S)e CeldóeSott/Yci/itt
Surabaja wordt onveilig
gemaakt
Mijnramp eist tweeduizend
slachtoffers
Over de verdediging van
West-Europa
De doodstraf op
ontmantelingssabotage
DINSDAG 29 NOVEMBER 1949
41 se JAARGANG
Jirecteor: C. ML VAN HAMEESVELD.
Hoofdredacteur: TH. W1LMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bezettende
mogendheden nog altijd
de baas in
West-Duitsland
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs t 0.32 p. w., 11.40 p. mnd., f 4.15 p kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
Amateurs-toneel
GISTEREN gaf ons blad een ver
slag van een Districtsdag Werk
verband Kath. Amateurstoneel en
twee verslagen van een uitvoering
door amateurs in Leiden: „St. Mat
thias" uit Warmond en OKO uit Lei
den.
Dit is voor ons een welkome gele
genheid, om op de nuttige doelstel
ling van het amateurs-toneel te wij
zen, in aansluting op de rede, die
de zeereerw heer v. d. Poel op be
doelde Districtsdag heeft gehouden.
De doelstelling van het amateurs
toneel kan nuttig zijn voor de spelers
zelf en voor hen, voor wie zij hun
spel geven.
Voor de spelers zelf, omdat er van
een goed toneelstuk, ingestudeerd
onder kundige regie, een beschaven
de, cultiverënde invloed uitgaat op
de spelers zelf. Zij leren zich inden
ken in een bepaald karakter, dat zij
moeten uitbeelden, zij oefenen zich
in vrij optreden en duidelijk en zui
ver spreken. En, als de strekking
van het stuk. dat zij ten tonele bren
gen, werkelijk goed is, dan nemen
zij die op de allereerste plaats in
zich op.
En de toeschouwers wordt door
goed spel geschonken een avond van
beschaafd vermaak en cultiverend
genot.
Om dat alles te bereiken, behoeft
men natuurlijk niet steeds een
ernstig, een „zwaar" stuk op te voe
ren; ook in grappige toneelstukken
met gezonde humor kan de hier be
doelde nuttige doelstelling bereikt
worden. Het amateurs-toneel óók
al staat het op betrekkelijk hoog peil
moet zelfs wat angstvallig zijn om
te kiezen een stuk, dat men als
„zwaar" aanduidt. Als het in het wer.
kelijk leven waar is, dan is het dub
bel waar in het leven op het toneel:
dat er van het verhevene naar het
belachelijke maar één stap is.
In een artikel, geplaatst in ons blad
van Vrijdag jl„ bepleit een inzen
der, dat vooral de overheid in dorpen
(hetzelfde geldt echter ook voor ste
den)) geroepen is, haar medewerking
te verlenen aan de bloei van het
amateurs-toneel. Er moeten vanzelf
sprekend aan het amateurs-toneel
eisen worden gesteld, om op die më-
dewerking aanspraak te mogen ma
ken: er moet een ernstig- streven
worden geconstateerd, om werkelijk
iets goeds te brengen.
Er zijn gemeenten, waar men in
dat streven opvallend goed slaagt.
zonder aan andere dorpen te kort te
doen (wij noemden hierboven „St
Matthias" uit Warmond), mogen wij
er aan herinneren, dat reeds meer
dan dertig jaar geleden deze War-
mondse toneelclub een uitstekende
reputatie had.
Onze mening is: dat goed amateur
toneel in een gemeente een waarlijk
cultiverende invloed kan hebben.
Min. in 't Veld ziet
in onkerkelijkheid
een groot gevaar
Gemis aan zedelijke
normen
In de trouwzaal van het Utrechtse
stadhuis werd Zaterdagmiddag de
eerste officiële zitting gehouden van
de Politieke Jongeren Contactraad.
In een uitvoerige rede over het
onderwerp Wat kunnen wij samen
doen?" gaf cie minister van Weder
opbouw en Volkshuisvesting, mr. dr.
J. in 't Veld een analyse van de
huidige constellatie in de wereld.
De minister zeide o.m. het volgen
de:
„De toeneming van de onkerkelijk
heid begint een gevaar te Worden.
Wie losraakt van de Kerk raakt zijn
anker kwijt en is geestelijk op drift.
