De Tweede Kamer over
wijziging lager onderwijs
De a.s. verkiezing van Statenleden
Veren, van gemeenteraadsleden
Aardappel-
bespreking
Hef geheim detsfewen
VRIJDAG 2 DECEMBER 1949
DE LEIDSE
COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA
Achtjarige leerpTicht en
maatschappij-scholen
In de Tweede Kamervergadering
van Donderdagmiddag is de heer
Bernard Verhoeven (K.V.P.), die be
noemd verklaard is in c.e vacature
prof. dr. Gielen. als lid der Kamer
beëdigd.
Voortgezet werd de behandeling
van de begroting van Economische
Zaken, waarbij ook die van de Staats
mijnen aan de orde was.
De begrotingen werden z.h.s. goed-
gpkeu/d, met aantekening, dat de C.
PJJ. geacht wilde worden te hebben
tegenstemd.
De Kamer verenigde zich na dis
cussie z.h.s. met een wetsontwerp
houdende voorziening ten aanzien
van de geldelijke belangen van de
staat bij de N.V. Limburgse Tramweg
Maatschappij.
De Kamer heeft verder o.m. haar
goedKeuring gehecht aan een wets
ontwerp tot wijziging van de begro
ting 1949 van het Zuiderzeefonds.
Deze wijziging betreft kosten tot
een totaal van 1.025.000 verband
houdende met indroging van gron
den aan de randen van de Noord-
Oost polder tussen Lemmer en Blok
zijl.
Vervolgens is een begin ge
maakt met de behandeling van het
wetsontwerp tot wijziging van de
Lager Onderwijswet 1920, waardoor
de achtjarige lagere school wordt in
gevoerd. Daarnaast blijft een afzon
derlijke school voortgezet •feewoon
lager onderwijs gehandhaafd. Voor
oprichting van een zodanige school
zullen ten minste 61 leerlingen ver
eist zijn.
De heer Terpstra (A.R.) merkte
op, dat het V.G.L.O. nog niet is, wat
het moet zijn. Er is gebrek aan leer
krachten en aan schoolruimte. Men
moet z.i. geen bezwaar maken de
school voor V.G.L.O. een eerlijke
kans te geven, haar juiste vorm te
vinden en te ontwikke en. Wat de
aansluiting der lagere school op de
ambachts- en land- en tuinbouw
scholen. betreft kan spr. zich niet
achter de minister scharen. Hier
wordt een maatregel van minister
Gielen bestendigd waardoor die aan
sluiting voor een jaar wordt moge
lijk gemaakt en dat geschiedde bij
circulaire. Z.i. had dit moeten ge
schieden bij algemene maatregel van
bestuur of bij de wet. Nu zal al een
jaar vroeger de beroepskeuze moe
ten worden gedaan en dat kan een
verloren jaar blijken.
De heer Van Sleen (Arb.) bleek
dankbaar te zijn voor het ontwerp.
Het pïincipe van een lagere school
met zes leerjaren en een aparte
school voor V.G.L.O. achtte hij juist.
Dit laatste schooltype kan er alleen
komen, als men er in gelooft en
spr. had de indruk, dat de minister
dit geloof mist. Hij betoogde, dat de
VGLO-school een geleidelijke over
gang moet vormen van de lagere
school naar het maatschappijk leven
of naar de ambachts- of land- en
tuinbouwscholen. Een overgang van
het zesde leerjaar naar een andere
school vond hij noodzakelijk. Voor
ambachtsscholen stond hij een twee
jarige vooropleiding voor. Hij kon
zich echter verenigen met een jaar
maatschappijschool. Z.L zullen de
maatschappijscholen. thans nog VG
LO. een belangrijke taak te vervul
len hebben, ook voor het platteland.
Naar zijn inzicht lijkt het wel alsof
alles wordt gedaan om de ontwikke
ling van het VGLO te remmen. Zo
vond hij de eis van 61 leerlingen
voor oprichting veel te hoog.
