Unie-statuut
bijna gereed
£eids Student,
J. A. Kolkman over het recht en
de betekenis van coöperatie
ZATERDAG 22 OCTOBER 1949
DE LEIDSE COURANT
CERSTE BLAD PAGINA 2
Het statuut van de Unie is thans
biina gereed. Algehele overeenstem
ming is bereikt over de buitenlandse
betrekkingen. Over de Hoge com
missarissen in elkanders gebied is
overeengekomen, dat deze functio
narissen diplomatieke vertegen
woordigers zullen zijn in rang gelijk
te stellen met Ambassadeurs. Ten
slotte wordt nog gemeld, dat de
voorlopige constitutie van de nieuwe
staat gereed is. Zij zal Maandag aan
de Republikeinse deleatie ter goed
keuring worden voorgelegd en Dins
dag aan de delegatie van de Bijeen
komst Federaal Overleg, waarna
de tekst onmiddellijk aan de Neder
landse delegatie zal worden over
handigd.
De militaire commissie is eveneens
met haar werkzaamheden gereed ge
komen. Ook voor de kwestie van de
terugtrekking van de Nederlandse
troepen is een accoord bereikt. Ne
derland zal trachten de evacuatie
aanmerkelijk te -bespoedigen door
het charteren van buitenlandse sche
pen.
KWESTIE N. GUINEA
ONOPGELOST.
De staatkundige commissie heeft
nog geen overeenstemming bereikt
over het vraagstuk Nieuw-Guinea.
In Indonesische kringen opperde men
de suggestie, dat in principe zou wor
den vastgesteld, dat Nieuw-Guinea tot
de Republiek Indonesia Serikat
hoort. Men zou dan na de conferen
tie nadere overeenkomsten met Ne
derland kunnen sluiten wat betreft
dc economische ontwikkeling en het
bestuur op Nieuw-Guinea, waarin Ne
derland dan uiteraard een groot aan
deel zou hebben.
OUD-AMBASSADEUR BARUCH
TREEDT IN HET HUWELIJK
De voormalige Amerikaanse am
bassadeur in Nederland, dr. Herman
B. Baruch, treedt heden op „Baga
telle" zijn huis in Wyandanch op
Long Island, in het huwelijk met
Anna Maria baronesse Mackay, doch
ter van Dirk Rijnhard Johan baron
Mackay te Den Haag.
Baronesse Mackay werd in 1913 te
Den Haag geboren.
Am. communistenleiders
veroordeeld
VIJF JAAR EN 10.000 DOLLAR.
Het vonnis is uitgesproken over de
elf leiders van de communistische
partij in Amerika, die werden be
schuldigd van samenzwering tegen
de veiligheid van de staat en van
het smeden van een complot om de
regering der Verenigde Staten om
ver te werpen. Tien van de elf zijn
veroordeeld tot vijf jaar gevangenis
straf en 10.000 dollar boete.
Eveneens 10.000 dollar boete kreeg
de elfde beklaagde, Robert Thomp
son, maar hij kreeg een jaar minder
gevangenisstraf, omdat rechter Me
dina zijn staat van dienst tijdens de
oorlog in aanmerking nam.
Tegen alle elf beklaagden was tien
jaar gevangenisstraf geëist. Het pro
ces heeft niet minder dan negen
maanden geduurd.
MAYER NOG NIET KLAAR.
Van gewoonlijk welingelichte zij
de te Parijs wordt vernomen, dat de
radicale financiële deskundige René
Mayer de hoop koestert, vandaag
(Zaterdag) tegen de middag te kun
nen mededelen of hij een regering
kan vormen en hierdoor een einde
kan maken aan de politieke crisis in
Frankrijk, die nu 17 dagen duurt.
Het welslagen of de mislukking van
zijn pogingen zou afhangen van zijn
houding tegenover een viertal eisen,
die de socialistische partijleiders
hem gisteravond stelden.
POLITIE ARRESTEERT POLITIE.
Het met Britse licentie verschij
nende blad „Die Welt" meldt, dat
Paul Markgraf, commandant der po
litie in de Sow jetsector van Berlijn,
door de geheime Sowjet-politie ge
arresteerd is, evenals twee hoge of
ficieren der Duitse politie in de
Sow jet-zóne. Zij zouden in de ge
vangenis van Brandenburg zijn op
gesloten.
