Leidse Courant | 1949 | 17 december 1949 | pagina 6

VmtaainyöMtuj&ti

ziCuetett

Het Leidse Merenplan van
boerenkant bekeken

Gemeenteraad van Katwijk

ZAIEKUAG 17 DECEMBER 1949

DE LEIDSE COURANT

TWEEDE BLAD - PAGINA

Een millioen kg. melk gaat
het water in

DE GEPROJECTEERDE PLANNEN OM HET NODIGE ZAND TER
BESCHIKKING TE KRIJGEN voor de uitbreiding van de stad Lei
den, voor ue tunnelbouw van de Ned. Spoorwegen, voor het Rijk en de
Provincie, hebben in de agrarische kringen de nodige deining en ont
stemming gewekt. En terecht! Van de grote behoefte aan zand voor
stadsuitbreiding, tunnelbouw en wegenaanleg is ieder overtuigd Aan de
noodzaak om die „zandhonger" te stillen, twijfelt ook niemand. De nodige
12.000.;i00 m3, om in de behoefte van de eerste 10 jaar te voorzien, die
nen ei te komen, en ze zijn gelukkig in veelvouden voorradig, zonder
dat „de Z^uwse wateren'' of „de onafzienbare zandvlakten van de Ve-
luwe'" er aan te pas behoeven te komen. Logisch zou aanvoer uit zulke
verre streken zeer duur zijn in arbeidsloon en vervoer. Dit argument,
om de „enorme besparing van f 10 millioen" te rechtvaardigen en als
„hoofdtaak en uitsluitende overweging" aan te geven, om 114 ha weide
gronden op te offeren, „die goed zijn in hun soort" is toch wel heel
zwakjes, wat verderop zal worden aangetoond. Ieder weldenkend mens
juicht we'keliike besparingen en bezuinigingen in ons berooide landje
dubbe1 toe Vooral bedragen van een omvang van f 10 millioen impo
neren de doorsnee lezer wel even.

te van jaren geleden zullen wor-
I den, bij deze voorgestelde plannen
afgewogen en verdisconteerd?

In wezen geen bezuiniging

De besparing van 10 millioen zal
nu in ieder geval minder impone
rend tot de aandachtige lezer spre
ken. Zelfs menen we aangetoond te
hebben, enkel al bij vergelijking
van dorre cijfers, dat het plan
wezen geen bezuiniging inhoudt, als
deze cultuurgrond opgeofferd moet
worden. De rentebesparing van 10
millioen gulden a 3^% ten bedra
ge van 3J4 ton per jaar valt volle-
dig weg.

De hogere belangen, zeker nog de
zwaarst wegende, houd ik hierbij
nog geheel als voordelig saldo aan
mijn zijde. Op economische gronden
moeten en willen wij dus pleiten
voor het behoud van dit weiland
gebied. Vooral ook echter gaan ons
ter harte de belangen van onze agra
rische bevolking. Het wordt de
hoogste tijd dat de schaarse cul
tuurgrond in Nederland dubbel ont
zien wordt. Het bestaan van meer
deren van onze agrarische bevol
king staat op het spel bij elke ont
trekking. Met verwijzing naar in
dustrialisatie en emigratie brengen
we geen afdoende oplossing. We
spannen daarbij het paard zelfs
deels achter de wagen. Voor een
gezonde economie van Nederland is
het behoud van de 20% agrariërs
dringend nodig.

De conclusie:

Onze conclusie mag tenslotte zijn:
1. dat het niet gebillijk kan wor
den om deze 114 ha weidegrond op
te offeren; 2. dat het door mij ge
opperde denkbeeld om zand te ver
krijgen op eenzelfde voordeljge
wijze, en dan met een werkelijke
besparing van f 10 millioen, de
wenselijke oplossing inhoudt. Er
kan daarbij een zandvoorraad aan
gesproken worden voor lange jaren
en voor vele doeleinden, zeker een
veelvoud van de benodigde m3.

Een andere oplossing

Nog een tweede oplossing. Mocht,
door welke oorzaken of overwegin
gen dan ook, uit de ondergrond der
plassen het begeerde zand niet te
voorschijn kunnen komen, dan nog
willen wij ijveren voor het behoud
van de grote oppervlakte weiland
in de beide polders bij Warmond.

