S)e Frankrijk niet langer stuurloos Legercommando is verre van gerust Mevr. Rajk ook gearresteerd Begin November gaat Hatta terug Belgische Senaat aanvaardt plebisciet Inzake terugkeer van koning Leopold Air France toestel vermist De R.T.C. werkt koortsachtig Bidault vormt Frans kabinet Een ruime meerderheid in Nat. Vergadering KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" VRIJDAG 28 OCTOBER 1949 41ate JAARGANGNo. 11823 Directeur: C. AL VAN HAMERS VELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs i 0.32 p. w., i 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 Advert-i 15 ct. p. m.m. Teleloontjes 11.50 Het Tsjecho- slowaakse Episcopaat UIT enkele beschouwingen in de pers zou de lezer de conclusie kunnen trekken, dat de Tsjechoslo- waakse bisschoppen het inzake het principiële vraagstuk van Kerk en Staat met de communistische macht hebbers op een accoordje hebben ge gooid. I Dat is onwaar. Waar is, dat het Episcopaat zich eerst heeft verzet tegen de dwang van de Staat, waarbij van de geestelijk heid werd geëist een eed van trouw af te leggen. Waar is, dat nu het Episcoaat aan die eis heeft toegegeven. Maar met het constateren van deze twee feiten constateert men nog niet de hele waarheid. Hoe en waarom hebben de bis schoppen na overweging van alle feitelijke omstandigheden ten slotte aan de geestelijken toegestaan, de verlangde eed te doen? Hoe? De geestelijken mogen de eed van trouw afleggen, maar zullen nooit mogen handelen „in strijd met de wetten van God en van Kerk en met de natuurlijke rechten van de mens". Dit is de restrictie, het voorbehoud, wat bij die eed wordt gemaakt. Een restrictie, waarbij het recht van de Kerk volkomen wordt gehand haafd tegenover de macht van de Staat! En waarom hebben de bisschoppen aan de geestelijkheid het verlof ge geven, die eed te doen? Alleszins verklaarbaar is het oor spronkelijke verzet van de bisschop pen tegen een eis van de Staat, waar van de bedoeling nu juist niet wijst op een welwillende, een waardige, een passende houding tegenover de Kerk; Maar alleszins verklaarbaar is het óók, dat de steeds dreigender houding van de Staat tegenover de geestelijkheid, die de verlangde eed niet wilde afleggen, het Episcopaat zeer bezorgd maakte voor de mo gelijkheid, het openbaar godsdienstig leven te kunnen handhaven; angstig voor het gevaar, dat duizenden priesters in de gevangenis zouden worden gezet en aldus grote delen van het volk zouden worden beroofd van godsdienstige leiding en pries terlijke hulp. Doch: die eed van trouw betreft toch niet alleen het vaderland, maar ook het politiek regiem? Inderdaad! De Kerk staat buiten alle politiek, als zodanig; voor de Kerk zijn alle politieke stelsels, als zodanig, ge lijk. Maar en dit wordt er in de eed bijgevoegd de trouw aan het regiem wordt gezworen, voor zo lang en inzoverre dit regiem „niet in strijd komt met de wetten van God en van de Kerk en met de natuurlijke rech ten van de mens". Als wij het zo beschouwen- en zo moét het worden beschouwd dan begrijpen we het jongste besluit van het Tsjechoslo waakse Episcopaat. VON PAULUS KONDIGT ZIJN TERUGKEER AAN. Veldmaarschalk Friedrich von Pau- lus, de bij Stalingrand gevangen ge nomen Duitse legercommandant heeft zijn familie laten weten, dat hij verwacht eind December uit Rus land thuis te komen. Acht Duitse generaals die onlangs in Göttingen in de Britse zone zijn aangekomen, heb ben verklaard, dat een groot Russisch krijgsgevangenenkamp voor gene raals bij Moskou segloten wordt. Von Paulus schrijft verder, dat hij gezond en wel is en een goede behan deling heeft gehad. FRANCO THUIS. Een nationale feestdag is gisteren in Spanje uitgeroepen, toen Franco per vliegtuig van zijn bezoek aan Portugal terugkeerde. Scholen en kantoren hadden vrij en Madrid was feestelijk versierd. Franco werd op het vliegveld van Madrid verwel komd door geheel zijn kabinet. Na de overdracht der souvereiniteit rVE TROEPEN van de Koninklijke derlands Indische leger in Indo teneinde het hoofd te kunnen bieden gevolg van de overdracht