VAN EEN
die Staatsprocureur
werd der
Zuid-Afrikaanse
Republiek
Hij sneuvelde in de vrijheidsstrijd der boeren
In de rechtervleugel van de jong
ste academiegebouwen aan het Ra
penburg, rechts bij de ingang door
het hek op het Academieplein, is een
gedenksteen (vroeger bevond deze
zich aan de zijgevel van het oude
Academiegebouw), ter herinnering
aan dr. Herman Coster, oud-alumnus
der Leidse Universiteit en Jater
Staatsprocureur der Zuid-Afrikaanse
Republiek, die in de slag van Elands
laagte, toen de Boeren voor hun vrij
heid streden, sneuvelde.
Herdenking van
dr HERMAN COSTER
Op deze steen staat te lezen:
„Voor Eer, Vrijheid en Recht!
Ter herinnering aan Herman Cos-
ter, geb. te Alkmaar de 30ste Juni
1865, ingeschreven als student te
Leiden in 1886, Praeses Collegii
1889—1890 gepromoveerd tot
doctor in de rechtswetenschap op
6 Juni 1890 advocaat te Pretoria
sinds 1891 Staatsprocureur der
Zuid-Afrikaanse Republiek 1895
1897.
In de strijd voor de vrijheid ge
sneuveld bij Elandslaagte den 21
October 1899.
Hij werkte en stierf voor den
Hollandschen naam en voor het
heil van zijn nieuw vaderland.
Eere zij zijn nagedachtenis".
Zo was het gisteren vijftig jaar
geleden, dat dr. Herman Coster als
Nederlander van geboorte stierf voor
zijn nieuwe vaderland, omdat hij als
Leids student en strijder voor de
vrijheid geen overweldiging kon ge
dogen. Paul Kruger had eens tegen
hem gezegd, dat als het op vechten
zou aankomen, de Hollanders achter
hun lessenaars zouden blijven zit
ten. Maar dr. Herman Coster deed
zulks niet en hij koos de zijde der
Boeren, hij gaf er ook zijn leven
voor.
Om dit in deze vrijheidsheld te
eren hadden het College van Curato
ren en de Senaat der Leidse univer
siteit het initiatief genomen tot een
korte herdenkingsplechtigheid ter ge
legenheid van de vijftigste sterfdag
van Herman Coster, welke gister
middag plaats vond in tegenwoordig
heid van de gezant der Zuid-Afri
kaanse Republiek, prof. dr. B. D.
Bosman.
De hoge gast werd met de andere
genodigden in het gebouw van cura
toren aan het Rapenburg 67 ontvan
gen door de president-curator der
gens op hoe het brengen van geza
menlijke offers saamhorigheid kan
teweegbrengen tussen het volk van
een land, maar ook tussen de volke
ren van verschillende landen. Dit is
wel erg duidelijk nu men hier en in
Zuid-Afrika op dezelfde dag de dood
herdenkt van een man, die Nederlan
der zijnde, stierf voor zijn nieuwe
vaderland. Van over de evenaar
steekt Zuid-Afrika aldus de broeder
hand naar Nederland uit.
Spr. zeide verder, dat Leiden trots
is op dr. Herman Coster, gelijk heel
Nederland trots op hem is. De laat
ste woorden op zijn gedenksteen
getrouw gaf spr. de verzekering, dat
de herdenking aan hem zal blijven,
gepaard aan eerbied, hulde en diepe
erkentelijkheid.
Vervolgenus sprak nog dr. P. J.
Idenburg namens het Afrika-insti-
tuut, memorerend de levensloop van
dr. Herman Coster en er op wijzend,
dat door alle tijden heen een hechte
band tussen beide broedervolken zal
blijven voortbestaan.
Hierna begaven de aanwezigen
zich naar het academieplein, waar
door prof. dr. Bosman namens de
Zuid-Afrikanse Republiek en door
prof. dr. van Groningen namens de
Leidse universiteit kransen werden
gelegd aan de voet van de gedenk
steen van Herman Coster, waarmede
de plechtigheid ten einde was.