Wij mogen de buitenkerkelijken niet
aan hun lot overlaten. Ik meen, dat
wij ïn deze tijd geneigd zijn het
slechte goed te praten: Het normbe
sef wordt ondermijnd. Zeventien pro
cent van het Nederlandse volk is on
kerkelijk. Laten we niet zeggen: het
is maar zeventien procent want er
is een nog veel groter percentage
kerkelijken, dat met de kerk maar
zwakke banden onderhoudt. Deze
dingen verontrusten mij."
Wat de politieke jongeren-organi
saties kunnen doen zag de minister
als volgt: Zij moeten leren, de pro
blemen niet uitsluitend van het stand
punt der eigen partij te bezien, zij
moeten niet beginnen met de moei
lijkste problemen, waarover de me
ningen scherp verdeeld zijn. doch zii
kunnen niet allereerst beraden over
„de functionnering van de democra
tie" aan welke functionnering nog
wel het een en ander ontbreekt. Het
belangrijkste is echter de vraag: hoe
kunnen wij samen een derde we
reldoorlog voorkomen. Dat kan door
de geestelijke weerbaarheid van West
Europa te versterken, want in West-
Europa zal de beslissing vallen.
N? de minister spraken nog leden
der Tweede Kamer drs- H. A. Kort
hals fWD) en Bernard Verhoeven
(R K.).
Bij de PJ'CR ziin aangesloten de
Federatie van C. H. jongerengroepen,
de democratisch-socialistische jon
gerenvereniging .Nieuwe Kopt-s" de
jongerenorganisatie in de KVP en
de jongerenorganisatie voor Vrijheid
en Democratie- De A.R. Jongenen-
Organisatie neemt een waarnemings
positie in.
Dreigementen als de Ned. troepen
weg zijn
J^E LAATSTE WEKEN is de onveiligheid te Surabaja aanzienlijk toe:
genomen. Er worden meer misdrij ven gepleegd dan er bekend zijn,
omdat velen uit vrees geen aanklachten'indienen bij de politie. Geregeld
worden in de stad gestencilde pamfletten verspreid, waarin de Euro
peanen met de gruwelijkste dood worden bedreigd, wanneer de Nederland
se troepen zijn teruggetrokken.
Dezer dagen is het gebouw van de Men verwacht, dat verscheidene ge-
verkeerspolitie overvallen, door vangenen nog in leven zijn, o.a. twee
die waren gekleed in de
uniform van de veldpolitie. De be
waking werd daardooi misleid. De
rovers namen twee geweren, twaalf
revolvers en een schrijfmachine
mee. Verder is een rechercheur door
drie mannen van zijn revolver be
roofd en daarna in het water ge
gooid.
Zaterdagavond begaven zich twee
politiemannen met een arrestatiebe
vel naar de kampong Banjoe Oerip.
Zij zijn niet teruggekeerd en elk
spoor ontbreekt.
Verder komen uit Malang talrijke
berichten van roofovervallen en af
persing.
Bij de voorzitter van het parle
ment van Oost-Java is een motie in
gediend, waarin de regering van de
Negara wordt verzocht stappen te
nemen om de T.N.I. te betrekken bij
de handhaving van orde en veilig
heid in de Negara. In de motie wordt
verder gezegd, dat de T.N.I. met het
onschadelijk maken van ongure ele
menten en het handhaven van de
orde betere en snellere resultaten zal
kunnen bereiken dan het Nederland
se leger. Zolang de souvereiniteit nop
niet is overgedragen, moet de T.N.I.
optreden in samenwerking met de
Nederlandse troepen.
MASSAGRAF TE MALANG
GEVONDEN.
In de kamping Watoegong, drie ki
lometer ten Westen van Malang, is
een massagraf gevonden. Reeds
twaalf lijken zijn opgegraven. Uit de
lijkschouwing is gebleken, dat ver
schillende personen levend waren be
graven. Het waren slachtoffers van
de laatste paar maanden. De opgra
ving geschiedde in tegenwoordigheid
van waarnemers van de Commissie
van de Uno en Nederlandse en Repu
blikeinse officieren. Enkele lijken zijn
reeds geïdentificeerd. Het bleken on
langs uit Malang ontvoerde Europea
nen, Chinezen en Indonesiërs te zijn.
Men veronderstelt, dat er nog enkele
tientallen lijken zullen worden ge
vonden. Vele lijken waren gruwe'ijk
verminkt. De ontdekking werd ge
daan als gevolg van de ontsnapping
van een Indonesische gevangene.