Als argument daartoe willen wij
aanvoeren, dat er voldoende zand
voor de bestaande plannen aanwe
zig is in betrekkelijk korte omge
ving. Als voorraadplaatsen zijn op
te noemen: a. de zandheuvels van
het oud-binnenduingedeelte aan de
Loostervveg te Lisse; b. de hoge
gronden aan de Rijnsburger weg en
omgeving tussen Voorhout en Rjjns-
burg; c. bij coördinatie van plannen
en vooral uitvoeringen is toch ze
ker heel wat zandmateriaal te be
trekken uit de nieuw te maken
Katwijkse zeehaven.

Als nadeel van deze oplossing is
direct toe te geven, dat aankoop,
vervoer en ter plaatse brengen van
dit zand vrij duur zal komen. Bo
ven is echter beredeneerd dat de be
sparing van f 10 millioen in het
plan illusoir was en daarom is deze
mogelijkheid alleszins het overwe
gen waard. Als dit bedrag vah f 10
millioen op deze manier moet be
steed worden aan het te verkrijgen
zand en dit bedrag zal od bere
kening van aanvoer van elders be
rusten dan achten wij dit bedrag
verantwoord bij het overzien van
de voordelen van de te verkrijgen
cultuurgrond. Deze mening eist na
dere toelichting.

De aanwezige terreinen

Het bedoelde terrein in Lisse, dat
tijdens de oorlog van zijn bomen is
beroofd, kan gemakkelijk afgegra
ven worden. Omdat het aan goede
wegen is gelegen, kan het vervoer
van het zand geen hinder veroor
zaken. Bij medewerking van de
eigenaar, en daarop zijn we tame
lijk gerust als onze inlichtingen juist
zijn, kan hier een 20 ha zeer goede
bollengrond verkregen worden in
plaats van het practisch onproduc
tieve bos. Te VoorhoutRijnsburg
is de weg te graven bovengrond niet
dik, maar er is toch zeker 50 ha
grond af te graven. Na omploegen
en doorbreken van de gleylaag
(ijzerroestvlekken) is de productivi
teit van dit verlaagde land met meer
dan 100% op te voeren bij weiland
gebruik. Te Noordwijkerhout kun
nen zo nodig honderden hectaren
afgezand worden, zonder het na
tuurschoon geweld aan te doen, en
in vruchtbare maagdelijke cultuur-
rond herschapen worden. Hoeveel
ha land er afgezand zal moeten
worden, hangt af van de hoogte van
het duinland, wat nog al zeer ver-

juist is, dat dit duinpark'daar komt
te liggen als een oase in de woestijn.
De heren Kulk, van Rijn en Dijks
man spreken in gelijke geest als vori
ge sprekers. Wethouder Bloot doet
de toezegging dat na de nakoming
der voorschriften goed zal worden
uitgezien. Het voorstel wordt aan
genomen.

Aankoop motorbrandspuit.

Voorstel tot het aankopen van een
motorbrandspuit, enz. B en W vragen
de Raad de volgende credieten be
schikbaar te stellen: f24.000 tenbe-
hoeve van de aanschaffing van een
motorbrandspuit, te monteren op
een in 1948 reeds aangekocht Ford-
chassis. Dan nog f 5450 tenbehoeve
van de aanschaffing van lederen
dienstkleding voor het brandweer
personeel; en vervolgens f2100 voor
de aanschaffing van nieuwe banden
en wielen voor de Dodge-autospuit.
Tijdens de bezetting zijn de beide
autospuiten door de bezetter weg
gevoerd. Nadien is hierin voor een
gedeelte voorzien door b.v. aankoop

Scurate uuui u.v. aaiiAUUU

van een Ford-chassis. Een zeer uit- I f bouwgrond?: bi,voorbeeld bü d.

In de gemeenteraad van van Kat
wijk werden kadegelden voorlopig
ongewijzigd vastgesteld

