MOOR
BETER
BONT MAN
en rolen
UIT DE OMGEVING
Gemeentebedrijven Katwijk
©e
LAATSTE BERICHTEN
Wilt U iets weten?
L E I D S E S3 HUTSPOT
Monumentenzorg verricht opgravingen
binnen de rotonde van „Den Burcht"
MAANDAG 31 OCTOBER 1949 DE LEIDSE COURANT EERSTE BLAD PAGINA 3
L IN fiWÉ O N B BREESTRAAT 173
„VLIEGENDE BRIEVEN'' IN
LEIDEN.
Voordrachts-avond van de M. C. der
dekenale parochie.
Men schrijft ons,
Kct was een z-ter gced initiatief,
dat de besturen vran cit Jongeman
nen en Meisjes M C. dei Dekenale
Parochie genomen hadden, om het
louter geestelijke var de M. C. eens
op te fleuren met -eis, dat buiten de
kerk ligt. Daartoe werd er in het
zaaltje van de Mara Gijzensteeg een
kunst-voordrachtavond gegeven.
Dat de besturen zich bij het kie
zen van een voordracht hebben laten
leiden door de pure realiteit van het
ogenblik, blijkt wel uit het feit, dat
zij voor hun leden „Vliegende Brie
ven" een stuk hard leven van de
Nederlandse soldaat in Indonesië
door een eminent gezelschap liet
opvoeren.
Dit stuk „Vliegend Brieven"
geschreven door de luitenant Ton
Schilling en uitgevoerd door Bien
Nout, Cees Griffioen, Tilly v. d. Werff
en Ans Verbeek, is gericht aan de
moeders de vaders, verloofden,
vrienden en aan allen, die met nart
en gemoed meeleven met onze man
nen in Indonesië.
Indonesië, het land niet alleen van
palmen, cocosnoten, thee, rubber, ta
bak enzmaar ook het land, waar
de -Nederlandse soldaat vecht met
een leven, dat harde werkelijkheid en
diepe emoties kent; het and, waar
kameraadschap en vertrouwen hoog
tij vieren, waar moedige offers ge
bracht wordesn om twee volken, die
ver in afstand van elkaar leven dich
ter tot elkaar te brengen!
Dit alles brengt de voordracht
„Vliegende Brieven" scherp naar vo
ren, waarin een soldaat blind gesla
gen is door een landmijn en dan gaat
piekeren over thuis, over zijn kame
raden, over moeder, die niet in staat
is hem te helpen en te troosten, om
dat zij ver weg, in Nederland, is. Hij
denkt daaraan, omdat zij vroeger,
toen hij „broekje" was, ook hielp en
troostte, wanneer die andere jon
gens hem gep'aagd hadden. En allen
hebben zij zo'n moeder.
Hij vecht niet alleen met zichzelf,
maar ook met de dingen, die voor de
Indonesiërs adat en voor hem vreemd
en onbegrijpelijk zijn; dingen, die
een conflict in hem veroorzaken, dat
soms hard en meedogenloos is: het
conflict Oost-West!
Maar dan die kameraadschap en
offervaardigheid van je eigen man-
nen, wanneer je gewond bent. Dit is
pure naastenliefde: je ligt gewond,
kan niets doen en je kookt, omdat
die anderen, de marconist, de hos-
piks, de chauffeurs, piloten én dok
toren zich rot sjouwen om jouw le
ven te redden. Zij zijn allen Neder
landse soldaten, die o£> hun linker
mouw het leeuwtje hebben met
daaronder: je maintiendrai ik zal
handhaven, en zij doen het, want het i
is plicht!
Deze voordracht, uitstekend naar
voren gebracht door Cees Griffioen
en Bien Nout is bedoeld om het
thuisfront te laten weten hoe harte
lijk de kameraadschap daar is, hoe
groot de offers en hoe kranig onze
jongens zijn. Wat het Nederlandse
volk nodig heeft is begrip voor deze
mannen, die daar een mooi, doch
inspannend werk verrichten onder
de hete tropenzon, die dat land, van
ons gescheiden door vier oceanen,
zo rijk maakt. Begrip, wanneer zij
weer eens heimwee krijgen naar dit
land, dat zich uitstrekt van Sabang
tot Mevanke; begrip, wanneer zij
verlangen naar dit volk, dat zij lief
hebben, omdat het onschuldig is.
