haar volk, liefst op een ongedwongen, prettige wijze. En zo bleek hoe de Goudse kaas, in Hazerswoude ge maakt, bekendheid geniet op het pa leis Soestdijk. Een bekendheid die zó groot is, dat Koningin Juliana dit edele product van Hollands onover troffen rundvee persoonlijk wilde gaan halen! „Wilt U even naar Soestdijk bel len, dat we om zeven uur thuis zijn?" werd de burgemeester gevraagd. In snelle vaart verdween de glanzende auto door de donkere avond in de richting Utrecht. Velen ontsnapten doch ontliepen de dood niet Naar de Britse Admiraliteit Vrijdagavond mededeelde, bevonden zich tach tig man aan boord van de duikboot „Truculent", toen deze in de Theems- monding geramd werd en zonk. Laat in de avond maakte de Admiraliteit verder officieel bekend, dat vijf-en-vijftig man definitief als verloren wer den beschouwd. Een woordvoerder van de Britse marine opperde de mogelijkheid, dat een gedeelte van de bemanning men maakte een schatting van veertig er na de aanVaring in geslaagd is uit de duikboot te komen doch dat de meesten van hen door de sterke getijstroming zijn medegesleept, ter, dat sommigen van hen door de sterke getij-stroming zijn meege voerd. Eén van de geredde leden van het machinekamerpersoneel van de „Truculent" verklaarde tegenover Reuter: „Na de aanvaring gingen wij in een rij achter elkander staan, alsof wij op een bus wachtten. Wij wachtten, totdat het zeewater ook ons compartiment binnendrong, waarna wij, m'et behulp van ons Davis- De bemanning van de Britse on derzeeër „Truculent", die ten gevol ge van een aanvaring bij de Theems is gezonken, heeft een boei omhoog gelaten. om de juiste plaats aan te geven, waar de ramp heeft plaats ge vonden. Bergingsvaartuigen bij de (gemerkte) boei. dere opvarenden hebben volledige bewegingsvrijheid. Het beletten van een vertrek van de „Divina" bete kent niet, dat de Zweedse tanker schuldig wordt geacht aan de aan varing met de „Truculent". Het is een voorzorgsmaatregel om de Brit se admiraliteit een onderpand te ver schaffen voor het geval de „Divina" wel schuldig aan de aanvaring wordt bevonden en haar rederij tot beta ling van schadevergoeding zou wor den veroordeeld. In zo'n geval is er namelijk niets dat de „Divina" kan dwingen naar Londen terug te keren en er zou geen middel bestaan om haar rederij tot betaling te dwin gen. Kapitei Hommerberg van de „Di vina" deelde het volgende mede: „Van mijn bemanning heeft slechts de roerganger letsel opgelopen; deze brak zijn duim. Ik dronk in mijn hut een kop thee, toen de aanvaring ge schiedde. Door de schok werd ik over de tafel heen geslingerd en viC? met theepot en al op de vloer. Ik stond vlug op, rende mijn hut uit en kon nog net even het groene licht DE VLAG HALFSTOK Aan boord van de omstreeks veer tig schepen, die met 'het reddings werk bezig waren, werd na de be kendmaking van de Britse admirali teit de vlag halfstok gehesen. Vernomen wordt, dat alle opva renden, die zich in de niet direct na de aanvaring ondergelopen compar timenten bevonden, er in DE BRITSE DUIKBOOT „TRU CULENT" was een ruim 80 m lan- onderzeeër, welke volgens de laatste bekendmaking van de Britse admiraliteit 80 personen aan boord had. zijn te ontkomen. Men meent ech- reddingsapparaat (het H.M. de Koningin laat zich uitleggen door de wed. Qualm hoe de thermometer werkt, die gebruikt wordt om de temperatuur te meten van het water, nodig voor de kaasbereiding. Rechts ziet burgemeester L. J. den Hollander belangstellend toe. (Foto: N. v. d. Horst) apparaat) erin slaagden naar de op pervlakte te komen. Dit ging hele maal niet moeilijk." Een geredde onder-officier ver telde, de ene sigaret na de andere rokend: „Op het tijdstip van de aanvaring bevonden wij ons allen op de bodem van de