S)e ftzidóeSoivta/nt FORMOSA Na de Britse erkenning van Mao ZATERDAG 7 JANUARI 1950 41ste JAARGANG No. 11872 KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" ■Directeur: C. BL VAM HAMEBSVELD. Hoofdredacteur: Til tVILMFR. Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 1$ ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 CORMOSA, het grote eiland voor de Zuid-Chinese kust, dat door de Portugese ontdekkers indertijd „de Schone" (formosa) werd genoemd, heeft deze week wel in het tekeh der belangstelling gestaan. Het eiland is het laatste bolwerk van Tsjang Kai Sjek, sinds het Chinese vaste land practisch geheel voor hem ver loren is gegaan. In Amerika gingen nu stemmen op om althans dit eiland als laatste stukje nationalistisch territoir uit de handen van de communisten te hou-' den. Het heette, dat zelfs MacArthur, de Amerikaanse militaire gouverneur van Japan, daar eveneens een voor stander van was. Natuurlijk ging het er niet zozeer om, dat men in Ame- ria Tsjang Kai Sjek voor deze laat ste ramp wilde behoeden, als wel omdat Formosa als een welkom bol werk beschouwd kon worden in een eventuele strijd tegen de Sovjets. Na aanvankelijk de nationalisten te hebben gesteund, heeft Amerika de laatste jaren alle steun aan Tsjang Kai Sjek onttrokken en China als een hopeloos geval afgeschreven. Het was dus niet te verwachten, dat men zich in Amerika druk zou gaan maken om één eiland, tenzij dit eiland om zijn strategische betekenis een begerenswaardig object is, om dat het gebruikt kan worden als een schakel in de verdedigingsketen van Amerika. Er werd dan ook gepleit voor een formele bezetting van For mosa door Amerikaanse troepen, waarbij men zich er op beroep, dat Formosa eigenlijk niet eens Chinees maar Japans was en derhalve door Amerika zonder meer militair kon worden bezet. Het eiland is nl. in 1895 aan het einde van de Chinees- Japanse oorlog bij het verdrag van Sjimonoseki aan Japan afgestaan en tot aan de capitulatie van Japan in 1945 in Japans bezit gebleven. Het is sindsdien wel in Chinese handen ge weest, maar behoort toch\tot de vroegere door Japan bezette'gebie den, waarover bij het vredesverdrag beslist zal moeten worden. Men zou daarom voorlopig aan het communis tische China het recht op Formosa kunnen betwisten, zonder recht streeks de zijde van de nationalis ten te kiezen. De Amerikaanse regering voelde daar echter niet veel vóór en heeft na enige aarzeling haar standpunt juist dezer dagen bekend gemaakt. Volgens Acheson, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, is de redenering, dat Formosa eigen lijk nog Japans is, slechts een juri dische haarkloverij. Men is het er reeds jaren over eens, dat Formosa bij China komt en dat China het eiland terug krijgt. Daarvoor hoeft men het vredesverdrag niet af te wachten. En president Truman heeft Donderdag jl. op een persconferen tie meegedeeld, dat de V.S. geen mi litaire steun zullen verlenen aan de nationalistische strijdkrachten op Formosa, noch door het zenden van land- of zeestrijdkrachten noch door militaire adviseurs. Tsjang Kai Sjek kan wat economische hulp krij gen, maar overigens moet hij het maar alleen zien klaar te spelen. Daarmee is voor Amerika de kwes- tie-Formosa van de baan. WAAROM ZOU Amerika dit stand punt hebben ingenomen? Waar schijnlijk om verschillende redenen, waarvan men de beduchtheid om in het schaakspel met de Russen een zet te verliezen wel als de zwaarst wegende kan aanmerken. Het bewind van Tsjang Kai Sjek is nooit erg populair geweest in China, getuige het gemak waarmee de Chinezen zijn overgelopen naar het communistisch bewind van Mao Tse Tung. Wanneer de Amerikanen