Het geheel werd geillustreerd met
(muzikale medewerking van Tilly van
der Werff, die technisch goed en met
innerlijke beleving passende liederen
zong, daarbij geaccompagneerd door
de pianiste Ans Verbeek.
Weggebruikers,
Denkt toch wat meer,
Om het Kind in 't verkeer!
Sedert een week is Rijks Monu
mentenzorg- binnen de rotonde van
„Den Burcht" bezig opgravingen te
verrichten. Nog steeds is er in oud
heidkundige kringen een onzeker
heid over de historie van dit bouw
werk en over hetgeen wat zich
daarin eventueel bevonden zou heb
ben. In de loop der eeuwen zijn er
verschillende onderzoekingen ver
richt, het laatst door dr. Holwerda
in 1923, doch bijzondere vondsten
zijn toen niet gedaan. Thans is men
opnieuw begonnen, in de hoop iets
definitiefs te ontdekken.
Men is begonnen een gat te gra
ven langs de rotonde, om te zien
hoe diep de fundering gelegen is.
Eveneens werd de beroemde put
voor een deel uitgegraven, waarbij
aan de steensoort geconstateerd is
dat deze put gelijk met de rotonde
werd gebouwd.
Belangrijker is echter dat er iets
gevonden zou zijn dat mogelijk enig
licht kan werpen op de nog nooit
opgeloste vraag of er vroeger be
paalde vluchtgangen tussen „Den
Burcht" en mogelijk de Hoogstraat
bestonden. Vlak teeen de muur, aan
de zijde van de Vismarkt, stootten
de gravers al vrij spoedig op een
gewelf, dat vermoedelijk uit de 12e
eei'w dateert. Verdere uitgravingen
zullen moeten aanwijzen of hier in-
SCHOOLWEDSTRIJDEN IN DE
„OVERDEKTE"
Vanmorgen zijn in de „Overdekte"
de school wedstrijden begonnen. Ge
zwommen werd 25 m schoolslag en
4 x 25 m estafette schoolslag.
De eerste uitslagen zijn: 1. Zuid-
singel I 346,3, 2. Driftstraat 361,5, 3.
Maresingel 373,3, 4. Medusastraat
374,8, 5. Aalmarkt 377,7, 6. Chr. Opl.
sc hool Noordeinde 386,4, 7. Kemstraat
395.3, 8. Langebrug B. 418, 9. Chr.
Opl.sch. Hoge Mors 456,9, 10. Dui-
venbodestraat 488,4, 11. Lusthoflaan
502.4, 12. Javastraat 525,7, 13. Cro-
nesteinkade 537,5, 14. Leidse Hout-
school 537,6.
De wedstrijden worden morgen
voortgezet resp. voor de middelbare
scholen (van 912) en Donderdag
voor de kath. scholen (van 91).
Maandag, 31 October.
Mogen we weer eens beginnen op
deze zonnige Maandag met een pret
tig bericht? Tijdens de kerkdienst in
de Hooglandse kerk, gistermorgen
gehouden ter herdenking van de
Kerkhervorming, moet ds. D. J. Vos-
sers gezegd hebben: „Indien er een
journalist van ,,De Leidse Courant"
aanwezig is, kan hij z'n blocnote ge
voeglijk weer in z'n zak steken, aan
gezien ik niet van plan ben te
spreken over Rome. Ik zal het slechts
hebben over de kernwaarde van de
Reformatie.
Indien dit bericht van onze zegsman
juist is, wat wij niet konden contro
leren, daar er geen verslaggever van
ons aanwezig was, vinden wij dat
ds. Vossers zeer verstandig heeft ge
daan!
Maar goed, er is ander nieuws. Zo
b.v. dat de Kolenhandel van de fa.
Sybrand Zeilstra, Kloksteeg 5, op
Vrijdag 4 Nov. zijn vijftigjarig be
staan zal herdenken. Een gouden
feest dus van het zwarte goud. Wij
feliciteren de firma van harte en ho
pen op die middag in „Den Burcht"
aanwezig te zijn. Want dat is er van
4 tot 5.30 uur recptie.
