Gratis wereldreis door de Stadsgehoorzaal
Militair bestuur in Oost-
Duitsland wordt afgeschaft
Nederlandse
S.S.er schoot
erop los
Kerkstrijd en
zuivering
Economische politiek het
grote struikelblok
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. wilMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG II OCTOBER 1949
41ste JAARGANG No. 11818
Het
marionettenspel
in O. Duitsland
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 Abonnementsprijs 10.32 p. w„ 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 Advert.! 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
A. M. A.-MISSIE-TENTOONSTELLING
HET LOOPT GEWELDIG op de A.M.A. -Missie-ten toonstellingGis
teravond om negen uur werd de 5.000ste bezoeker(ster) geteld. Het
was mevr. W. van Haaster uit Stompwijk, die, zoals zij verklaarde, de
tram gemist had en toen dacht: „Laat ik maar even naar de tentoonstel
ling gaan." Ze is gegaan en vond rector Vester op haar pad, die met
een grote doos bonbons kwam aandragen. Allemaal uit louter vreugde,
omdat het zo geweldig goed gaat. En wie men er in Leiden of omgeving
ook over spreekt, ze zijn allemaal enthousiast. Daarom zullen er de vol
gende dagen nog wel veel meer komen. Ja, eigenlijk moest iedere ka
tholieke Leidenaar of dorpeling naar de A.M.A. komen! Het moest tot
de „bon ton" behoren om te zeggen „Ik ben naar de tentoonstelling ge
weest."
De 5.000 ste bezoeker
is geteld
Want welk een zeldzame gelegen
heid "wordt de bezoeker in de Stads
gehoorzaal geboden! In de vacantie
vindt hij het al een hele prestatie
om goed en wel in Zandvoort aan
te komen. Maar op de A.M.A. wor
den wereldreizen gemaakt, waar
iedere vacantie-trip maar kinder
werk bij is.
Nauwelijks is men de grote zaal
binnengetreden, of men staat mid
den in Bulgarije, waar de paters
Passionisten een Missiegebied heb
ben. De bezoeker ziet, hoe een der
paters Bulgaarse meisjeskleding
staat aan te passen; hij bewondert
het kostbare houten vaatwerk, dat
zeer kunstig beschilderd is, en luis
tert ondertussen naar wat hem ver
teld wordt over de heiligen-verering
van de Bulgaren.
Dan neemt de bezoeker even een
overstapje en zonder douane-forma
liteiten belandt hij midden in Afri
ka, bij de paters van Cadier en Keer,
die uit hun bonte verzameling twee
prachtige uit koffiebomenhout ge
sneden kandelaars tonen, waarop
een even groot als diepzinnig kun
stenaar het gehele leven van Chris
tus heeft uitgesneden. De bezoekers,
die al te lang vol bewondering blij
ven staren, worden plots opgeschikt
door het knallen in de lucht van een
nijdige karwats.
Alsof het niets is gaan we verder
en komen terecht in Brazilië. Daar
laat een missionaris van de Kruishe
ren hen ruiken aan Braziliaanse
parfum, die niets kost en waar de
motten bovendien voor op de loop
gaan! „Dit lijkt een stukje spek",
hoort de wereldreiziger dan zeggen.
„Maar het is rubber, die van de rub
berbomen afgetapt wordt." En om
alles duidelijk te maken, worden
kleine bakjes getoond, waarin de
vloeibare rubber wordt opgevangen.
„En wat is dat?", vraagt een ldeine
jongen, wijzend op een popperige
kop en schoteltje. „Daar drinken de
Brazilianen hun koffie uit. Maar
dan echte koffie, niet flauwe afgiet
sel dat men hier drinkt." Een ander
wil iets meer weten en hoort dan,
hoe gering de successen in dit Mis
siegebied zijn, nu er na 16 jaar mis
sie-arbeid nog geen priesterroepin
gen uit de bevolking zijn voortgeko-
De Missie-actie
jyjET geestdrift heeft Leiden en
omgeving begroet de grote Mis
sie-actie, die van Leiden uit deze
week wordt gevoerd met als centrum
de Missie-tentoonstelling in de Stads
gehoorzaal.
Die geestdrift is gebleken uit het
grote aantal bezoekers aan de ten
toonstelling reeds gedurende de eer
ste drie dagen.
Voor de organisatie van deze Mis
sie-week in haar geheel en speciaal
van de Missie-tentoonstelling is niets
dan lof de missionarissen getui
gen, dat Leiden een bijzonder goed
figuur maakt.
Wij zijn daar trots op.
Wij, katholieken van Leiden en
omstreken.
Trots en dankbaar aan degenen,
die ontzaglijk veel werk hebben ge-
praesteeerd, om tot dit resultaat te
komen.
Maar met die gerechtvaardigde
trots en die verplichte dankbaarheid
zijn wij er nog niet.
