S)e
Frankrijk niet
langer stuurloos
Legercommando is verre
van gerust
Mevr. Rajk ook
gearresteerd
Begin November
gaat Hatta terug
Belgische Senaat aanvaardt
plebisciet
Inzake terugkeer van koning Leopold
Air France
toestel vermist
De R.T.C. werkt
koortsachtig
Bidault vormt Frans kabinet
Een ruime meerderheid in
Nat. Vergadering
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 28 OCTOBER 1949
41ate JAARGANGNo. 11823
Directeur: C. AL VAN HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs i 0.32 p. w., i 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 Advert-i 15 ct. p. m.m. Teleloontjes 11.50
Het Tsjecho-
slowaakse Episcopaat
UIT enkele beschouwingen in de
pers zou de lezer de conclusie
kunnen trekken, dat de Tsjechoslo-
waakse bisschoppen het inzake het
principiële vraagstuk van Kerk en
Staat met de communistische macht
hebbers op een accoordje hebben ge
gooid. I
Dat is onwaar.
Waar is, dat het Episcopaat zich
eerst heeft verzet tegen de dwang van
de Staat, waarbij van de geestelijk
heid werd geëist een eed van trouw
af te leggen.
Waar is, dat nu het Episcoaat aan
die eis heeft toegegeven.
Maar met het constateren van deze
twee feiten constateert men nog niet
de hele waarheid.
Hoe en waarom hebben de bis
schoppen na overweging van alle
feitelijke omstandigheden ten slotte
aan de geestelijken toegestaan, de
verlangde eed te doen?
Hoe?
De geestelijken mogen de eed van
trouw afleggen, maar zullen nooit
mogen handelen „in strijd met de
wetten van God en van Kerk en met
de natuurlijke rechten van de mens".
Dit is de restrictie, het voorbehoud,
wat bij die eed wordt gemaakt.
Een restrictie, waarbij het recht van
de Kerk volkomen wordt gehand
haafd tegenover de macht van de
Staat!
En waarom hebben de bisschoppen
aan de geestelijkheid het verlof ge
geven, die eed te doen?
Alleszins verklaarbaar is het oor
spronkelijke verzet van de bisschop
pen tegen een eis van de Staat, waar
van de bedoeling nu juist niet wijst
op een welwillende, een waardige,
een passende houding tegenover de
Kerk; Maar alleszins verklaarbaar is
het óók, dat de steeds dreigender
houding van de Staat tegenover de
geestelijkheid, die de verlangde eed
niet wilde afleggen, het Episcopaat
zeer bezorgd maakte voor de mo
gelijkheid, het openbaar godsdienstig
leven te kunnen handhaven; angstig
voor het gevaar, dat duizenden
priesters in de gevangenis zouden
worden gezet en aldus grote delen
van het volk zouden worden beroofd
van godsdienstige leiding en pries
terlijke hulp.
Doch: die eed van trouw betreft
toch niet alleen het vaderland, maar
ook het politiek regiem?
Inderdaad!
De Kerk staat buiten alle politiek,
als zodanig; voor de Kerk zijn alle
politieke stelsels, als zodanig, ge
lijk. Maar en dit wordt er in de
eed bijgevoegd de trouw aan het
regiem wordt gezworen, voor zo lang
en inzoverre dit regiem „niet in strijd
komt met de wetten van God en van
de Kerk en met de natuurlijke rech
ten van de mens".
Als wij het zo beschouwen- en
zo moét het worden beschouwd
dan begrijpen we het jongste besluit
van het Tsjechoslo waakse Episcopaat.
VON PAULUS KONDIGT ZIJN
TERUGKEER AAN.
Veldmaarschalk Friedrich von Pau-
lus, de bij Stalingrand gevangen ge
nomen Duitse legercommandant
heeft zijn familie laten weten, dat
hij verwacht eind December uit Rus
land thuis te komen. Acht Duitse
generaals die onlangs in Göttingen in
de Britse zone zijn aangekomen, heb
ben verklaard, dat een groot Russisch
krijgsgevangenenkamp voor gene
raals bij Moskou segloten wordt.