nu weer partij zouden gaan kiezen in de burgeroorlog en nog wel aan de zijde van de minst populaire partij, zou de kans groot zijn, dat de Chi nezen helemaal in het huisje van Moskou terecht kwamen. Houdt Amerika zich evenwel afzijdig, dan zal weliswaar het regiem van Tsjang totaal verdwijnen (maar dat is toch ten dode opgeschreven, met of zon der hulp) maar bestaat er enig voor uitzicht, dat Mao Tse Tung de hulp van Amerika niet geheel en al van de hand zal wijzen. Amerika kan China veel meer leveren dan Mos kou dat doen kan. Met andere woor den: Amerika speculeert er op, dat Mao wel eens de Tito van het Oos ten zou kunnen worden. Dat dit een speculatie is, welke wel eens verkeerd uit zou kunnen pakken, ligt voor de band. Maar zolang het niet zeker is, dat Mao geheel als een vazal van Moskou moet worden be schouwd, wil Amerika geen stappen ondernemen, welke al bij voorbaat elke toekomstige toenadering zou uitsluiten. Daar komt nog bij, dat Amerika ook niet graag in conflict komt met Engeland, dat reeds geruime tijd be sloten was om de Chinese volksde- mocratische republiek de jure te er kennen. Op dezelfde dag, dat Tru man bekend maakte, dat Amerika Formosa in de steek zou laten, maak te Londen z'n erkenning van Mao's bewind bekend. Engeland gaat dus nog een stapje verder dan Amerika, welk laatste land voorlopig nog niet aan een eventuele erkenning denkt Veel te voorbarig, zei Acheson. Het argument van Engeland is, dat men geen struisvogelpolitiek moet voeren. Men kan nu wel net doen alsof er geen communistisch bewind in China bestaat, maar des alniettemin is het er toch. Het is be ter, dat feit te erkennen en er z'n voordeel mee te doen. Dat deze redenering wel een beetje inconse quent is voor een land, dat het re giem van Franco niet wil erkennen, ontgaat Londen blijkbaar. In ieder geval: de grote mogend heden erkennen nu, dat China een verloren zaak is en zetten hun koers reeds uit in de richting van de nieu we politieke wendingen. Dat het oude China nu uit de Veiligheids raad verdwijnt en plaats maakt voor een satelliet van Moskou, waardoor er dus twee rode veto-hanteerders komen in plaats van één, is een on aangename maar onvermijdbare consequentie. En tenslotte geeft Formosa ons nog een les: dat men nl. wel veel kan praten over een principiële hou ding. maar dat in de staat'-unde de practische realiteiten toch ae door slag geven. Bittere woorden van de nationalisten ÏWJET BITTERE WOORDEN heeft de nationalistische Chinese regering gereageerd op de Britse erkenning van Mao Tse-toeng. Zij waarschuwt de Britse regering voor de vloed van rode propaganda welke, als gevolg van de Engelse stap, Zuid-Oost-Azië zal overstromen en zegt dat de com munistische regering te Peiping noch op volledige souvereiniteit, nóch op de vrijwillige steun van de meerderheid van het Chinese volk aanspraak kan maken. „DOORN IN HET OOG" DER HAARLEMMERS GAAT VERDWIJ NEN Om het scheepvaartverkeer doorgang te doen vinden, heeft men destijds de Gravensteinerbrug over het Spaarne te Haarlem gedeeltelijk gesloopt. Tot ergernis der Haarlem mers bleef de brug in half gesloop te toestand op zijn plaats. Daar' komt nu verandering in. De geschonden Gravensteiner brug wordt wegge haald, en een nieuwe komt er voor in de plaats. Een nieuw overzicht van de toe stand, zoals die op het ogenblik is. Het Britse voorbeeld is vrijwel on middellijk gevolgd door Noorwegen en Ceylon. Denemarken zal waar schijnlijk zeer binnenkort tot erken ning overgaan. Frankrijk daarente gen wenst de communistische rege ring voorlopig niet te erkennen. Te Washington heerst nu grote diplomatieke activiteit. Men zoekt naar een nieuwe politieke