Wij moeten eerst en vooral tonen,
dat wij, voorzover in ons vermogen
ligt. willen medewerken aan een zo
groot mogelijk succes van de Missie
actie.
Die medewerking moeten wij ge
ven deze week.
Die medewerking moeten wij blij
ven geven vooral blijven geven.
Hoe?
Men kan dat op de tentoonstelling
constateren.
Men kan dat lezen in het Missie
boekje, dat men op de tentoonstelling
kan kopen (50 cent).
Dat boekje „De Stem der Missie
is de Stem van Gods hart" moet men
kopen om het te lezen en te bewa
ren.
Dan zal ieder onzer verrijken zijn
kennis van de Missie; zich dieper be
wust worden van zijn plichten tegen
over de Missie.
Dat boekje is z'n geld ruimschoots
waard!
Chinese damesvoetjes.
De reis van Brazilië naar China
duurt slechts twee tellen. Dan staat
men voor de paters Franciscanen,
die boeiende verhalen ophangen
over de kleine voetjes der Chinese
vrouwen. Sedert 1911 is het bij de
wet verboden om kindervoetjes in
te zwachtelen en het komt tegen
woordig dan ook niet vaak meer
voor. Maar het is er nog niet hele
maal uit en een Chinees zal het liefst
een vrouw kiezen, die zo klein mo
gelijke voetjes heeft, zonder daarbij
na te denken, hoeveel pijn dat ge
kost-heeft. „En kunnen die vrouwen
dan nog lopen?", vraagt er een. Dat
kunnen ze nog wel, maar vraag niet
hoe. Ze lopen zoals een van ons op
z'n hakken zou lopen en de Chinese
dames wiegelen daarbij sierlijk heen
en weer, wat een buitengewoon aan
trekkelijk gezicht moet zijn voor de
verliefde jongemannen!
Men kan echter niet de hele avond
in China blijven. Daarom gaat de
reis verder naar Borneo, naar de
paters Capucijnen. Hier kan men
een pater aantreffen, die zeer plas
tische beschij vingen geeft van de
koperen corsetten der Daj aks-dames,
die een uur nodig hebben om zich
met dit kledingstuk te kleden en
daarvoor de hulp van enkele buur
vrouwen behoeven. Hun toilet wordt
gecompleteerd met enkele kilo's ko
peren ringen, waarvan de meesten
minstens een pond aan ieder oor
dragen. Foto's laten zien, hoe fraai
die oren daardoor worden uitgerekt!
„En wat is dit, denkt U?'\ vraagt
een der Witte Paters. De reiziger is
inmiddels weer in Afrika beland.
Dat voorwerp is een uitgeholde ka
lebas, die als babyfles gebruikt
wordt. En dan moet men niet lachen,
want de pater voegt er onmiddellijk
aan toe, dat deze negers ook modern
geworden zijn en aan de tuit een
stuk fietsband, bij wijze van speen,
bevestigen. Wie niet sterk is moet
slim zijn. Via een praatje over amu
letten van griezelige tovenaars, komt
het gesprek dan op de eigenlijke
Missie-arbeid en de bezoeker hoort
hoe 3 paters in 50 jaar in Tunis zeg
ge en schrijve 50 bekeerlingen ge
had hebben. Zij moeten eerst een
ontzaggelijk groot wantrouwen
overwinnen, o.a. door in de Arabi
sche klederdracht te verschijnen.
Langzaam aan wordt het nu beter.
Eigenlijk is de bezoeker al in Chi
na geweest. Maar bij de paters van
Scheut keert hij nog weer even terug
naar het land der spleetogigen, om
daar een mooi uitgevoerde naboot
sing van een berglandschap te be
wonderen, evenals de Chinese pago
den met koperen afgodsbeelden, en
het buitengewoon fraaie borduur
werk.
Pauselijke Missiegenoot
schappen.
Maar zelfs van dit zeer geriefelij
ke reizen wordt men moe. Bij de
grote stand van Pauselijke Missie
genootschappen blijft de reiziger dan
even staan. Hij leest van de statistie
ken af hoe in de vijf werelddelen de
verhouding tussen het aantal katho
lieken en andersdenkenden is en
ziet dan dat alleen in Amerika de
katholieken groter in aantal zijn,
terwijl Europa een behoorlijke ver
houding heeft, in tegenstelling met
de drie andere werelddelen.
Waarvoor zorgt het St. Petrus
Liefdewerk? Wat doet de H. Kinds
heid? En waar dient de Voortplan
ting des Geloofs voor? Vragen,
waarop men bij deze stand duidelij
ke antwoorden kan krijgen, even
tueel nog aangevuld met interessan
te gegevens uit brochures enz.
Boven dit alles uit prijkt een af
beelding van het Vaticaan, waarvan
de machtige colonnaden van Loren
zo Bernini als twee alles omvatten
de armen zich uitbreiden ovei het
getal van de 1200.000.000 niet-Chris-
tenen, die de wereld thans nog telt.