HET FRAAIE STATION VAN
'S-HERTOGENBOSCH heeft door
oorlogshandelingen zodanig geleden,
dat men besloten is het af te breken
De op het gebouw geplaatste orna
menten komen tot de beschikking
van de gemeente 's-Hertogenbosch
ter versiering der stad.
Zo 'fcien de reizigers van het eerste
perron af het zwaar gehavende sta
tionsgebouw.
ontvoerde Europese meisjes uit Ma
lang.
De West-Duitse kanselier, dr. Kon
rad Adenauer, heeft de drie geal
lieerde Hoge Commissarissen ver
zocht tussenbeide te komen in de
kwestie van verkoop van Duitse be
zit in Nederland door de Nederland
se regering. Dr. Audenauer zegt in
een brief aan de Hoge Comissie, dat
volgens uit Nederland verkregen in
lichtingen de Nederlandse regering
van plan is, huizen, die ingevolge
de grenswijziging op Nederlands ge
bied zijn komen te leggen doch nog
steeds het eigendom zijn van Duitse
boeren, die in de West-Duitse Bonds
republiek wonen, te verkopen. Hij
verzoekt de Hoge Commissarissen
een opschortng van deze verkoop te
bewerkstelligen totdat een vredes
verdrag gesloten zal zijn.
INCIDENTEN IN APULIë
In Apulië hebben zich Maandag
vrij ernstige incidenten voorgedaan
bij manifestaties van landarbeiders.
Te San Severo heeft de politie ge
bruik moeten maken van traangas-
bommen. Door een onbekende werd
:n granaat geworpen.
Er zijn enkele lichtgewonden, on
der wie de communistische volksver
tegenwoordiger Pe7osi en de plaat
selijke afdehngssecre'aris van de
communistische partij, 's Avonds was
de toestand nog steeds gespannen.
MILITAIR VLIEGTUIG OP JAVA
NEERGESTORT.
Bij de renbaan Semplak bij Bui
tenzorg (Java) is tijdens een oefen-
vlucht een militair vliegtuig neer
gestort, aldus verneemt Aneta. Hier
bij werd een persoon gedood en een
gewond. Nog geen namen zijn be
schikbaar, daar de familie nog ge
waarschuwd moet worden.
BRITSE TROEPEN VERLATEN
GRIEKENLAND Ongeveer 3000
Engelse militairen, van wie sommi
gen sinds 1944 onafgebroken in Grie
kenland dienst hebben gedaan, gaan
dit land verlaten. Een groep soldaten,
die per lichter naar Cyprus wordt
vervoerd, wuift Griekenland vaarwel.
Brand in Duitse uranium-mijnen
J^E RAMP, welke verleden week Donderdag in een uranium-mijn te
Johann-Georgenstadt in Saksen (Russische zóne van Duitsland) heeft
plaats gehad schijnt veel groter te zijn geweest dan de eerste berichten
deden vermoeden en de Russen willen weten. Volgens het Berlijnse blad
„Telegraf", dat met Britse licentie werkt, zouden niet minder dan twee
duizend Duitse-mijnwerkers zijn omgekomen.
Zowel vuur en rook als giftige gas
sen eisten slachtoffers. Vrijdagavond
toen het reddingswerk nog in volle
gang was, waren 968 lijken gebor
gen meldt de „Telegraf". Eerst twaalf
uur na het uitbreken van de brand
arriveerden speciale Duitse reddings
ploegen. Slechts reddingsbrigades en
autoriteiten mochten het district be
treden.
Er zouden nog slechts 300 van de
2500 arbeiders gered zijn Het blad
schat, dat van de 5000 arbeiders, die
in de mijnen werken, slechts de helft
aanwezig was.
De „Telegraf" meldde, dat de
brand was ontstaan door kortsluiting
en oversloeg naar een bunker met
springstoffen. Doordat de lift in
brand vloog, konden slechts enkele
mijnwerkers zich in veiligheid stel-
Stafchefs te Parijs bijeen
DE CHE'FS van de Britse, Amerikaanse en Franse generale staven zijn
in de Franse hoofdstad bijeengekomen. Hun besprekingen gaan voor
af aan die welke over enkele dagen beginnen, eveneens in Parijs, en
waarbij alle twaalf leden van het Atlantische pact aanwezig zullen zijn
Gisteren is er geen communiqué verstrekt.
