H Hartkloppingen in de stilte van de nacht Er knaagt een worm aan iedere appel Een Veens bedehuis van echt-Veense afkomst 'ïlvijacvit in Indonesië rtesië ZATERDAG 26 NOVEMBER 1949 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA I PRAATJES OP DE PASTORIE Een aanvallig meisje met TRANEN IN DE OGEN vermag tenminste als zij er geen gewoon te van maakt het mannelijk ge moed te vertederen, te vermurwen, te vermorzelen en te doen ver smelten. Gepantserde harten zijn er, misschien, tegen bestand. Wij niet. Anders wordt de stem ming, indien aan het huilen maar geen einde komt, de ene bui de an dere in hevigheid van neerslag over treft en de regenvlagen elkaar op volgen als op een herfstmiddag in een Hollandse polder. Tot onze spijt moeten we getuigen, dat het aanval lig dorpje Boerenburgerwetering ten tijde, clat de Raad-van-Drie bijeen zou komen, weg-zwom in tranen en dat het, met zijn plassen op de weg, zijn kwijlende kale bomen en zijn door-sopte, in het grauw verschiet weg-kwijnende weiden, er niet op zijn voordeligst uitzag De waterlan ders biggelden in kronkelpaadjes langs de ruiten van de pastorie en Eliza, de huishoudster, had argwa nend toegekeken, of de beide heren hun voeten wel veegden. Zij hadden het gedaan; Stupido onder veel „hè hèl's" en „binnen is beter dan bui ten", waarbij hij met zijn schoenen maaide als een kip op de mesthoop. ,,De wereld is en blijft een tranen dal" verkondigde deze genoege- lijke man als nieuwste diepzinnig heid, uit de diepte van een rookstoel. „Bij zulk mistroostig weer lijkt de wereld echt een ballings-oord voor de kinderen van Eva" peinsde pastoor in de stijl van de Salve Re- gina voort. Waarop de heer Nix een bitter-zoet glimlachje ontwikkelde, aangezien hij niet twijfelde aan het bestaan van Eva's in 't algemeen, maar wèl aan Eva in 't bizonder. de Eva namelijk, die zo happig op een bepaald soort appel was. „Een be spottelijk verhaaltje" vond hij „Goed voor de kinderkamer". „Daarin hebt u geen ongelijk" antwoordde pastoor, terwijl Stupido een hik gaf van verbazing. „Dit verhaal is alleen begrijpelijk voor degenen, die ernaar streven kinde ren van God te worden. Het ligt niet aan ons de communis'ten buiten het gezin van de kinderen Gods te duwen, maar ge zult moeten toege ven, dat men bezwaarlijk een kind kan worden, zonder een vader te heb ben". „Het is beter geen vader te heb ben" zei de heer Nix neerslach tig „dan een vader, die de wereld aan haar lot overlaat en de mensen laat krioelen in narigheid en ellen de. Als er werkelijk een „Onze Va der, die in de hemelen zijt" was, zou de wereld geen rampen en hongers nood kennen". Pastoor rees op uit zijn bureau stoel en ging voor het venster staan, vaagde de matglazen wasem van de ruit en keek naar builen: „Wat een weer! wat een weer!" mompelde hij „je kunt zelfs niet de boerde rij van Pietersen onderscheiden". Stupido en Nix zagen elkaar met vragende ogen en opgetrokken wenk brauwen aan. Het gedrag van de her der werd door beiden nogal zonder ling gevonden. „Als er zon was" mijmerde pas toor voor zijn kijkgaatje „zou het niet zo regenen. Maar de zon gaat schuil achter de wolken. Meent ge nu" vroeg"pastoor, terwijl hij zich omdraaide en de heer Nix aankeek „dat er geen zon meer is?" „Achter de wolken schijnt de zon!" galmde Stupido vóór zijn beurt „Anders zaten we in 't pikkedonker". „Er is ontzettend veel droefheid op aarde" zei pastoor, terwijl hij zich in zijn stoel terug liet vallen „maar ook veel goedheid, zware schaduw, maar ook veel licht. De aarde is een tranendal maar uit het feit, dat de tranen er droppelen als regen op een Hollandse herfst middag, nu maar te besluiten, dat er geen zon achter de wolken schijnt, is meer praten naar de ingeving