In avondvergadering zeide de heer
Peters (K.V.Pdat hij zich voor
een groot deel kon aansluiten bij de
opmerkingen der be'de vorige spre
kers. Sor.'s fractie acht het noodza
kelijk, dat een andere koers met het
onderwijs wordt ingeslagen. Ge
schiedt dat od verantwoorde wiize.
dan zal de fractie de minister h?ar
steun niet onthouden. Hij betoogde,
dat dit ontwerp een tvnisch voor
beeld van stukwerk is. Alle jongens
en meisjes wil^e spr. na de zesjarige
leerschool voorzover ze niet naar
ULO of MO gaan geplaatst zien
op een inrichting, met erkenning
van diverse levensbeschouwingen, ter
algemene vorming en ter inleiding
tot technsche bekwaamheid. Een goe
de maatschappijschool achtte hij be
ter dan een voorbereidende klasse
ener ambachtsschool. Mocht de mi
nister bij zijn voornemen blijven, dan
zou spr. een uitspraak der Kamer
over de voorbereidende klas der am
bachtsschool willen vragen.
De heer Ritmeester (VVD) zei,
dat men meer gebouwen en meer on
derwijzers moet hebben, welk sys-
steem men ook gaat volgen.
Naar het oordeel van de heer
Gortzak (C.P.N.) behoeft het feit,
dat het VGLO niet populair is, geen
bezwaar te zijn om het verplicht te
stellen, indien men overtuigd is, dat
het goed is.
Ten aanzien van de voorbereiden
de klas der ambachtsschool zeide de
heer De Loor (Arb.) dat men blij
mag zijn, dat er eindelijk een be
windsman is geweest, die dit experi
ment heeft durven beginnen. De di-
daktische opzet van deze voorberei
dende klas achtte spr. van het aller
grootste belang. Z.i. moet men het
zoeken in minder soorten scholen met
daarbinnen groter differentiatie.
Aan de geestelijke vorming moet
op de ambachtsschool meer gedaan
worden dan tot dusver.
De heer Tilanus (C.H.), opmer
kend, dat in 1950 de achtjarige leer
verplichting van kracht zal worden,
betoogde, dat de omstandigheden nog
dezelfde zijn als in 1947. De vraag
of er gebouwen en voldoende leer
krachten zijn zal de minister ontken
nend moeten beantwoorden en op de
vraag of de regering geld heeft zal
de minister ook „neen' moeten zeg
gen. Het is z.L plicht de Kamer in
te lichten wat dit ontwerp kost. De
heer Tilanus zeide de achtjarige leer
verplichting te aanvaarden, maar
dan moeten we het jonge volk ook
iets geven waar het wat aan heeft,
voegde hij er aan toe.
Met een voorbereidende klas op de
ambachtsschool ging spr. accoord,
maar hy meende, dat de grootste
voorzichtgiheid moet worden be
tracht ten aanzien van het VGLO.
Hy wilde evenals de minister ten
minste 61 leerlingen voor oprichting
van een VGLO-school.
Nadat de heer De Ruiter (C.H.)
zich o.m. nog verklaard had voor
een voorbereidende klas voor land
en tuinbouwscholen, kwam minister
Rutten aan het woord.
Hij zeide, dat het tekort aan ge
bouwen en leerkrachten niet zo groot
meer is als twee jaar geleden. Een
kostenberekening kon hij niet over
leggen. Spr. betoogde, dat er voor
alle kinderen na de zes klassen der
lagere school gelegenheid moet zijn
voor verder onderwijs. Voor vele
kinderen is dan de VGLO-school het
beste, beter dan een achtklassige la
gere school, Spr. verzekerde, dat hij
het VGLO-voorstaat, maar hij meen
de het te moeten beschermen tegen
al te enthousiaste voorstanders. De
zen willen meer VGLO-scholen en
hij wenste allereerst betere VGLO-
scholen.
Men denke aan de bezwaren van
bouwvolume, leerkrachten en finan
ciën. Er zal samenwerking moet'-
zijn.. Van de zijde van lagere school
en nijverheidsschool zal naar elkaar
toe gewerkt moeten worden. Spr.
zeide te verwachten, dat VGLO en
voorbereidende klas der ambachts
school, welke z.i. geen tegenstellin-
Geef ook Uw leven weer kleur!
Jaag die Rheumatische Pijnen
Uw leden.