Aanleg van een duinpark
in werkverschaffing

Voorstel van het bij wijze van
werkverschaffing aanleggen van een
puinpark. Het terrein langs de park-
laan zal opnieuw de bestmming
krijgen van park, doch door veran
dering van het uitbreidingsplan
moet rekening gehouden worden met
de mogelijkheid, dat de Drieplas-
senweg t.z.t. in Oostelijke richting
zal worden doorgetrokken ter for
mering van de verbinding met de
Can tine weg en verder Oostelijk met
de Provinciale weg. Ten Zuiden van
de bebossing komen sport- en speel
velden. De uitvoering van dit werk,
bebossen enz. is in ei^n beheer niet
gevraagd bij de „Grontmij" N.V. te
Zwolle. 90% der arbeidslonen, be
halve het planten van dennen en
loofhout, komen voor Rijksbijdrage
in aanmerking. Ten laste der ge
meente blijft dan f 21.300 van dit be
drag zal nadien nog een nader be
drag voor subsidie ingevolge de re
geling voor het herstel van oorlogs
schade aan beplantingen terug kun
nen worden ontvangen. Een aan
vraag hiervoor is reeds ingediend
en de toezegging verkregen dat een
subsidie die in de totale kosten van
het herbeplantingsplan der gemeen
te is opgenomen groot f32.005 waar
in voor de kosten van het duinpark
een bedrag van f 4850 is opgenomen.

De heer C. v. d. Plas is van mening
dat in het z.g. D.U.W.-werk steeds
iets minderwaardigs wordt gezien.

Spr. vindt het teleurstellend, dat
dit werk nu ook als D.U.W.-werk
moet uitgevoerd worden, maar we
moeten ook de financiële kant er
van zien. Sür. hooDt dat B en W
nauwlettend zullen toezien op de na
koming van de sociale belangen en
lonen. De heer van Duyvenbode
wijst er op, dat het werk aan de
nieuwe begraafplaats door de gewone
arbeiders worden uitgevoerd en dit
werk, er vlak naast, door arbeiders
van de D.U.W. Dat kan verwikke
lingen geven Goede krachten zullen
moeten werken tegen lagere lonen.

Laten B en W zorgen tegen exces
sen. De heer Scheerens zegt. dat
men voor een hoofdzakelijk kwaad
nooit enthousiast kan zijn. Maar wat
zou het resultaat zijn bij verwerping,
dat de arbeiders soms ver van huis
zouden moeten te werk gesteld wor- zjjn_ torentje er op hoort te

den. Als zodanig is spreker s fractiestaan. Men wil bij de aannemer op
vóór. de Driis boknib^o1en. De voorzitter

Dat er voorheen bij de Heide- zegt, dat B en W van oordeel zijn
maatschappij soms uitbuiting van de dat het torentie past. B en W wil-
arbeiders plaats had, zoals de heer jen wej proberen de orijs vermin-
v. d. Plas doet voorkomen, kan spr. ^ert te krijgen en stelt voor dat
niet beamen. De Heidemaatschappij zu]ks getracht zal worden. Besloten

De heer C. van Beelen maakt op
merkingen naar aanleiding van de
financiële positie der gemeente. Spr
spoort aan tot voorzichtige financiële
politiek. Wat de veiligheid betreft,
acht spr. een nieuw politiebureau
in 't geheel niet nodig. Wat betreft
de volkshuisvesting, dit vraagstuk
wordt steeds moeilijker. Volkshuis
vesting acht spr. nodiger dan bou
levardbebouwing.

Voor bouw- en industrieterrein
zou spreker willen aangewezen zien
de terreinen van het St Willihror-
duscoliege.

Mr van der Plas is van oordeel,
dat als men de begroting nauwkeu
rig bekijkt er een verontrustend
verschijnsel is, een somber vooruit
zicht. Een financiële commissie acht
spr. nodig. Dat behoeft geen wan
trouwen te lükeri tecen het beleid
van B en W.. We zullen heel erg
moeten uitzien om a'le bijzondere
uitgaven te beperken. Ook met het
oog op de visserij.

De badplaats eist dat recreatie-
mo^eliikheden gezocht of gemaakt
moeten worden: dit punt eist volle
aandacht van B en W gevorderd
met voorzieningen in de behoefte

voerige toelichting geven B en W op
dit voorstek dat na korte bespreking
werd aangenomen.

Een torentje op de Huis
houd- en Industrieschool.

Voorstel tot het voor rekening van
de gemeente doen bouwen van een
toren op de te stichten Huishoud
en Industrieschool. Onlangs is aan
besteed het bouwen van een Huis
houd en industrieschool, maar van
Rijkswege kon geen goedkeuring
verkregen worden voor een toren
tje op het hoofdgebouw. Maar de
Huishoudschool zal aan „Het witte
hek'' een centrale positie innemen
en als gevolg daarvan delen B en W
de opvatting van de architect, dat
het uit aesthetische overwegingen
zeker aanbeveling zon verdienn op
het gebouw een torentje te plaatsen

De laagste inschrijver de heer D.
Versloot te Nieuwerbrug a. d. Rijn
voor f 325.500 is bereid voor een be
drag van f3750. het bedoelde toren
tje te bouwen. Mitsdien stellen B
en W. voor rekening der gemeente
het omschreven torentje te doen
bouwen.