koers voor Zuid-Oost-Azië, welke kan leiden tot een scheiding tussen het Chinese volk en Moskou. Er moet een methode worden gevonden orrf handel te drijven met China zonder de communistische regering te er kennen. In verband met de erkenning van het regiem van Mao Tse-toeng door de Britse regering heeft de ambas sadeur van de nationalistische rege ring te Londen verklaard: „Ondanks hetgeen gebeurd is kunt ge er zeker van zijn, dat de dag zal komen waarop gij ons nodig zult hebben. De geschiedenis heeft dat reeds be wezen bij de sluiting en de weder- openstelling van de weg naar Bir ma. Gij zult op ons nog kunnen reke nen." Ambassadeur Tsjeng Tien-tsji zeide verder van mening te zijn, dat de beslissing om de communisti sche regering te erkennen „in strijd is met de werkelijke belangen van Groot-Brittannië. Deze erkennin» betekent dat gij ons levend begraaft en de geschiedenis zal uitwijzen, dat China de laatste slag heeft gekre gen, niet van zijn vijanden, maar van zijn vrienden en voormalige geallieerden." CHINA'S ZETEL IN DE VEILIG HEIDSRAAD. President Trumans bekendma king, dat de V.S. geen militaire steun aan Formosa zullen geven, werd in Lake Success uitgelegd als te betekenen, dat de Am'erikaanse delegatie vrij zou worden gelaten om de eventuele overdracht van de Chinese zetel in de Veiligheidsraad aan het communistische regime te accepteren, aldus de „New York Times". Volgens de correspondent van het blad te Lake Success werd een dergelijke stap door de Veilig heidsraad reeds lang als onvermij delijk besohouwd en was men het er over eens, dat Engelands erken ning van. de Chinese volksrepubliek het proces zou verhaasten. Aan de andere kant zal het moei lijk zijn de uitsluiting van dr. Tsjiang, de Chinese vertegenwoor diger in de Veiligheidsraad, deze maand nog te bewerkstelligen, daar hij deze maand als voorzitter van de raad fungeert. Men gelooft, al dus de „New York Times", dat de Sowjet-Unie tot Februari, wanneer dr. Alberto Alvarez van Cuba het voorzitterschap overneemt, wachten alvorens ernstige pogingen in deze richting te ondernemen. De defensie van het Westen Geheim verdedigings plan goedgekeurd De uit twaalf landen bestaande raad van het Noordatlantische Pact heeft het geheime plan voor de ge zamenlijke verdediging van het Noordatlantisch gebied, dat op 1 De cember door de verdedigingscommis sie van het Pact in Parijs was opge steld, thans definitief goedgekeurd. Dit gebeurde tijdens een zitting van de raad in Washington, die werd ge presideerd door Acheson en slechts 4C minuten duurde. Thans moet president Truman, het plan nog bekrachtigen en daarna moeten negen van de Pactlanden ver dragen met de Verenigde Staten te kenen, waarin de schenking van Amerikaanse wapens wordt geregeld. Bij het opstellen van deze verdragen v/aren moeilijkheden gerezen, maar deze zijn nu nagenoeg alle uit de weg geruimd Vandaag werd name lijk ook bekendgemaakt, dalt de ver dragen volgende week zullen worden voltooid. Hoge Amerikaanse functio narissen zullen daartoe naar Londen vertrekken. In begin Februari wor den dan de eerste wapens uit Ame rika in Europa verwacht. Praag wil geen potte kijkers 4 Westerse journalisten uitgewezen De Tsjechoslo waakse regering heeft vier Westelijke journalisten bevo len op korte termijn het land te ver laten. Het zijn vertegenwoordigers van Associated Press, United Press, het Kemsley-concern en het Franse persburaeu A.F.P. De minister van Buitenlandse Za ken, Clementis, heeft de Britse am bassadeur te Praag gezegd, dat be zwaar werd gemaakt tegen omgang met burgers van Praag. De Engelse pers zal alleen door Reuter vertegen woordigd zijn, de Amerikanen door