'n Leven met Rheumatische Pijnen
mag eigenlijk geen leven genoemd
worden. Dat is lyden voor en na en
lijden van de ergste soort. Maak een
einde aan die rampzalige pynen;
jaag ze uit Uw leden. Met Kruschen
Salts. Iedere morgen die kleine do
sis drijft alle pijnverwekkende afval
stoffen uit Uw bloed. Dat komt omdat
Kruschen de activiteit van Uw bloed
zuiverende organen opwekt tot jeug
dige werking en die, waar ze door de
jaren door omstandigheden verzwakt
of verslapt zyn, voorziet van nieuwe
energie. De zes minerale zouten van
Kruschen zyn de zuiverste natuur
producten. ieder voor zich nodig voor
Uw organen, om afdoend en regel
matig te functionneeren. Helpt Uw
organen een handje. Met Kruschen
Ge plukt er zelf de vruchten van in
de vorm van nieuwe levensvreugd
van een opgewekt, veerkrachtig en
levenslustig gestel. Kruschen is ver
krijgbaar by alle Apothekers en
Drogisten.
(Ingez. Med.)
gen zijn, samen zullen uitmonden in
een schooltype, een maatschappij
school. De voorbereidende klas is een
overgangsmaatregel maar ook t
VGLO-school is geen sluitstuk. Er
moet voor het VGLO een leerp an
worden ontworpen. Voor de voor
bereidende klas is er een, al is het
nog niet defin;tief. De voorbereiden
de klas, waarvan de minister een
aantal voordelen opsomde, zal in
1950 nog niet volledig kunnen zijn
ingevoerd; dit moet geleidelijk ge
schieden. Spr. verklaarde o.m. nog
dat het kabinet homogeen is in de
wens, dat de voorbereidende klas
mogelijk wordt. De onderwijsraad
acht deze klas nuttig en nodig, de
commissie-Cramer en de Nederland
se Tchnische Unie adviseren tot een
voorbereidende klas.
Tenslotte zeide de minister, dat de
kwestie der gehuwde onderwijzeres
nader ter sprake zal komen.
Om vijf minuten voor middernacht
verdaagde de voorzitter de vergade
ring tot hedenmiddag een uur. Dan
komen de relieken aan de orde.
Statenkring Leiden
In een voor het grote aantal opge
komen afgevaardigden wel wat kleine
zaal van Gulden Vlies vergaderde de
R.K. Statenkring Leiden ter voorbe
reiding van de te houden verkiezin
gen van de Provirciale Staten, onder
leiding van de voorzitter, de heer P
Oosterveer.
Her verslag van de secr.-penning-
meester, de heer van Mil, sloot met
een saldo in kas van f 1018.52. De
heer Zandbergen verklaarde boeken
en bescheiden te hebben gecontro
leerd welke in goede orde waren
Nu volgde de behandeling en vast
stelling van de regelen voor de Sta
tenverkiezing. Door de Afdeling Hil-
legom was voorgesteld het orgaan be
last met het uitbrengen van een ad
vies uit te breiden tot 15 personen
en door de Af de1 in g Wassenaar wa
ren verschillende wijzigingen inge
diend, welke hoofdzakelijk van re
dactionele aard waren, bovendien
stelde de Afdeling Wassenaar voor,
een nieuwe stemmethode in te voe
ren, luidende:
,.Op de stembiljetten worden de
namen der voorlopig aangewezen
candidaten tweemaal vermelde n.l.:
a. rechts, in de volgorde als
door het bestuur van de Staten
kring geadviseerd; met bijvermel
ding, dat zij aldus geadviseerd zijn
en genummerd van boven naar be
neden, te beginnen met het cijfer
één. Onder deze namen is op het
biljet een stemhokje gedrukt;
b. links, in alphabetische volg
orde met bij vermelding, dat de
namen alphabetisch zijn gerang
schikt. Voor elke naam is op het
biljet een open hokje gedrukt.
Men stemt:
of door het stemhokje onder de
geadviseerde rangorde, der voorlo
pig aangewezen candidaten rood te
maken. Dit indien men het advies
wenst te volgen;
of door bij de alphabetische rij
vóór elk der voorlopig aangewezen
candidaten een cijfer te plaatsen, cor
responderende met de plaats, welke
men de candidaat op de definitieve
lijst heeft toegedacht. Dit, indien
men het advies niet wenst te vol
gen".
De heer van Dam uit Hillegom gaf
een nadere toelichting op het voor
stel van de Afdeling Hillegom en
meende dat het in het algemeen on
juist genoemd moet worden bedoelde
adviescommissie alleen te doen be
staan uit de bestuursleden of hun
plaatsvervangers.