Von Paulus schrijft verder, dat hij
gezond en wel is en een goede behan
deling heeft gehad.
FRANCO THUIS.
Een nationale feestdag is gisteren
in Spanje uitgeroepen, toen Franco
per vliegtuig van zijn bezoek aan
Portugal terugkeerde. Scholen en
kantoren hadden vrij en Madrid
was feestelijk versierd. Franco werd
op het vliegveld van Madrid verwel
komd door geheel zijn kabinet.
Na de overdracht der souvereiniteit
rVE TROEPEN van de Koninklijke
derlands Indische leger in Indo
teneinde het hoofd te kunnen bieden
gevolg van de overdracht van de s
Deze maatregelen behelzen o.a. het t
gen en een samentrekking van de t
en Sumatra. Het legercommando he
rig op de hoogte gesteld van de ge
na de overdracht zal opleveren.
„Onze soldaten
willen weten"
Aldus heeft een zeer hooggeplaat
ste Nederlandse militaire autoriteit
aan Reuter meegedeeld. Over het
geen er zal moeten gebeuren met de
Koninklijke landmacht en het Ko
ninklijke Nederlands Indische leger
en wat betreft hun militaire en poli
tieke positie na de overdracht van de
souvereiniteit, is volgens de zegs
man een voot geen tweeërlei uitleg
vatbare beslissing dringend noodza
kelijk. Onze soldaten willen weten,
hoelang ze nog in Indonesië zullen
blijven, hoe de overdracht van de
militaire bevelvoering zal geschie
den en welk gedeelte van de uit
rusting en het materieel aan het le
ger van de nieuwe staat zal worden
overgedragen. De belangrijkste taak
van de Nederlandse troepen na de
overdracht zal zijn het beschermen
van leven en eigendommen van de
Europeanen en daarvoor kan alleen
worden ingestaan in de steden, waar
onze troepen een voldoende sterkte
hebben.
De meeste van deze vragen heb
ben, zo ging de zegsman verder, ver
moedelijk wel de aandacht van de
'militaire commissie van de Ronde
Tafelconferentie. Maar in het alge
meen gesproken lijkt het er op, dat
men in de Republiek alleen belang
stelling heeft voor de overdracht van
de souvereiniteit en geen oog heeft
voor haar ernstige consequenties in
militair opzicht. Bij de onderhande
lingen op politiek niveau heeft men
blijkbaar het militaire aspect veron
achtzaamd.
Een spoedige verduidelijking van
de situatie in militair opzicht zou de
bestaande vrees in dit opzicht ver
minderen. De wijze waarop in India
'd overdracht van 't gezag heeft plaats
gehad, achtte de zegsman geen object
Naar Rus'and gebracht
Volgens vluchtelingen, die in We
nen uit Hongarije zijn aangekomen,
is mevrouw Rajk, de weduwe van de
vroegere' Hongaarse minister van
Buitenlandse Zaken met haar zoontje
gearresteerd en met onbekende be
stemming naar Rusland gezonden.
Rajk en twee andere vooraanstaan
de Hongaarse communisten zijn, zo
als bekend, op 15 October geëxecu
teerd. Mevrouw Rajk was vroeger de
presidente van de Hongaarse com
munistische vrouwenunie. Volgens
vluchtelingen is Rajk plotseling in
ongenade gevallen, omdat de politie
ke politie ontdekte, dat hij met een
groep vrienden voorbereidingen trof
om naar het Westen te vliegen. Rajk
nam dit besluit toen zijn groep, de
Nationale Communisten, in de strijd
om de macht door de extreme com
munisten onder leiding van Rakosi
waren verslagen.
landmacht en het Koninklijk Ne-
nesië worden thans hergroepeerd,
aan iedere situatie, welke zich als
ouvereiniteit zou kunnen voordoen,
erugtrekken van afgelegen afdelin-
roepen in een groot deel van Java
eft de Nederlandse regering uitvoe-
varen, die de toestand in Indonesië
van vergelijking. Immers het Britse
leger had het gezags apparaat over
gedragen aan goed georganiseerde en
gedisciplineerde eenheden, waarin
een aanzienlijk aantal Britse officie
ren werkzaam bleven en die onder
bevel stonden van Britse generaals.