van de s Deze maatregelen behelzen o.a. het t gen en een samentrekking van de t en Sumatra. Het legercommando he rig op de hoogte gesteld van de ge na de overdracht zal opleveren. „Onze soldaten willen weten" Aldus heeft een zeer hooggeplaat ste Nederlandse militaire autoriteit aan Reuter meegedeeld. Over het geen er zal moeten gebeuren met de Koninklijke landmacht en het Ko ninklijke Nederlands Indische leger en wat betreft hun militaire en poli tieke positie na de overdracht van de souvereiniteit, is volgens de zegs man een voot geen tweeërlei uitleg vatbare beslissing dringend noodza kelijk. Onze soldaten willen weten, hoelang ze nog in Indonesië zullen blijven, hoe de overdracht van de militaire bevelvoering zal geschie den en welk gedeelte van de uit rusting en het materieel aan het le ger van de nieuwe staat zal worden overgedragen. De belangrijkste taak van de Nederlandse troepen na de overdracht zal zijn het beschermen van leven en eigendommen van de Europeanen en daarvoor kan alleen worden ingestaan in de steden, waar onze troepen een voldoende sterkte hebben. De meeste van deze vragen heb ben, zo ging de zegsman verder, ver moedelijk wel de aandacht van de 'militaire commissie van de Ronde Tafelconferentie. Maar in het alge meen gesproken lijkt het er op, dat men in de Republiek alleen belang stelling heeft voor de overdracht van de souvereiniteit en geen oog heeft voor haar ernstige consequenties in militair opzicht. Bij de onderhande lingen op politiek niveau heeft men blijkbaar het militaire aspect veron achtzaamd. Een spoedige verduidelijking van de situatie in militair opzicht zou de bestaande vrees in dit opzicht ver minderen. De wijze waarop in India 'd overdracht van 't gezag heeft plaats gehad, achtte de zegsman geen object Naar Rus'and gebracht Volgens vluchtelingen, die in We nen uit Hongarije zijn aangekomen, is mevrouw Rajk, de weduwe van de vroegere' Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken met haar zoontje gearresteerd en met onbekende be stemming naar Rusland gezonden. Rajk en twee andere vooraanstaan de Hongaarse communisten zijn, zo als bekend, op 15 October geëxecu teerd. Mevrouw Rajk was vroeger de presidente van de Hongaarse com munistische vrouwenunie. Volgens vluchtelingen is Rajk plotseling in ongenade gevallen, omdat de politie ke politie ontdekte, dat hij met een groep vrienden voorbereidingen trof om naar het Westen te vliegen. Rajk nam dit besluit toen zijn groep, de Nationale Communisten, in de strijd om de macht door de extreme com munisten onder leiding van Rakosi waren verslagen. landmacht en het Koninklijk Ne- nesië worden thans hergroepeerd, aan iedere situatie, welke zich als ouvereiniteit zou kunnen voordoen, erugtrekken van afgelegen afdelin- roepen in een groot deel van Java eft de Nederlandse regering uitvoe- varen, die de toestand in Indonesië van vergelijking. Immers het Britse leger had het gezags apparaat over gedragen aan goed georganiseerde en gedisciplineerde eenheden, waarin een aanzienlijk aantal Britse officie ren werkzaam bleven en die onder bevel stonden van Britse generaals. De T.N.I. staat echter afwijzend te gen Nederlandse advisering en heeft noch de geoefendheid, noch de tucht, welke de Nederlandse strijd krachten hebben. GEEN OFFICIEEL GEZAG Naar aanleiding van bovenstaand bericht, verneemt Reuter in voor aanstaande Nederlandse politieke kringen uit Den Haag nog het vol gende: Enige verklaring over de toekom stige positie van de Nederlandse troe pen en de toekomtigse vorming van het Indonesische leger heeft geen officieel gezag en loopt vooruit op het resultaat van de huidige bespre kingen ter Ronde Tafelconferentie. Over de uitlating, dat de taak van de Nederlandse troepen na de over dracht van de souvereiniteit zal zijn het beschermen van het leven en eigendommen, verklaarde men, dat dit hun taak zou zijn alleen in de pe riode, onmiddellijk na de overdracht, en niet hun blijvende taak, zoals door de verklaring te Batavia de indruk was gewekt. De Nederlandse autoriteiten, zo werd