ATOOMBOM
ENKELE BAZEN
CASINO - LIDO - LIIXOR
Koopt io Midza zaken en.... spaart Midza-boonen
en de
5)e ontótedende teekó
Waarom zoveel
Luchtvaartkampen
M. J.H.v.Rij-Zitman
Loonstaien
Verzamelloonstaten
RIJNSBURG
JleCefaatitjeö
FABRIEKSGEBOUW
Eén voorstelling
waarvan 500 een ST. NICOLA AS premie
en wel een M I D Z A-V ERRASSING
ontvangen.
I
T
Wat is de Midza?
MAANDAG 5 DECEMBER 1949
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 4
.l/IEN HEEFT HET TECHNISCH
onderschat. Er werd beweerd,
noeg hadden voor radio-actieve min
ren, de atoombom te maken. Maar
veertien vindplaatsen van zulke mi
of uitgestrekt zijn als de vindplaat
nada, ze zijn daarvoor des te talrij
In Ferghana (Centraal Azië), in G
uitlopers van het Oeral-gebergte, in
vonden.
Aan grondstoffen
en mensen
geen gebrek
Niemand Weet over welke rijk
dommen de Russen beschikken in
de Sovjetpoolstreken; het is alleen
bekend dat er 7 gram radium ge
haald wordt uit elke 1.000 liter wa
ter, dat uit de oliebronnen van Oek-
tha mee naar boven komt. Thorium
vindt men bijvoorbeeld in de Mon
gools-Boer jaakse republiek, in het
Altai-gebergte in Midden Siberië, bij
de Dnjepr-stuwdam in de Oekraine,
alsmede in de buurt van Tasjkent
Bovendien kunnen de Russen be
schikken over de opbrengst van de
uraniummijnen bij Joachinsthal in
Tsjechoslowakije, over de productie
van de uraniummijnen in Saksen,
terwijl onlangs een bericht door
drong uit Bulgarije, dat eveneens
gewaagde van rijke uranium-voor-
raden die men daar kortgeleden ont
dekt had.
Russen hebben eigen „atoom-
fabrieken".
De Russen hebben dus geen ge
brek aan grondstoffen, al is het
waar, dat zij er zich grotere moeite
voor moeten getroosten. Wat komt
dit er op aan voor de Russen, die
arbeidskrachten te ever hebben en
eveneens over een leger van jonge
a toom-specialisten beschikken? Dit
zijn weliswaar zeer eenzijdig ont
wikkelde lieden, maar die op hun
eigen terrein toch geweldige vorde
ringen maakten.
Het was een misrekening van de
Westerse wereld toen zij aannam,
dat de Russische wetenschappelijke
en technische krachten niet in staat
zouden zijn instalalties te bouwen
voor atoomsplitsing.
Prof. Ellsworth wijs er op, dat
reeds in 1940 de sterkste cyclotron
van Europa in Leningrad werkte.
Reeds het monteren van zulk een
apparaat eist groot vakmanschap en
technische bekwaamheid, nochtans
werd geen enkel onderdeel uit het
buitenland geïmporteerd. De Russen
hadden deze in hun eigen fabrieken
KUNNEN VAN DE RUSSEN altijd
dat de Russen geen vindplaatsen ge-
eralen en dat dit hun zou belemme-
de Russen hebben op zijn minst
neralen. Ze mogen dan niet zo groot
sen in de Belgische Congo of in Ca-
ker. En wat is er ons van bekend?
andza (Kaukasus), in de Westelijke
Tanny Tuva wordt uranium ge-
gemaakt. En men begon tegelijker
tijd in Moskou met de bouw van een
nog machtiger cyclotron. Toen de
Duitsers in 1941 laboratoria ontdek
ten bij de Dnjepr-dam en bij Char-
koff waren zij verbaasd een cyclo
tron aan te treffen van grotere af
metingen dan er in heel Europa te
vinden was. En toen na het beëindi
gen van de oorlog er een wedloop
begon naar het geheim van de atoom
bom evenaarde het aantal grote la
boratoria, dat zich in Rusland bezig
hield met atoom-onderzoek, dat van
de Verenigde Staten.