van een teleurgesteld en wanhopig ge moed, dan naar de klare bewijzen van het gezond verstand. Het heelal van milliarden sterren, die met wis kunstige zekerheid hun banen trek ken in de oneindige leegte, schrijft het met reusachtige licht-reclames aan de nachtelijke hemel; het nietig ste plantje verraadt het in de ver nuftige groei van zijn onbegrepen wezen; de mens, die in de stilte van de.nachtrust de regelmaat voelt van zijn bloed-klokkend hart, schreeuwt het bijna uit: Ik heb mezelf niet ge maakt. Ik bèn gemaakt. Ik ben een schepsel. Hebt u in de eenzaamheid van de nacht wel eens aan uw hart gevoeld?" „De nacht is er om te slapen" bromde Stupido. „Nooit voelt de koninklijke mens zich een hulpelozer wicht" deed pastoor, of hij de opmerking niet had gehoord „dan als hij in het maje- stueuse zwijgen van de schepping het zuig- en perspompje van zijn hart aan het werk voelt, om hem in 't leven te houden". „Laat dat alles waar zijn" sprak de heer Nix dof, terwijl hij verstrooid de as van zijn sigaar niet in, maar naast de asbak tikte „daarmede is de ellende op deze wereld nog veel beroerder. Als er een wijze Schepper is en een goede Vader, waarom laat Hij de wereld dan in de steek? Waar om?" en dit laatste waarom gooi de hij met zulk een ongewone heftig heid uit, dat het leek op een uitda ging. „Omdat de wereld God in de steek heeft gelaten", zei pastoor, en liet af wezig een klodder as op zijn toog vallen „Straks hebt u een beetje gespot met het verhaal van Adam en Eva onder de appelboom. Dit simpele verhaal, waarin nog iets naschemert van de prille onschuld der eerste mensen, heeft Vondel „aller treur spelen treurspel" genoemd. Nauwe iijks geschapen als „beeld en gelijke nis" van zijn Schepper, is de mens in volslagen opstand gekomen en wilde hij niet een schepsel, maar een god zijn. „Als ge van deze appel eet" fluisterde de verleidende slang „zult ge aan God gelijk zijn". En zij aten. Door hun hoogmoed verloren zij de heerlijke gaven welke God hun had toegedacht en werden zij verne derd, onderhevig te zijn aan de ge wone wett.en der natuur". .Dat was niet erg snugger van Adam" vond Stupido, die zo ge boeid was door het gesprek, dat hij zijn brandende sigaar op het kleed liet tuimelen. ,Te snugger" antwoordde pas toor. „Aan dat verhaal van de ppel in de hof van Eden komt sinds dien geen einde meer. Er loopt door ieder mensenverstand een erfelijk streepje van die krankzinnige hoog moed en ieder mensenleven wordt bij tijd en wijle voor de keuze gesteld een trotse „God in het diepste van mijn gedachten" of een nederig schepsel te zijn. In .de vorige eeuw werd in Italië de zelfbewuste leuze uitgeroepen: Italia fara da se Ita lië kan het zélf wel doen". ,Het is op niet veel zaaks uitgelo pen" schimpte Stupido. „En zo vergaat het ieder mens, die. voor de keuze van Adam gesteld, de richting van de stamvader volgt. Hoog-begaafde geesten als b.v. Na poleon, Hitler en Stalin werden, in plaats van weldoeners, een ramp voor hun medemensen, omdat zij fier en zelfverzekerd wilden zetelen op de troon van God. Het communisme, al zou het, volgens de voorspelling, nog zulke „grote tekenen en wonderen verrichten, dat, als het mogelijk was. zelfs de uitverkoren zouden worden misleid", brengt ontzettend onheil over de mensheid, omdat het in vol slagen opstand is tegen God. De Heer schreef de psalmist zal hen be- lachen". Nix, die het hoofd op de armen ge stut, deze uiteenzetting als een zwij gende Karthuizer, had gevolgd, keek op en zei: „Ondanks uw betoog, dat de worm van de hoogmoed knaagt in het hart van ieder mens om eerlijk te zijn: ge hebt gelijk ondanks de treurige mogelijkheid, dat de mensen, omdat ze het toch zelf willen doen, aan hun eigen lotsvekiezing