Besloten werd het voorstel-Hille
gom te aanvaarden, het adviesorgaan
zal dus bestaan uit 15 leden, zijnde
de bestuursleden of hun plaatsver
vangers en 7 leden als zodanig geko
zen door de vergadering der Staten
kring.
De heer van der Klauw uit Wasse
raar gaf een toelichting op de voor
stellen van de Afdeling Wassenaar
en verklaarde dat de voorgestelde
wijziging van stemmethode ook in
Wassenaar bij de Gemeenteraadsver
kiezingen tot tevredenheid hadden
gewerkt.
Op verzoek van de voorzitter, ver
klaarde de secretaris, dat door het
bestuur dezelfde methode werd voor
gesteld, als bij de vorige verkiezing
was gevolgd; ook hieraan kleven be
zwaren en moeilijkheden. Of het voor-
stel-Wassenaar verbetering zou bren
gen betwijfelde hy. Het bestuur
meende daarom zyn voorstel te moe
ten handhaven.
Het voorstel-Wassenaar betreffen
de de stemmethode werd verworpen
met 35 tegen 2 stemmen. De overige
voorstellen werden aangenomen.
Bovendien werd op voorstel van de
heer v. Dam uit Hillegom besloten
de volgorde op de candidatenlijst, na
de geadviseerde candidaten, door lo
ting te doen plaats hebben, terwijl
het orgean belast met het geven van
een advies bevoegd is voor de ge
adviseerde plaatsvervangers hiervan
af te wijken.
Op voorstel van het bestuur werd
hierna besloten:
a. dat door de Statenkring Lei
den zes candidaten zullen worden
gesteld;
b. dat de termijn van indiening
voor candidaten wordt bepaald van
5 December 1949 tot 15 Januari 1950;
c. dat de stemming over de can
didaten in de Afdelingen zal worden
gehouden op Zondag 19 Februari
1950, waarbij zes candidaten moe-
worden gestemd;
d. dat de inzending der processen-
verbaal van de onder c. gehouden
stemming moet geschieden voor of
op Woensdag 22 Februari 1950, voor
des middags 12 uur ten huize van
de secretaris te Zoeterwoude, Hoge
Rijndijk 249.
Als leden van het orgaan belast
met het uitbrengen van een advies,
werden na stemming gekozen de he
ren B. P. de Kousemaeker te Wasse
naar, P. B. H. Oostdam te Leiden,
A. W. Deutekom te Voorhout, N.
van der Klauw te Noord wij kerhout,
Jos. Tijssen te Noord wijk, J. A. W.
Floor te Lisse, en A. A. Willemse te
Warmond.
Als plaatsvervangende bestuursle
den werden gekozen de heren: W. P.
van Dam te Hillegom, F. Walraven te
Warmond, J. Roozen te Sassenheim,
A. van Dijk te Leiden, J. H. M. Bul
ten te Lisse, W. P. van Dyk te Lisse,
A. J. Mesman te Lisse en P. Romijn
te Hillegom.
Rondvraag. De heer van der Klauw
uit Wassenaar verzocht het bestuur
na de verkiezingen te willen trach
ten tot een nieuwe en betere stem
methode te komen. De voorzitter wil
dit in overweging nemen.
De heer van Dam uit Hillegom stel
de de vraag of door het bestuur zal
worden door gegaan met het bijeen
roepen van Gemeenteraadsleden op
welke bijeenkomsten verschillende
onderwerpen kunnen worden bespro
ken. De secr. van het Kringbestuur,
de heer v. Mil, antwoordde daarop,
dat de Katholieke Gemeenteraadsle
den in de Kieskring Leiden binnen
enkele dagen een circulaire zullen
ontvangen, waarin gevraagd wordt
te willen toetreden tot een op te
richten vereniging van gemeente
raadsleden. In het begin van Januari
1950 zal er dan een vergadering wor
den gehouden. Hierna sluiting.
HARINGCONTINGENT DUITS
LAND GEHEEL UITGEPUT.
Het contingent van de haring
export naar Duitsland is gisteren
geheel uitgeput geraakt. Dit heeft
ongetwijfeld als consequentie, dat
de prijzen van de verse haring aan
zienlijk zullen dalen, met alle ge
volgen van dien voor de haringdrijf-
netvissery. Van een nieuw contin
gent is op dit moment nog geen
sprake
EEN DUITS BISSCHOP ZIET
DE K.R.O.
Hij is verbaasd, wat Katholieken
tot stand brachten.
