„HOE STAAT HET NU TOCH MET DE
LEIDSE SPOORWEG-PLANNEN
Aan de Lage Morsweg
zullen 13 huizen verdwijnen
Ook aan het Staatsspoor wordt gewerkt
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1949
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 4
Een vraag, die vele Leidenaars zich stellen
W-aaxo-p. wij- zulten Hackten een antwamd te geiten
Vanonder de stakerige resten van de overkapping op het tweede perron, ziet het oude stationsgebouw er thans
zó uit, nu het eerste perron is weggebroken, om ruimte te maken voor de hulpsporen, waarop binnenkort de
treinen, vlak langs het gebouw zullen rijden.
FR IS GEEN LEIDENAAR MEER, die niet weet dat er nieuw station
komt en dat rondom de bouw daarvan een groots plan is geweven!
van wijzigingen in de toegangswegen van Leiden. Maar de finesses zijn
hem niet bekend, kunnen hem niet b ekend zijn, omdat het nieuws slechts
vaag en met kleine druppeltjes tege lijk via de pers doordruppelt. Hij ziet
slechts dat er momenteel gebroken wordt; het V.V.V.-huisje is verdwe
nen, het eerste perron verdwijnt en „Zomerzorg" gaat verdwijnen. Boven
dien weet de Leidenaar dat er gebou wd wordt; zowel aan het Staatsspoor
als bij de Rijnsburgerweg is men bezig. Maar het plan in z'n geheel is.
voor velen nog omgeven met een geheimzinnige waas.
Van deze waas willen wij met dit artikel iets wegnemen, alhoewel er
nog iets neveligs zal blijven hangen, om de doodeenvoudige reden dat niet
alle plannen tot en met bekend zijn, althans piet bekend gemaakt worden.
Maar aan de hand van hetgeen er reeds geschied is en binnenkort geschie
den gaat, plus de gegevens die ons ter beschikking staan, is er wel een
beeld te geven van wat er komen zal. Een duidelijker beeld dan wij enige
maanden geleden in een dergelijk artikel konden geven. Want het werk
gaat voort en voor de aandachtige toeschouwer wordt reeds het een en
ander duidelijk. Vooral als hij in de gelegenheid is geweest zoals wij
dat waren met ir. F. Schalij, de man die in Leiden de touwtjes in han
den heeft, in de directiekeet van de Ned. Spoorwegen, achter „Zomerzorg"
een sigaretje te roken en gebogen over kaarten en uitvoerings-teke-
ningen een tip van de geheimzinnige sluier ziet oplichten. Van hetgeen
er dan zichtbaar wordt, is niet alles duidelijk. Maar het is voldoende om,
althans in grote lijnen, dat gene te vermelden, wat hieronder komen gaat.
(Foto: „De Leidse Courant".)
HULPSPOREN
Laat ons beginnen bij het belang
rijkste: het station. Reizigers heb
ben reeds lang gezien hoe de houten
loopbrug en een fietsenloods zijn
weggebroken. De rest van het ge
bouw blijft voorlopig staan, totdat
het nieuwe station dat dwars
over de huidige Stationsweg gepro
jecteerd is gereed zal zijn. „Want,
en daar houden we steeds rekening
mee, de reizigers moeten ten alle
tijden zo goed mogelijk geholpen
kunnen worden," zegt ir. Schalij, al
moet hij er aan toevoegen dat begrip
en medewerking van het publiek
noodzakelijk zijn.
Desalniettemin zal een deel van
het oude gebouw, aan de kant van
dé huidige overweg, binnenkort ge
sloopt worden, n.l. de bagageloods
en het daarboven liggende huis.
Want op deze plaats moeten perso
nen- en bagagetunnels naar de per
rons en naar de achter in/uitgang
komen. Begin Maart 1950 zal boven
dit deel van het gebouw de slopers
hamer zwaaien.
Maar voordat het zo ver is, moet
eerst de hulpbaan, bestaande uit
twee sporen, worden aangelegd. De
ze zal komen te liggen tussen de
huidige spoorbomen en „Zomerzorg"
in. Reeds is een stel rails (met de
kruising van de tramrails er in)
verplaatst. De ander zal half Decem
ber volgen, waartoe het verkeer,
evenals enkele weken geleden,
weer een nacht geheel zal worden
afgesloten.