De Rheumatiek-
bestrijding schrijdt
voort
Nieuwe afdeling in het
Acad. Ziekenhuis in
gebruik
Hedenmorgen nam het Prophylaxe-
fonds zijn nieuwe afdeling voor voor
rheumatische aandoeningen en phy-
sische therapie, gelegen op het ter
rein van het Academische Zieken
huis hier ter stede, in gebruik.
Het Prophylaxefonds, officieel
„Fonds, bedoelde in artikel 125, lid 1,
der Ziektewet" geheten, is een fonds
waarin de uitvoeringsorganen dier
wet (Raden van Arbeid en Bedrijfs
verenigingen) jaarlijks een bedrag
moeten storten gelijk aan 0/00 van
het verzekerngsplichtig loon. Deze
gelden zijn bestemd tot het nemen
of bevorderen van maatregelen, die
strekken om ziekten van ingevolge
de Ziektewet verzekerde personen te
voorkomen of die de geneeskundige
behandeling ten goede komen. Verte
genwoordigers van de overheid, van
de uitvoeringsorganen en van de ge
organiseerde werkgevers en werkne
mers vormen het fondsbestuur onder
voorzitterschap van dr. P. Munten
dam, directeur-generaal van de
Volksgezondheid.
Aan de rede, die dr. Muntendam in
tegenwoordigheid van een kleine
schare deskundigen en belangstel
lenden hield, ontlenen wij het vol-
Leidse universiteit, dr. J. E, Baron de
Vos van Steenwijk en een viertal
mede-curatoren, alsmede de rector
magnificus, prof. dr. B. A. van Gro
ningen. Bij de plechtigheid waren
voorts nog tegenwoordig de weduwe
van dr. Herman Coster en verschil
lende familieleden, mr. dr. J. Don-
ner, president van de Hoge Raad, mr.
P. J. Idenburg namens het Afrika-
Instituut, prof. dr. W. van der Woude
en mevr. Idenburg—Siegenbeek van gende:
Heukelom namens de historische j Van meet af aan heeft het Prophy-
commissie der Leidse universiteit en j laxefonds de strijd tggen het rheuma
vele anderen. I in zUn. programma opgenomen in
Inkrimping zendtijd
overwogen
TER BESPARING
VAN STROOM
Naar van de zijde der Ned.
Radio-Unie wordt gemeld, wordt
overwogen, de Nederlandse om-
roepzenders een of meer uren
per dag te laten zwijgen ter be
zuiniging op 't stroomverbruik.
Een definitieve vorm heeft een
en ander in strijd met aller
lei geruchten nog niet ge
kregen, aangezien hierover eerst
beslist wordt in een binnenkort
te houden bestuursvergadering
der N.R.U.
HAAGSE RECHTBANK.
Lichamelijk letsel door schuld.
De bedrijfsleider B. J. D. te Leiden,
heeft zich voor de rechtbank te ver
antwoorden gehad wegens veroorza
ken van lichamelijk letsel door
huid, bij een aanrijding te Voor-
urg. De rechtbank heeft verdachte
oordeeld tot 400 boete of 40 da-
n hechtenis, en voorwaardelijk
maand hechtenis met proeftijd
n drie jaar.
Vanwege de regen werd de her
denking niet op het Academieplein
doch in het Groot-Auditorium ge
houden. De bijeenkomst werd ge
opend door de president-curator, dr.
J. E. Baron de Vos van Steenwijk, die
een bijzonder woord van welkom
richtte tot de gezant van Zuid-Afrika,
prof. dr. B. D. Bosman, die hierna het
woord verkreeg. Spr. zeide gaarne te
hebben willen voldoen aan het ver
zoek van een aantal studenten uit
Leiden en Zuid-Afrika om een krans
te willen leggen aan de voet van de
gedenksteen van dr. Herman Coster.
Hoewel zelf geen Leidnaar zijnde,
wilde spr. zich gaarne vereenzelvigen
met hen om eer te brengen aan de
man, wiens voorbeeld voor velen
richtsnoer is geweest. In deze her
denking en huldiging wilde spr. al
len betrekken uit Nederland, die hun
bloed veil hadden voor de vrijheid
der Boerenrepubliek en door wier
opofferingen Zuid-Afrika een onaf-
losbare schuld tegenover Nederland
heeft gekregen.
De rector-magnificus prof. dr. B.