Tot de grote katholieke instellin
gen, die de aandacht hebben ge
trokken van mgr. dr. Keller, de bis
schop van Münster, tijdens diens
zesdaags bezoek aan Nederland, be
hoorde het gebouw van de Katho
lieke Radio-omroep. Hij en zijn vi
caris-generaal dr. Pohlschneider,
werden er deze avond ontvangen
door de voorzitter prof. dr. J. B.
Kors O.P. en de heer Paul Speet,
directeur. Ook de heren Toon Ram
melt en Paul de Waard waren aan
wezig.
Mgr. Keller heeft de studio gezien
van de echokelder tot de daktuin en
daarbij blijk gegeven, het nodige
technisch inzicht te bezitten. Niet
alleen vond hij alles heel interes
sant, maar tevens was hij zeer ver
baasd bij het vernemen, dat de Ne
derlandse katholieken dit centrum
van cultuur geheel met eigen mid
delen, met durf en volgehouden
energie hadden opgebouwd. Hij was
daardoor getroffen en hij benijdde
ons volk, dat tot zulk een stichting
in staat was gebleken. „Bij ons i:
dit alles zeker niet mogelijk," aldus
Monseigneur Keiler.
Van zijn bezoek is de Duitse bis
schop vol bewondering weggegaan,
andere katholieke instellingen tege
moet.
TOESLAG OP RENTE
ONGEVALLENWET.
Aan hen, die een rente of uitke
ring genieten volgens een der On
gevallenwetten zal een bijslag ver
leend worden op die rente of uit
kering van 25 percent. Deze bijslag
zal speciaal gelden voor de perso
nen, die vóór 1 Januari 1947 door
een ongeval getroffen zijn. Hiermee
komt een onbillijk verschil, dat tot
dusver bestond ten opzichte van
hen, die rente trokken volgens de
Invaliditeitswet, te vervallen.
Bovendien zal voor de oude onge
vallenrenten een minimum-dagloon
worden vastgesteld van 6 gulden
voor een gehuwde rentetrekker en
van 4,50 voor een oneehuwde. Het
eerste jaar zullen de koeten
deze regeling op 3 a 3.5 millioen
gulden komen, doch daarna zullen
zij geleidelijk afnemen, aldus
Memorie van Toelichting op een
wetsontwerp tot aanvulling van de
Renten der Ongeva^enwet, dat he
den bii de Tweede Kamer werd in
gediend. „Volkskrant"
DADER VAN MOORD TE
LEIDSCHENDAM BEKENT PAS
NA 10 JAAR.
De dader van de moord op de
landbouwer Cornelis v. d. Horst, te
Leidschendam, in 1939 gepleegd,
heeft na 10 jaar verblijf in de straf
gevangenis te Leeuwarden bekend.
Hoew,el A. tijdens het vooronder
zoek 'en op de rechtzitting was blij
ven ontkennen, werd hij indertijd
veroordeeld tot levenslang. Hij blijft
intussen volhouden dat hij een me
deplichtige heeft gehad, wiens naam
hij echter niet weet.
DOODSTRAF GEëlST TEGEN
LANDVERRADERS.
Na een uitvoerig requisitoir heeft
de procureur-generaal van
Utrechtse Kamer van het Amster
dams Bijzonder Gerechtshof, mr. L.
W. M. M. Drabbe, vandaag de dood
straf geëist tegen de 66-jarige J.
Herdtmann, een tot Nederlander ge
naturaliseerde Duitser uit Düssel-
dorf, en tegen de 62-jarige H. Koh
ier, afkomstig uit Utrecht, die zich
in 1938 in Düsseldorf vestigde.
B. heeft terechtgestaan terzake dat
hij als oprichter en leider van de
bond van nationaal-socialistische
Nederlanders in Duitsland, in sa
menwerking met de Duitse spion-
nagedienst, in Januari 1940 uit deze
bond een afdeling „Sport und Spiel"
zou hebben gevormd, waarvan de
circa 150 leden in speciale kampen
in Westfalen een militaire ODleiding
ontvingen met het doel de Duitsers
te heioen bij een inval in Neder
land. Verdachte K. was in alles de
trouwe helper van H.