twee correspondenten, Frankrijk door een. NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend dat tot haar leedwezen de vol gende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: Koninklijke Landmacht. Gesneuveld 13 Juli, na ver- Ti issing: Soldaat P. J. Vaas, afkomstig lit Nederweert;. Gesneuveld 20 December: Soldaat le kl. J. F. Olivier, fkomstig uit Amsterdam. Overleden 23 September, ten gevolge van een op 28 Januari '949 bekomen verwonding: Korporaal J. J. Linssen, af komstig uit Eindhoven. Kon Ned. Ind. Leger. Gesneuveld 13 December: Sergt. vlieger waarnemer mil. Luchtvrt. H. B. Tomassen, af komstig uit Indonesië. Franse socialisten stellen ultimatum Zij eisen duurietoeslag Guy Mollet, de secretaris-generaal van de Franse socialistische partij, heeft premier Bidault gedreigd met ontslag van de socialistische ministers uit zijn coalitieregering, wanneer geen „positief antwoord" ontvangen wordt op de socialistische eisen voor meer duurteloeslagen. Een delegatie van de partij heeft uitkering van een bonus van 3000 francs geëist aan alle arbeiders, die een bepaald minimumloon verdienen. De gulden TVyiAANDAG begint de uitbetaling van de gulden op bon 544 als een compensatie voor de verhoogde kosten voor huisbrand en gas in het lopende seizoen. In ons blad van gisteren, pag. 4 (achterste pagina) is een schema op genomen van de volgorde in de uit betaling Voor velen is de uitbetaling een zeer gewenste compensatie. Voor anderen een betrekkelijke kleinigheid, wier gemis zij geen mo ment zouden voelen.' Mogen wij ons veroorloven aan deze laatsten een raad te geven? Naar onze overtuiging: een wer kelijk goede raad. Breng die gulden of die paar gul dens, die ge ontvangt, onmiddellijk daar, waar er wél behoefte aan be staat. In een gezin of bij een charita tieve instelling. Maak er eens mede mensen echt blij mee. Zó besteed is die gulden of zijn die paar guldens ook voor uzelf goud waard, omdat er geen groter vreugde is dan anderen vreugde te schenken. Luikse valse munters-affaire EINDE VAN ONDERZOEK IS IN ZICHT Het onderzoek in de Luikse valse- muntersaffaire loopt ten einde. Bij de Criminele voorlichtingsdienst in Den Haag en op het bureau van de police judiciaire te Luik liggen de dossiers opgestapeld en de voorraad groeit nog dagelijks aan. Vijfenvijf tig mensen van alle rangen en leef tijden, die eens hebben gedroomd van rijkdom en weelde, hebben nu kale celmuren tot enige horizon. Zo is de grootste valse-munterszaak van na de oorlog geëindigd. Men kan weer gerust zijn: zo goed als alle valse bankbiljetten, die in circula tie zijn geweest, zijn achterhaald In Augustus werden er in ver scheidene steden van ons land valse biljetten van honderd gulden ont dekt en de criminele voorlichtings dienst toog dadelijk aan het werk. De gegevens kwamen in het begin slechts druppelsgewijs binnen en men maakte zich zeer bezorgd. De valse honderdjes waren namelijk knappe falsificaties, een verfijnd product, zoals de deskundigen het noemden. Op 10 September werd er in Krefeld een Duiteer aangehouden, die zeventig valse briefjes van hon derd gulden bjj zich had. De Neder landse recherche ging eens praten met de man. De Duitser sloeg al gauw door en vertelde, dat een Belg een zekere R., mede-directeur van een in aanbouw zijnd casino te Kö- nigswinter hem honderdvijftig valse bankbiljetten van honderd gulden had gegeven met de op dracht deze in te wisselen tegen mar ken. De Duitser heeft de biljetten voor het merendeel kunnen slijten aan een koopman te Hamburg, die een paar uur na de koop al tot de ontdekking kwam dat hij bedrogen was. De Duitser had geen andere keus dan het geld terug te