De T.N.I. staat echter afwijzend te
gen Nederlandse advisering en heeft
noch de geoefendheid, noch de
tucht, welke de Nederlandse strijd
krachten hebben.
GEEN OFFICIEEL GEZAG
Naar aanleiding van bovenstaand
bericht, verneemt Reuter in voor
aanstaande Nederlandse politieke
kringen uit Den Haag nog het vol
gende:
Enige verklaring over de toekom
stige positie van de Nederlandse troe
pen en de toekomtigse vorming van
het Indonesische leger heeft geen
officieel gezag en loopt vooruit op
het resultaat van de huidige bespre
kingen ter Ronde Tafelconferentie.
Over de uitlating, dat de taak van
de Nederlandse troepen na de over
dracht van de souvereiniteit zal zijn
het beschermen van het leven en
eigendommen, verklaarde men, dat
dit hun taak zou zijn alleen in de pe
riode, onmiddellijk na de overdracht,
en niet hun blijvende taak, zoals door
de verklaring te Batavia de indruk
was gewekt.
De Nederlandse autoriteiten, zo
werd tenslotte gezegd, zijn geheel op
de hoogte van de militaire toestand
en hebben al deze aangelegenheden
volkomen in beschouwing genomen
Ie politieke en militaire commis
sies van de conferentie.
Op het eind van de eerste week
van November zal de republikeinse
minister-president en leider van de
republikeinse delegatie op de Ronde-
Tafelconferentie, de heer Hatta, naar
Indonesië vertrekken. Hij zal over
Egypte reizen, waar hij zijn reis voor
korte tijd zal onderbreken. In de
tweede week van November ver
wacht hij in Indonesië terug te zijn.
Een bezoek aan Birma, dat aanvan
kelijk in het voornemen lag, moest
hij laten vervallen.
Dit deelde de heer Hatta gisteren
mee in een interview. Hij vertelde
verder, dat na de bekrachtiging van
de overeenkomsten der Ronde-Tafel
conferentie de parlementen der deel
staten bijeen zullen komen om over
leg te plegen over de keuze van de
eerste president van de Republiek
der Ver. Staten van Inoonesië. Deze
zal dan in overleg met vertegenwoor
digers der deelgebieden kabinetsfor
mateurs aanwijzen. De souvereini-
teitsoverdracht zal in elk geval vóór
30 December geschieden.
Hij zei, dat de onderhandelingen
zich steeds kenmerken door een
vriendschappelijke sfeer, ook als de
standpunten soms diametraal tegen
over elkaar staan. ,Er bestaat be
grip", aldus de republikeinse pre
mier „voor wederzijdse moeilijkhe
den en zienswijzen".
SALZBURGER MARIONETTEN
THEATER KOMT NAAR NEDER
LAND Het Salzburger Marionet
ten-theater. de grote attractie van de
Salzburger Festspiele, zal onder
auspiciën van de N.V. Internationale
Concertdirectie Ernst Krauss een
groot tournée door Nederland
ken. Op het programma staan o.m.
opera's van Mozart, Anna Pavlona,
de stervende zwaan.Mozart aan het
spinet.
OLIEWINNING IN INDONESIë
Duizenden Nederlanders en Indo-
nesiers werken in de olieraffinade
rijen van de Bataafse Petroleum
Maatschappij, de Standaard Vacuum
Petroleum Maatschappij en de
Nieuw-Guinea Petroleum Mij. samen
om in de vraag naar olie tegemoet te
komen. De Indonesische olieproduc
ten bedraagt 10% van de wereld
productie. Van grote betekenis is het
regelmatig controleren van de vlieg-
pijpleidingen van de boorterreinen
naar de raffinaderijen. Op Sumatra
geschiedt dit met het vliegtuig van
de SVPM, dat „Air station wagon" is
gedoopt. Plet is een zeer klein toe
stel, waarin óp geringe hoogte over
de pijp leidingen kan worden gevlo
gen.