De procureur-fiscaal schetste H.
als het prototype van een opportu
nist, die er alles voor over had weer
een rol te kunnen gaan soelen. Ver
dachte K. werd door mr. Drabbe
een „verdwaasde idealist" genoemd
en „de eerste uitvoerder van de ver-
raderspractüken van H., onder wiens
invloed hij stond". „Dit laatste
neemt niet we<?," aldus mr. Drabbe,
„dat beide beklaagden hoogverraad,
landverraad, misdrijven tegen de
vrede hebben gepleegd en op vele
manieren hulp aan de vijand heb
ben verleend. Door het kaoitale ka
rakter van het delict zal het aan het
Hof duidelijk ziin, dat ik voor beide
beklaagden de doodstraf vraag."-
SCHOOLKLAS BEDWELMD.
Door onvolledige verbranding in
de kachel van een der lokalen in de
noodschool te Ochten (Betuwe) zijn
Woensdagmorgen een aantal leerlin
gen en hun onderwijzeres vergif
tigd door koolmonoxyde. Een der
leerlingen moest hierdoor braken,
waardoor de onderwijzeres werd ge
waarschuwd. Zelf was ze inmiddels
ook al half bedwelmd. Zij wist nog
de hulp in te roepen van een col
lega.
Deze. een gediplomeerd EHBO-er,
heeft, nog geholpen door de half
bewusteloze onderwijzeres, alle kin
deren naar buiten in de frisse lucht
gebracht. Enkele kinderen konden
nog lopen, maar het grootste gedeel
te moest worden gedragen.
De gemeente-arts verleende ver
der hulp en bracht de kinderen, die
er het ergst aan toe waren, naar
huis. Waarschijnlijk zullen allen
spoedig herstellen.
Ook dit jaar hadden op de verga
dering van de vakgroep akkerbou
wers van de L.T.B. de pootaardappe-
len weer de nodige aar dacht. De af
deling Haarlem wees er op, dat voor
alle pootaardappelen een areaalhef
fing was betaald. Deze afdeling vond
echter de bepaling onrechtvaardig,
dat voor overschot van beoaalde bin
nenlandse rassen geen uitkering zou
plaats hebben. „Als de premie is be
taald zo werd betoogd moet de
schade worden uitgekeerd". Achter
de bestuurstafel was men kennelijk
dezelfde mening toegedaan ,toen ver
klaard werd, dat het bestuur reeds
gepleit heeft voor restitutie van de
areaalheffing voor die pootardapne-
len, waarvoor geen garantieregeling
geldt.
Maar de aardappelen kwamen pas
goed op tafel, toen het ingekomen
stuk van de afdeling Kennemeriand
in behandeling kwam. waarin deze
zich tegen areaalheffing van aard
appelen verklaarde. Volgens haar
was het verschil tussen wat de con
sument moet betalen en de teler ont
vangt veel te groot.
In principe was het bestuur vóór
prijsstabilisatie en dus ook voor
areaalheffing over alle aardappelen
In een uitvoerig en uiterst deskun
dig betoog behandelde daarna de heer
M. Bentum, adj. secretaris van de
•hoofdafdeling van de akkerbouw in
de Stichting voor de Landbouw, dit
probleem, en uitgaande van de nieu
we landbouwpolitiek von de rege
ring, stelde hij vast. dat er toch iets
moest gebeuren, ofschoon een spe
ciale regeling wel zeer moeilijk zou
zijn. Hij deelde echter mede. dat het
plan bestaat om de aardappelverbouw
uit te breiden, waaraan tevens een
lonende prijs voor de telers verbon
den moet zijn. De Stichting heeft dan
ook enkele voorstellen in petto en
een daarvan is, dat er een minimum
prijs gegarandeerd wordt.
INEENS, TERWIJL
GIJ EEN KRANT OPRAAPT
schiet de pijn in Uw lenden en kunt ge U
niet meer oprichten. Omstanders hebben
moeite om U te geloven en denken dat U
overdrijft, zo snel oveivalt U wat men „spit
in de rug^' noemt. Laat U niet kwellen door
de hevige pijn die de geringste beweging
U veroorzaakt.,Driemaal daags flink wrijven
met Akker's Kloosterbalsem, het onvolpre
zen middel waarvan de warmte-opwekkende
bestanddelen diep in de weefsels door
dringen en de oorzaak van de pijn snel ver-
I'agen. In korte tijd zult gij zeggen:'Akker's
Cloosterbalsem - „geen goud zo goed".
GROTE PARTIJ OPIUM
GESTOLEN.