worden overgela ten, kan ik er niet toekomen te ge loven in een God als een goede Va der. De Goddelijke Geest is almach tig en, zegt men, oneindig goed en barmhartig. Waarom vloog een Da kota in de nacht te pletter en werden 26 onschuldige kindertjes levend ver brand, terwijl God in almacht en barmhartigheid het had kunnen ver hinderen?" „Tja" zei Stupido diepzinnig „dit is nu eenmaal het tranendal". „Wanneer de godloochenende pro paganda deze griezelige gebeurtenis had willen uitbuiten" veronder stelde de herder „had zij in het dagblad „De Waarheid" onder de foto van het wrak kunnen plaatsen: IS ER NOG EEN GOD? NEEN! Een Christen zal zich daardoor ech ter niet om de tuin laten leiden. Hij zal even wankelen in het aangezicht van dit lijdens-raadsel tot hij aan de muur van zijn kamer, ik wil niet zeg gen de oplossing, maar wel de balse mende verzoening van dit raadsel vindt. Hij zal dan vol vertrou wen in een oneindige wijsheid, waar bij vergeleken zijn wijsheid slechts domheid en wanbegrip is, de uitroep slaken: Mijn Heer en mijn God! wetend, dat God goéd is". „Van die kamer-muur snap ik niets" mompelde Stupido. Tot enig antwoord wees pastoor naar de wand boven het buffet. In de zich verdichtende schemering van de som - bere namiddag zagen zij de bleke ar men van een menselijk lichaam uit gespannen, het gedoomde hoofd hing slap op de borst. „Dat is God! Zo is God!" sprak pastoor. „Het Eeuwige Licht be zweek in de duisternis van martelend sterven om door Zijn nederigheid de straf van onze hoogmoed op zich te nemen. Wat Zijn oneindige recht vaardigheid eiste, wiste Hij-zelf door zijn oneindig liefdebetoon uit". „Maar daarmede is het lijden niet uit de wereld weggenomen" zei de heer Nix spits. „Het raadsel van het lijden wordt er niet geheel en al door opgelost" hernam de herder. „Nog minder dan een hond in staat is te begrijpen, wat zijn baas in een wijsgerig boek zit te lezen, nog minder is een mens bij machte Gods wijsheid en wil te doorgronden. Vele vragen blijven er. Maar uw voornaamste bezwaar, heer Nix, is opgelost. Want wie zou, ten aanschouwen van de gemartelde God, aan diens oneindige liefde en vader lijke goedheid durver twijfelen? Hij heeft zijn leven gegeven voor zijn kinderen". De heren stonden op. „Die hond zit me dwars" zei Stü- pido korzelig, terwijl zij in de vesti bule hun jas aanschoten. „Een mens heeft toch verstand". „Dat vond Adam ook" hielp pas toor een handje met jas en woord „en hij werd in het tranendal ge jaagd. Het regent nog steeds, heren!" Hoge bemiddeling bezorgde het een pauselijk altaar ROEIEN-STALLEN HEBBEN IN HET LAGELAND TIJDENS DE VERDRUKKING dikwijls de eer genoten tot schuilkerk te dienen en onder hun rieten dak Bethlehem herboren gezien. Er is geen oord zo vreemd of Christus heeft er in sacramentele verborgenheid zijn intrek genomen, maar in de Kerk-geschiedenis is nog nergens vermeld, dat Hij ooit onderdak heeft gevonden in een ontruimde en opgesierde inma kerij van augurken. Er zou voor Hem plaats geweest zijn in ieder huis en ieder hart van Roelofarendsveen. ook de herberg of café had Hem met open armen ontvangen. Om practische overwegingen van ruimte is de keuze gevallen op de inmakerij. welke, met de grootste welwillendheid afgestaan, dank zij aller toewijding is omgevormd tot een tijdelijk hei ligdom. INMAKERIJ TOT KERK VERMAAKT Op dit nieuwe Veense bedehuis van typisch Veense herkomst, zouden de dichtregels van het „Wilhelmus" ge schreven kunnen worden: „Na 't suur zal ick ontvangen Van Godt mijn Heer dat soet Waarnaar so doet verlangen Mijn vorstelyck ge- moet". Verlangd hebben èn de pas toor èn de parochianen van „O. L. Vrouw Presentatie" naar een eigen kapel. Maandag a.s. za] dat verlan gen in