tenslotte gezegd, zijn geheel op de hoogte van de militaire toestand en hebben al deze aangelegenheden volkomen in beschouwing genomen Ie politieke en militaire commis sies van de conferentie. Op het eind van de eerste week van November zal de republikeinse minister-president en leider van de republikeinse delegatie op de Ronde- Tafelconferentie, de heer Hatta, naar Indonesië vertrekken. Hij zal over Egypte reizen, waar hij zijn reis voor korte tijd zal onderbreken. In de tweede week van November ver wacht hij in Indonesië terug te zijn. Een bezoek aan Birma, dat aanvan kelijk in het voornemen lag, moest hij laten vervallen. Dit deelde de heer Hatta gisteren mee in een interview. Hij vertelde verder, dat na de bekrachtiging van de overeenkomsten der Ronde-Tafel conferentie de parlementen der deel staten bijeen zullen komen om over leg te plegen over de keuze van de eerste president van de Republiek der Ver. Staten van Inoonesië. Deze zal dan in overleg met vertegenwoor digers der deelgebieden kabinetsfor mateurs aanwijzen. De souvereini- teitsoverdracht zal in elk geval vóór 30 December geschieden. Hij zei, dat de onderhandelingen zich steeds kenmerken door een vriendschappelijke sfeer, ook als de standpunten soms diametraal tegen over elkaar staan. ,Er bestaat be grip", aldus de republikeinse pre mier „voor wederzijdse moeilijkhe den en zienswijzen". SALZBURGER MARIONETTEN THEATER KOMT NAAR NEDER LAND Het Salzburger Marionet ten-theater. de grote attractie van de Salzburger Festspiele, zal onder auspiciën van de N.V. Internationale Concertdirectie Ernst Krauss een groot tournée door Nederland ken. Op het programma staan o.m. opera's van Mozart, Anna Pavlona, de stervende zwaan.Mozart aan het spinet. OLIEWINNING IN INDONESIë Duizenden Nederlanders en Indo- nesiers werken in de olieraffinade rijen van de Bataafse Petroleum Maatschappij, de Standaard Vacuum Petroleum Maatschappij en de Nieuw-Guinea Petroleum Mij. samen om in de vraag naar olie tegemoet te komen. De Indonesische olieproduc ten bedraagt 10% van de wereld productie. Van grote betekenis is het regelmatig controleren van de vlieg- pijpleidingen van de boorterreinen naar de raffinaderijen. Op Sumatra geschiedt dit met het vliegtuig van de SVPM, dat „Air station wagon" is gedoopt. Plet is een zeer klein toe stel, waarin óp geringe hoogte over de pijp leidingen kan worden gevlo gen. ZUIVERING ONDER NOORSE COMMUNISTEN. Woensdag is een zuivering begon nen van de Noorse communistische partijbureaux van „Trotskyisten, bourgeois-nationalisten, en Titoisti- sche elementen". Uitgesloten is o.a, de voormalige secretaris-generaal van de partij generaal Peder Furuboth. aldus meldt het communistische blad „Friheten". Een aantal jonge communisten drong Woensdagmiddag de bureaux van de partij, van het communistische blad „Fruheten" en van de commu nistische jeugdorganisatie te Oslo binnen, aldus meldt het socialistisch blad „Arbeiderbladet", en zette alle door hen ongewenst genoemde func tionarissen op straat, o.a. de vice- voorzitter van de partij Roald Hal- vorsen. Reeds lang was men in politieke kringen bekend met meningsver schillen in de boezem van de partij, Deze kwamen Woensdag tot uiting bij een bespreking door de leiders van de bij de jongste verkiezingen geleden nederlaag. Emil Loevlien en Strand Johan- sen, twee der leidende figuren, be schuldigden Peder Furuboth eri zijn aanhang ervan deze nederlaag teweeg gebracht te hebben door hun „Titois- tisch-bourgeois-nationalistische" po litiek. KANS, dat het Belgische volk zich door middel van een „volksraad1- pleging" zal kunnen uitspreken over het al of niet terugkeren van koning Leopold, is gisteren veel gro ter geworden. Met 109 tegen 65 stem men heeft de Seaaat het wetsvoor stel-Struye tot het houden van een volksraadpleging aangenomen. Ter hoogte van de Azoren Een toestel van de Air-France, dat met een bemanning van elf koppen en zeven-en-dertig passagiers op weg van Parijs naar New York, is ter hoogte van de Azoren boven de Oceaan vermist geraakt, aldus is j door