En nieuws vinden wij ook dat een
18-jarige Leidse juffrouw, luisterend
naar de letters A. J. S., Zaterdagmid
dag ging winkelen. Want de andere
dag zou het Zondag zijn en dan wil
een mens toch graag netjes gekleed
zijn, nietwaar? Enfin, die juffrouw
ging winkelen en stapte bij C. en A.
binnen. Daar zag ze zo'n droom van
een japonnetje hangen, dat ze be
slist wilde hebben. Nu is dat over het
algemeen niet zo moeilijk. Maar het
wordt wel lastig als men geen geld
bij zich heeft, althans geen geld wil
besteden. Even keek die juffrouw
snel om zich heen en toen een, twee
drie het japonnetje in haar tas. Maar
ach arm, onzichtbare ogen hadden
het misdrijf gezien en de juffrouw
werd door de politie meegenomen.
Gisteren heeft ze niet in een nieuw
japonnetje gewandeld
Van geheel andere aard en veel
prettiger is het bericht dat de nestor
van de Leidse boekverkopers, de
heer A. M. van Zwicht, vandaag 80
jaar wordt. In 1903 vestigde deze nog
krasse boekhandelaar zich in zijn
winkel aan de Bfëestraat en verzorg
de meer dan vijf en twintig jaar lang
het plaatsbespreken voor de Schouw
burg. Over 4 jar zal de zaak vijftig
jaar bestaan en dat hoopt de jarige
natuurlijk nog even kras als nu mee
te mogen maken. Ja, dat hopen wij
ook.
Het Friese Studentengezelschap
„Libertatis" te Leiden organiseert op
5 en 6 Nov. a.s. in Noordwijk een
weekend voor de Federaties van
Friese Studenten-verenigingen, ofte
wel voor de* „Federasje fan fryske
studinteforienings". Ja, zo noemen
die Friezen dat. Pater Halvard Hette-
ma O.F.M. zal dan in „Die Ossewa"
spreken over „Hoe ziet een katholiek
de Friese actie". De Utrechtse heer
S. F. v. d. Burg zal de vraag voor
leggen: „Hoe staan we er anno 1949
derdaad van een belangrijke vondst
gesproken zal kunnen worden. Voor
alsnog bestaat hieromtrent geen ze
kerheid, zodat wij dit alles met
voorbehoud mededelen.
Tussen de bomen in is bovendien
een vierkante kuil gegraven, waarbij
voorzichtig laag na laag wordt afge
schept. Mogelijk zouden hieronder
funderingen te voorschijn kunnen
komen, die er op zouden wijzen dat
weleer binnen de rotonde een ste
nen gebouwtie heeft gestaan. Zoals
bekend, heeft gravin Ada van Hol
land, toen in 1203 haaf de troon door
haar oom Willem I werd betwist,
noodgedwongen op de Burcht ver
blijf gehouden. Heeft zij gewoond in
een houten gebouw of was er een
stenen kasteeltje? Vragen, waar nog
geen antwoord opgegeven is, doch
de ernst waarmede thans de opgra
vingen worden verricht, zouden mo
gelijk een oplossing kunnen geven.
Ook zijn reeds enkele scherven ge
vonden.
Nogmaals: wij delen dit alles me
de onder voorbehoud. De onderzoe
kers hullen zich in een geheimzinnig
stilzwijgen en pas wanneer een op
zienbarende vondst definitief vast
staat, dan wel wanneer het onder
zoek geheel is geëindigd, zal men
iets nauwkeurigs over de resultaten
kunnen vernemen.
CONFERENTIES VOOR
NIET-KATHOLIEKEN
Vanavond om 8 uur zal de Z.E.
Pater Wijnand Sluys O.F.M. zijn 3e
Conferentie houden voor niet-katho-
lieken in de St. Leonarduskerk a. d.
Haag weg. Hij zal spreken over Gods
Openbaring: „God Zelf heeft Zijn
Wil bekend gemaakt aan de mens
heid". Het kerk-zangkoor zal deze
bijeenkomst weer met stichtende
zang opluisteren. Het biechthoren in
de St. Leonarduskerk begint half 4
en eindigt vóór de conferentie.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Antonius Maria z. van A.
M. Thorn en A. J. Vinkestijn; Gerrit
z. van G. de Mol en G. Jonker; Syl
via d. van F. Blickman en N. Bal.
voor?". En ds. C. P. Hoekema uit
Haarlem zal Zondag 6 Nov. in Lei
den in het Fries een kerkdienst lei
den.