vervulling gaan, als de deken van Alphen de voorlopige kerk zal komen inwijden en pastoor Onel, her der van de „moeder-kerk" er de eer ste H. Mis zal opdragen. Met vorste lijk gemoed hebben de parochianen zich uitgesloofd om de hal van de inmakerij van de heer P. de Jong kerks te maken. Drie weken hebben zij, onder lei ding van de heer Van Amsterdam, hun vrije uren er aan besteed. Er is getimmerd en geschaafd, geverfd en geboend, er is gegeven en geofferd, geleend en gekocht; er is gepast en gemeten', geprakkizeerd en geïmpro viseerd en met rechtmatige vol doening en stille verbazing kunnen pastoor Ligthart en zijn parochianen Maandag hun kerk tonen. Er is geen kathedraal ooit waardig genoeg, maar in zo verre menselijke toewijding in staat is een Godshuis in te rich ten, is dit nieuwe bpdehuis waardig het Hoogwaardige te ontvangen. En van de kant der gelovigen be keken: het is zo'n prettig en wij zouden zeggen: hartelijk heiligdom, men is er zo huiselijk vereend en zo dicht bij het altaar, dat straks als de echte kerk zal zijn gebouwd zij misschien met tegenzin de hulpkerk verlaten en er altijd met heimwee aan blijven terugdenken. Wat niet in het vat gaat! Pastoor Ligthart onder wiens geleide wij de houten tempel bezoch ten ofschoon zéér ingenomen met wat tijdelijk tot stand is gebracht, hoopt toch in het komend jaar met de bouw van de vaste kerk te begin nen, welke op de daartoe reeds aangekochte grond langs het West einde meer in het middelpunt der uitgestrekte parochie zal zijn gele gen. Om in de stijl van de inmakerij te blijven: „wat in het vat ligt ver zuurt niet", maar pastoor Ligthart wenst van zijn plannen geen inma kerij te maken, en met de onmisbare en ook kwistig gegeven medewerking der parochianen, spoed achter de uit voering ervan te zetten. Dat de plan nen nog niet verwezenlijkt zijn. ligt nóch aan hem, nóch aan de parochia nen. Er zijn in de tegenwoordige tijd nu eenmaal van die omstandighe den aan allen, die van goede wil zijn". Voorlopig zullen de parochiahen gaarne genoegen willen nemen met de hulpkerk, welke met de titel O. L. Vrouw van Presentatie bedoeld is als een „O. L. Vrouw-ter-Nood". Ter wijl de parochianen ervan overtuigd zijn, dat hun herder al het mógelijke doet om hen te gerieven, zeide pas toor ons eveneens verzekerd te zijn van de goede wil der hem toever trouwden, in 't bizonder wat de ver deling der plaatsen over de gezin nen aangaat. Waar zo veel goede wil beiderzijds aanwezig is, zal deze moeilijkheid ook zonder .kaarten-be- deling ongetwijfeld op de meest pret tige wijze worden opgelost. Op de morgen der inwijding zal de kerk echter alleen toegankelijk zijn voor genodigden, maar morgen (Zondag) Ls de kapel, kerk of hoe men het het liefst noemen wil, tussen 2 en half 7 voor iedereen open om bezichtigd en, zelfs door zeer critisch aangeleg- den, bewonderd te worden. Onherkenbaar. Als niet de aandacht er op geves tigd was, zouden we. in de wit-ge- spante, door room-gele muren om sloten lichte ruimte nooit een tot vromer bestemming verheven in-* maakhal vermoed hebben. Zij schijnt onbedoeld, nooit een andere bedoeling te hebben gehad en ver schilt voor 't oog niet van een op zettelijk gebouwde hulpkerk. Maar de ambonen, zo ruim als wan - delgangen, aan weerszijden van het altaar, verbergen onder een deftige vermomming inmaak-kuipen en het beeld van St. Antonius troont op een gecamoufleerde norton-pomp, de sa cristie is met veel vernuft onder een afdak geschoven, evenals de biecht stoel en naast het plankier, waarop de banken zich rijen, ziet men de hevig-geboende ruw-betonnen vloer De moederkerk van Roelofarends veen, de Montfortanerkerk aan de Haagse Schouw, het Franciscaner college te Katwijk, de pastoor van