A. van Groningen wees er vervol-
verband met de grote sociale bete
kenis van die ziekte. De practijk
der sociale verzekering, die in nuch-
rere cijfers (10.000.000 gulden zie
kengeld per jaar alleen reeds voor
arbeidsongeschiktheid wegens rheu
ma) de econofische en sociale las
ten van het rheuma voor ons volk
aantoont, heeft de vooruitziende blik
van de pioniers van 1931 bevestigd.
Met ere worden in dit verband de
namen genoemd van dr. van Bree-
men, dr. Josephus Jita„ prof. Kue-
nen en dr. Touw.
In 1934 kon het Phophylaxefonds
overgaan tot de oprichting van een
bescheiden rheuma-afdeling aan de
RECTIFICATIE
door een misverstand is in de
bekende hoeden advertentie van
de herenmodezaken van gisteren
niet vermeld:
Fa. J. J. v. d. BLIJ
HAARLEMMERSTRAAT 11.
afdeling voor interne geneeskunde
van de Rijksuniversiteit te Leiden.
Dit wetenschappelijk centrum voor
de rheumatbestrijding heeft thans
een eigen huisvesting gekregen in
vier paviljoens (Zweedse barakken),
die zijn opgetrokken op het terrein
van het ziekenhuis. Door deze lig
ging blijft de nauwe samenwerking
met de kliniek voor interne genees
kunde onder leiding van prof. Mul
ler, de opvolger van prof. Kuenen,
mogelijk. Deze samenwerking tussen
rheuma-afdeling en interne kliniek is
noodzakelijk. Het moderne rheuma-
onderzoek en de daaruit voort
vloeiende therapie hebben geleerd,
dat een moderne rheumabestrijding
onmogelijk is zonder clinische afde
ling.
Na de officiële ingebruikneming
leidde het hoofd van deze rheuma-
tiekafdeling, dr. J. Goslings, inspec
teur van de Volksgezondheid in al
gemene dienst, de genodigden door
de paviljoens rond.
Ambtsaanvaarding van
prof. Sirks
In het Groot Auditorium aan
vaardde prof. G J. Sirks, gistermid
dag om vier uur, met een inaugurele
rede het ambt van hoogleraar in de
Godgeleerdheid aan het Seminarium
der Remonstranten te Leiden. De
rede droeg als titel ,,Voor God wil
ik belijden", in welke rede de nieu
we hoogleraar naging de sai"d, de
plaats en de taak van het belijden
en waarin hij er op wees dat het be
lijden eerst wordt geboren indien
het een uiting is, na zich voor God
geplaatst te hebben. De mens kan in
een dergelijke belijdenis alleen
staan, maar ook kunnen de mensen
elkaar vinden, uit welke ontmoeting
de belijdende groep geboren wordt,
de belijdende, zich dus voor God
stellende Kerk. Spr. concludeerde
dat uiteindelijk zulk een gemeen
schappelijk belijden, ondanks het
persoonlijk karakter der belijdenis,
van de hoogste waarde is.
Na afloop van deze rede, waar
voor een grot% belangstelling be
stond, speciaal uit Remonstantse
kringen, vond in de receptiezaal een
druk bezochte receptie plaats.
Boorrmlanting door
«Quisque»
Aan deze officiële ambtsaanvaar
ding ging een heel wat minder offi
ciële plechtigheid vooraf aan de
Groenhazengracht. waar door het
oudste Theologische dispuut „Quis-
que", ter gelegenheid van het hon
derdjarig bestaan, reeds in 1941 her
dacht, een boomplanting plaats vond,
wat met de nodige studenten-jool
geschiedde.
In de druilende motregen stond
om drie uur een groepe studenten
en* genodigden als maar te wachten.
Aanvankelijk wist men niet waarop,
doch langzameihand werd duidelijk
dat het wachten op de boom oorzaak
was van deze vertraging.
Eindelijk kon de voorzitter van het
dispuut, de heer D. Tjelsma het ge
duld der aanwezigen niet langer op
de proef stellen en begon hij dus al
vast maar zijn openingswoord op
deze 591e vergadering van „Quisque"
waarin hij gewaagde van een histo
risch ogenblik, nu Quisque-leden in
de „vette aarde van de oerwateren
der Groenhazengracht" een boom
gingen planten, als dank aan de ge
meente Leiden voor de gastvrijheid
in meer dan honderd jaren genoten.