ZUIVERING ONDER NOORSE
COMMUNISTEN.
Woensdag is een zuivering begon
nen van de Noorse communistische
partijbureaux van „Trotskyisten,
bourgeois-nationalisten, en Titoisti-
sche elementen". Uitgesloten is o.a,
de voormalige secretaris-generaal van
de partij generaal Peder Furuboth.
aldus meldt het communistische blad
„Friheten".
Een aantal jonge communisten
drong Woensdagmiddag de bureaux
van de partij, van het communistische
blad „Fruheten" en van de commu
nistische jeugdorganisatie te Oslo
binnen, aldus meldt het socialistisch
blad „Arbeiderbladet", en zette alle
door hen ongewenst genoemde func
tionarissen op straat, o.a. de vice-
voorzitter van de partij Roald Hal-
vorsen.
Reeds lang was men in politieke
kringen bekend met meningsver
schillen in de boezem van de partij,
Deze kwamen Woensdag tot uiting
bij een bespreking door de leiders
van de bij de jongste verkiezingen
geleden nederlaag.
Emil Loevlien en Strand Johan-
sen, twee der leidende figuren, be
schuldigden Peder Furuboth eri zijn
aanhang ervan deze nederlaag teweeg
gebracht te hebben door hun „Titois-
tisch-bourgeois-nationalistische" po
litiek.
KANS, dat het Belgische volk zich door middel van een „volksraad1-
pleging" zal kunnen uitspreken over het al of niet terugkeren van
koning Leopold, is gisteren veel gro ter geworden. Met 109 tegen 65 stem
men heeft de Seaaat het wetsvoor stel-Struye tot het houden van een
volksraadpleging aangenomen.
Ter hoogte van
de Azoren
Een toestel van de Air-France, dat
met een bemanning van elf koppen
en zeven-en-dertig passagiers op
weg van Parijs naar New York, is
ter hoogte van de Azoren boven de
Oceaan vermist geraakt, aldus is
j door functionarissen van het vlieg-
J veld Orly medegedeeld.
Het vermiste toestel is een Con-
tellation, die Donderdagavond te 21
uur van Orly vertrokken is en he
denochtend te half tien in New York
werd verwacht.
Een der passagiers is de Franse
middengewicht bokskampioen Mar
cel Cerdan, die na een verblijf van
enkele weken in Parijs naar de V. S.
terugkeerde om zich voor te berei
den op de ontmoeting om de wereld
titel met de Amerikaan Jake la
Motta.
Aan boord van het vermiste toe
stel bevond zich ook de bekende
violiste Ginette Neveu.
Hedenochtend te 2.50 uur G.M.T.
ontving men het laatste radiobericht
van het toestel dat het eerste ge
deelte van de reis normaal verlopen
was en dat voorbereidingen gemaakt
werden om bij helder weer op het
vliegveld van Santa Maria te lan
den. Sedertdien is van het toestel
niets meer vernomen. Vliegtuigen
en schepen zijn reeds op zoek ge
gaan.
De piloot van het vermiste toestel
is Jean de Lanoue, een der beste
piloten van de Noordatlantische lijn,
die reeds 6700 vlieguren op zijn
naam heeft staan.
Tegen stemden zeven liberalen, vijf
communisten en 53 socialisten.
Tijdens het gistermiddag gehouden
debat over deze kwestie zijn er drie
amendementen van de socialisten
verworpen. Het eerste hield in, dat
nog niet gepubliceerde rapporten, die
betrekking hebben op de houding
van koning Leopold tijdens de oor
log, bekend zouden worden gemaakt.