Langendijk en wellicht vergeten wij anderen te noemen, schonken of leen - den de communie-bank, de knielban ken, de biechtstoel, de credens-tafel, er is een klokje op komst en mis schien nog een tweede, maar het mooiste en merkwaardigste is toch het altaar. Het pauselijk altaar Het is namens de H. Stoel, door de nternuntius met bemiddeling van de bisschop aan de nieuwe kerk te Roe lofarendsveen geschonken. Het ver kondigt ook openlijk zijn hoge af komst: aan de voorzijde voert het de pauselijke tiaar met de sleutels van St. Petrus. Het is namelijk het vroegere altaar van de internuntia- tuur te den Haag en door de pause lijke gezant namens Z. H. ter beschik king gesteld aan de „arme kerken van ons bisdom" en door mgr. Hui- bers aan Roelofarendsveen toegewe zen. Het is gesneden in een weelde rige nieuw-gothiek van houten kant en torentjes. Het middelste torentje heeft echter noodgedwongen de spits moeten buigen. O. L. Heer met de trekzaag. Het middelstuk omvat een kleurig relief van het Huisgezin te Nazareth. St. Jozef en het Kind Jezus zijn be zig met een trekzaag een boomstam metje door te zagen (waarbij deskun digen in het vak hun hoofd wel zul len schudden!). Maria staat er moe derlijk bij te kijken, met een spin rokken in de hand. Het is een gezel lig interieur, een bemoediging voor de bouwlustige en nijvere parochie en een luisterrijk voorbeeld voor de Veense meisjes, die zo prachtig para menten kunnen borduren. Te ener en te anderer zijde ont vouwen engelen banderollen met het opschrift, dat speciaal voor de jon gelui schijnt bestemd: „Descendit cum eis et venit Nazareth et erat subditus illis Hij ging met hen mee en kwam te Nazareth en Hij was hun onderdanig". Op de z.g. predella, aan de voor kant van de kaarsenbank, zijn me d.aillons geschilderd met de beeltenis sen van de H. Agnes. Thomas van Aquine, Willibrord en Petrus en Pau- lus, Bonifacius, Franciscus van Assi sië en Lidwina van Schiedam. Niet onvermeld mag blijven, dat bij de plaatsing van dit altaar de timmer lieden gebr. Sijp hun belangeloze me dewerking verleenden. Rechtmatige trots. De nieuwe parochie kan gerust trots zijn op dit, zowel om zijn vorige bestemming als om zijn uitvoering, zeer bizondere altaar, zoals zij ook zich beroemen mag op de eenvoudige maar smaakrijke kerk-sieraden en dc prachtige gewaden, door de kunst vaardige vingers van Veense vrou wen en meisjes gewrocht. Het is met zulk een jonge parochie als met een jong huishouden. Het meest-onont- beerlijke is er, maar er komt nog zo veel kijken! Enfin Roelofarends veen heeft het al zo goed begrepen, dat zij begrijpen wat wij willen zeg gen, maar overbodig vinden het te doen. Van Maandag af heeft pastoor Ligthart een nieuw adres: West einde 77. Foto: v. d. Horst. Stichting van de Arbeid en kosten levensonderhoud De Stichting van de Arbeid deelt ons het volgende mede: Door het uitstellen van de voorge nomen regeringsmaatregelen betref fende de huurverhoging, de verho ging van de personele- en de omzet1- belasting en de verlaging van de loon- en inkomstenbelasting richt het overleg zich thans in hoofdzaak op de gevolgen van de stijging van de kosten van levensonoderhoud. welke hoofdzakelijk door de devaluatie ver oorzaakt wordt. Zoals reeds is medegedeeld, heb ben het N.V.V.. de K.A.B. en het C.N.V. bij de Stichting van de Ar beid concrete compensatie-voorstel len ingediend. Deze voorstellen be vatten: 1. de bereidverklaring van de Ne derlandse arbeidersbeweging op constructieve wijze mede te werken aan het in evenwicht brengen van de betalingsbalans, het nastreven van volledige werkgelegenheid en het opvoe ren van de productie; 2. herziening van de Ionen, de kinderbijslag en de noodvoor ziening ouden van dagen