Te Parijs neemt men aan, dat zij
hebben gesproken over de volgende
punten, die alle betrekking hebben
op het Atlantische pact:
1. De defensie-zones van het At
lantisch gebied. Men meent, dat een
algemene verdedigingslinie lang de
Rijn of Elbe zal worden ontworpen.
2. De wijze, waarop strategisch zal
kunnen worden opgetreden. Waar
schijnlijk zullen de besprekingen
daarover worden gevoerd aan de
hand van de vijf stellingen voor de
verdediging van het Atlantische ge
bied, die door generaal Omar Brad
ley in Juli in het Amerikaanse Con
gres zijn genoemd.
3. De gevolgen, welke zullen
voortvloeien uit over de twee eerst
genoemde punten genomen beslissin
gen. Deze zijn: het vaststellen van
de sterkte der troepen, het coördine
ren van de strijdkrachten te land,
ter zee en in de lucht, het bepalen
van ieders aandeel in de onderlinge
militaire hulpverlening en het uni
form maken van de bewapening.
Deze punten zullen ook ter sprake
komen wanneer alle twaalf landen
tezamen de uitvoering van het Pact
bespreken. De drie belangrijkste van
Bradley's stellingen zijn:
1. De Verenigde Staten zullen de
strategische bombardementen uitvoe
ren.
2. De ter zee te verrichten ope
raties zullen worden uitgevoerd door
de marinestrijdkrachten van de Ver
enigde Staten en van de landen der
Westelijke Unie, terwijl de andere
landen zullen zorgen voor de verde
diging van hun havens en kusten.
3. De Europese landen zullen de
vaste kern leveren van de landstrijd
krachten. De Europese landen wor
den geholpen, naarmate die daartoe,
na mobilisatie, in staat zijn.
len. Reddingsploegen konden niets
uitrichten, omdat zij geen gasmas
kers hadden.
De arbeiders die in deze mijnen
werken, aldus de „Telegraf", zijn
hoofdzakelijk Duitse politieke gevan
genen. Door nalatigheid vinden in de
betrokken mijn vrijwel dagelijks on
gelukken plaats.
Een gemeente-ambtenaar van Jo
hann-Georgenstadt vertelde Reuter te
lefonisch:
„Er is hier Donderdag brand in een
mijn geweest. Daarbij kwamen drie
of vier mijnwerkers om het leven.
Er wordt thans weer normaal in de
mijn gewerkt.
Bij een overstroming in een andere
voor de Russische atoomfabricage
werkende uraniummijn in het Erts
gebergte zijn enige weken geleden vol
gens het blad 300 personen om het
leven gekomen.
REGERING VERLAAT
TSJOENGKING.
Het nationalistische Chinese
hoofdkwartier op Formosa deelt
mede, dat de nationalistische rege
ring zich geheel uit Tsjoengking naar
het 300 km. ten Noord-Oosten var
deze stad gelegen Tsjengtoe terugge
trokken heeft. Volgens een radio-
telefonisch ontvangen bericht zou
den de nationalisten Nanwentsjien 13
km. ten Zuiden van Tsjoengking, her
overd hebben.
De Kominform
vergaderde
Harder vechten
voor de vrede I
In de tweede helft van November
heeft een vergadering van de Komin
form plaats gehad, zo deelt het of
ficiële orgaan van de Franse com
munistische partij, „l'Humanité", me
de. Over de plaats van de vergade
ring (waarschijnlijk in Hongarije)
wordt niets gezegd. Bulgarije, Roe
menië, Hongarije, Polen, de Sowjet-
Unie, Frankrijk, Tsjecho-Slowakije
en Italië waren vertegenwoordigd.
In de belangrijkste door de verga
dering aanvaarde resolutie wordt ver
klaard, dat „de dreiging van een
iwe oorlog meer en meer toe
neemt, terwijl ter zelf der tijd het im
perialistische en anti-democratische
kamp verzwakt". De resolutie, inge
diend door het hoofd van de Sowjet-
delegatie, Soeslof, zegt, dat de strijd
voor de uitbreiding van „de beweging
van partisanen voor de vrede" in
tensiever gestreden dient te worden,
voornamelijk door de vereniging van
de werkende klasse. Deze eenheid
kon slechts verkregen worden door
een „resolute strijd tegen de rechtse
vleugel der socialisten, die de arbei
dersbeweging verdeelt en ontmoe
digt". Rechtse socialisten zoals Be-
vin, Attlee, Blum, Guy Mollet, Spaak,
Schumacher, Renner, Saragat en de
reaotionnaire vakverenigingsleiders
zoals Green, Carey en Deakin, zijn
volgens de resolutie de belangrijkste
vijanden van de eenheid van de ar
beidende klasse en de partijgangers
van oorlogsstokers en imperialisten.