functionarissen van het vlieg- J veld Orly medegedeeld. Het vermiste toestel is een Con- tellation, die Donderdagavond te 21 uur van Orly vertrokken is en he denochtend te half tien in New York werd verwacht. Een der passagiers is de Franse middengewicht bokskampioen Mar cel Cerdan, die na een verblijf van enkele weken in Parijs naar de V. S. terugkeerde om zich voor te berei den op de ontmoeting om de wereld titel met de Amerikaan Jake la Motta. Aan boord van het vermiste toe stel bevond zich ook de bekende violiste Ginette Neveu. Hedenochtend te 2.50 uur G.M.T. ontving men het laatste radiobericht van het toestel dat het eerste ge deelte van de reis normaal verlopen was en dat voorbereidingen gemaakt werden om bij helder weer op het vliegveld van Santa Maria te lan den. Sedertdien is van het toestel niets meer vernomen. Vliegtuigen en schepen zijn reeds op zoek ge gaan. De piloot van het vermiste toestel is Jean de Lanoue, een der beste piloten van de Noordatlantische lijn, die reeds 6700 vlieguren op zijn naam heeft staan. Tegen stemden zeven liberalen, vijf communisten en 53 socialisten. Tijdens het gistermiddag gehouden debat over deze kwestie zijn er drie amendementen van de socialisten verworpen. Het eerste hield in, dat nog niet gepubliceerde rapporten, die betrekking hebben op de houding van koning Leopold tijdens de oor log, bekend zouden worden gemaakt. Het tweede amendement stelde voor Laatsie loodjes het zwaarst De centrale commissie der R.T.C. werkt met koortsachtige activiteit om de nog resterende punten van ver schil uit de ,weg te ruimen, aldus verneemt de speciale correspondent van het A.N.P. Donderdagmiddag en -avond heeft de centrale commissie besteed aan de oplossing der moeilijkheden, die nog bestonden in de militaire com missie, nl. de kwestie van de vloot- basis Surabaia en het tijdschema van terugtrekking der Nederlandse troe pen. Zoals bekend staan de Indone sische delegaties afwijzend tegenover het vestigen van een vlootbasis on der Nederlands gezag en houdt de re publikeinse delegatie vast aan de door president Sukarno onlangs ge stelde periode van zes maanden na de souvereiniteitsoverdracht voor het terugtrekken der Nederlandse troe pen. Van Nederlandse zijde betwij- telt men of dit technisch, gezien nl. de mogelijkheid van het verkrijgen van voldoende scheepsruimte, mo gelijk is. De moeilijkheden in de sociale commissie zijn alle opgelost. Zoals in het jongste periodieke verslag van het secretariaat bleek, was het naar bet gemeenschappelijk oordeel van de drie delegaties wenselijk om ge durende een overgangstijd „van na der te bepalen duur geen wijzigingen ten ongunste te brengen in de be staande personeelsbepalingen voor zover het de ambtenaren van Neder landse nationaliteit betreft". Van Nederlandse zijde werd voor gesteld de duur van deze overgangs periode te bepalen op drie jaren, ter wijl van Indonesische zijde een pe riode van één jaar werd voorge steld. Thans is een compromis gevon den nl. twee jaren. Naar in Nederlandse politieke kringen wordt vernomen, zijn de „negen-mannen" in de Nederlandse delegatie unaniem van oordeel, dat de Nederlandse regering tegelijk met het aanbieden van deze overeen komst aan de Tweede Kamer een aanvulling zou moeten voorleggen in de vorm van een garantieverkla ring, waarbij de Nederlandse rege ring de financiële waarborgen na deze twee jaren voor de ambtenaren van Nederlandse nationaliteit van de regering van de R.I.S overneemt. Ofschoon de regering hieromtrent haar standpunt nog niet heeft be paald, zijn waarnemers van oor deel, dat een dergelijke garantie verklaring goede kansen maakt bij de Nederlandse regering. In de staatkundige commissie be staat nog slechts het vraagstuk Nieuw-Guinea. het percentage der stemmen, dat ko ning Leopold op zich zou moeten verenigen om naar België te kunnen terugkeren, op 66 procent in plaats van 55 procent te stellen. Het derde hield in, dat, indien de koning wilde terugkeren, hij zowel in Vlaande ren en Brussel als in Wallonië ten minste 51 procent der stemmen