Een reeks van de leden voeren
hierover het woord. Allen vinden de
Driis voor het bewuste torentje veel
te hoog, alhoewel allen van oordeel

was gebonden aan Rijksvoorschrifen.
De heer Vooys zegt het met de vorige
sprekers algemeen eens te zijn, maar

schillend is, en is door mij niet bij
benadering te taxeren. Zeker is, dat
op deze vindplaatsen de 12 millioen
m3 zand te verkrijgen is. Laat ons
eens aannemen dat op deze manier
400 a 500 ha nieuw en verbeterd
cultuurland te veroveren is, dan is
deze werkwijze o.i. verantwoord.
Moet meer oppervlakte afgegraven
worden des te beter.

Met deze uitvoering is de stad
Leiden te bedienen met zand, is er
vestigingsgelegenheid voor tal van
veehouders en bollenkwekers (ziek-
tevrije grond!), is er meer werkge
legenheid en inkomensvorming voor
velen. We aarzelen daarom niet om
deze oplossing verre te verkiezen
boven het bewuste merenplan. De
toekomstige agrarische gebruikers
zullen vooral voor de rentabiliteit
van het bestede kapitaal zorgen en
het nationaal belang dienen.

De dubbele leuze: meer cultuur
land voor onze agrarische bevol
king! Geen land in water omdopen!
moge klinken en doordringen tot
alle instanties, die bij deze plannen
betrokken zijn. Er zijn andere en
economisch verantwoorde mogelijk
heden, om deze werkobjecten in de
stad te verwezenlijken!

C. P. VERGOUWEN

wordt dan dat de prijs hoogstens
f3750 ma? bedragen. De heren G. v.
Beelen, Dijksman, Kulk, Ouwerling
en Marei willen geacht worden tegen
te hebben gestemd.

fensie en de gemeente Nonrdwiik.

De heer Scheerens zegt: zo staat
de raad dan voor een sluitende be
groting. Er zijn wensen, maar daar
voor is niet ve«l ru'mte. Snr. wiist
er op dat in 1946 reeds o^-er een bad
huis gesoroken is: na 3 jaar is er
nog weinig van géhoord. Is er nog
leven in? Een medisch centrum is
zeer noodzakeMjk.

De heer van der Zwaan zegt een
en ander gelezen te hebben in het.
Provincial verlag en hoc,nre°Vt in
verband hiermede over de verkeers--
weg LeidenKatwijk. Snr. acht het
gewenst de tirnbinw in v>"n streven
ven t.e steunen en wiist dan op de
smalle weg de Sandtlaan Ook vaart-
verbeterin* dient de volle aandacht
van het gemeentebestuur +e hebben.
De voorzitter beantwoordde de snre-
kers. Sür zegt niet zo erg pessimis
tisch te ziin- Katwiik staat er nog
niet zo ongunstig voor alhoewel men
voorzichtig zal molton ziin. Wat ves
tiging van industrie betreft, hier
staan B en W gunstig tegenover,
maar dan de industrie die naast de
visserij staat. In het tegenovergestel
de geval zouden erote industrieën
wel eens de visserij in de weg kun
nen staan. Zie naar andere vissers
plaatsen.

Bouwvolume is een uiterst moei
lijke kwestie. Officieus ziin B en W
ingelicht en toen geschrokken. Het
wordt moei'ijk. 25 huizen voor Kat
wiik in 1950 zou e^n sé^n^aal ziin.
Voor geheel Z.-Holland 250 huizen.
De zwartste verwachtingen zijn nog
overtroffen. Met het hotelolan aan
de Boulevard zal men ook erg voor
zichtig moeten ziin. Wat de defen
sieterreinen betreft, hierover ziin B
en W niet optimistisch doch offici
eel is er nog niets bekend.