onderzeeboot. Sommigen van ons slaagden er in, met behulp van het Davis-apparaat, aan de oppervlakte te komen, en kelen stelden zich echter in veilig heid zonder dit apparaat te gebrui ken. Slechts twee compartimenten zijn niet direct ondergelopen, na melijk de machinekamer en de ver blijven van de stokers. Allen, die zich hierin bevonden, zijn erin ge slaagd uit de onderzeeër te komen." Een ander lid van het machine kamerpersoneel verklaarde: „In der tig tot veertig seconden waren wij aan de oppervlakte, doch het leek mij wel een jaar toe." Na de bekendmaking van de ma rineleiding, dat er geen hoop meer bestaat om dé niet geredden nog in leven aan te treffen, werden de reddingswerkzaamheden gisteravond tot vandaag, wanneer het terug lopend tij is, opgeschort. Duikers zijn er in geslaagd de kettingen aan te brengen, waarmede men de „Truculent" hoopt te lich ten. Een woordvoerder van de Brit se admiraliteit verklaarde echter, dat het wel drie tot vier dagen zou duren, voordat de gezonken onder zeeër eventueel aan de oppervlakte zou zijn gebracht. De duikers on dervonden grote moeilijkheden bij hun werkzaamheden, als gevolg van de getij-stroming rondom het wrak. DE „DIVINA" AAN DE KETTING. De Britse admiraliteit heeft be paald, dat de Zweedse tankboot „D-i vina" Londen voorlopig niet mag verlaten. Het desbetreffende bevel is door een marine-officier aan de mast van het schip bevestigd, waar door dit thans onder toezicht van de Britse marineleiding is geplaatst. De „Divina" is hedenochtend in dok gegaan. Indien de rederij van de „Divina" een bepaald bedrag als borgstelling stort, mag het schip weer vertrek ken. Alleen het schip is onder con trole gesteld; de kapitein en de an- vande „Truculent" zien. De „Divi na" en de „Truculent" lagen gedu rende ongeveer een halve minuut stuurbord langszijde, doch daarop zonk de onderzeeboot. Wij slaagden er in acht overleven den op te pikken, die later werden overgenomen door één der aan het reddingsewerk deelnemende sche pen. Wij hebben acht uur lang bo ven de plaats van de ramp en voor de monding van de Theems heen en weer gevaren om naar andere over levenden te zoeken, doch wij hebben slechts de lijken van twee opvaren den geborgen, die op het tijdstip van de aanvaring of door de bot sing om het leven zijn gekomen, of naderhand zijn verdronken. Het bericht, dat wij na de aanva ring stuurloos zouden hebben rond gevaren, is volkomen onjuist; even min zijn wij aan de grond gelopen." Het stuurbordsanker van de „Di vina" is, als gevolg van de botsing, weggescheurd, terwijl de boeg van het vaartuig, juist boven de water lijn, werd ingedeukt. De lading ben zine, die zich in de voorste tankka mer van de „Divina" bevindt, zal naar de achterste tankkamer moeten worden overgeheveld, om het door de aanvaring veroorzaakte gat boven de waterlijn te brengen. Gezagvoerder Jan Dekker van het Nederlandse vrachtschip „Alm- dijlc", dat het eerste het nieuws van de ondergang van de „Truculent" ra diografisch verbreidde en vijf opva renden van de onderzeeër oppikte, verklaarde onder meer: „De eerste stuurman hoorde uit zee komende kreten. Hierop werd een zoeklicht in werking gesteld. Wij voeren in de richting, van waaruit het geroep werd gehoord. Wij vierden een boot en slaagden er in vijf overlevenden aan boord te nemen". VLIEGTUIG DAT DUIKERS GING HALEN NEERGESTORT. Een Lancaster-bommenwerper, die gistermorgen van het vliegveld Kin- loss was opgestegen om duikers op te halen uit Rosyth in Schotland, die mee zouden helpen met het bergings werk van de „Truclent", is neerge stort. Alle vijf inzittenden zijn gedood. Een. kaAteUje. Elke dag maakt ons rij kei* aan ervaring en armer aan illusies

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1