Hierna werd uit volle borst het
Quisque-lied ingezet, welk lawaai
spoedig werd overstemd door een
nog groter lawaai aan de overzijde
van de Groenhazengracht, waar en
kele studenten op een aftandse bak
fiets met de bewuste boom kwamen
aanrijden. Het bleek dat een con
currerende dispuut de boom had on
derschept en deze nu zij het dan
te laat kwam terugbrengen, wel
ke ontmoeting natuurlijk niet zacht
zinnig verliep.
Maar eindelijk was het dan zover
dat de boom in de daarvoor gegra
ven kuil terecht kwam, waarna wet
houder A. J. Jongeleen, namens het
gemeeentebestuur, onder dankzeg
ging de boom aanvaardde. In de loop
der tijd zal een hek met inscriptie
geplaatst worden. Dit alles aan de
Groenhazengracht, die in de .eeuw
van het bestaan van „Quisque" een
voor ons onbekende, maar waar
schijnlijk toch wel zeer belangrijke
rol in het leven van dit Collegium
Theologicum heeft gespeeld. Deze
plechtigheid werd speciaal op deze
middag gehouden, tegelijkertijd met
de ambtsaanvaarding van prof. Sirks,
ere-lid van „Quisque".
Naar HUIBERS
Haarlemmerstraat 123, Leiden
voor
Vrijdag 28 October a.s. des namid
dags ten 4 ure zal Prof. dr. Perry
Miller, gasthoogleraar vanwege de
HarvardLeiden Fundatie voor het
studiejaar 19491950, zijn ambt aan
vaarden met het uitspreken van een
inaugurele oratie in het Groot-Audi
torium van het Academiegebouw.
LEIDSE UNIVERSITEITEN.
Geslaagd voor het doctoraal exa
men Nederlands recht: de dames
H. A. J. Maas te Rotterdam en E.
SJooten te Rotterdam en de heer
H. J. Schotvanger te Haarlem; voor
het doctoraal examen Geneeskunde:
de heren J. H. van Dijk te Den
Haag; J. P. Nater te Rotterdam; M.
W. Smits te Rotterdam en A. F.
Weiland te Vlaardingen; voor het
artsexamen le gedeelte: de heren D.
v. Bekkum te Leiden en W. H.
J. Bosman te Rotterdam; voor het
artsexamen 2e gedeelte: de heren
W. B. Camoenié te Den Haag; Gan
Tjong Ben te Leiden en W. Ouwe-
hand te Scheveningen.
WEERSVERWACHTING
(Geldig van Zaterdagavond
tot Zondagavond. Opgemaakt te
10 uur.)
WEINIG VERANDERING
Voor Zeeland, Holland, Fries
land en de Waddeneilanden:
Over het algemeen tamelijk veel
bewolking met nu en dan buien,
sommige met onweer en enke
le met hagel. Matige tot krach
tige Zuidwestelijke wind. Wei
nig verandering in temperatuur.
Voor het overige deel van het
land: Wisselend bewolkt met
slechts enkele verspreid optre
dende buien en vooral geduren
de de nacht flinke opklaringen.
Meest matige wind tussen Zuid
west en Zuid. Weinig verande
ring in temperatuur.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Adolf, z. van A. vom
Lehn en W. Filippo; Alphonse, z.
van H. P. M. Pije en F. P. Bertens;
Gerrit Jan, z. van J. J. van den
Berg en J. Been; Anna Maria, d. v.
J. Kleijhorst en J. M. Lampe; Ge-
rardus, z. van J. J. Verhïond en G.
Sierat; Jozef Johannes Maria Ga-
briël, z. van J. N. J. Breuring en M.
M. A. Colla.
Overleden: M. A. Weijers, hsvr.
van J. Smittenaar 67 j.; T. M. Hoog
kamer, z., 4 maanden; C. P. Harte-
veld, man, 43 j.; L. A. C. van Loo,
man, 63 jaar.