Toen we het zojuist hadden over
de heer Van Zwicht, hadden we
eigenlijk direct moeten vertellen, dai
we vandaag nog een verjaardag vie
ren. Want de hoofdredacteur van het
„Zeeuws Dagblad", de heer R. Zui-
dema, te Goes, bereikte vandaag de
leeftijd der sterken, d.w.z. hij werd
zeventig jaar. Waarom wij dit ver
melden? Wel, die heer Zuidema is
vroeger hoofdredacteur geweest van
„De Nieuwe Leidsche Courant", in
de jaren toen dat blad nog bij ons,
bij „De Leidse Courant" werd ge
drukt. Bovendien was de jarige lid
van de Leidse Gemeenteraad. Onze
gelukwensen aan deze zeventigjarige
collega! We zouden vandaag in Goes
geweest willen zijn. Om dat feest te
vieren, ziet u.
Maar we moesten in Leiden blij
ven, want er was nieuws aan de
winkel en daar moeten we bij zijn
Anders zouden onze lezers vandaag
niet weten dat er Zaterdagavond al
weer een schoorsteenbrandje was.
Deze keer in de Alexanderstraat, bij
de familie W. J. M. De Brandweer
kwam aanrollen om die schoorsteen
te vegen. Want dat hadden de bewo
ners vergeten. Vandaar dat ze in de
ellende zaten.
Wij vinden Donderdag 3 November
een uitermate geschikte'dag voor de
najaarsvergadering van de K.A.B.
En daarom geloven wij dat er hon
derden leden op die avond om 8 uur
naar het St. Antonius Clubhuis zul
len komen. „Maar wat heb ik in
's Herennaam aan al die verslagen?",
verzuchtte vanmorgen een der leden.
Troost u. mijne heren, er wordt een
gevarieerd filmprogramma afge
draaid en dat verzoet veel. Trouwens,
die verslagen zijn helemaal niet saai.
Kom dus gerust en laat vooral uw
echtgenoten of verloofden niet thuis.
Want die horen er ook bij.
Plet schijnt dat de openluchtten
toonstelling „Ceramiek en bloem
schikken in oude tijden", door potte-
bakker Marcel Keezer bij de molen
„De Valk" gehouden, veel belang
stelling trekt. De openstelling wordt
daarom verlengd. Woensdag en Don
derdagmiddag wordt er bovendien
een praatje over dat onderwerp ge
houden. En thee geschonken.
Een massa katholieke scholieren
hebben zich Zaterdagmiddag, na de
krant gelezen te hebben, afgevraagd
hoe of het mogelijk is om op 31 Nov.
a.s. schoolzwemAvedstrijden te hou
den. Neen, dat is niet mogelijk, want
die datum bestaat niet. Het moest
4 November zijn, dus a.s. Donderdag,
in „De Overdekte".
En nu een applausje voor de be
kende Leidse showband „The Lucky
Strikes". Die bestaat binnenkort
twee jaar! Dat vinden wij de moeite
waard om eens flink te vieren. De
heren Molkenboer c.s. denken daar
ook zo over. En gaan daarom? op 11
en 12 December a.s. een muzikale
show geven, waar iedereen stijl van
achterover zal slaan! En het mooiste
is nog, dat de opbrengst voor het
Kath. Thuisfront bestemd is. We
hebben er zo'n idee van dat die Klok
van Arnemuiden op die avonden
weer eens behoorlijk zal luiden. Om
over die vissende vissers van Capri
maar niet te spreken. En over die
Samba's helemaal maar te zwijgen.
Dat moet „knal" worden.
't Zit zeker in de lucht, want er is
nog meer muzikaal nieuws. Het Re
sidentie-orkest zal nl. a.s. Donderdag
het tweede abonnementsconcert ge
ven, met als hoofdschotel een van de
symphonische gedichten van de on
langs overleden componist Richard
Straus „Ein Heldenleben" heet dat
gedicht. Als hors d'oeuvre zal de
Hongaarse violiste Elise Cserfalvi
optreden. En de rest van het uitge
breide menu zullen onze muzikale le
zers in het programma kunnen ver
nemen.
Zaterdag viel de 20-jarige A. M. J.
uit de Waldeck Pyrmondstraat, bij
oefeningen in de gymnastiekzaal in
de St. Ursulasteeg, uit de ringen, met
het hoofd op de vloer. Met een her
senschudding werd het slachtoffer
door de E.H.D. naar huis gebracht.
En a.s. Zaterdag is het weer feest
in de grote Stadsgehoorzaal, waar
een „Grote Bonte Eensgezindheids
avond" wordt gegeven. Dat doet de
Buurtvereniging „Eensgezindheid",
met De Donelli's. Eddv Schuier, de
Two Anja's en John Boelee. Om acht
uur gaat het beginnen.