Na nog wat heen en weer gepraat,
wordt begonnen aan de diverse be
grotingen. Bij Gas- en Eleclr. hedr
zegt de heer Scheerens da' wat het
gasbedrijf betreft er donkere wolken
in de lucht hangen. Spr vraagt of
dat ook voor het eleetr. bedrijf het
geval is. Wethouder KI een zegt dat
zulks niet geval is. Voor de gasbe
drijven wil men centra1 iseren en alle
kleinere bedriiven opheffen. Voorz.
zegt, dat het Rijk sinds enkele jaren
verhinderd heeft verbeteringen in de
«asfabrieken aan te brengen. Nu is
men voornemens deze voor een
koopje over te nemen, 't Is iets wat
dc wet niet toelaat, iets geheel on-

Landbouwschool Voorhout een simpel figuur.

Voorstel tot het aangaan ener
overeenkomst strekkende tot ver
groting van het kampeerterrein.

Tengevolge het drukke gebruik van
het terrein is de prootte van het ter
rein niet meer in evenredigheid van
tenten deshalve aan de
het terrein te mogen uitbreiden. De
Inspecteur had hier te?en geen be
zwaar. De vergoedinp voor het hui
dige terrein was f300 dit zal voort- x
aan dan f 350 moeten zijn. B en W j wettigs. De heer Haasnoot kan he
vragen aan de Raad machtiging om met de voorzitter eens zijn maar kan
deze overeenkomst aan te gaan. Na °°k niet begrijpen, dat het bedrijf
enkele opmerkingen door de heren plaatselijk soms niet gaat en cen-
van Duyvenbode en Dijksman wordt j traal wel.

het voorstel aanvaard. Maar dat men b.v. geen rekening

houdt met een bedrijf als dat te Kat-
De begroting. wijk dat wel rendeert kan spr. be-

wondering lang niét hebben. De vrz.

Na vaststelling van de rekening zegt> dat een van de middeien om
1948 van het grondbedrijf gaat de de wasbedrijven niet rendabel te ma-
Raad over tot behandeling van punt j.en is de maximumprijs vast te
15 behandeling, der Gemeente- en stel!en en de kolenpryzen te ver-
bedrijfsbegrotingen voor 1950. h Mr van der pias bepleit

Eerst de algemene bebouwingen. h t bestaansrecht van de gasfa.
De heer van Duyvenbode .bespreekt ffc Katwijk waarna de

ïf! :W°nTP!°t"Km,:?n. hl Hm,?? tingen van de div«se bedrijven z. h.
dat in ande.e gemeenten b.v. IJmui t goedgekeurd.

den veel meer woningen werden ge- veilieheid vestiet

bouwd dan in Katw*«k. Wij maken MflanTr Has defandaAt v^

ANTON BRINKS - Breestr.114c

B en W op de nog steeds onhoudba
re toestand, vooral op Zaterdag
avond. op de Voorstraat te Katwijk
.aan zee. Hierover is al meer gere
clameerd. Maar nog steeds komen
klachten binnen. Zal de aandacht v.
B en W hebben.

>De heer Dijksman vraagt of er al
contact bestaat met andere instan
ties ten opzichte van de ber^haven.
Ook vraagt spreker naar de plannen,
die volgens de voorzitter spoedig
aan de raad zullen worden aangebo
den. Hierna sluiting met gebed.

Denkbeeldige,
bezuinigingen

Wij menen evenwel gezonde cri-
tiek te moeten uitoefenen op deze
voorgestelde gang van zaken en te
vens op het gehele project om het
benodigde zand te verkrijgen, en
stellen daarom de dringende vraag:

Is de opoffering van deze weide
grond nodig en gerechtvaardigd?

In wezen berusten de voorgeno
men plannen op 2 voordelen:

a. het financiële voordeel en

b. de watersport, als „lachende
derde bij een ernstig ondernemen".

Om met het laatste te beginnen,
moeten wij er ernstig aan twijfelen,
of de beide nieuw te vormen „put
ten" of naamloze meren met een
diepte van 20 a30 m wel gewenst en
aantrekkelijk en ongevaarlijk zul
len zijn voor de watersport. Het
diepe water, de aard van het wa
ter, de golfslag, de windkering, het
dijkbehoud, de belangen van het
Hoogheemraadschap Rijnland, de
belangen van de aangrenzende
eigenaars, enz. zullen nog tal van
moeilijke problemen opwerpen.