op zich zou moeten vereenigen. Nu het wetsontwerp-Struye door de senaat is aangenomen, waarbij niet minder dan zeventien liberalen zich bij de katholieken hebben aan gesloten, wordt in politieke kringen te Brussel verwacht, dat het voorstel ook in de Kamer van volksvertegen woordigers zal worden goedgekeurd. De behandeling van 't voorstel in de Kamer zal, naar men verwacht, niet eerder dan in de tweede helft van December geschieden. AMERIKAANSE ADMIRAAL ONTSLAGEN. President Truman heeft meege deeld, dat hij admiraal Louis Den- field van diens functie van chef voor de marine-operaties he eft ontheven. Admiraal Denfeld heeft het militaire beleid becritiseerd in getuigenissen voor de Huis-commissie, die enquêtes heeft gehouden over de geschillen tussen de Amerikaanse luchtmacht en de vloot. AMERIKAANS AMPHIBIE- VLIEGTUIG VERONGELUKT. Een Amerikaans amphibie-vlieg- tuig, eigendom van de „Superior Oil Company" is bij het vertrek van het in mist gehulde Londense vlieg veld naar Rome neergestort en in brand gevlogen. Zes van de 7 inzit tenden, vier passagiers en twee le den van de bemanning, kwamen om het leven. De bemanning bestond uit Amerikanen. Twee Amerikanen en twee, Engelsen vormden de passa giers. EERSTE ZWARE SNEEUWVAL IN ZWITSERLAND. In het afgelopen etmaal had Zwit serland zijn eerste zware sneeuwval van het seizoen. De meeste sneeuw viel op de weg over de Furkapas, tussen Andermatt en Meiringen. SPORT EN POLITIEK. De Franse communisten hebben van de partij opdracht ontvangen de Zondag te houden voetbalwedstrijd Joego-SlaviëFrankrijk te boycot ten, zo verklaart het blad „France- Soir". Volgens dit blad zou deze op dracht ook voor de communistische bladen gelden. Het communistische blad „Ce Soir" maakte gisteren geen melding van de wedstrijd, terwijl ander bladen vol stonden van geest driftig commentaar en voorspellin gen. /"•EORGES BIDAULT (M.R.P.) heeft gisteravond als premier een motie van vertrouwen gekregen in de Franse Nationale Vergadering. D« officiële stemverhouding was 367 te gen 183, dat 56 stemmen meer dan het minimum, dat hij volgens de be palingen van de grondwet moest verkrijgen. Onmiddellijk nadat Bid ault in de Nationale Vergadering het vertrouwen gewonnen had, heeft hij zijn kabinet samengesteld. DE NIEUWE MINISTERLIJST Bidault's nieuwe regering ziet er als volgt uit: Georges Bidault (MRP) minister president, Henri Queille (radicaal) vice-premier en minister van staat Jules Moch (socialist) vice- premier en minister van binnenlandse zaken; Pierre-Henri Teitgen (MRP) minis ter van staat, René Mayer (radicaal) justitie, Robert Schuman (MRP) buitenlandse zaken, Maurice Petsche (gematigd) financiën; René Pleven (nagenoeg radicaal)defensie; Yvon Delbos (radicaal) onderwijs, Robert Lacoste (socialist) handel en indus trie, Christian Pineau (socialist) openbare werken; dr Pierre Segelle (socialist) arbeid, Pierre Schneiter (MRP) gezondheid, Pierre Pflimlin (MRP) landbouw, Jean Letourneau (MRP) overzeese gebiedsdelen; Clau dius Petit (nagenoeg radicaal) we de jpbouw; Louis Jacquinot (gema tigd) minister voor de oud-gedien- den, Eugène Thomas (socialist) post en telegrafie Dit zijn 18 ministers, van wie 6 lid zijn van de Republikeinse Volks partij (MRP), 5 van de Socialistische 3 van de Radicale partij, 2 nagenoeg radicalen en 2 gematigden. Het program, dat Bidault aan de Nationale Vergadering voorlegde, volgde de lijnen van het binnenland se politieke beleid, dat zijn voorgan gers Moch en Mayer hadden uitge stippeld, n.l. valutastabilisatie, ver mindering der staatsuitgaven, een eenmalige bonus voor de laagst be taalde arbeiders, vrije collectieve on derhandelingen, verzoening en be middeling in arbeidsgeschillen en „regulering" van het stakingsrecht der ambtenaren. Z.H. Exc. de Bisschop van Haar lem zal Dinsdag 1 November geen audiëntie verlenen. £m koAAeltje. Ieder Christen heeft de taak, de geopenbaarde Waarheid toe te pas sen op het leven en niemand kan deze verantwoordelijkheid van hem overnemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1