De melkprijs werd vastgesteld op
wens-dromen
Vakgroep tuinders in de LTB
Het gehoor en de spraak
van onze kinderen
jZ)e ziEveieti
MAANDAG 28 NOVEMBER 1949
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BI AD PAGINA 4
Groep veehouders van de L.T.B.
Coöperatieve gedachte wordt niet losgelaten
/^elukkig behoef ik de vergadering nu eens niet in mineur aan te
vangen, zoals helaas al zo vele malen het geval is geweest,"
aldus de heer M. P. van der Weijden in zijn openingswoord op de verga
dering van de vakgroep veehouders in de L.T.B. „We kunnen niet
zeggen, dat we de toekomst met gerust hart tegemoet gaan. Er blijven
punten, waarop we critiek moeten laten horen, maar in het algemeen
kan gezegd worden, dat het afgelopen jaar voor de veehouder'j een
redelijk jaar is geweest. De voor-zomer was uiterst vruchtbaar; van
grote plagen en veeziekten zijn we bevrijd gebleven. Wel heeft de
droogte sommigen parten gespeeld, zodat sommige weilanden in de na
zomer meer op een stuk Californische heide geleken, dan op grazig wei
land, maar ook de Minister van Landbouw kan het niet op tijd laten
regenen."
Ook is te voorzien, dat de winter
door niet-voorziene prijsstijging van
veevoeder nogal moeilijkheden zal
opleveren.
Na de nieuwe methode der „Kring
vergaderingen" te hebben ontvouwd,
richtte spr. zich over de hoofden der
toehoorders heen tot die Kath. boe
ren en tuinders, die zich niet geroe
pen achten, een bijdrage te leveren
tot een versteviging der organisatie
van het agrarisch volksdeel, waartoe
zij ook behoren.
De L.T.B., allen te zamen, werken
aan een groot doel, n.l. aan het ge
zamenlijk belang der Kath. agra
riërs in ons gewest, en het ware wel
te wensen, dat de klaplopers op de
ze arbeid dat eens zouden gaan in
zien en daarna handelen.
In een beschouwing van de belas
ting-wetgeving drong spr. aan op
afschaffing van de ondernemings
belasting, welke het karakter heeft
van een dubbele inkomsten-belas
ting.
De verlaging van de melkprijs.
Vervolgens werd besproken de
verlaging van de melk-jaarprijs met
1 cent.
Bij de beoordeling hiervan al
dus spr.zullen we ons op het
standpunt moeten stellen van het
L.E.I. en dan blijkt dat de Minister
de prijs lager heeft gesteld, dan de
ze berekening aantoonde, geheel af
gezien van de devaluatie. De Stich
ting voor de Landbouw heeft dit
punt echter uitdrukkelijk voorbe
houden.
En de t.b.c.-bestrijding.
De t.b.c.-bestrijding levert vooral
in Zuid-Holland steeds stof tot z.i.
gerechtvaardigde critiek. Zowel de
Gezondheidsdienst zelf, als de be-
strijdings-methode is hier in het ge
drang. De enorme tegenvallers, wel
ke zich op dit terrein alom manifes
teren, zullen aan de critiek niet
vreemd zijn. Wil men tot een effi
ciënte bestrijding geraken, dan zal
voor het gehele land een en de zelf
de methode moeten worden toege
past en zal krachtdadige financiële
steun van de Overheid voor dit doel
een dringende en gebiedende eis
zijn.
Coöperatie nog niet geslaagd.
Over de coöperatie -zeide spr., dat
men tot dusverre niet is geslaagd,
omdat de technische organisaties
een zo groot aantal vertegenwoordi
gers in het bestuur verlangden, dat
het hoofdbestuur heeft gemeend
hieraan goedkeuring te moeten ont
houden, toen de Commissie over
deze bezwaren meende te moeten
heenstappen. Bovendien was naar de
mening van het Hoofdbestuur de
financiële positie niet erg aanlokke
lijk. Intussen heeft het rapport Bal-
tus, in- en door de L.T.B. uitgewerkt,
een gunstig onthaal gevonden bij
andere organisaties in den lande.