Ja, we vinden het eigenlijk een
beetje „zo-zo" om het volgende be
richt de wereld in te sturen. Maar
ach, waarom ook niet. Zaterdag
avond om half tien werd ergens aan
een bovenhuis in de Formosastraat
eebeld. De 17-jarige juffrouw C. J.
Z. trok aan het touw van de voor
deur, gleed uit en ging hólderdebol-
2000 MILITAIREN OP WEG NAAR
HUIS.
Zondag is de „Volendam" met
2000 repatriërende militairen van de
7 December-divisie naar Nederland
vertrokken.
der de trap af, precies met het on
derste deel van haar rug over alle
treden heen. De E.H.D. constateerde
een pijnlijk z.enfin U weet wek
Maar het was niet heel erg. De juf
frouw is rustig thuis gebleven.
Ondertussen vierde de Buurtver
eniging „Rodou Vreewijk" in de
grote zaal van „Den Burcht" het
jaarfeest, met een toneelavond. Met
veel succes werd „Het Gouden Kalf"
ten tonele gevoerd. En als we onze
zegsman mogen geloven, heeft mevr.
Harteveld als „dienstbode" wel een
bijzonder aandeel in het succes ge
had. Na afloop was er nog een
dansje na.
De Killima Hawaiians vieren hun
derde lustrum. Om dit vijftienjarig
bestaan meer luister bij te zetten
kwam dit bekende gezelschap gister
avond naar Leiden, waar het een
stampvolle Stadsgehoorzaal vond.
Ted Valerio en Coos Speenhof zorg
den voor de rest.
En de R.K.. dames- en herengymn.-
ver. „Groen Wit" hield een algemene
ledenvergadering, waar de heren voor
het eerst tegenwoordig waren. Kap.
J. Franse werd als nieuwe G.A. har
telijk verwelkomd. Met vaart werd
een nieuw bestuur als volgt samenge
steld: voorzitter de heer P. Meers
hoek, 2e voorzitster mej. W. Krol, se
cretaresse mej. M. de Haas, 2e secre-
tarns de heer A .Mathot, penning
meester de heer J. Vinkenstein, 2e
penningmeesteresse mej. H. Boogers.
En de leden moeten er beslist aan
denken dat morgen (Allerheiligen)
geen les gegeven zal worden.
Nu kan het morgen vriezen zo hard
het wil, we koken morgen geen Huts
pot. Want ook voor Stadskok is het
Zondag. Tot Woensdag dus.
STADSKOK.
OEGSTGEEST
„Christus-Koning". Dit was het
motto waaronder Kerkwerve Zon
dagmiddag al zijn vooraanstaande
parochianen en leidinggevende per
soonlijkheden op godsdienstig, intel
lectueel en onderwijsgebied, op so
ciaal en K.A.-terrein in de kerk had
samengeroepen. Dr. A. A. Olierook
gaf in heldere en gloedvolle bewoor
dingen een principiële uiteenzetting
van de Koningsrechten van Jezus
Christus. Spr. bouwde zijn rede op
de tekst: „Mij is alle macht gegeven,
in de hemel en op de aarde", en be
toogde dat de neiging van het „be
schaafde" Westen om zich van God
al te keren op de duur noodlottig
zal blijken; we moeten naar een so
ciale rechtvaardigheid in de lijn der
encyclieken. De bijeenkomst werd
gesloten met het „Christus Vineit"
een Te Deum en tenslotte „Aan U,
o Koning der Eeuwen".
Geboren: Evelien d. van C. J. C.
Goedkoop en V. James. Henricus Er-
nestus Gerardus Maria z. van H. A.
J M. van Woerden en A. G. M. Wa
lenkamp. Johanna Petronella Anto-
nette d. van J.- Rodenburg en H. G.
Blok. Reinier Franciscus Leendert z.
van J. F. van Kampenhout en G. Boe-
zaard. Florentius Volkert z. van J. W.
Buschman en G. A. Vink.
Ondertrouwd: J. W. Jongman
en Elena Mikalauskaite J. C. Mulder
22 j. en C. H. Wolkers 25j.
Getrouwd: Hendrik Hortensius en
Suzanna de Gelder. Albertus van
Egmond en A. J. Glasbergen. J. J.
Buijs en A. G. C. A. Seijen ten
Hoorn.