Daders zijn gearresteerd.
Reeds enige tijd was het de politie
te Meppel bekend, dat bij de phar-
maceutische industrie Brocades en
Stheeman te Meppel verdovende
middelen werden ontvreemd. Na in
tensief onderzoek in samenwerking
met de centrale ter bestrijding van
de handel in verdovende middelen
heeft de politie nu twee assistent
apothekers van de fabriek gearres
teerd.
RANGEERDER OVERLEDEN NA
VAL VAN LOCOMOTIEF
Dinsdagavond is de 45-jarige ran
geerder G. G. uit Enschede bij het
rangeren van een trein van de lo
comotief gevallen en. ernstig gewond
Later is het slachtoffer aan de ver
wondingen overleden. G. was gehuwd
en had één kind.
VERWILDERDE HONDEN IN
OOSTERHOUTSE POLDER (N.B.).
De afgelopen herfst maakten twee
verwilderde honden de Oosterhout-
se polder (N.B.) onveilig. Drie
koeien werden door de dieren aan
gevallen en gedood. Ondanks her
haalde klopjachten konden de hon
den toen niet worden gevangen.
De laatste weken deden de hon
den weer van zich spreken. Vorige
week zaten de beesten achter drie
paarden aan, die op hol sloegen en
wisten, te ontkomen. Onlangs vond
een landbouwer 27 kippen dood in
het hok. Meermalen vielen de ver
wilderde honden andere honden aan
en doodden die.
Gistermorgen werden de dieren
weer gesimaleerd. De jager Jac. de
Nijs uit Oosterhout is er in geslaagd
om eerst de ene hond, een zwart-
Tijze Grnenendaler, neer te leegen.
Na een kloojacht van een uur kreeg
de jager, die geassisteerd werd dooi
de gemeentenolitie de tweede hond,
epn zwarte Bouvier, onder schelt.
Met een kogel werd ook deze hond
gedood.
STALLEN VAN RIJWIELEN EN
MOTOREN DUURDER
Het stallen van rijwielen en moto
ren wordt duurder. De aangeslotenen
bij de vakgroep voor het rijwielklein
bedrijf en de garage-exploitanten
mogen het maandtarief voor rijwie
len met 25 cent verhogen, de week-
tarieven en de tarieven voor het
stallen van motoren naar evenredig
heid. De stallingsprijs per dag mag
niet worden verhoogd.
De camera speurt de
hemel ai
Sinds de bouw van de nieuwe
sterrewacht op Mt Palomar in Cali-
fornië is de algemene belangstelling
sterk gericht op de grote Hale-tele-
scoop met zijn spiegel van 5 me
ter middellijn. Niet minder belang
rijk voor de astronomie is echter de
bouw van een veel kleinere kijker,
met een spiegel van slechts 1.20 me
ter middellijn, een z.g. Schmidt-ca
mera, eveneens op de Palomar ster
rewacht. Terwijl de 5 M. reus
slechts een zeer klein gebiedje van
de hemel kan fotograferen, is deze
kleinere camera in staat, dank zij
haar bijzondere constructie, in één
opname een duizend maal groter
hemelveld op de fotografische plaat
vast te leggen. Hierdoor heeft de
Schmidt-camera de functie gekregen
van speurder aan de hemel. Grote
velden worden tegelijkertijd in ogen
schouw genomen en dan kan op
plaatsen waar iets opmerkelijks te
bespeuren valt, de 200-duims tele
scoop een nader en diepgaander on
derzoek instellen.
Hierbij is de kans, dat op een fo
tografische opname van' de Schmidt-
camera het beeld van een komeet
voorkomt, vrij groot. (Per jaar wor
den tussen de 15 en 20 nieuwe ko
meten ontdekt; deze ontdekkingen
berusten alle op louter toeval).
De lichtgevoeligheid van de ca
mera is zo groot, dat hij'nog opjec
ten kan waarnemen, die 40 millioen
maal zwakker zijn dan Wega, de
helderste ster uit het sterrebeeld de
Lier. Deze grote gevoeligheid wordt
veroorzaakt door de bijzondere con
structie van de kijker. De lichtstralen
v/orden evenals in een normale spie-
geltelescoop tot een beeld samenge
bundeld met behulp van een holle
sferische spiegel. Daarbij ontstaan
beeldfouten, welke tot gevolg heb
ben, dat slechts een klein gedeelte
van het beeld bruikbaar is.