„IJs en weder dienende" zal half
Januari 1950 over de huisporen ge
reden kunnen worden. Dit betekent
dat de treinen van en naar Amster
dam vlak langs het oude stations
gebouw komen te lopen, op de
plaats waar tot voor kort het eerste
£ezetö-
VAN ONS BLAD
die zich voor de Leidse spoor
wegplannen interesseren, worden
aangeraden deze pagina zorgvul
dig te bewaren. De uitvoering
van het gehele plan vergt vijf
jaar. Wij zullen er dus nog vaak
op terug komen, waarbij het
uiteraard onmogelijk zal zjjn tel
kens in herhalingen te vervallen.
Voor een goed begrijpen van vol
gende artikelen zal deze pagina
als „naslag" goede diensten kun
nen bewijzen.
perron lag.
Is dit alles eenmaal zo ver, dan
kan begonnen worden met de op
hoging van de Westelijke helft der
spoorbaan. Zoals bekend moet de
baan over een lengte van bijna vier
kilometer (vanaf even voorbij „De
Vink" tot aan de Warmonder Lee)
vier meter worden opgehoogd, tot
5 Yi -f N.A.P. Dit ophogen zal ge
schieden in twee fasen, n.l. ten noor
den en ten zuiden van de Haarlem
mervaart. Binnenkort zal de gun
ning plaats hebben, waarna spoedig
begonnen kan worden met de zand-
aanvoer voor het noordelijk deel,
dat onafhankelijk van de rest is, om
dat het een geheel nieuwe baan zal
worden.
Mei 1951 moet de hoge baan klaar
zijn, waarna nog een half jaar nodig
zal zijn voor de electrificatie en het
in orde brengen van het seinwezen,
zodat omstreeks Jan. 1952 de trein
over de verhoogde baan zal rijden.
Met dien verstande echter, dat de
verhoogde baan dan nog slechts een
beperkte breedte zal hebben, groot
genoeg voor twee sporen. De baan
zal pas over de gehele breedte ver
hoogd kunnen worden, als de hulp
sporen waarover we zojuist schre
ven weer opgeheven zijn, omdat
de treinen dan over de smalle ver
hoogde baan kunnen rijden. Het
oude stationsgebouw zal dan geheel
afgebroken moeten zijn.
TUNNELPAN
De werkzaam
heden zijn in volle
gang.
Binnenkort begint
men aan het
ophogen
van de spoorbaan,
waaronder zes
tunnels gebouwd
zullen worden.
Verschillende
huizen moeten
daarom verdwijnen
Als wij boven schrijven dat de
verhoogde baan (zij het nog niet
over de gehele breedte) in Mei 1951
klaar moet zijn, betekent dit dat dan
ook de tunnels, althans gedeeltelijk,
gereed moeten zijn. In Mei a.s. hoopt
men met de bouw te beginnen.
GEEN TUNNEL BIJ „DE VINK".
De bewoners van de Rijndijk (tus
sen „De Vink" en het Haagsche
Schouw) onder Voorschoten, had
den eigenlijk een flauwe hoop dat
bij deze grote spoorwegplannen ook
gedacht zou zijn aan de overgang bij
„De Vink". Het is immers bekend
dat de spoorbomen over deze belang
rijke weg om de haverklap dicht zijn
en een grote belemmering vormen
voor het verkeer.
Misschien is dit plan in de binnen
kamers van de N.S. te Utrecht ook
wel besproken, maar de uitvoering
er van zou betekenen dat er een
tunnel moest komen, wat tot gevc;
zou hebben dat de spoorbaan nog
minstens twee kilometer langer ver
hoogd zou moeten worden, n.l. tol
voorbij „Ter Wadding". De kosten
zouden dan echter al te hoog wor
den.