De speruren zijn bepaald:
van 115 Nov. van 5.408.40 nam.
van 1630 Nov- van 5.108.40 nam.
de maand Dec. van 4.409.10 nam.
van 115 Jan. van 5.108.40 nam.
van 1631 Jan. van 5.40—8.40 nam.
Katwijk a. Zee, 31 Oct. 1949. 3316
Dt Dirécteur
J A. BLOM.
VOORSCHOTEN
R.K. E.H.B.O. Alhier is opge
richt een R.K. E.H.B.O. als onderafd.
van het Wit-Gele Kruis, afd. Voor
schoten. Het voorlopig bestuur heeft
de arts F. J. M. Tonino, bereid ge
vonden de leiding van de cursus op
zich te nemen. De eerste les zal wor
den gegeven op Woensdag 2 Novem
ber a.s. des avonds om 8 uur in hui
ze „Sancta Maria" (Graalhuis) Leid-
seweg 117. Reeds gaven zich een
twintigtal cursisten op. Gegadigden
kunnen zich vervoegen bij mej. A.
v. d. Burg, Leidseweg 24, mevr. Soe-
ters, W. de Zwijgerlaan 40 en de
heer G. Niersman, Bijdorpstraat 28.
P. v. d. A. In de ledenvergade
ring van de P. v. d. A. vormde de
wethoudersverkiezing een punt van
bespreking. Voorzitter O. R. I. Vi-
veen heeft de houding van de
raadsfractie uiteengezet en verde
digd. Mevr Romijn-Oostveen zette
nogmaals uiteen, waarom vóói de
verkiezingen door haar een verkla
ring in de raad werd afgelegd, waar
in duidelijk is uitgekomen, dat de
P. v. d. A. uit „politiek fatsoen" niet
is ingegaan op de voorstellen van an
dere fracties en daarom heeft mee
gewerkt aan de verkiezing van een
R.K. en een Prot. Chr. wethouder.
Tot bestuurslid werd gekozen dr. P.
S. Pels, die de plaats inneemt van
de heer Oostergo, die wegens tijd
gebrek heeft bedankt.
Militaire voorbereidingen
aan de Duitse kust
De Duitse kust aan de Baltische
Zee is op het ogenblik het toneel van
een geweldige activiteit. De havens
zijn hersteld en de vaargeulen uitge
baggerd, afdelingen van de „Volks-
politie" bewaken de belangrijkste
punten; de scheepswerven hebben de
bouw hervat van koopvaardijsche
pen, die in record-tempo kunnen om
gebouwd worden tot oorlogsschepen.
De berichten over deze voorbereidin
gen, die in de Zweedse hoofdstad
binnenkomen, verwekken eenparig
de indruk, dat de U.S.S.R. de Duitse
kust aan de Batlische Zee wil inrich
ten tot een basis voor mogelijke
agressie tegen Lübeck en Kiel.
Op het eiland Rügen zijn de oude
badinstellingen van de vroegere na-
tionaal-socialistische organisatie
Kraft durch Freude" tot kazernes
omgebouwd en herbergen thans
4.500 leden van de „Votkspolitie".
In Warnemünde (Mecklenburg)
worden in een zeer hoog tempo be
langrijke hersteliingswerkzaamheden
aan de haven uitgevoerd. Het getal
arbeiders op de scheepswerven van
de stad is in de laatste maanden aan
gegroeid van 370 tot 1500. De vaar
geulen, die naar de haven leiden,
zijn uitgebaggerd tot een diepte van
10 meter. Een droogdok, dat sche
pen van 15.000 ton kan bevatten, i§ in
opbouw, ter wijl de bouw van twee
andere droogdokken voorbereid
wordt.
Het schiereiland Wustrow, bij War-
namünde, is door de militaire Sov
jet-autoriteiten omgebouwd tot een
lucht- en zeebasis. De bewoners wor
den overgebracht naar vluchtelingen
kampen bij Weimar, Schwerin en
Gustrow.
In Penemünde worden de proef
stations van de V2 hersteld. De
streek, waar deze proefst.aions zijn
gevestigd, is tot verboden zóne ver
klaard.