Interessante bijeenkomst van »St. Christoffel«
De R.K. BOND VAN HANDELSREIZIGERS „St. Christoffel" heeft on
langs besloten zich standsorganisatorisch aan te sluiten als een on
derafdeling van de K.A.B, Men stuitte echter op de sympathie, welke be
grijpelijkerwijze in de K.A.B. heerst voor de coöperatie en daarom be
sloot het bestuur een bij uitstek deskundige inleider te verzoeken over
dit onderwerp eens te komen praten. Deze inleider was de heer J. A.
Kolkman, directeur van „De Volkskrant", een der promotors van de
coöperatieve gedachte in Nederland, die gisteravond bij „St. Christoffel"
in „De Harmonie" te gast was en eengroot aantal strijdvaardige leden om
zich heen geschaard zag.
betwijfelen. De macht immers van de
coöperatie wordt veel te veel over
schat. Het is bekend dat in Neder
land de coöperatieve gedachte er
maar slecht ingegaan is en haar in
vloed gering is. 10% van de bakkers,
11% van de kruideniers, een kleinig
heid in de kolenhandel en een onbe
tekenend percentage in de textiel
branche is slechts coöperatief. In eco
nomisch opzicht is dit niet van door
slaggevende betekenis.
Democratisch recht.
In een democratisch land, aldus de
heer Kolkman, is iedereen vrij, be
houdens de gestelde wetten, te doen
en te laten wat hij wil. Het goede
recht van iemand om te coöpereren
kan niemand hem ontzeggen. Dit is
religieus, sociaal en economisch juist.
Wie dus de coöperatie wil bestrijden
wat eveneens een goed recht is
moet dit niet doen doi haar bestaans
recht te ontkennen, doch door zelf
goed te werken. Willen wc iets be
reiken, dan moet dat geschieden door
het goede voorbeeld. Dat geldt ook in
dit opzicht.
Niet voldaan.
Nog even werd in alle haast een
vraag beantwoord, waarna de heer
Kolkman onder hartelijke dankzeg
ging door de voorzitter, de heer C.
W. J. Conijn, vertrok, een groep le
den achterlatend, die niet voldaan
v/as. Allen gaven toe dat de uiteen
zetting zeer interessant geweest was,
maar dat verschillende aspecten het
gold vooral uitwassen niet ter
sprake waren gekomen. Het zou ech
ter nutteloos geweest zijn op een en
ander diep in te gaan. Een volledig
compromis zou toch niet bereikt wor
den. lga ook niet in de bedoeling van
de heer Kolkman. Het ging er slechts
om een beter begrip over de coöpe
ratie en haar bestaansrecht te ver
krijgen en daar is spreker volkomen
Bioscopen
Trianon Eindelijk is er dan eens
een humorist op het filmdoek ver
schenen, die zich niets aantrekt van
de beproefde methodes van zijn
collega's, maar met een geheel eigen
opvatting de humor brengt. Hoe te
genstrijdig 't misschien ook moge
klinken: Tati is geen doorgewinterd
filmacteur (Hij speelde in slechts
enkele films en ,,'t Is feest vandaag"
is pas zijn eerste grote film) en toch
(of waarschijnijk daardoor) is deze
rolprent een van de charmantste,
echt-geestige films geworden, die we
ooit gezien hebben.
,,'t Is feest in een Frans dorpje, er
komt een kermis met een caroussel,
een schiettent en alles wat nodig is
voor een gezellige dorpskermis. Er
is ook een reizende bioscoop en wat
deze te zien geeft, brengt de dorps-
besteller in een soort trance. Zijn
coilega's in Amerika blijken in post
bestelling zijn methodes ver vooruit
te zijn: zij werken met auto's en
vliegtuigen, terwijl hij het met een
aftandse fiets moet doen. Hij krijgt
een soort bezetenheid, die hem alle
records doet slaan, hij is sneller dan
een auto sneller dan de renners van
de Tour de France, totdat eindelijk
de werkelijkheid weer doorbreekt.
Een kostelijke film met heel veel
ironie en zelfcritiek. Tati is een fil
mer, die met beperkte middelen een
stukje uitbundige poezie schept.
Voor alle leeftijden.
Luxor heeft deze week een
jungle-drama, „De menseneter van
Kumaon'" waarin een hoofdrol ver
tolkt wordt door Sabu, wiens naam
alleen reeds zal spreken tot de fan
tasie van degenen, die een voor
keur hebben voor de avonturenfilm.