Weliswaar bestaat bij de Spoor
wegen de wensdroom om te zijner
tijd alle spoorwegovergangen op te
heffen, doch dit is nog zulke vage
toekomstmuziek uit een heel, heel
verre toekomst. Voorlopig zullen de
Rijndijkbewoners en met hen vele
anderen het met de spoorbomen
moeten blijven stellen. En blijven
mopperen
Ook elders moet gesloopt worden
ZOALS WE ELDERS SCHREVEN, zullen in verband met het bou
wen van een tunnel aan de Lage Morsweg enkele huizen moeten
verdwijnen. Dat zijn de nummers 2, 4, 6, 8, 10 (dus vijf huizen) aan de
Lage Morsweg en bovendien acht huizen in de hierachter gelegen Hert
zogstraat, n.l. de gehele linkerzijde (vijf huizen) en drie huizen aan de
rechterkant. De bewoners hebben reeds aanzegging gekregen, dat zij eind
Februari 1950 hun huizen zullen moeten verlaten. De zeven andere wo
ningen aan de rechterzijde van de Hertzogstraat zullen later worden af
gebroken terwijl de twee daarvoor staande huizen (Lage Morsweg 12 en
14) kunnen blijven staan.
Dit is nodig voor het ophogen van
de spoorbaan. Waarschijnlijk zullen
de bewoners hun huizen tegen Mei
1950 moeten verlaten.
Montage-woningen
geven armslag
Vanzelfsprekend dat het Gemeen
telijk Huisvestingsbureau zorg zal
dragen dat deze door de tunnel
„verdreven" mensen elders onder
dak zullen krijgen. Naar alle waar
schijnlijkheid zal voor deze bewo
ners woongelegenheid gevonden
worden door middel van de 120
montage-woningen, die thans aan de
Lage Morsweg verrijzen en over en
kele maanden gereed zullen zijn.
„Dit betekent niet", vertelde wet
houder A. J. Jongeleen ons nadruk
kelijk, „dat dat al deze mensen in
die nieuwe huizen ondergebracht
zullen worden. Verschillende facto
ren spelen hierbij een rol. Maar de
ze nieuwe montagewoningen geven
ons armslag om voor die mensen té
zorgen."
Bovendien zullen zoals reeds
lang aangekondigd drie huizen in
het Terweepark moeten verdwijnen.
OMGEVING VAN HAVERZAK
LAAN HEEFT GEEN HAAST.
Wat betreft de 80 woningen in de
omgeving van de Haverzaklaan, die
in de toekomst zullen moeten plaats
maken voor de het nieuwe stations
plan, zij medegedeeld dat de bewo
ners hun huizen voorlopig nog niet
behoeven te verlaten. Het feit dat
daar twee nood-fietsenloodsen ge
plaatst zijn, welke pas kunnen ver
dwijnen als het nieuwe stationsge
bouw er staat (Jan.. 1952) wijst
er op dat deze huizen nog zeker
twee jaar blijven staan. T.z.t. zal de
gemeente ook voor deze mensen an
dere woonruimte beschikbaar moe
ten stellen.
Voor de bouw van de tunnel bij de
Pesthuislaan zullen 7 huizen aan de
Morssingel, tussen de Pesthuislaan
en de Heinsiusstraat, eveneens moe-
wielrijders, trams en snelverkeer
(voor beide richtingen apart).
Aan de Maredijk komt de vijfde.
Dit wordt een tunnel met vier ko
kers van 25 meter lengte. Aanvan
kelijk zouden er ook tuhnels komen
over de Haarlemmerweg en de Haar
lemmertrekvaart, doch beide zullen,
mét die over de Maredijk, tot één
„kunstwerk" worden gecombineerd.
Ter gelegenheid van een persconfe
rentie, door ir. A. Plomp in Utrecht
gehouden, wezen we reeds op Maan-
25 Juli 1.1. op dit grote plan. De
Haarlemmertrekvaart zal over ,een
lengte van 300 meter worden ver
legd, 8 meter in de richting van de
Maredijk. Het afgesneden gedeelte
zal gedeeltelijk worden gedempt,
doch er blijft een communicatie met
de z.g.n. „Stinksloot". Ook de Haar
lemmerweg zal in deze richting wor
den omgelegd. Door de bouw van de
ze grote gecombineerde tunnel zal
een belangrijk deel van het verkeer
uit Oegstgeest de stad kunnen berei
ken, zonder langs het nieuwe station
te rijden, Hiervoor is echter nodig
dat de Maredijk, die dan een zeer
belangrijke verkeersweg wordt, zal
worden verbreed. Dit is echter een
kwestie die de Gemeente aangaat en
nog niet in de Raad is behandeld.