Dit plan is van veel groter allure,
dan de coöperatie en we mogen ho
pen en vertrouwen, dat dit tot uit
voering zal komen om de boer een
kostprijs en matige winst te waar
borgen.
Intussen staat 't agrarische volks
deel van Nederland, ondanks teleur
stelling, gereed om ook in de nieu
we periode zijn plicht te doen. Het
zijn indrukwekkende cijfers en ge
gevens, waarmede de land- en tuin
bouw in Nederland voor het voet
licht kan treden. Evenwel kan men
soms toch nog de opmerking verne
men, dat onze land- en tuinbouw
maar een bescheiden rol vervult in
de nationale economie, want slechts
circa 20 pet., precies gezegd 19,6 pet.
vindt in de land- en tuinbouw be
roepsmatige arbeid en dat daarom
de industrialisatie van alles over
wegend belang is.
Wat doet de rest?
omdat ook wij menen, dat de
noodzaak van industrialisatie
evident is.
Maar wie eens ondeugend zou
willen zijn, zou wel de volgen
de vraag kunnen voorhouden
aan hen die de landbouw maar
van matig belang houden. Als
nu 20 der Nederlandse be
volking zorgt voor de voeding
van 10 millioen Nederlanders;
als deze 20 mede zorgt voor
een deel der grondstoffen door
wol en vlas voor kleding; als die
20 1.000 millioen bijdraagt
aan het Ned. volksinkomen en
voor 45 aan de export; als
deze 20 straks voor 60
moet bijdragen aan de export,
waarmede houden die 80 an
dere Nederlanders zich dan wel
bezig?
Vooral klemt deze vraag, als men
weet, dat de Ned. agrariërs nog
maar steeds minder dan 75 van
het gemiddelde inkomen van met
hen vergelijkbare groepen ontvan
gen. Men zou dan moeten erken
nen dat de beloning nog altijd, om
gekeerd evenredig is aan de presta
tie.
Hoe dc verlaagde melkprijs
werd gemotiveerd.
Al is de gedachte gelukkig ge
meengoed aan het worden, dat ach
terstelling onrechtvaardig is, over
de toepassing van dit beginsel is
verschil van mening zeer goed mo
gelijk. Het is b.v. van belang eens
na te gaan, hoe in de officiële be
kend making van de afdeling Voor
lichting van het Departement van
Landbouw de verlaging van de
melkprijs gemotiveerd wordt. Men
zou verwachten te horen: lager zijn;
b.v. de pacht; de waterschapslasten;
de lonen; de sociale voorzieningen;
de kunstmest; het veevoeder; de re
paratie of een of meer van deze
kostprijsbestanddelen. Niets van dit
alles, men weet ook wel beter.
Hoe is dan de motivering zult U
vragen. Luistert dan maar, dan zult
U het horen. Verlaging van de be
drijfskosten heeft de boer in eigen
hand. Zo zal de melkopbrengst per
H.A. kunnen worden opgev~erd
door omweiding, door rantsoen be
weiding en verhoogde stikstofgift.
Dat kost blijkbaar geen geld. Ver
der zal, zo zegt die voorlichting, een
belangrijke kostprijsverlaging intre
den door kwaliteitsverbetering van
vee met hogere opbrengsten, met
hoger vetgehalte, en veevoederbe
sparing door eiwitwinning op eigen
bedrijf door ensilage en drogen van
gras.
Het is dus tamelijk eenvoudig
voor de boer.
Om dus tot kostprijsverlaging te
komen doet men aldus:
Men neemt beter land, men neemt
meer stikstof en andere kunstmest
stoffen, men neemt meer arbeids
kracht, men neemt meer t.b.c.-vrij
vee met hoger opbrengst en hoger
vetgehalte, en de kostprijs is vpr-
laagd, Het is allemaal erg eenvou
dig.
Wij kunnen met genoemde theo
retische kostprijsverlagingsfactoren
geen genoegen nemen, voordat de
uitvoerbaarheid en doeltreffendheid
hiervan op enigszins langere termijn
is gebleken op een voldoend aantal
bedrijven. Op de proefbedrijven, ook
met de voorlichtingsdienst als lei
dende personen, zijn hier en daar
reeds tekenen waar te nemen, die
er op wijzen, dat men ook met deze
nieuwe methoden voor verrassingen
kan komen te staan van minder
aangename aard. Verrassingen, die
erop wijzen, dat men hier te doen
heeft met een zeker soort van roof
bouw op het weiland, waarbij dan
de voorlichtingsdienst weer met de
neus op de grond moet gaan lopen
om deze niet-vermoede gevolgen
weer op te heffen.