Het drama begint, wanneer een
Amerikaanse dokter tijdens een jacht
in Brits Indië een tijger zódanig ver
wondt, dat deze ongeschikt wordt
om op de normale manier in zijn
„levensonderhoud"' te voorzien en
tengevolge daarvan in de omgeving
van nederzettingen op inlanders loert
Er vallen heel wat sachtoffers en
daardoor ontwikkelen zich de nodi
ge tragedies, die pas een einde ne
men, wanneer de Amerikaanse dok
ter, met opoffering van eigen leven,
het monster weet te doden.
Wat spanning, betreft, valt deze
film enigszins tegen. Daar tegenover
staat echter, dat er van prachtige op
namen uit oerwoud en dierenwereld
genoten kan worden.
Boven veertien jaar.
Casino's magistrale film „Met Scott
naar de Zuidpool" hebben wij gis
teren reeds besproken. De strijd en
de tragische ondergang van weten
schappelijke onderzoekers in een we
reld van ijs en sneeuw is in kleuren
vastgelegd voor het nageslacht.
Boven 14 jaar.
Rex heeft een reprise van de
vroeger reeds eerder hier vertoonde
film „Doodlopende straat", de ge
schiedenis van een jongeman uit een
der achterbuurten van New York.
Voor 18-jarigen en ouder.
Lido De hoofdfilm van dez<
week brengt alweer de geschiede
nis van een avonturier, nl. mr Lucky
als avonturier. De speler Joe Adams
is een speler van formaat, 'hij wordt
zelfs eigenaar van het speeljacht
„Fortuna", als een vriend van hem is
overleden. Om dit eigendom wordt
ook zelfs nog gedobbeld, doch Adams
ik de gelukkige. Hij néémt dan de
naam van zijn overleden vriend aan,
maar dat bezorgt hem op het vas
teland slechts last. Nog meerdere
moeilijkheden moet hij overwinnen,
wanneer hij in kennis komt met een
meisje, dat werkzaam is op een bu
reau voor Reliefwerk voor slachtof
fers van de oorlog. Hij slaat er zich
moedig doorheen, zet zijn speelzucht
zelfs opzij voor dit goede doel en als
hij op een liefdadigheidsbal de rou
lette laat draaien, is de opbrengst
zelfs voor het liefdadig doel bestemd.
Zeer tegen de zin natuurlijk van zijn
handlangers bij het edele spel, die
hem de buit afhandig maken. Maar,
alles komt in orde, het bestuur van
de vereniging krijgt tenslotte toch
de centen, maar het meisje, dat de
man heeft lief gekregen, moet het
toch zonder hem stellen, want met
zijn schip gaat hij weer aan het
zwervenEen aardig gegeven
met vele boeiende en vrolijke scènes,
goed spel en goede regie.
Een film voor personen boven de
18 jaar.
Antwoord op vragen
zonder debat
De heer Kolkman week af van de
gebruikelijke volgorde, door eerst
vragen te laten stellen alvorens zijn
inleiding aan te vangen, daarmee
voorkomend dat hij zou gaan spreken
over facetten van het zo veelzijdige
onderwerp, die de leden minder zou
den interesseren. Binnen enkele mi
nuten had hij een vragenlijstje voor
zich, met de beantwoording waarvan
hij wel een hele dag had kunnen vul
len. Met sneltreinvaart werd het ene
punt na het andere afgehandeld, op
een wijze die niets aan duidelijkheid
te wensen overliet.
Liever dan het betoog op de voet
te volgen, geven wij hieronder en
kele brokstukken weer. Wat betreft
het contact van de coöperatie met de
K.A.B., wees spr. er op dat in deze
tijd van nieuwe maatschappelijke ver
houdingen het contact tussen beiden
practisch geheel verbroken was. Pro
paganda door de K.A.B. is dus geen
beginselkwestie.
De geruchten over regeringssteun,
die de coöperatie zou ontvangen,
wees de heer Kolkman met veel be
slistheid naar het rijk der fabelen.
Coöperatie-Middenstand.