Wij zien ook voor het dichbevolk-
te westen de noodzaak in voor een
ruime gelegenheid voor watersport
en ontspanning en voor recreatieoor
den, wij juichen de voornemens
voor bebossing en bevordering van
natuurschoon ten zeerste toe, maar,
voor dit al hoeft niet ruim 100 ha
schaars erv goed cultuurland opgeof
ferd te worden. Er zijn toch werke
lijk voldoende plassen en meren in
het Hollandse gewest aanwezig!
Ontsluiting door betere wegen, aan
trekkelijker en ruimer exploitatie
van de bestaande, tot heden niet
bezochte plassen, en spreiding van
de watersportliefhebbers over de
bestaande watergebieden is o.i. een
aanbevelenswaardiger oplossing.
„Overbevolking van een bepaald ge
bied dient vermeden en niet in de
hand gewerkt te worden.

Het financieel voordeel. Hierin
vooral n)oet het zwaartepunt voor
de plannen gelegen zijn. Op voor
hand dient toegegeven te worden,
dat wegens de geringe afstand en
de mogelijkheid om van uit de te
maken putten het 'zand rechtstreeks
naar de op te hogen terreinen te
spuiten, de kosten van de objecten
zeker aanmerkelijk lager zullen ko
men. Deze economische plannen
hebben op zich onze volledige in
stemming, met slechts één voorbe
houd. Waarom is het nu per sé nodig
om het bruikbare zand onder de
cultuurgrond uit te zuigen9 Het is
vrijwel zeker, dat onder het water
van de nabij gelegen plassen ook
dezelfde dikke laag zand aanwezig
is „stammend uit de verre tijden,
dat hier ze in plaats van land was".
Indien ons vermoeden en onze me
ning juist is, en het onderzoek is
nóch tijdrovend, nóch duur), dan
verzoeken wij met de meeste na
druk, om de plannen enigermate te
wijzigéh, zodat de nodige hoeveel
heid zand bereikt kan worden op de
zelfde voordelige wijze, maar met
behoud van cultuurgronden! Zuig
het zand dus uit de ondergrond van
de plassen en pers het door buizen
naar de gewenste plaatsen van op
hoging. De belanghebbende veehou
ders en geheel de agrarische bevol
king zullen dankbaar zijn. Aankoop,
onteigening en schadeloosstelling
van de eigenaars en huurders zal
dan niet nodig zijn, waardoor nog
een slordig millioentje bezuinigd zal
kunnen worden.

Technische bezwaren behoeven te-

AUTO

Door A. HRUSCHKA

(Nadruk verboden)

21)

Enige minuten vóór tien was Mr.
Wendland toen weggegaan om niet.
meer terug te keren. Vier uren later
werd mevrouw Von Erber uit haar
slaap gewekt, om het verschrikkelij
ke nieuws te horen. De oude dame is
geheel gebroken. Zij was de heer
Wendland zeer genegen, had hem
dertig jaar trouw gediend.

Mr Wendland was ongehuwd, 73
jaar oud; hij bezat nog slechts verre
verwanten, met wie hij geen betrek
kingen onderhield.

Als jurist stond hij hoog aange
schreven en ieder ;en, die hem per
soonlijk kende, Drees zijn edel ka-
raktr, zijn rechtschapenheid, goed
heid en fijngevoeligheid.

Omtrent de aanleiding tot de
-oord en de persoon van de dader
°ert men nog in volslagen duis-
i. De politie en het parket zijn

gen het uitdiepen van de aanwezige
plassen niet te bestaan. De tech
nische' installaties staan practisch
voor niets! De nadelen van de grote
diepte blijven, maar de er bij be
trokken problemen zullen minder
talrijk zijn.

Vooral vragen wij aandacht en
ernstige overweging van boven
staand idee, omdat in de Zwanen
burgerpolder ée bovenste laag van
2 y3 m uit veen bestaat, die als
waardeloos voor deze werkobjec
ten beschouwd moeten worden. In
de Broekpolder moet zelfs een bo
venlaag van 12 m dikte onnuttig
worden vergraven of weggespoten
Het geringe voordeel van helling-
dekking voor dijken en wegen
met dit materiaal weegt niet
zwaar, daar hiervoor overvloed
van bagger doelmatig te verkrij
gen en te gebruiken is.