Zij bedekken hun verraad met een
„pseudo-socialistische cosmopolitische
phraseologie" ('n Mooi gevonden zin
netje, niet waar!)
De communistische partijen van
Frankrijk, West-Duitsland, Italië en
Engeland viel de belangrijkste taak
toe: „Zij behoren hun strijdbaarheid
voor de vrede te verhogen en de mis
dadige plannen van de Brits-Ameri
kaanse oorlogsstokers te niet te doen"
De communisten krijgen voorts op
dracht „om speciale aandacht aan
katholieke arbeiders te besteden".
TELEGRAM VAN NATIONAAL
THUISFRONT AAN MINISTER
PRESIDENT OVER REPATRIëRING
VAN MILITAIREN.
Het Hoofdbestuur van het Natio
naal Thuisfront, band Nederland-
Indonesië, heeft heden een telegram
gestuurd aan de minister-president,
als voorzitter van de ministerraad,
en aan de beide voorzitters van de
Staten Generaal, waarin o.m. wordt
gezegd, dat het kennis genomen
heeft „van de de niet weersproken
onrustbarende berichten omtrent
terreur in Indonesië, in het bijzon
der op Java, waaruit blijkt, dat het
leven van onze militairen in steeds
groter gevaar komt." Het verzoekt
„namens de 18.000 bij de band aan
geslotenen, de ruim 17.000 zich nog
in Indonesië bevindende Nederland
se militairen, die thans geen taak
meer hebben, omdat aan hen actief
optreden verboden is, met de grootst
mogelijke spoed te doen repatriëren,
zodat in ieder geval, zoals in het
voornemen der regering ligt, de
laatste daarvan uiterlijk 1 Juli 1950
voet op Nederlandse bodem zullen
hebben gezet." Het verzoekt voorts
al het mogelijke te doen in afwach
ting van hun inscheping, het leven
van deze militairen veilig ie stellen.
Geallieerden wel goed, maar niet gek
WESTERSE GEALLIEERDEN, die verleden week concessies aan de
West-Duitse regering hebben gedaan, hebben thans een wet uitge
vaardigd, welke bewijst, dat zij nog altijd de baas zijn in bezet Duits
land, en welke de Duitsers waarschuwt, dat zij niet ongestraft de plannen
der bezetters kunnen dwarsbomen. Duitsers, die voortgaan met het sabo
teren van de ontmanteling, zullen zich in het vervolg blootstellen aan
de doodstraf, aldus meldt het „Alg. Dagblad" volgens een wet die
de drie geallieerde Hoge Commissarissen Zondag hebben uitgevaardigd.
Andere straffen voor hen, die de uitvoering van de geallieerde politiek
hinderen door spionnage of sabotage, zijn levenslang of een boete van
vierhonderdduizend gulden.
Volgens een andere wet die in
grote mate de macht van de Duitse
rechtbanken beknot, zullen aanne
mers en arbeiders die zich met de
ontmanteling bezighouden, worden
beschermd tegen de Duitse autori
teiten, wanneer die tussenbeide
mochten komen. Beide wetten zijn
gebaseerd op vroegere verordenin
gen van de bezettende macht.
Terwijl men bezig is om straat
optochten te organiseren en propa-
ganda-acties op touw te zetten, wel
ke ten doel hebben de Hermann
Goeringwerke bij Brunswijk te red
den, staan de Duitse politieke leiders
nu een beetje vreemd te kijken over
de grote macht, welke de geallieer
den zich voorbehouden om handelend
op te kunnen treden tegen hen die
de plannen van de Westelijken trach
ten te dwarsbomen
Een verantwoordelijke Duitse zegs
man zei: „Wij hadden gedacht, dat
de geallieerden alleen op gevallen
van spionnage en misdrijven tegen
geallieerde soldaten de doodstraf
zouden zetten. Elke anti-geallieerde
activiteit zelfs die van politieke aard,
zou nu onder de nieuwe wet kunnen
vallen.
£en
Rechtvaardigheid is daarom een
zo bij uitstek waardevolle deugd,
omdat zij niet alleen een persoon
lijk belang, maar ook het algemeen
belang nastreeft.