Langer stond spr. stil bij de ver
houding Coöperatie-Middenstand,
twee verschillende begrippen, waar
eigenlijk geen verschil in zou zitten,
aldus de heer Kolkman, die er op
v/ees dat ook de Middenstand zelf
veel aan coöperatie doet door geza
menlijk inkopen enz. Op de vraag of
door de coöperatie de Middenstand
zou verdwijnen, verwees de inleider
naar de katholieke leer van het maat
schappelijk leven, die zulks» zou ver
oordelen. De Middenstand ondervindt
trouwens veel meer last van zichzelf,
door ongelimiteerde concurrentie.
Goed geleide middenstandsbedrijven
zullen altijd op kunnen werken tegen
de coöperatie en het is opvallend dat
juist in de plaatsen waar de coöpera
tie het best bloeit, de middenstand
sterk staat, omdat de coöperatieve
activiteit de middenstanders tot
krachtig werken aanzet. De midden
stand heeft daarbij het grote voor-1
deel dat in een particuliere zaak de
werktijd ongelimiteerd is en dat door
de steun van heel het gezin de zaak
tot bloei gebracht kan worden, omdat
een heel leven er als het ware in ver
vat ligt. De coöperatie daarentegen
zal steeds moeten werken met em
ployes, die een achturige werkdag
hebben.
Het voornaamste in dit probleem is
echter dat bij alle streven naar wel
vaart de naastenliefde in acht geno
men dient te worden en als beide
partijen begrip hebben voor katho
lieke verhoudingen behoeven zij el
kaar niet uit te sluiten.
Voordelen voor de leen.
Sprekend over de voordelen van een
coöperatie voor de leden, noemde de
heer Kolkman allereerst de zekerheid
dat zij waar krijgen voor hun geld,
met de zekerheid dat deze waar niet
te duur betaald wordt. Mocht dit wel
het geval zijn, dan vloeit de winst
uiteindelijk toch weer terug naar de
leden, in de vorm van dividenden.
Ook de mening dat iedere coöperatie
gebonden zou zijn aan de Rotterdam
se Handelskamer (Haka), moest spr.
ontkennen. Iedere coöperatie is vol
komen zelfstandig. En wat de z.g.n,
merkartikelen betreft, deze zijn lou
ter en alleen bedoeld als reclame, zo
als ook andere bedrijven dat doen.
omdat een vaste merknaam de beste
propaganda is.
Wel moest spr. toegeven dat de
handelsreizigers aan de coöperatie
niets zouden verdienen, maar dat het
zover zou komen, dat de coöperatie
het heft geheel in handen zou krij
gen, moest de heer Kolkman sterk
K.L.-DAGKALENDER.
Correspondentie: Secretariaat Ver.
„Katholiek-Leiden", Jan Lieven-
straat 2, Leiden. Telefoon 22761.
Zondag 23 October: Opening win
terseizoen ARKA. 9 uur H. Mis
waaronder alg. H. Communie in de
kapel van de Zusters Carmelitessen
Oude Vest 45). Gemeenschappelijk
ontbijt in het Kath. Militair Tehuis
(Mare hoek Oude Singel).
Om 19.45 precies: Feestavond
eveneens in het Militair Tehuis.
O.m. vertoning van de film „De
Vijf Gebroeders".
Maandag 24 October Kath. Arbei
dersvrouwendienst (KAV) ope
ning Winterprogram 15 uur Lof
in de Dekenale kerk met korte toe
spraak van Pater Calasanctius
O. Cap.
Dinsdag 25 October 19.30 uur St.
Antonius Clubhuis (Mare) To
neelavond KAV opvoering van
„Grote Zus" een spel in vier bedrij
ven.
20.15 uur „De Doelen" (Rapen
burg) opening winterprogramma
St. Adelbertusver. voordracht
door de heer Ir. Ed. Nicolas, de
schrijver van „De Heer van Jericho".
20.30 uur Rectoraat Hooigracht
29 bijeenkomst Kath. Jeugdraad
voor Leiden.
Donderdag 27 October 20 uur Ho
tel „Central" (Breestraat) Jonge
ren Organisatie KVP inleiding
met diScussie over een van de on
derwerpen van het a.s. Partijcon
gres t.w. „Burger en Gemeente".
Alle jongeren zijn van harte wel
kom.
Vrijdag 28 October 20.30 uur
Rectoraat Hooigracht 29 vergade
ring Organisatie-Commissie van de
Ver. „Katholiek-Leiden".