De zesde tunnel tenslotte, met een j Dit zijn de huizen aan de Lage Morsweg en in de Hertzog straat, welke over enkele maanden zullen verdwijnen,
lengte -doorsnede van 30 meter, zal gezien vóór de spoorbaan op de Hoge Morsweg, dus aan de achterkant, wat een niet gebruikelijke, maar in dit
toegang geven tot de Broekweg.
geval wel overzichtelijke wijze van fotograferen is.
Grote goederenloods nadert haar voltooiïng
EiecttitficatLe Meiden—Atp.he.ri moet
O-et. 1950 g-eleed %.ij,n
Bnnsbeton; de zijde aan de school, waarvoor het kam
kant van de Rijn- en Schie- toortje van de fa. Perquin
Naast de werkzaamheden
rondom het station, dient
de aandacht ook uit te
gaan naar het Staatsspoor.
Want ook daar wordt ge
werkt. Niet alleen is er
een nieuw seinhuis verre
zen aan de Haagweg, ook
de goederenloods achter
het nieuwe deel van de
Ambachtsschool nadert
haar voltooiïng en gelijke
tred daarmede houdt de
nieuwe los- en laadweg.
Men kan de werkzaam
heden aan het Staatsspoor
het best in twee delen on
derscheiden: de concentra
tie van het goederen-ver
voer en de electrificatie van
i de lijn raar Alphen. Rond-
Vanzelfsprekend zullen in ver- om de2e twee nlannen
band met het ophogen van de spoor- i
baan over bijna vier kilometer, ver- I
schillende spoorwegovergangen in
het gedrang komen. We schreven er j
reeds eerder over dat onder deze j
verhoogde baan zes tunnels gepro-
jecteerd zijn. De eerste komt bij het
Blokhuis van de N.S., aan de Hoge
Morsweg (tussen Wernink en de La
ge Morsweg-overgang) ten behoeve
van de aldaar aan te leggen „Gor-
delweg". De kokers zullen een leng
te hebben van 13 meter.
De tweede tunnel wordt gebouwd
ongeveer op de plaats waar thans de
spoorwegovergang naar de Lage
Morsweg is, bestaande uit drie ko
kers van 16 meter lengte. Daartoe
zullen verschillende huizen aan de
Lage Morsweg worden afgebroken.
Nummer drie zal toegang verle
nen tot de Pesthuislaan, krijgt vier
kokers van 66 meter lengte en sluit
aan op een nieuw aan te leggen weg
langs het Legermuseum naar de
rijksweg AmsterdamDen Haag.
De vierde is die aan de Rijnsbur
gerweg, waarvan de kokers 64 meter
lang zullen zijn. Er komen hier af
zonderlijke kokers voor voetgangers,
Wij schreven er al eens
eerder over dat bij de nieu
we stationsplannen het ge
hele goederen-vervoer naar
liet Staatsspoor gediri
geerd zou worden. Hier
voor was het echter nodig,
dat de goederen-opslag-
ruimte vergroot moest wor
den, temeer daar de be
staande loods moet worden
afgebroken, in verband met
de verplaatsing van de lijn
naar Alphen. Daarom is
men enkele maanden gele
den begonnen met het op
trekken van een reusachti
ge goederenloods. waar
van de stalen spanten uit
kade wordt geheel van
glas en aan de andere zij
kant zijn over de gehele
lengte omhoog-schuivende
deuren aangebracht, nodig
voor het laden en lossen.
Deze loods is 153 meter
lang en 22 meter
waarbij dan nog 6 meter
luifel aan de westzijde ge
rekend moet worden. Bin
nen komt een groot per
ron. bestemd voor de op
slag van goederen, en een
dubbel spoor zal zorgep
voor de aanvoer per trein.
Tegen de achterzijde is
een douaneloods gebouwd.
moest verdwijnen, op de
Haagweg uitkomen. Deze
weg is thans echter nog
niet over de gehele breedte
aangelegd, omdat gewacht
moet worden op het ver
plaatsen van de lijn naar
breed, Alphen. Pas als de oude
lijn is opgebroken, kan de
weg op de juiste breedte
worden gebracht- Langs
deze weg hebben drie ko
lenhandelaren nieuwe op
slagruimten gekregen.
FLECTRIFICATIE.
Reeds lang bestond de
welke, evenals 30 meter behoefte om de lijn naar
Het nieuwe seinhuis aan de Haagweg, waarin de spoor
bomen bediend zullen worden en dat spoedig in
gebruik genomen wordt.