De publicaties van prof.
Ellsworth Raymond, een der
kundigste geleerden op het
gebied der atoom-wetenschap,
veroorzaakten in New York
enige sensatie. Hij verklaar
de, dat het Westen niet ver
baasd behoeft te zijn over
de prestaties van de Russen;
men had het kunnen weten.
Plutonium-fabriek nagemaakt
In Amerika zijn vier grote fabrie
ken,, die zich bezig houden met het
separeren van het explosieve metaal
van de ruwe uranium. Iedere fa
briek volgt een andere werkmetho
de, de ene doet het door diffusie met
behulp van gassen, de andere door
electro-magnetische methoden, de
derde door verhitting en de vierde
door transmutatie. De Amerikanen
bereikten langs alle vier wegen re
sultaten en de Russen behoefden
geen vier fabrieken te bouwen, noch
vier methoden te volgen, wan ze
wisten dat alle vier methoden bruik
baar waren. De Russen kozen het
eenvoudigste type, zij copieerden de
plutonium-fabriek van Hanford....
Het zal wederom een misrekening
blijken wanneer men denkt, dat de
Russen geen voldoende electrische
kracht zouden kunnen opwekken.
De Amerikaanse Hanford-fabriek
gebruikt inderdaad per dag niet
minder dan een millioen kilowatt..
Men vergeet echter, dat de stuwdam
in de Dnjepr sinds lang niet meer
het grootste electrische krachtsta
tion van Rusland is. Vóór 1950 zul
len er drie reusachtige stuwdam
men en electrische krachtstations ge
reed komen: ten eerste ten Zuiden
van Tasjkent in Farkhad, dicht bij
de uranium-mijnen van Ferghana;
ten tweede in de Westelijke Oeral,
in de bovenloop van de Kama-rivier
en ten derde in Oost—Siberië in de
Angara-rivier.
Het is wel zo goed als zeker, dat
het „Atoomgrad", dat verantwoor
delijk was voor de grote ontploffing
in September 1949, in één van deze
drie afgelegen en streng bewaakte
streken gelegen is, ver van de be
woonde wereld, zelfs in het onmete
lijke land der Sovjets.
(Door onze luchtvaartmedewerker).
Bijna geen dag gaat voorbij zon
der een bericht van het een of an
der luchtvaartongeval ergens in de
wereld. Op het vliegveld van Dallas
en in de mist bij Lyon gingen weer
twee kapitale toestellen verloren, dit
maal als bij wonder met verschil
lende overlevenden. Dit zijn geval
len, die nog tot onze couranten door
dringen, doch hoe vaak komen in
drukwekkende rampen, uit Zuid-
Amerika of Oost-Azië, niet eens in de
kolommen, omdat zij te ver van ons
geschieden en dus niet tot de ver
beelding van de lezende mens spre
ken.
De reeks luchtvaartrampen van
dit jaar is zeer groot geworden en
steeds weer doet zich de eenvoudige
vraag bij ons op: Waarom?
Natuurlijk, omdat het vervoer door
de lucht nog steeds zozeer toeneemt,
dat een vrijwel evenredige stijging
van de ongevallenstatistiek niet ver
meden kan worden. Voor de statisti
cus tenminste, want in feite kan nog
heel wat aan de veiligheid verbeterd
worden. Wanneer men slechts het
brandgevaar zou kunnen bedwingen
zouden wij al een stuk verder zijn
in de goede richting. Bij tal van on
gevallen zou het aantal slachtoffers
beduidend geringer geweest zijn, in
dien geen brand in het toestel was
uitgebroken. Zodra de tanks barsten
BELANGSTELLING VOOR „OPA"
Met een advertentie in de dag
bladen werd bekend gemaakt dat de
Inspecteur der Domeinen te 's Her
togenbosch bij inschrijving 3 Junker
vliegtuigen JU 52-M 3 zou verkopen.