Onvoldoende rekening gehou
den met bóeren-belangen
Het komt ons voor, dat bij het tot
stand komen van deze plannen on
voldoende rekening gehouden is met
de agrarische belangen. In het dicht
bevolkte Nederland en in het bij
zonder in het zeerdicht bevolkte
Westen moet men uitermate zuinig
zijn met de cultuurgrond. Het lands
belang en het streekbelang gebiedt
dit. Elke m2 grond moet benut wor
den tot bijdrage in het nationaal in
komen om de armoe van Nederland
te helpen overwinnen. Elke ha cul
tuurgrond moet bijdragen in de pri
maire levensbehoeften van de be
volking; het spaart ons deviezen in
vredestijd, en is van niet te noemen
voordeel in oorlogstijd (de honger
winter in het Westen). Het econo
misch belang van de landbouw voor
Nederland spreekt wel bijzonder
duidelijk, uit het aandeel van de
agrarische producten in de export
dat maar liefst 40% bedraagt van de
totale export, en wat minister Mans-
holt met klem op wil voeren tot
60%.

Hoe is dit alles nu te rijmen met
de voorgenomen vernietiging van
deze 114 ha werkelijk goed wei
land? Er is een hopeloos tekort aan
cultuurgronod. Een groot surplus
van jonge boeren vindt geen vesti
gingsmogelijkheden meer. En tel
kens maar weer valt het boeren-
en tuindersland ten offer aan aller
lei doeleinden, vaak nuttig en nood
zakelijk, maar niet altijd, zoals b.v.
in het onderhavige geval.

1 millioen kg melk het water in

Voor het Hollandse gebied komt
bij dit alles nog een speciale fac
tor. In deze streek van de grote ste
den, het consumptiemelkgebied, is
in vele gedeelten van het jaar een
groot tekort aan melk. Millioenen
guldens moeten ten koste gelegd
worden, om dit nuttige en noodza
kelijke voedsel uit andere gewes
ten aan te voeren. Weer dreigt een
gebied van ruim 100 ha verloren te
gaan, waarop jaarlijks nagenoeg een
millioen kg melk kan worden ge
produceerd. Een blijvende verlies is
voor de betrokken eigenaars en
huurders het derven van de jaarlijk
se bruto-inkomsten ten bedrage van
f 150.000, die deze gronden opleve
ren bij de huidige prijzen. Voor de
gehele maatschappij, waarin deze
hoognodige producten geproduceerd,
verhandeld en geëxporteerd worden,
groeit dit bedrag aan, via het mul-
tipliceer-effect, tot een jaarlijks
verlies aan nationaal inkomen van
minstens 3 i 4 ton.

Zijn al deze bovengenoemde na
delen en verliezen, die tot in leng

de hele nacht in de weer geweest,
maar hebben nog niets ontdekt. Hier
moeten wij opmerken, dat de Schmelz
van oudsher bekend staat als een
lang niet veilige plaats, waar zich
bij dag en vooral ook 's nachts al
lerlei lichtschuw gespuis ophoudt.
Men heeft verscheidene personen
aangehouden, de men in de late
avonduren op de „Scmelz" zou heb
ben gezien. Bevindt zich de moorde
naar onder die personen? Dat is nog

de grote vraagOok hebben enige

mensen verklaard, tussen 10 en 11
uur dicht bij de plaats van de mis
daad een auto te hebben gezien, die
die wel geschikt was om de aandacht
van de voorbijgangers te trekken. Zij
was geheel gemaakt uit een licht
kleurig, zilverachtig metaal waar
schijnlijk aluminium en had enige
tijd vóór op de „Schmelz" gestaan.
Vervolgens was de auto verdwenen
in de richting van het centrum der
stad. Of die „zilveren auto" een rol
ln het drama heeft gespeeld, weet
men nog niet.

't Is zeer öpmerkelijk, -dat de ver-
slagene niet is beroofd. Daaruit valt
op te maken, dat de aanleiding tot
de misdaad misschien moet worden
gezocht in wraakzucht of voorafgane

twist

Aan het einde van het bericht in

het „Neue Wiener Journal" las men
een aanmoedigend compliment aan
het adres van de Weense criminele
politie, die reeds zo vaak had be
wezen, te zijn opgewassen tegen haar
moeilijke taak.

Silas Hempel legde het blad neer.

Verschrikkelijk mompelde hij.
Inderdaad verschrikkelijk! Juist de
man, van wie wij inlichtingen kon
den verwachtenEn wederom de

„zilveren" auto!

Mevrouw Von Turnwald keek
Hempel aan met een brandende blik:

U gaat toch zeker heen? van
daag nog? Met de eerste trein, niet
waar?