Spr. nam deze feiten als voorbeeld
o aan te tonen, dat over de kost
prijsverlagende factoren van een
aantal nieuwe methoden van boeren
zeker nog te weinig ervaring be
staat, om deze thans reeds in het ge
ding te brengen.
Zaterdag kwam de vakgroep-tuin
ders van de L.T.B. in Haarlem bij
een, waar vooral de voorstellen ten
aanzien van de verhoging der mini
mumprijzen en de fondsvorming ge
degen uit de doeken werden gedaan.
Na de openingrede van de voor
zitter, de heer Jac. Groen, werden de
traditionele agenda-punten vlot afge
handeld en daarvan vermelden wij
alleen, dat de aftredende bestuursle
den H. A. van Tol, D. Bijvoet en G.
J. Ottenhof werden herkozen en
eerstgenoemde tevens werd aangewe
zen om weer zitting te nemen in het
hoofdbestuur.
Zoals men zich wellicht herinnert,
werd op 2 November j.l. de tuin-
bouwvakbond van de K.N.B.T.B. op
gericht. Dit nader toelichtend vroeg
het vakgroepbestuur de goedkeuring
van de vergadering met betrekking
tot het gevoerde beleid.
Die goedkeuring werd niet onthou
den en daarmede waren eigenlijk de
voorstellen van de afdelingen Delf
land en Hoorn van de baan, waarin
gevraagd werd om een Kath. Ned.
Tuinbouwbond en een Fruittelersor
ganisatie op te richten Door de op
richting van bovengenoemde lande
lijke bond is min of meer aan de wen
sen van deze afdelingen tegemoet ge
komen.
Het voorstel van de Kring-Amster
dam om voor de tuinbouw een sys
teem te ontwerpen, waardoor de
tuinders althans de premie voor het
landbouw-pensioenfonds vergoed
krijgen, wanneer een redelijke kost
prijs niet kan worden gegarandeerd,
werd toegelicht door de heer Otten
hof evenals het voorstel, dat bij al
gemene bepaling het recht wordt ge
geven om op alle veilingnota's een
klein percentage bij te rekenen,
waardoor de kopérs aan de tuinders
de pensioenpremie betalen.
Papieren rompslomp van
landbouw-pensioenfonds
De voorz. merkte allereerst op, dat
een algemene toestand niet wijzigt
door een afwijking in een bepaalde
streek en verklaarde dan ook, dat het
bestuur de Kring-Amsterdam niet
kon steunen. Daar werd nog menig
hartig woordje vanuit de vergade
ring over gesproken, vooral over de
administratieve rompslomp, die het
landbouwpensioenfonds niet bepaald
populair maakt bij de tuinders. „Er
komt zoveel papier aan te pas"
merkte een der sprekers op, „dat de
tuinders hun premie bijna niet kwijt
kunnen raken". De vergadering on
derstreepte dan ook met zwaar ap
plaus het voorstel om het pensioen
fonds onder te brengen bij de grote
bedrijfsverzekering. De voorz. ver
klaarde, dat het bestuur graag zal
medewerken aan het verdwijnen van
die administratieve rompslomp. Het
Amsterdamse voorstel werd tenslot
te afgewezen.
Maximum-debat over
minimum prijzen.
Langdurig werd er gediscussieerd
over de voorstellen met betrekking
tot de minimumprijzen en de fonds
vorming. Daar is in het verleden
reeds lang en breed over gesproken
zoals ook voorzitter Groen op
merkte en wij zouden al die voor
stellen kunnen samenvatten in de
woorden: ontevredenheid over de
huidige gang van zaken Het bestuur
stelde zich voor de pogingen, welke
het dit jaar alleen en in samenwer
king met andere organisaties heeft
ondernomen om redelijke vergoe-
dingsprijzen te verkrijgen, te blijven
voortzetten, totdat van een bevredi
gende toestand kan worden gespro
ken.