De machines waren op het vliegveld
Gilze-Rijen te bezichtigen. De be
langstellenden bekeken „Opa", één
der drie te koop aangeboden vlieg
tuigen, van boven tot onder. „Opoe"
en „Ome Keesje" hadden ook niet
over gebrek aan belangstelling te
klagen, hoewel dit niet op deze foto
te zien is.
en de duizenden liters bezine zich
over de gloeiende motoren uitstroten
is alles een verloren zaak. Men weet,
dat Engelsen een interessante vin
ding gedaan hebben om de explosie
van benzinetanks tegen te gaan,
doch deze is niet in practijk ge
bracht. Ook de komst van de straal
motor zal een minder „brandbare'
periode in het luchtverkeer inlui
den, doch het straalvliegtuig voor
passagiersvervoer is eerst dit jaar
gereed gekomen, zodat wij zeker nog
drie jaren zullen vliegen met ben-
zine-motoren. Dit, wat de mogelijk
heden betreft om het catastrofale
karakter van een luchtvaartramp
weg te nemen. De oorzaak van het
ongeluk zelfs is een tweede.
Bij een nauwkeurige analyse van
de grootste rampen blijkt, dat het
vrijwel steeds de mens was, wien de
schuld treft. Uit de trieste serie van
K.L.M.-ongevallen die in vergelij
king met buitenlandse maatschap
pijen zeker niet ongunstig is be
merken wij, dat slechts tweemaal
waarschijnlijk de vlieger „vrij uit"
ging. vóór de oorlog de Douglas Fla
mingo boven België (zelf-ontbran-
ding van de lading?) en nog kort ge
leden de Roermond bij Bari (defect
in de stuurinrichting of explosie?)
Bij alle grote ongevallen van de
laatste tijd: Kopenhagen (Geijssen-
dorffer), Schiphol (Moreton), Bom
bay (v. d. Vaart), Prestwiwck (Par-
mentier) deed het vliegtuig wat er
van verlangd werd en faalde de
mens, al dan niet tengevolge van een
reeks van ongelukkige factoren.
Merkwaardig is wel, dat wij nu al
verschillende keren over een fout in
de kaarten hebben vernomen. De
kaart waarmee Parm'entier werkte,
bevatte een fout, de kaart van de
Dakota, die bij Oslo verongelukte,
kan zelfs verantwoordelijk gestéld
worden voor de ramp. Dat zou wel
zeer bedenkelijk zijn en de vraag
doet zich dan ook bij ons op, welke
instantie in ons land aangewezen kan
worden ter controle van de vlieg-
kaarten. Wellicht betekent dit een
verdere uitbreiding der verantwoor
delijkheid van de Rijksluchtvaart
dienst, doch dit blijkt wel nodig te
zyn. Wanneer wij de grootste onge
vallen, welke onze luchtvaartwereld
na de oorlog troffen, nagaan,, dan
zien wij, dat de rampen te Oslo,
Prestwick, Bombay en Schiphol ver
oorzaakt werden bij het landen. Het
geval Kopenhagen tijdens het ver
trek (en wel door het niet wegnemen
van de pinnen van de roervlakken)
staat dus op zichzelf als een erger
lijke zaak van nonchalance.
De landing is en blijft het critieke
moment in de luchtveiligheid. Bij
mooi weer is er geen nood, doch het
gaat juist om het vliegen bij mist of
in slecht weer met regenwolken of
bij duisternis, dat de ongevallen ge
beuren. Dus bij gebrek aan grond-
zicht. De modernste systemen van
vliegveldbebakening en zelfs van ra
dar hebben de landing nog steeds
niet onkwetsbaar gemaakt. Rader zou
uitstekend kunnen werken, indien
het vliegtuig niet zo snel ging. Op
het ogenblik, dat het radarscherm
een obstakel aangeeft is het dikwijls
al te laat om het vliegtuig er nog
langs te sturen. Daarom zijn er nog
steeds vier punten geldend om de
veiligheid in de lucht te bevorde
ren en wel:
1. Verantwoordelijkheidsgevoel en
bekwaamheid van de vlieger nog
scheper te onderzoeken.
2. Het radarsysteem beter aan te
passen op gebruik door het
vliegveld.