Het tweede amendement stelde voor
Laatsie loodjes het
zwaarst
De centrale commissie der R.T.C.
werkt met koortsachtige activiteit om
de nog resterende punten van ver
schil uit de ,weg te ruimen, aldus
verneemt de speciale correspondent
van het A.N.P.
Donderdagmiddag en -avond heeft
de centrale commissie besteed aan
de oplossing der moeilijkheden, die
nog bestonden in de militaire com
missie, nl. de kwestie van de vloot-
basis Surabaia en het tijdschema van
terugtrekking der Nederlandse troe
pen. Zoals bekend staan de Indone
sische delegaties afwijzend tegenover
het vestigen van een vlootbasis on
der Nederlands gezag en houdt de re
publikeinse delegatie vast aan de
door president Sukarno onlangs ge
stelde periode van zes maanden na de
souvereiniteitsoverdracht voor het
terugtrekken der Nederlandse troe
pen. Van Nederlandse zijde betwij-
telt men of dit technisch, gezien nl.
de mogelijkheid van het verkrijgen
van voldoende scheepsruimte, mo
gelijk is.
De moeilijkheden in de sociale
commissie zijn alle opgelost. Zoals
in het jongste periodieke verslag van
het secretariaat bleek, was het naar
bet gemeenschappelijk oordeel van
de drie delegaties wenselijk om ge
durende een overgangstijd „van na
der te bepalen duur geen wijzigingen
ten ongunste te brengen in de be
staande personeelsbepalingen voor
zover het de ambtenaren van Neder
landse nationaliteit betreft".
Van Nederlandse zijde werd voor
gesteld de duur van deze overgangs
periode te bepalen op drie jaren, ter
wijl van Indonesische zijde een pe
riode van één jaar werd voorge
steld. Thans is een compromis gevon
den nl. twee jaren.
Naar in Nederlandse politieke
kringen wordt vernomen, zijn de
„negen-mannen" in de Nederlandse
delegatie unaniem van oordeel, dat
de Nederlandse regering tegelijk met
het aanbieden van deze overeen
komst aan de Tweede Kamer een
aanvulling zou moeten voorleggen
in de vorm van een garantieverkla
ring, waarbij de Nederlandse rege
ring de financiële waarborgen na
deze twee jaren voor de ambtenaren
van Nederlandse nationaliteit van
de regering van de R.I.S overneemt.
Ofschoon de regering hieromtrent
haar standpunt nog niet heeft be
paald, zijn waarnemers van oor
deel, dat een dergelijke garantie
verklaring goede kansen maakt bij
de Nederlandse regering.
In de staatkundige commissie be
staat nog slechts het vraagstuk
Nieuw-Guinea.
het percentage der stemmen, dat ko
ning Leopold op zich zou moeten
verenigen om naar België te kunnen
terugkeren, op 66 procent in plaats
van 55 procent te stellen. Het derde
hield in, dat, indien de koning wilde
terugkeren, hij zowel in Vlaande
ren en Brussel als in Wallonië ten
minste 51 procent der stemmen op
zich zou moeten vereenigen.
Nu het wetsontwerp-Struye door
de senaat is aangenomen, waarbij
niet minder dan zeventien liberalen
zich bij de katholieken hebben aan
gesloten, wordt in politieke kringen
te Brussel verwacht, dat het voorstel
ook in de Kamer van volksvertegen
woordigers zal worden goedgekeurd.
De behandeling van 't voorstel in
de Kamer zal, naar men verwacht,
niet eerder dan in de tweede helft
van December geschieden.
AMERIKAANSE ADMIRAAL
ONTSLAGEN.
President Truman heeft meege
deeld, dat hij admiraal Louis Den-
field van diens functie van chef voor
de marine-operaties he eft ontheven.
Admiraal Denfeld heeft het militaire
beleid becritiseerd in getuigenissen
voor de Huis-commissie, die enquêtes
heeft gehouden over de geschillen
tussen de Amerikaanse luchtmacht
en de vloot.