Een afgevaardigde uit Hoorn was
Ouders,
Waarschuwt toch uw kinderen*
dat ze 't verkeer niet mogen
hinderen.
voorstander van algemene fondsvor
ming. De voorz. wees er echter op,
dat men in Nederland daar nu een
maal niet aan wil. Voor eventuele
regeringssteun was hij nogal hui
verig.
De tuinbouw en de uitbreidings
plannen.
Vermelden wij tenslotte het voor
stel van de Kring-Delfland tot be
scherming van de cultuurgrond te
gen stadsuitbreidingen en aanleg van
niet-agrarische objecten. De vergade
ring gaf duidelijk haar bjjval te ken
nen en de voorz. merkte op, dat de
door de Stichting van de Landbouw
en het Departement in het werk ge
stelde pogingen om de goed cultuur
grond voor de tuinbouw te behou
den, met alle kracht gesteund dienen
te worden. Door middel van een of
ficiële instelling zal moeten worden
bereikt, dat alle uitbreidingsplannen
eerst aan een nader onderzoek wor
den onderworpen, waarbij de belan
gen van land- en tuinbouw uiteraard
niet mogen worden verwaarloosd. Het
zal echter niet lang meer duren, of
een dergelijke instelling zal een feit
zijn.
KAASPRIJZEN OVERAL LAGER.
Een verschijnsel dat zich lang niet
heef+ voorgedaan is thans het geval:
de kaasprijzen zijn overal lager. Er
is nog niet veel af, misschien vijf a
zeven cent per kg. maar aan de stij
ging is een eind gekomen.
Het binnenland neemt nauwelijks
nog iets op; ten minste niet in even
redigheid tot het verbruik tijdens
de distributie. Ook het buitenland
trekt zich bij de tegenwoordige prij
zen terug. Enige hoop heeft men in
exportkringen op het contract met
Duitsland, dat zou zijn afgesloten
en waarbij maandelijks een partij van
een millioen kg. zou worden uitge
voerd. „Parool"
NEDERLANDS ADVIESBUREAU
VOOR TEXTIEL OPGERICHT.
Opgericht is de Textiellabor-Ne-
derland N.V., een Nederlandse zus-
ter-instelling van het in België be
kende textiel-voorlichtings- en ad
viesbureau. Doel van het bureau is
zijn diensten beschikbaar te stellen
voor industrie en handel in de tex
tielbranche, in de vorm van het ver
richten van expedities, technische
controles, merkcontroles. monsteron-
derzoek en het afgeven van certifi
caten. Het bureau is gevestigd te
Amsterdam, Oranje Nassaulaan 1. en
is onlangs met zijn werkzaamheden
begonnen.
Een dergelijk onafhankelijk parti
culier bureau bestond tot dusver in
Nederland niet- Nauwe samenwer
king met het Belgische bureau ligt
in het voornpmen, waardoor de Ne
derlandse irr'/lrie en handel mede
kunnen profiteren van de aïdaar op
gedane ervaringen. Door de oprich
ting van textiel-labor-Nederland kun
nen de be'angen gediend worden van
die textielondernemers wier bedrijf
geen uitgebreide eigen staf van ex
perts toelaat.
Tramongeluk in
Amsterdam
Zaterdagavond om 17.20 uur heeft
op de kruising WibautsVaatRuysch
straat in Amsterdam een motorwagen
van lijn 5 de bijwagen van een tram-
stel van lijn 3 geramd. De bijwagen
kantelde en de motorwagen van lijn
5 kreeg ernstige schade. 31 Passa
giers werden gewond, waarvan er 3
in ziekenhuizen werden oogenomen,
resp met een hersenschudding, een
ve-moedelijke wervelfractuur en een
gecompliceerde beenbreuk. De overi
ge passagiers waarvan de meesten
snijv/onden hadden konden, na ver
bonden te zijn, op eigen gelegenheid
naai huis gaan. Omtrent dit onge
val deelt de politie het volgende me
de: lijn 3 passeerde 't kruispunt, toen
uit een zijstraat lijn 5 passeerde die
bij de halte van het kruispunt op de
hoek moest stoppen. De electrische
rem van de motorwagen van lijn 5
weigerde echter, waardoor de wagen
doorreed. Een passagier op lijn 3 be
merkte dit en waarschuwde de be
stuurder. die de snelheid van zijn
wagen trachtte te vergroten. Dit ge
lukte niet en de bijwagen van lijn3
werd door de motorwagen van lijn
5 gegrepen.