per 1 Januari a.s. De werkgeversorganisaties hadden bijzondere waardering voor de in dit schrijven uitgedrukte bereidverkla ring van de Nederlandse arbeidersbe weging, op constructieve wijze mede te werken aan het in evenwicht bren gen van de betalingsbalans, het na streven van volledige werkgelegen heid en het opvoeren van de produc tie. Voor wat betreft de concrete voor stellen stellen de werkgeversleden van het stichtingsbestuur er prijs op daarover het oordeel van de rege ring te vernemen mede in verband met de subsidiepolitiek, alvorens tot een definitieve conclusie te komen. Het stichtingsbestuur besloot de voorstellen van de vakcentralen on middellijk ter kennis van de rege ring te brengen en haar te verzoe ken begin volgende week daarover een spoedbespreking te doen plaats hebben. De p. m. VAN DER LOUW. Tuinstraat 7, Boskoop, geboren 27 November 1926, viert zijn verjaardag in Indonesië. H. Th. DE WILDE, Da Costastraat 48, Leiden, sergeant, geboren 28 November 1925, viert zijn 2e verjaardag te Blora (Oost-Java). borrel wordt te duur PROTEST TEGEN DE ACCIJNS VERHOGING. Op een gistermiddag door de af deling Den Haag van „Hocres", de Ned. Kath. Bond van Hotel-, Café- en Restauranthouders en Slijters, gehouden vergadering, werden na een inleiding door de heer v. d. Voorde de P.B.O. en de accijnsver hoging besproken. De heer v. d. Voorde deelde o.a. mede, dat de accijns met 2,13 per liter zal worden verhoogd, waar door de prijs voor de bedrijven met ten minste 2,50 per liter omhoog zal gaan, hetgeen 13 a 14 cent per borrel betekent. Van de zijde der organisatie zal getracht worden de accijnsverhoging zo laag mogelijk te houden. Tot dat doel zal binnenkort een grote protestvergadering wor den belegd. Daarbij zal er o.a. op worden gewezen, dat een zo hoge accijns op het gedistilleerd niet al leen de rendabiliteit van de bedrij ven onmogelijk zal maken, doch ook de clandestiene fabricage sterk zal doen toenemen. GEEN TOELAGE VAN HET RIJK OM TE PROMOVEREN. Ongeveer tweehonderd vijftig M. O.-leraren hebben zich indertijd la ten inschrijven bij het ministerie van 0„ K. en W. om in aanmerking te komen op rijkskosten hun studie te voltooien en de promoveren. De be doeling van de minister was hierdoor het gemiddelde niveau van het lera rencorps omhoog te brengen. De toeloop is evenwel groter ge bleken dan werd verwacht. Gebleken is dat geen zes a zevenhonderddui zend gulden de kosten, die het Rijk bij deelneming van 250 mensen zou moeten dragen voor dit doel kan worden uitgetrokken. De gega digden zijn hiervan inmiddels op de hoogte gesteld. JAN BELT, Weipoortseweg 52, Zoeterwoude, viert 29 Nov. zijn 2e Ind. verjaardag te Semarang. MOENS* UITLEVERING KAN BELGIë NIET EISEN. De in Nederland geïnterneerde Vlaamse schrijver Wies Moens, die in België bij verstek werd veroor deeld wegens zijn bedrijvigheid als directeur van de Brusselse radio- omroep tijdens de Duitse bezetting, komt, naar „Het Laatste Nieuws" weet te melden, niet voor op de lijst van personen, wier uitlevering gevraagd is door de Belgische re gering. Artikel 6 van het Nederlands Belgische verdrag van 31 Mei 1889 betreffende de uitlevering van mis dadigers bepaalt, dat politieke mis drijven niet onder dit verdrag val len Na de bevrijding werd op 10 Juli 1946 voorgesteld de uitleve ringsverdragen te wijzigen en van toepassing te maken op politieke misdrijven, gepleegd in de tweede wereldoorlog. Frankrijk heeft deze wijziging aangenomen, doch Neder land niet. Onder deze omstandigheden' kan de Belgische regering, aldus „Het Laatste Nieuws", geen uitlevering van Wies Moens eisen. DE VOORLOPIGE TWEEDE KERK VAN ROELOFARENDSVEEN. S. Ligthart.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 5