De scheepswerven van Stralsund
produceren aan de lopende band klei-
®e toestand
ut Slettin
De Sovjet-Rusissche diplomatie
doet alle moeite om de positie van
haar nieuw gestichte Oost-Duitse
satellietstaat zoveel mogelijk te con
solideren. Van zeer veel belang was
uiteraard de erkenning van de „Vrije
Duitse Republiek" door de Poolse
buurman, dié met de nieuwe staat de
langste grenslijn gemeen heeft en
bovendien als bufferstaat tussen
Duitsland en de Sovjet-Unie moet
fungeren. Hier komt nog bij, dat de
Duits-Poolse grens zoals bekend
door de Oder-Neisse Linie wordt ge
vormd, die door de Polen eigenmach
tig en zelfs tegen de oorspronkelijke
bedoelingen van de Sovjet-Unie in
werd opgeëist. Deze grens, die een
groot stuk zuiver Duits gebied van
Breslau tot Stettin van Duitsland
heeft afgescheiden, wordt door vrij
wel alle Duitsers en heus niet alleen
door deze als een groot onrecht aan
gevoeld; zij werd dan ook nooit door
de Westelijke mogendheden goed
gekeurd. De erkenning van deze
Oder-Neisse Linie was echter de
prijs, die de Oost-Duitse S.E.D. heeft
moeten betalen voor de aan de Oost-
Duitse zóne verleende schijn-souve-
reiniteit. Tot grote verontwaardi
ging van de christelijke en niet-so-
cialistische bevolking van Oost-
Duitsland hebben zich bij deze er
kenning der Oder-Neiss linie ook de
leiders der C.D.U. en L.D.P., zoals
Gtto Nuschke en Prof. Kastner, aan
gesloten.
Nadat de onschendbaarheid van de
tegenwoordige Oder-Neisse grens
door de Oost-Duitse kopstukken tij
dens de communistische „vredes"-
demonstratie op 2 October j.l. plech
tig was uitgesproken en door de re
gering Grotewohl bij haar eerste re
geringsverklaring ten overvloede was
herhaald, stond aan de erkenning
van de Sovjet-Duitse republiek door
de Poolse regering niets meer in de
weg. Sindsdien hebben de regering
Cyrankiewicz en Grotewohl diplo
matieke vertegenwoordigingen uit
gewisseld. Chef der Duitse missie in
Warschau wordt Friedrich Wolf, die
tijdens de oorlog in Moskou verbleef
en hier lid was van de communisti
sche sectie in het nationale comité
„Freies Deutschland".
Intussen is de toestand van de
Duitse bevolking in de grote steden
aan de andere kant van de Oder-
Neisse linie allesbehalve rooskleurig.
In de oude Duitse havenstad Stettin
bijvoorbeeld, die nu Szczecin heet en
voor de oorlog 300.000 iwoners telde,
leven thans circa 100.000 mensen. Dit
zijn Polen, die door hun regering in
deze stad zijn neergezet. Als men de
slachtoffers der bom hardementen,
die Stettin hebben geteisterd, in min
dering brengt, blijkt, dat er ruim
250.000 Duitsers door de Polen uit
de stad zijn verdreven. Ofschoon de
Poolse burgemeester van de stad
Szczecin, Zaremba, zich er op be
roemd, dat de stad onder Pools be
heer is gekomen en haar middel
eeuwse traditie van vrije Hanzestad
weer gaat hervatten, is hiervan bij
een bezoek aan Stettin nog niet veel
te zien. Het puin is weliswaar voor
het grootste gedeelte al opgeruimd,
maar de binnenstad lijkt nog steeds'
ne moderne visserssloepen, die zijn
uitgerust met een speciale radio en
een bemanning hebben van 16 kop
pen. Deze sloepen met een dieselmo
tor van, de firma Wolf van Buckau
bij Maagdenburg kunnen gemakke
lijk tot mijnenveger worden omge
bouwd. De technici en de arbeiders
van de bouwwerken van Stralsund
zijn allen overtuigde communisten.
Zij verblijven in speciale kwartie-
De haven van Sassnitz is het toneel
van geweldige werken. De vaargeu
len zijn uitgebaggerd en hun diepte
is aanzienlijk toegenomen. Grote
oorlogsschepen kunnen thans tot in
de haven komen.
UNCI VOORSTEL OVER
NIEUW-GUINEA.
De Unci heeft over de kwestie
Nieuw-Guinea Zaterdag j.l. een be
middelingsvoorstel ingediend, aldus
verneemt de speciale correspondent
van het A.N.P. Dit voorstel houdt
in, dat de beslissing inzake Nieuw-
Guinea voor één jaar zal worden
uitgesteld. Gedurende dit jaar zal
dan verder over de status van
Nieuw-Gumea kunnen worden on
derhandeld. Bij de a.s. souvereini-
teitsoverdracht aan Indonesië zou
dan Nieuw-Guinea worden uitgezon
derd.