AMERIKAANS AMPHIBIE-
VLIEGTUIG VERONGELUKT.
Een Amerikaans amphibie-vlieg-
tuig, eigendom van de „Superior Oil
Company" is bij het vertrek van het
in mist gehulde Londense vlieg
veld naar Rome neergestort en in
brand gevlogen. Zes van de 7 inzit
tenden, vier passagiers en twee le
den van de bemanning, kwamen om
het leven. De bemanning bestond uit
Amerikanen. Twee Amerikanen en
twee, Engelsen vormden de passa
giers.
EERSTE ZWARE SNEEUWVAL IN
ZWITSERLAND.
In het afgelopen etmaal had Zwit
serland zijn eerste zware sneeuwval
van het seizoen. De meeste sneeuw
viel op de weg over de Furkapas,
tussen Andermatt en Meiringen.
SPORT EN POLITIEK.
De Franse communisten hebben
van de partij opdracht ontvangen de
Zondag te houden voetbalwedstrijd
Joego-SlaviëFrankrijk te boycot
ten, zo verklaart het blad „France-
Soir".
Volgens dit blad zou deze op
dracht ook voor de communistische
bladen gelden. Het communistische
blad „Ce Soir" maakte gisteren geen
melding van de wedstrijd, terwijl
ander bladen vol stonden van geest
driftig commentaar en voorspellin
gen.
/"•EORGES BIDAULT (M.R.P.) heeft gisteravond als premier een motie
van vertrouwen gekregen in de Franse Nationale Vergadering. D«
officiële stemverhouding was 367 te gen 183, dat 56 stemmen meer dan
het minimum, dat hij volgens de be palingen van de grondwet moest
verkrijgen. Onmiddellijk nadat Bid ault in de Nationale Vergadering het
vertrouwen gewonnen had, heeft hij zijn kabinet samengesteld.
DE NIEUWE MINISTERLIJST
Bidault's nieuwe regering ziet er
als volgt uit:
Georges Bidault (MRP) minister
president, Henri Queille (radicaal)
vice-premier en minister van staat
Jules Moch (socialist) vice- premier
en minister van binnenlandse zaken;
Pierre-Henri Teitgen (MRP) minis
ter van staat, René Mayer (radicaal)
justitie, Robert Schuman (MRP)
buitenlandse zaken, Maurice Petsche
(gematigd) financiën; René Pleven
(nagenoeg radicaal)defensie; Yvon
Delbos (radicaal) onderwijs, Robert
Lacoste (socialist) handel en indus
trie, Christian Pineau (socialist)
openbare werken; dr Pierre Segelle
(socialist) arbeid, Pierre Schneiter
(MRP) gezondheid, Pierre Pflimlin
(MRP) landbouw, Jean Letourneau
(MRP) overzeese gebiedsdelen; Clau
dius Petit (nagenoeg radicaal) we
de jpbouw; Louis Jacquinot (gema
tigd) minister voor de oud-gedien-
den, Eugène Thomas (socialist) post
en telegrafie
Dit zijn 18 ministers, van wie 6
lid zijn van de Republikeinse Volks
partij (MRP), 5 van de Socialistische
3 van de Radicale partij, 2 nagenoeg
radicalen en 2 gematigden.
Het program, dat Bidault aan de
Nationale Vergadering voorlegde,
volgde de lijnen van het binnenland
se politieke beleid, dat zijn voorgan
gers Moch en Mayer hadden uitge
stippeld, n.l. valutastabilisatie, ver
mindering der staatsuitgaven, een
eenmalige bonus voor de laagst be
taalde arbeiders, vrije collectieve on
derhandelingen, verzoening en be
middeling in arbeidsgeschillen en
„regulering" van het stakingsrecht
der ambtenaren.
Z.H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 1 November geen
audiëntie verlenen.
£m koAAeltje.
Ieder Christen heeft de taak, de
geopenbaarde Waarheid toe te pas
sen op het leven en niemand kan
deze verantwoordelijkheid van hem
overnemen.