Bij nader onderzoek is gebleken
dat inderdaad de electrische van lijn
5 niet werkte. Het voorbalcon van
de motorwagen van lijn 5 is geheel
ingedrukt en voorts kregen beide
tramstellen grote glasschade.
Wereldpremière in de hoofdstad
De school kan afwijkingen medisch
laten verzorgen
Amsterdam, 25 November.
LIET FILMJOURNAAL, dat Polygoon vandaag in de bioscoop laat
zien, gaat over iets nieuws in de wereld, over een première in
's lands hoofdstad, welke filmpje hoe kort ook van duur aan ouders
van schoolgaande kinderen de ogen kan ontsluiten. Amsterdam telt na
melijk een school, genoemd naar prof. Burger, waar een medisch team
zich bezig houdt met grondig onderzoek, van spraakmoeilijkheden bij
kinderen. De belangstelling hiervoor is zo groot, <lat ook de zuidelijke
provincies kinderen voor onderzoek sturen. Die veraf wonenden moeten
in pleeggezinnen worden gehuisvest, waarbij wordt rekening gehouden
met de godsdienstige gezindte; maar men hoopt door middel van een
fonds te komen tot stichting van een internaat.
Deze school is zeker nodig, als men
weet, dat er nog een betrekkelijk
groot aantal kinderen in de gewone
lagere school zijn, bij wie een be
staand gebrek op het gebied van de
spraak en van het gehoor niet is ont
dekt. Dat is enisgzins te begrijpen,
omdat de kinderen met genoemde lo
cale gebreken meestal geestelijk en
lichamelijk geheel normaal zijn.
Dat medisch team in de Prof. Bur
gerschool trekt zich die kinderen aan
en tracht na overleg met de ouders
de juiste methode te vinden om ope
ratief of met apparaten te kunnen
helpen.
Wat in Amerika nog wens
droom is.
Wat hier in de practijk reeds tot
stand werd gebracht, is nu nog
wensdroom in Amerika. Op het
filmpje zal men zelf kunnen zien,
dat de spraakgebrekkige kinderen
in kleine klasjes naast het gewone
onderwijs ook worden getraind in
opbouw van de spraak, door een
leerkracht, die tevens spraak- en
stemkundige is. Verder is er een
logopaedist die zorgt voor indivi
duele behandeling, indien nodig.
Men zal vragen: om welke kinde
ren gaat het nu precies?
Er is een betrekkelijk kleine groep
kinderen, die ter wereld komen met
een spleet in lip of neus, met hard
of zicht verhemelte. Van deze af
wijkingen is de „hazenlip" bij het
publiek wel het meest bekend. Wel
nu, kinderen met een gespleten ver
hemelte worden in Amsterdam be
handeld met phonetisch onderzoek
bovendien.
Verminderd gehoor is geen
doofheid.
De Prof. Burgerschool heeft ook
een afdeling voor kinderen met ver
minderd gehoor; hetgeen natuurlijk
iets anders is dan doofheid. Ook
hier verricht men baanbrekend
werk; behalve Amsterdam tellen
nog slechts Rotterdam en Den Haag
zulk een afdeling.
De medici, die ons een indruk ga
ven van het onderwijs, hebben met
nadruk er op gewezen, dat voor een
slechthorend kind niets gevaarlijker
is dan een gehoor-apparaat; dat kan
ps.vchisch de doodsteek betekenen.
Zodra bij het geestelijk normale kind
een blijvende vorm van slechthorend-
I heid is geconstateerd, moet het zijn
I plaats kunnen vinden op genoemde
i school, opdat het later behoorlijk
I toegerust in verstandelijk en maat-
I schappelijk opzicht aan het maat-
i schappelijk leven kan deelnemen.