3 Alle vliegkaarten van de onmid
dellijke vliegvelden nauwkeurig
op de juistheid van de gegevens
te onderzoeken.
4. Voor het vliegtuig zelf: vlieg-
snelheid bij landingen vermin
deren en brandgevaar voiiko-
men.
Indien aan deze vier punten vol
daan wordt kan men eerst zeggen,
dat iets gedaan is om het vliegen vei
liger te maken.
Een autobus te Amsterdam is
Zaterdag in de Apollolaan tegen een
boom gebotst- Eén passagier werd
licht gewond. De bus liep nogal wat
schade op.
- Twee honden in een weiland te
's-Gravenhage hebben een aantal
schapen doodgebeten. De eigenaar
van de dieren is bekend.
Ruim vierhonderd duizend gul
den zijn op de rijksbegrotin 1950 uit
getrokken voor flikkerlicht-installa
ties-
Wilt U iets weten?
Maandblad St. Jozef. Inderdaad
bestaat een dergelijk maandblad. Het
adres is: Studiehuis St. Jozef, Hees,
Nijmegen.
Heden overleed tot
mijn diepe droefheid,
voorzien van de H-H.
Sacramenten der Ster
venden. mijn goede Oom
MAR TIN US
VAN STEIJN
Weduwnaar van
ALIDA KOELEMAN
in de ouderdom van
76 jaar.
Lena van den Akker
Voorschoten, 3 Dec. '49.
Bij dorpstraat 64.
De gezongen H. Uit
vaartdienst zal gehou
den worden a.s. Woens
dag 7 Dec. in de Paro
chiekerk van de H.
Laurentius te Voorscho
ten om 9 uur, waarna
begrafenis op het R.K.
Kerkhof aldaar. 4347
Rozenkransbidden Maan
dag- en Dinsdagavond
om 8 uur aan het sterf
huis.
TANDARTS
PRAKTIJK HERVAT
(NIEUW MODEL)
5 ct. per stuk
12 ct. per stuk
Verkrijgbaar
N.V.De Leidsche Courant
PAPENGRACHT 32—34
Abonnementen en Adver
tenties worden aangeno
men door:
J. G. HOOGDUIN
Oegstgeesterweg 50.
AANGEBODEN
G? Beertjes Honing houdt
dokter uit Uw woning. Ru
we honing met grote ge
neeskracht bij verkoud
heid. bronchitis. asthma,
maag. nier. hartkwalen.
Pondspot 1.80. Gratis
thuisbezorgd. Honinghan-
del Ligthart. Terweeweg
84 Oegstgeest. telefoon
K 1710-25610. 6178
Aangeboden z. g. a. n.
tafelbiljart, grote maat,
compleet met ballen,
queuen. waterpas, krijt,
soelregels enz. Adres:
Nieuwsteeg 41. 6179
fS' Textiel vergunning ter
overname of Textiel zaak
te koop, met woningruil.
Omgeving Leiden. Billijk.
Br. onder no. 6181 bureau
van dit blad.
PERSONEEL
'2' R. K. Meisje. 19 jaar,
biedt zich aan als hulp in
de huishouding- Liefst met
huiselijk verkeer, voor
dag en nacht. Br. onder
no. 6177 bur- van dit blad.
TELEFOONTJES
worden dagelijks geplaatst
ter grootte van hoogstens
30 woorden (een woord
maximum 12 letters).
De prijs bedraagt 1 1-50.
uitsluitend tegen contante
hetaline
TE HUUR
<3? Te huur: Vrije garage
voor één pers. auto aan de
Hartmanstraat (hoek Ka-
naalweg Hoge Rijndijk).
Direct te aanvaarden. Huur
20.per maand. Te be
vragen N.V Alboma. Ra
penburg 122. tel. 20400.
5? Te huur: 220 Riinl. Roe
den teelland aan de Haar
lemmertrekvaart te Oegst
geest in de Overveerpolder.