Vandaag? Onmogelijk. Vóórdat
Roland terug is. En 's nachts heb ik
nu de kamenier bij mij; ik zal mij
ziek houden en haar ook bij dag de
kamer zo weinig mogelijk laten uit-
gaangaan

Zij was inderdaad koortsachtig op
gewonden geheel buiten zich zelve.
Hempel begreep, dat hij haar niet
tot bedaren zou kunnen brengen, ten
zij door de sneltrein van half twaalf
te nemen.

Maar nauwelijks had hij zich daar
toe bereid verklaard, of mevrouw
Von Turnwald deed weer een ander
voorstel:

U hebt nog drie uren voor 't

vertrek van de trein. Bovendien
moet u eerst per auto naar Bruck,
want te Sichelfeld houdt de trein
niet stil. Onnodig tijdverlies, u doet
beter, met onze auto rechtsstreeks
naar Wenen te gaan. Marbler kan
in een kwartier gereed zijn. Hij is
een bekwaam chauffeur, op wie u
onder alle omstandigheden kunt ver
trouwen. En w^e weet, of het voor u
4-ë Wenen niet wenselijk zal zijn, ie
der ogenblik een eigen auto te uwer
beschikking te hebben.

Dus, u stemt toe? Mag ik Mar
bler onmiddellijk op de hoogte stel-

Een goed idee, mevrouw....
len?

Graag.

Ik zal u ook een flinke som me
de geven. U hoeft op geen geld te
zien. Betaal de mensen, die u van
enig nut kunnen zijn om de „zilve
ren" auto enhaar eigenaar op

het spoor te komen. Bericht mij iede
re dag. Kortom: doe alles, wat u
kunt, om licht te brengen in de zaak
en mij zekerheid te verschaffen.

Ja ik zal alles doen, wat in mijn
vermogen ligt. Wil nu de chauffeur
de nodige instructies geven. Ik maak
mij intussen gereed voor de reis.

Marbler toonde, dat hij een zeer
goed chauffeur was; zijn auto was wel

niet zo comfortabel als de nieuwste
modellen, maar bleek toch een goede
wagen te zijn, waarop men kon ver
trouwen. De afstand van Sichelfeld
naar Wenen werd in vijf en een half
uur afgelegd.

Hempel begaf zich onmiddellijk
naar de criminele afdeling van de
politienrefectuur: de chef en de mees
te beambten waren goede kennissen
van hem.

Onderweg had hij zijn plan ont
worpen. Van de treurige historie uit
Ulrich Von Turnwald's jeugd, van de
op Gottfried Kluge gepleegde moord,
van de verdwenen acte van afstand en
van al de vermoedens, die hij daar
aan vastknoopte, mocht hij voor 't
ogenblik niets uitlaten. Ook niet van
het mogelijk verband tussen de „zil
veren" auto en de dood van Mr.
Wendland.

Want mevrouw Von Turnwald
moest gespaard worden; men mocht
haar niet met ondervraging lastig
vallen vóórdat het onderling verband
tussen zekere feiten bewezen was.

Hempel was overtuigd dat verband
bestond en kon bewezen worden.
Maar 't moederhart van mevrouw V.
Turnwald nu reeds tot het uiterste te
folteren, 't Was voldoende dat zij als
getuige zijn eigne conclusie beves
tigde, zodra er niet meer kon worden

getwijfeld aan de schuld van haar
zoon.

En trots al de geconstateerde feiten
trots zovele bezwarende bijzonder
heden, blijf er bij Hempel nog een
zweem van twijfel over. Hij kon en
wilde nog niet aan de schuld van Ul
rich Von Turnwald geloven.

Maar ook om wille van de zaak
zelf moest voorlopig gezwegen wor-
dein. Hempel kende de ijver van de
politie in zulke dingen. Zij zou bij
de eerste aanwijzing Ulrich Von
Turnwald gevangen nemen en daar
door misschien alles bederven. Kreeg
hij er de lucht van, dat vermoedens
tegen hem waren gerezen, dan zou
hij zich waarschijnijk onmiddellijk uit
de voeten maken, om nimmer terug
te keren.

Bleef hem daartoe geen tijd over,
dan zou hij zwijgen of hardnekkig
loochenen. Wie kon voor het ogen
blik iets tegen hem bewijzen? Wie
kon ook maar bewijzen, dat hij in
derdaad Ulrich Von Turnwald was?
Hij moest in de loop van twintig
jaar zeer veel veranderd zijn.

Een jongeling van achttien, en
een man van acht en dertig jaar!

(Wordt vervolgd)