Ook hier ontbreekt de medische
bijstand niet. Een spraak-arts-audio-
loog oefent toezicht uit op alle ge-
hoor- en spraakafwijkingen. Door
j zijn voortdurende aanwezigheid,
evenals die van een schoolzuster,
komt verwaarlozing van oorklach
ten bij de leerlingen niet voor.
Alweer een Polygoon-filmpje laat
zien. hoe de schoolbanken in hoef-
ijzervorm zijn geplaatst, zodat de
leerlingen elkaar èn de leerkracht
kunnen zien. Enkele afdelingen zijn
uitgerust met een klassikaal gehoor
apparaat, dat bestaat uit een draai
bare microfoon voor de klas en in
dividuele aansluitingen aan de ban
ken.
Het gaat hier dus niet om dove
kinderen, doch evenmin om psy
chisch dove kinderen Voor dezen
kennen wij o.a. de katholieke insti
tuten van Grave en Nijmegen.
Door de wijze, waarop de Prof.
Burgerschool in Amsterdam zich
dienstbaar maakt voor de kinderen
met verminderd gehoor en gehemel-
tedefecten wordt zij terecht het
pleegkind genoemd van de Universi
teitskliniek.
MINISTERS VAN SCHAIK EN
STIKKER NAAR INDONESIë
VERTROKKEN.
De ministers van Schaik en Stik
ker zijn Zaterdagavond om 8 uur
met het K. L. M- lijntoestel van
Schiphol naar Batavia vertrokken.
Te Batavia wordt vernomen, dat
minister Stikker te Karatsji het
K.L.M.-toestel zal verlaten voor een
bezoek van een dag aan deze stad.
NIEUW TWEEDE-KAMERLID.
De heer C. W. van den Broek te
Roosendaal, die benoemd verklaard
was in de vacature prof Gie^n (K.
V. F tot lid der Tweede Kamer,
heeft voo" deze benoeming bedankt.
Thans is benoemd verklaard de heer
Bernard Verhoeven, letterkundige te
Arnhem.
MOTIES AAN PARTIJRAAD K.V.P
De afdeling Breda van de Kath.
Volkspartij heeft twee moties tot de
partij-aad gericht.
De afd. Breda van de K. V. P.
geeft in een motie uiting aan haar
bezorgdheid voor de onaantastbaar
heid van de persoon van H. M. onze
geëerbiedigde Koningin en spreekt de
wens uit, dat alsnog door onderling
overleg tussen de leden der Unie
de onschendbaarheid van het hoofd
buiten elke twijfel gesteld zal wor
den.
In een andere motie zegt de afd.
Breda van de K. V. P.. dat zij het.
na kennis genomen te hebben van
de voorgenomen overdracht van de
souvereiniteit aan de Verenigde Sta
ten van Indonesië gepast acht, dat
aan deze overdracht geen feestelijk
karakter zal gegeven worden.
De zon zette Zaterdag, een mis
tige Novemberdag, toch nog even le
ven bij aan de jachtrit van de Ko
ninklijke Nederlandse Jachtvereni-
ging, welke ter gelegenheid van de
opening der tentoonstelling van En
gelse jachtschilderijen in het Prin
senhof te Delft van Wassenaar naar
Delft werd gehouden. Toen men om
ongeveer half twaalf in Wassenaar
kwam, brak juist de zon door en de
ze toverde velerlei kleuren in de bos
rijke omgeving. Zij bracht ook licht
en kleur in het park van huize „De
Pauw", waar de stoet zich opstelde
onder leiding van de jachtmeester der
Koningin, de heer W. F. K. Bisschoff
van Heemskerck, opper jachtmeester,
der Koningin, die Prins Bernhard
verving, aangezien deze door ziekte
verhinderd was de jacht te leiden. De
zon bleef haar feestelijke glans uit
stralen, totdat even na 12 uur, de
stoet bestaand uit bijna 40 ruiters en
voorafgegaan door de meute van mr.
Gilissen vertrok. Met de vuurrode
jasjes van de jagers vormde de stoet
temidden van het gouden geboomte
een schilderachtig geheel Via het
landgoed Horsten werd naar Veur
gereden en vandaar ging het via
Leidschendam door de polders naar
Delft. Het was een lang traject, dat
door de weer opkomende mist bij
zonder zwaar was.