Direct te aanvaarden. Te
bevr- N.V. Lehama. Ra
penburg 122. Tel. 20400-
DIVERSEN
3? Algemene Bond van
Ouden van Dagen, afdeling
Leiden. Gratis adviezen
voor de leden en aanmel
ding nieuwe leden iedere
le en 3e Woensdag der
maand in Gebouw „Pre
diker". Janvossensteeg 17,
Secretariaat: Magd. Moon-
straat 40. 6182
Prijs jassen om carbo-
nade Dinsdagavond. Café
den Hollander, Zoeterwou-
de. 6166
Te huur aangeboden j
met een werkoppervlakte van circa 800 M2, met flink
opsiagterrein, gelegen aan harde weg en vaarwater. Gas
en electriciteit zijn aanwezig. Br. onder no, 4351 bur. v. d. blad
GROTE ELECTROTECHNiSCHE FABRIEK
IN HET WESTEN DES LANDS
vraagt wegens productie-uitbreiding voor haar
AFDELING DRAAIERIJ
Gegadigden moeten goed met mensen kunnen omgaan
zij moeten leiding kunnen geven en moeten bekend zijn
met revolverbanken en volkomen op de hoogte zijn van
vol automatische draaibanken als Peterman, Index en
Tornos. Zij moeten bereid zijn afwisselend in een dag- ot
nachtploeg te werken. Schrift, soil, te richten onder No.
657S, Adv.-Bur. Major, Laan v. Meerderv. 189F, DenHaag
VERKOOPSTER
Wij vragen voor onze Dames- en Herenstoffen
en Confectiebedrijf een prima verkoopster.
Bekendheid in deze branche strekt tot aanbeveling
Brieven met volledige inlichtingen onder no. 4337
bureau van dit blad.
HEDENAVOND
Aanvang 7 en einde 9 uur
„DIT IS LEIDEN"
door L. C: J. ROOZEN
Prijs gebrocheerd f3.75. Gebonden f4.50
„DE HEILIGE PASTOOR
VAN ARS"
Een boeiende levensschets van Henri Ghéon
Uit het Frans vertaald door Tanulo
Prijs gebrocheerd f 2.25
Franco per post f2.40
UITGAVE N.V. DE LEIDSCHE COURANT
PAPENGRACHT, LEIDEN
DE GELUKKIGE WINNAARS VAN DEZE WEEK ZIJN:
J. A. V-, Geeregracht premie
35—
Mevr. N. B. Oegstgeest premie
15—
J. H. B., Kalvermarkt
30—
A. M. F., Hazerswoude
12.50
T. v. U-, Zoeterwoude
30—
S., Haarlemmerweg
12.50
C- S. T., Steenstraat
25—
H. v. S. Wassenaar
12-50
W. M. v. H., Oranjegracht
20—
C. B., Stille Rijn
10—
A. K., Roelofarendsveen
20—
J. W. Warmond
10—
W. v. d. S-, Rijpwetering
20—
J. v. A., Hyacinthenstraat
10—
C. W., Prinsessekade
20—
V. L., Hoogmade
10—
A. B. Vliet
15-
M. S- v. B., Oegstgeest
10—
C. v. D., Katwijk
15—
J. N-, Hoge Mors
10—
C. M. G., Aloëlaan
15—
V. K., Garenmarkt
10—
B., Abenes
15—
T. v. W., Zeemanlaan
10—
A. H., Herensingel
15—
W- S., Voorschoten
10—
In meer dan 80 vooraanstaande middenstandszaken ontvangt U ongevraagd waardevolle Midza-
bonnen bij aankoop van bedragen van 50 cent en 1.terwijl de nog uitgegeven bonnen
van 25 in de enveloppe van 50 cent moeten. Eén soort in één Midza enveloppe. Degene die
het hoogste aantal bonnen inlevert ontvangt een premie- Degene die geen premie krijgt
en bonnen heeft ingestuurd ontvangt de Midza-bonnen terug en kan doorsparen, om later zijn
geluk nog eens te beproeven. 4350
Midza-kopers tevreden kopers.... en premie-winnaars!
Een 4de Midza-bus is geplaatst bij VAN ZIJL,
Stationsweg 21
Eerstvolgende buslichting is Donderdag 15 December