geven, want anders was de politie er aan te pas gekomen. Zeventig bankbiljet ten bleven in handen van de koop man. De Nederlandse rechercheurs wis ten genoeg en zij vertrokken naar de Belgische directeuren van het casino in Königswinter, M. en R. Maar die hadden lont geroken en alles uit hun woning verwijderd, wat hen zou kunnen belasten. Het leek dus, of de nasporingen verder vruchteloos zouden blijven, omdat de heren te vroeg onraad hadden geroken. Maar het liep allemaal an ders. Zesde zintuig Op 26 September bemerkte een pientere cassière van een Haagse herenmodezaak, dat een- klant haar met een vals biljet van honderd gul den betaalde. Hoewel de klant zich uitputte in excuses, vertrouwde zij het zaakje niet en waarschuwde de politie. Bij zijn verhoor vertelde de man, dat hij Belg was en M. heette. Hij had het biljet in een dancing te Luik gewisseld. Er scheen geen re den om de man te wantrouwen, hij was niet het type van de zware jon gen, maar een zesde zintuig waar schuwde de politie, dat men hem beter even kon vasthouden. In Utrecht waren veel valse bankbil jetten gesignaleerd en daarom werd zijn persoonsbeschrijving daarheen opgestuurd. De man werd prompt door vijf winkeliers herkend en zich van den domme houden baatte dus niet meer Het verhaal kwam er vlot uit: M. had samen met de Bel gische zwemmer Alfons B. en zijn vriend D. enkele honderden valse bankbiljetten van honderd gulden per auto Nederland binnengesmok keld. In Nederland droeg D. het geld bij zich, B. en M. gaven het uit. Zij zorgden er echter steeds voor, dat zij een vals en twee echte op zak hadden. Toen M. in Den Haag werd gearresteerd, stond D slechts twin tig meter van hem af. De beide kor nuiten van M. hebben dan ook snel de benen genomen en op de terug tocht heeft D. alle valse biljetten 375 in totaal aan een oom van B., die in Eysden woont, in bewaring gegeven. Daar werd dit gevaarlijke materiaal verbrand en de sporen zijn gevonden op de mestvaalt bij het huis. De oom heeft intussen al be kend. Na de arrestatie van M. was de hele bende spoedig gealarmeerd, maar DJ en B. konden in België toch v/orden geknipt. Ook in Leeuwarden Toen de zaken eenmaal zo ston den, werd het duidelijk, dat de bron van het valse geld in België moest worden gezocht. De criminele voor lichting sloeg daarom haar tenten op in Maastricht en intussen had de police judiciaire van Luik zich ook al met élan op de zaak geworpen. Toen plotseling ook al in Leeuwar den valse honderdjes werden gesig naleerd, werd daar snel de herkomst van nagegaan en dat leidde won derlijkerwijs weer naar Königswin ter waar de politie eerst onverrich- terzake had moeten vertrekken. Maar ditmaal smaakte zij het ge noegen de directeur R. van het ca sino te arresteren. Zijn compagnon was nog steeds onvindbaar. De Belgische collega's hadden ook niet stil gezeten, maar de drukkerij was niet te vinden. Totdat de re cherche in een bar te Charleroi, waar leden van de bende elkaar rendez-vous plachten te geven, een gesprek opving, waarin de naam van een drukker uit Luik werd ge noemd. Een paar uur later zat die drukker met nog een stel valse munters te Charleroi achter slot en grendel. Het was toen midden Oc tober. In nauwelijks twee en een halve maand waren de kopstukken •van de bende in handen van de po litie. „Algemeen Dagblad" Het ambtsgebed EEN voorstel van 4 Nov. '48 van B. en W. van Voorburg tot in voering van het ambtsgebed voor de raadsvergadering werd na uitvoeri ge besprekingen in de raad, waarbij zich ook enige kath. leden tegen verklaarden, tot nader order door B. en W. teruggenomen. Thans de len B. en W. van Voorburg de ge meenteraad mede, dat de meerder heid van het college tot de conclusie is gekomen, dat het voorstel betref fende het ambtsgebed niet opnieuw in de raad zal worden gebracht. Het Voorburgse college bestaat uit 2 K.V.P, 1 P.v.d.A. en 1 V.V.D.