MAN DOOR VRACHTAUTO DOOD
GEREDEN.
Gistermiddag is de 42-jarige A. ten
Hage uit Udenhout op de Bosse weg
te Tilburg onder een vrachtauto ge
raakt. De man vader van tien kinde
ren, was dadelijk dood.
AUTO
Door A. HRUSCHKA
(Nadruk verboden)
4)
„Maar het dienstpersoneel
„Slaapt gedeeltelijk in de dakka
mers aan de voorkant van het kasteel
gedeeltelijk in enige kleine vertrek
ken op de eerste verdieping en in
gelijkvloersgelegen vertrekken. Op
dat ogenblik was nog niemand te
bed. Al de bedienden bevonden
zich in het voor hen bestemde ver
trek, dat gelijkvloers in de linkerzij
kant van het grote gebouw is gelegen
Wat ons betreft, wij waren met onze
gasten in de salons aan de voorkant.
Dus konden noch wij, noch de be
dienden de schoten horen."
„Waren er veel gasten?"
„Neen, slechts vier: Baron en ba
rones Lansberg met hun kinderen,
Erich en Lilly. Ze zjjn onze naaste
buren de heerlijkheid Drobnu be
hoort hun toe en wij hebben zeer
yeel omgang met elkaar. Bijna iedere
dag wisselen wij bezoeken, om te
converseren of te musiceren."
„Heeft de kamerknecht geen con
signe 's avonds nog eens naar de
heer Kluge te gaan zien en hem bij
het uitkleden behulpzaam te zijn?"
„Neen, Kluge hield niet van per
soonlijke bediening hij had verzocht
eens en voor altijd daarvan ver
schoond te mogen blijven. Hij wilde
onafhankelijk zijn en begeerde voor
zich-zelf Spartaanse eenvoud in al
le dingen."
„Iemand van 80 jaar."
„JaPaul zou u daarover veel
kunnen vertellen."
„Is die Paul iemand, op wie men
kan vertrouwen, verheven boven alle
verdenking?"
„Een voorbeeld in alle opzichten
en reeds veertig jaar bij onze fami
lie in dienst."
Terwijl Hempel vragen stelt, vliegt
zijn scherpe blik over de voorwerpen
op de grote tafel. En hij ontdekt in
teressante dingen. Bijvoorbeeld: de
pen, waarmede Gottfried Kluge het
laatst geschreven heeft, is een eind
over de tafel gerold en heeft daarbij
op verscheidene papieren lelijke
vlekken achtergelaten. Dit bewijst,
dat zij niet kalm en bedachtzaam
werd neergelegd, maar uit de schrij
vende hand viel vermoedelijk om
dat de schrijver hevig schrok.
En dicht bij de rand van de tafel
bespeurt Hempel op de lichtkleurige
perkamenten band van een album
een paar fijne, heel fijne bloed spat
jes, maar op een van die spatjes on
derscheidt hij een miniatuur doolhof
van bijna micropische lijnen: „Een
vingerafdruk zegt hij bij zich zelf.
Het album moet dicht vóór Kluge
hebben gelegen, toen hij door de
schoten werd getroffen, want alleen
zó kon de aanwezigheid van de bloed-
spatjes worden verklaard. Nu ligt het
album meer ter zijde, tegen de rand.
Dus moet het door iemand zijn op
genomen en op de nieuwe plaats ge
legd. Die persoon heeft, zonder het
te bemerken, en zeker tegen zijn wil
een van de bloedspatjes aangeraakt,
en een vingerafdruk achtergelaten.
De moordenaar of de kamerknecht?
„Heeft Paul na de dood van de heer
Kluge toegang tot de bibliotheek ge
had vroeg Hempel.
„Neen, antwoordde mevrouw Von
Turnwald zeer beslist. Ik was on
middellijk overtuigd, dat er een
moord was gepleegd, en daarom zorg.
de ik ervoor, dat alles op zijn plaats
bleef en niets werd aangeraakt. Ik
wachtte tot na het bezoek van het
parket en de eerste lijkschouwing en
sloot toen onmiddellijk de deur van
de bibliotheek en hield de sleutel bij
mij."