Naar verluidt zou de Nederlandse
delegatie het Unci-voorstei aan
vaardbaar achten, terwijl de Repu
blikeinse delegatie hedenmorgen in
plenaire vergadering het voorstel in
overweging heeft genomen evenals
de B.F.O.
Er zouden, volgens politieke waar
nemers,, figuren in de BFO zijn,die
op matiging binnen de BFO hebben
aangedrongen.
Hedenmorgen heeft een gemeen
schappelijke zitting van de delegaties
van republiek en BFO plaats gehad.
De centrale commissie zal heden
middag opnieuw het vraagstuk be
spreken.
op een stenen woestenij. Het beroem
de centrale kerkhof is met de grond
gelijk gemaakt en doet nu dienst als
kermisterrein. De kapel is verbouwd
tot bierlokaal. Daarentegen is op de
grote vroegere „Arndtplatz"' aan de
„Falkenwalder Strasse" een Sovjet-
Russisch heldenkerkhof verrezen.
Terwijl aan het herstel van de woon
huizen nog bitter weinig is geschied,
zijn de openbare gebouwen en de
amusementsbedrijven, bars en biosco
pen reeds allen herbouwd. Er zijn er
zelfs meer dan voorheen. Voor de
rest is de aandacht van het Poolse
stadbestuur geheel gericht op het
herstel van de haven. Overal in Stet
tin ziet men aanplakbiljetten, die de
bevolking opwekken hieraan mede
te werken. Burgemeester Zaremba
en de Poolse regering dromen er van,
van Szczecin de meest belangrijke
transito-haven van Midden-Europa
te maken.
In schrille tegenstelling tot het ele
gante leven in de door de oorlog ge
spaarde buitenwijken van Oderstad,
waar zich de nieuwe Poolse bevol
king heeft gevestigd, staat het leven
:n de nauwe havenwijken rechts van
oe rivier, of beter gezegd op de twee
eilanden Lastadie en Silberwiese, die
c'oor de Oder en haar zijrivier de
Parnitz worden gevormd. In de oude
verwaarloosde huizen aan weerszij
den van de vroegere „Grüne Graben"
een kanaal tussen de twee eilanden,
huist de rest van de Duitse bevol
king. Ongeveer 5000 man zijn hier
met vrouw en kind in een soort
ghetto bijeengebracht. Zij worden
hier geduld om als arbeidsslaven
voor de moeilijkste en gevaarlijkste
werkzaamheden, bij de opruiming
van het puin en het oorlogstuig, als
mede bij de aanleg van de nieuwe
haven te worden gebruikt. Met de
bevolking van de eigenlijke stad
links van de Oder mogen zij geen
enkel contact onderhouden. Verder
moeten zy zich zelf verzorgen en
ontvangen voor hun arbeid een
„loon" van 2 a 4000 zloty per maand,
al naar gelang van hun arbeidspres-
tatieè. Wat deze lonen waard zijn
begrijpt men, als men weet, dat een
eenvoudige soepkip hier 1000 zloty
kost en een paar kinderschoentjes
6000 zloty. Toch zouden deze Duit
sers, die als civiele gevangenen wor
den behandeld, tot geen prijs hun
vaderstad willen verlaten. Zij heb
ben zich in hun ghetto, zo goed en
zc kwaad als het gaat, trachten in
te richten. De grotendeels verwoeste
St. Gertrudiskerk op het eiland La-
siadie hebben zij met bescheiden
middelen weer weten te herstellen
en houden hier onder leiding van
pastoor Felgenhauer, die in hun mid
den is gebleven, hun godsdienstoefe
ningen. Ook een geneesheer, de
oude Sanitarerat Dr. Kaiser, deelt
het lot der gevangenen en zorgt voor
hun lichamelijk welzijn. Zo vormen
deze Duitsers, eenzaam achtergeble
ven in de woelige branding van de
Slavische en bolsjewistische storm
loop, een kleine gemeenschap. Niet
echter op een verloren post; daarvan
zijn zij in hun hart rotsvast over
tuigd.
Betreffende pandoerspel: Miser-
Ouvert gaat niet boven pandoer.
Op zoek naar vluchtgangen en funderingen
DUITSERS IN HET „GHETTO"
uciAoudinq, Oost-Duitsland
tuiA.cn r\