-lid. De burgemeester behoort tot één der Christelijke partijen. Wij kunnen ons verenigen met de opvatting der meerderheid in het Voorburgse college van B. en W. Ons inziens moet het ambtsgebed niet worden opgedrongen. En, met respect voor een tegen overgestelde mening, zien wij in het ambtsgebed enkele gevaren. Het gevaar, dat het zal worden gezegd of aanhoord, wel niet positief oneerbiedig, maar dan toch niet met die eerbied, welke past bij de hoog ste uiting van de menselijke geest, welke Gods goedheid de mens heeft veroorloofd: het directe contact, het directe verkeer met zijn Schepper. Laat zitten wat zit WIJ herinneren ons levendig een discussie in de Katholieke pers onder bovenstaand motto naar aan leiding van een candidaatstelling voor de Tweede Kamer. Kort na de eerste wereldoorlog, menen we. Daar waren er die bepleitten, dat, orrf in de politiek verfrissing en ver nieuwing te brengen, een groot deel van de zetels, die de katholieke frac tie zou verkrijgen, moest worden in genomen door andere personen dan de zittenden. Niet omdat men tegen de huidige functionarissen bezwaren had, ontleend aan de wijze waarop zij hun functie uitoefenden, maar: omdat er voor een goede gang van zaken noodzakelijk „nieuw bloed" moest komen. Anderen waren eveneens van me ning, dat er in de politiek verfris sing en vernieuwing nodig was, maar zij achtten het daartoe door bovenbedoelde, schrijvers aangegeven middel nodig noch geoorloofd. Niet nodig omdat óók zittende, óók oudere leden in een vertegen woordigend lichaam als b.v. de Tweede Kamer de eisen van de eigen» tijd kunnen begrijpen en dien overeenkomstig kunnen handelen, terwijl er bovendien meestal als vanzelf vacatures ontstaan doordat er zittende leden bedanken, over lijden of, naar het gefundeerd oor deel der kiezers, om redenen niet ontleend aan het blote feit, dat zij tot de zittende of oudere leden behoren ter wille van het alge meen belang door andere personen behoren te worden vervangen. Niet geoorloofd achtte men ook het „spelen" met personen, wien men eens het vertrouwen heeft ge schonken, als met kegels op een po litieke kegelbaan. Over het bezwaar van de leeftijd, de ouderdom in jaren werd toen ook gediscussieerd. Vanzelfsprekend is het, dat men hier geen voor allen geldende grens kan trekken. Deze grens is verschillend naar gelang de functie, waarvoor iemand op hogere leeftijd wordt bestemd, en ook in de zelfde functie verschillend voor de personen, naar gelang van hun phy- sieke en psychische gezondheid, hun antecedenten, enz. Het lükt ons niet ondienstig, bo venstaande gedachten in overweging te geven naar aanleiding van de ko mende verkiezing van leden voor Prov. Staten. „MIJLPAAL 1950" WORDT BE SLIST EEN MIJLPAAL Wanneer men in de parken Sonsbeek en Zy- pendaal te Arnhem komt, zal men er tot zijn verwondering een grote be drijvigheid zien. Er wordt druk ge bouwd; maar schrik niet natuurlief hebbers, de bouwwerken zijn niet permanent. In het voorjaar wordt er de ten toonstelling „Mijlpaal 1950" geopend, en de exposanten stellen er een eer in, de naam van de tentoonstelling waar te maken. Alle regeringsinstan ties zullen er vertegenwoordigd zijn. Op deze foto ziet u het bijna ge reed gekomen gebouwtje van de PTT £en £<me£fje. „Sluiten wij ons aan bij hen, die in godvrezendheid de vrede bewa ren, en niet bij hen, die de vrede willen in geveinsheid" Brief van Paus Clemens

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1