Door de Hamburger instrument
maker Schmidt werd een methode
bedacht (24 jaar geleden) om de
beeldfouten (sferische aberratie) op
te heffen. Hij plaatste vóór de holle
spiegel een glazen correctieplaat,
van een zee bijzondere vorm. Dit
idee, verbeterd en uitgewerkt, is
WIELRIJDERS, WIST U
dat niet meer dan twee personen
naast elkaar mogen fietsen? En wist
U ook, dat het inhalen in de regel
slechts door één wielrijder geschie
den mag? Laat zoveel mogelijk ruim
te
ook toegepast bij de Schmidt-camera
op Mount Paiomar.
De openings verhouding, o.L de
verhouding tussen de diameter en de
brandpuntafstand van de camera, die
bij normale astronomische kijkers
ongeveer 1:5 bedraagt, is bij de
Schmidt-camera gereduceerd tot 1:1
of minder. Dit is dan ook de oorzaak
van de grote lichtsterkte en het wij
de gezichtsveld van de kijker.
Het programma, waarvoor de 120
cm. Schmidt wordt gebruikt is het
systematisch afzoeken van het fir
mament naar plaatsen, waar het
antwoord kan worden gevonden op
de nog vele onopgeloste astronomi
sche vragen Men denkt daar onge
veer vier jaren voor nodig te hebben.
Zou men de grote 5 meter kijker wil
len gebruiken, dan zou men voor dit
programma enkele duizenden iaren
nachtelijk speurwerk moeten uittrek
ken.
4etherklanken
HILVERSUM I 301,5 Meter.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA.
19.30 VPRO. 1945—24.00 VARA.
7.00 Nieuws. 7.30 Sluiting. 8.30
Nieuws. 8.40 Orgelspel. 9.00 Weerbe
richten. 10.00 Medische causerie. 10.35
Voor de arbeiders in de continube
drijven. 11.30 Pianovoordracht. 12.00
Lichte muziek. 12.30 Mededelingen.
12.33 Zang en piano. 12.55 Kalender.
13.00 Nieuws. 13.15 MetroDole-orkest.
14.00 Voor de jeugd. 15 15 Radio Phil-
harmonisch orkest en solist. 16.15
Amateursutizending. 26.45 Sport-
praatje. 17.30 Voor de jeugd. 18.00
Nieuws. 18.20 Trio. 18.30 Voor de Ne
derlandse strijdkrachten. 19.00 Artis
tieke staalkaart. 19.45 Voor de Neder
landers in Duitsland. 20.00 Nieuws.
20.05 Actualiteiten. 20.15 Italiaans
programma. 20.45 gevarieerd pro
gramma. 22.00 Sextet. 22.25 „Onder de
nannen", hoorspel. 22.45 Dansmuziek.
23.00 Nieuws.
HILVERSUM n 416 Meter.
7.00 Nieuws. 7.15 Morgengebed en
liturgische kalender. 7.30 Sluiting.
8.30 Nieuws. 9.00 Weerberichten. 9.30
Waterstanden. 10.00 Voor de kinde
ren. 11.00 Voor de zieken. 12.00 An
gelus. 12.03 Amusements-orkest. 12.30
Mededelingen. 12.33 Amusements
orkest. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en Katholiek nieuws. 13.20
Promenade-orkest en solist. 14.00
Mannenkoor. 14.20 Engelse les. 14.40
Omroeporkest en solist. 15.30 Kro
niek en letterep en kunsten. 16.05
Harmonie-orkest. 16.30 „De schoon
heid van het Gregoriaans". 17.00
Voor de jeugd. 18.00 Pianoduo. 18.15
Journalistiek weekoverzicht. 18.30
Symphonieorkest en solisten. 19.00
Nieuws. 19.15 Actualiteiten. 19.25 Ka
tholiek thuisfront. 19.30 Hammond
orgelspel. 19.50 Indonesisch commen
taar. 20.00 Nieuws. 20.05 De gewone
man zegt er 't zijne van. 20.12 Gra-
mofoonmuziek. 21.50 „Lichtbaken".
21.00 Gevarieerd programma. 21.45
Puzzle. 21.55 Amusementsmuziek.
22.30 „Wij luiden de Zondag in". 23.00
Nieuws. 23.1524.00 Radio Philhar
monisch orkest en solist.