„Maar het parket? De districts-
rechter moet toch.
„O, mr Kandler heeft zich nauwe
lijks twee minuten hier opgehouden.
De man schijnt het verbazend druk
te hebben. Hij kwam met de ge
rechtsdokter en een secretaris, keek
even rond en zei toen op een toon,
die geen tegenspraak toeliet: „Zelf
moord uit levensmoeheid, waar
schijnlijk in een aanval van ver
standsverbijstering gepleegd. De dok
ter stemde in met die verklaring.
Mijn opmerkingen werden met een
médelijdend glimlachje aangehoord.
En ik, van mijn kant, wilde niet
aandringen; ten eerste omdat ik de
moordenaar geen aanleiding wilde
geven om op zijn hoede te zijn; ten
tweede, omdat ik, met het oog op
de kinderen, niet over de op mij ge-
pleegden aanslag wilde spreken. On
middellijk dacht ik, dat het beter
was mij tot u te wenden."
„Dus, mevrouw, kende u mijn ac
tiviteit?"
Binds lang. Door families, met
welke wij bevriend zijn en welke u
onschatbare diensten bewezen hebt
Voorts was ik overtuigd, dat het on
derzoek met veel tact en discretie
moet worden verricht, wil er enige
kans op ontdekking van de moorde
naar bestaan."
„Inderdaad. En daarom komt het
ons eigenlijk goed te pas, dat het
parket zich met een zo vluchtig on
derzoek en met de veronderstelling
zelfmoord heeft tevreden gesteld.
Toch begrijp ik die mensen niet.
Want het is zonneklaar, dat er moord
is gepleegd. De moordenaar is ook niet
spoorloos gekomen en gegaan. Hij
heeft zich tegen het zware klimop
van de buitenmuur opgewerkt en is
door het waarschijnlijk openstaande
venster der slaapkamer de vertrek
ken van de heer Kluge binnenge
drongen. De sporen zijn nog duide
lijk waar te nemen."
„Niet onmogelijk, want behalve in
de strengste wintermaanden stond
het altijd open, dag en nacht. Oom
Gottfried was buitengewoon gehard,
en koele, verse lucht was een behoef
te en een genot voor hem. Dus op
die plaats
„Overtuig u zelf, mevrouw. Zelfs
voor het oog van een leek hebben die
gebroken takken en de verdere spo
ren hun betekenis."
Toen Silas Hempel met mevrouw
Von Turnwald naar de eerste ver
dieping was teruggekeerd, hoorden
zij plotseling 'n oorverdovend rumoer
Gelach, geschreeuw, triomfkreten.
Een beeldschone jonge dame, die iets
in de hoog opgestoken hand houdt,
schiet buiten adem de hoek van de
gang om en komt in mevrouw Von
Turnwald's armen gevlogen. Achter
haar twee jonge mannen en een teer
blond meisje. Nog altijd geschreeuw
en gelach.'
„Houd ze vast! Vera heeft Erich's
portefeuille gestolen!"
„Vera, geef je buit zonder tegen
stribbelen af, anders.
„Er zijn minnebrieven in!" roept
het jonge meisje. „Wij willen ze le
zen!"
En de donkerblonde jonge man,
die mevrouw Von Turnwald's trek
ken draagt en dezelfde schone donke
re ogen heeft als zij poogt de porte
feuille af te nemen.
„Een gemene streek van Vera! Zij
heeft Erich's portefeuille gestolen!
Neem ze haar af, Mama."
„Neen, Mama, doet het niet, ik
moet ze werkelijk hebben...."
Twee diepblauwe kinderogen zjjn
smekend op het gezicht van mevrouw
Von Turnwald gericht. Deze doet
haar best om streng te kijken, duwt
het schone meisje van zich af, en zegt:
„Maar, kinderen, wat een uitgela
tenheid! Heel onbetamelijk, vooral
in een huis, waar pas iemand gestor
ven is. Heb je dan vergeten, dat wij
nauwelijks een paar dagen geleden
de goede oom Gottfried grafwaarts
hebben gedragen? Je moest je scha
men!"
(wordt vervol