(Foto: „De Leidse Courant".)
van de grote loods.
December klaar moet zijn.
omdat dan begonnen wordt
met het afbreken van de
oude loods. De gehe^ loods
moet k'aar zijn. alvorens
de goederenloods bii het
station buiten geb"uik kan
komen, om afgebroken te
worden.
Vóór deze goederenloods
wordt een goederenkantoor
gebouwd, waarvan de fun
deringen reeds zijn gelegd.
Men hoopt dit kantoor in
April a s. gereed te hebben.
In deze nieuwe loods zal
als nieuw snufje worden
aangelegd een z.g.n. „ta
blet-spoor", dat is een stel
rails, waarop vijf platte
wagens zullen rijden, waar
van de laadvloer kan wor
den afgeschoven op spe
ciaal daarvoor bestemde
auto's. Goederen, die ver
spreid in de loods zijn on
geslagen. worden op de
laadvloer geladen en daar
na met vloer en al. via de
platte wagens, op de auto
geschoven. Een practische
en tijdbesparende wijze van
opladen!
Langs de loods is een
nieuwe los- en laadweg
aangelegd. Deze zal 21
Alphen te electrificeren.
Dit p^n valt thans samen
mei de andere wijzigingen
on het Staatsspoor. Dè
nieuwe baan komt te lig
gen waar thans de oude
los- en laadweg is. In Fe
bruari a.s- willen de
Spoorwegen over de nieu
we baan rijden, welke voor
dien op de oude wordt
aangesloten.
De treinen blijven echter
on enkel spoor rijden, ook
als de baan geëlectrifi-
ceerd is, waarmede men
op 1 October 1950 gereed
hoopt te zijn. De palen
langs de spoorbaan zijn
reeds gesteld; het is nu
nog een kwestie van dra
den trekken.
Een en ander bracht mee
dat er twee nieuwe sein
huizen gebouwd moesten
worden, vóór- en achter
aan het emplacement. Op
1 Dec. a.s. moeten beide
gereed zijn. om spoedig
daarna in gebruik te wor
den genomen. Vanuit het
voorste seinhuis zullen
ook de spoorbomen aan
de Haagweg bediend wor
den, zodat het houten hok
je kan worden afgebro
ken.
(Foto: „De Leidse Courant".)
ten verdwijnen, evenals de daarach
ter gelegen huizen aan de ene zijde
van de Heinsiusstraat, welke laatste
huizen echter practisch alle onbe
woond zijn, wegens ernstige bescha
digingen tijdens het bombardement
in 1944.
Twintig huizen van de nog be
trekkelijk nieuwe Trans vaalbuurt
moesten aanvankelijk ook worden
afgebroken voor de verhoging van
de spoorbaan, wegens de bocht die
de baan daar maakt. Gelukkig heeft
men hier een andere oplossing voor
gevonden, zodat afbraak niet nodig
zal zijn.
Alle criticasters
één jaar voorzitter!
Wethouder A. J. Jongeleen
was zo vriendelijk ons even op
zijn bureau te ontvangen, om ons
iets te vertellen over het hui
zen-probleem, in zoverre dit te
maken heeft met de spoorweg
plannen, dus de afbraak van ver
schillende huizen, waarover wij
elders op deze pagina schrijven.
Vanzelfsprekend kwam daarbij
de huizennood ter sprake en de
moeilijkheden, die bij het al of
niet toewijzen van woningen zich
voordoen, iets wat nogal aan cri-
tie k onderhevig is.
„Ik versta gezonde critiek", al
dus de wethouder, „maar soms
zou je hels worden over de op
merkingen, die sommige criticas
ters maken, zonder dat zij van de
zaken voldoende op de hoogte
zijn. Ik wil die mensen toewen
sen dat zij allemaal op hun beurt
eens een jaar voorzitter zouden
zijn van het Gemeentelijk Huis
vestingsbureau. Ze zouden gauw
van hun critiek genezen zijn!".
Momenteel werken aan dit „mil-
lioenen-plan" c.a. 170 arbeiders. Als
het ophogen van de spoorbaan een
maal gaat beginnen, wordt dit aan
tal nog weer belangrijk uitgebreid,
afgezien nog van de werkmensen,
die door particuliere firma's zullen
worden ingezet.