Ook zij behoren eens tot de ene
schaapsstal van Christus te komen.
Zij worden geroepen door Hem, op
wiens bevel Petrus en de zijnen hun
netten uitwierpen, „En zij wenkten
hunne gezellen", staat er te leze^i
boven de tekening van de wonder
bare visvangst. De gezellen zijn ge
komen en na hen hun opvolgers,
waaronder de missionarissen, op de
ze tentoonstelling tegenwoordig. Zij
zijn de vooruitgeschoven posten op
het front van de Missie, vechtend,
met inzet van geheel hun leven, voor
de uitbreiding van Christus' Kerk
op aarde. Daarbij gesteund door het
grote „thuisfront" van biddende en
offerende katholieken, die thans
naar deze tentoonstelling komen om
te zien, welke resultaten er geboekt
zijn en vooral om te zien wat er nog
moet gebeuren.
Dit alles overdenkend rust de we
reldreiziger, in de schaduw van de
St. Pieter, een ogenblik uit, voor
dat hij z'n tocht naar andere missie
gebieden vervolgt. Maar dat is een
verhaal voor morgen.
ONGUNSTIGE TOESTAND
TE SURABAJA
Drie militaire waarnemers zijn van
Batavia naar Surabaja vertrokken in
verband met de toestand aldaar, die
vrij ongunstig geoordeeld wordt.
Zaterdagmorgen te 10 uur is de
sneltrein SurabajaM&diun nabij
Sumobito verongelukt, doordat zü
op twee, waarschijnlijk zelfs drie
trekbommen reed. Zes Chinezen en
twee Indonesiërs werden gedood; 2
personen werden ernstig en ver
schillenden werden licht gewond. De
materiële schade is groot.
Vervangen door commissie
van toezicht
1"\E RUSSISCHE militaire gouverneur in Duitsland, generaal Tsjoei-
kof, heeft meegedeeld, dat het militaire bestuur in Oost-Duitsland
zal worden afgeschaft en vervangen door een Russische commissie van
toezicht.^De generaal legde deze verklaring af in de Tweede Kamer van
het nieuwe Oostduitse parlement. Hij zei dat de Russische regering be
sloten had, de bestuursfuncties, die tot dusver bij het militaire bestuur
berustten, over te dragen aan de nieuwe regering. De vervanging van
het militaire bestuur door een com missi e van toezicht zal a.s. Maandag
geschieden.
„KUNSTMATIGE SCHEPPING"
De geallieerde Hoge commissaris
sen hebben gisteravond te Frankfurt
hun oordeel over Oost-Duitsland uit
gesproken: een kunstmatige schep
ping zonder wettige basis. Zij zei
den, dat de Oostduitse regering geen
enkel recht bezit om Oost-Duitsland
te vertegenwoordigen. Zij heeft nog
minder recht om uit naam van ge
heel Duitsland te spreken.
De Amerikaanse, Britse en Franse
commissarissen hebben verklaard,
dat het uitstellen van de verkiezin
gen met een jaar in Oost-Duitsland
„natuurlijk is gedaan om te verzeke
ren dat de verkiezingen, wanneer
zij worden gehouden, hetzelfde pa
troon volgen als in de andere satel
lietstaten van de Sovjet-Unie".
De commissarissen stipten aan, dat
de kamer, die zichzelf vormde, zon
der eerst de volkswil te raadplegen,
meteen besloot om de verkiezingen
een jaar uit te stellen.
Tenslotte verklaarden de Hoge
commissarissen:
„Het volk van de Westelijke sec
toren van Berlijn kan er van verze
kerd zijn, dat de geallieerde mogend
heden zullen voortgaan hun missie
te vervullen en dat, evenals in het
verleden, stappen zullen worden ge
nomen, in samenwerking met de fe
derale regering, om de inwoners van
Berlijn politieke en economische
vrijheid te verzekeren".
ARNHEM'S NIEUWE BRUG.
Nog steeds wordt het verkeer bij
Arnhem over Bailey-bruggen geleid,
in afwachting van de géreedkoming
der nieuwe brug. Eén der Bailey
bruggen is weggenomen en een ge
deelte van de nieuwe brug zal van
daag of morgen op zijn plaats wor
den geschoven. Een overzicht van de
nieuwe en de Baileybrug.
EEN AANSLAG TE ROME
De 27-jarige Nederlander Hendrik
M., een uit Denekamp afkomstige
voormalige S.S.-er, die vorig jaar
ontsnapte uit de gevangenschap,
waarin enkele in de oorlog bedreven
moorden hem hadden gebracht,
heeft gisteren in Rome een revolver-
aanslag gepleegd op de hem beken
de 18-jarige zoon van de Franse fa
milie B. Aldus meldt de „Volks
krant" uit Rome.
Toen de zoon des huizes op het
bellen van M. opendeed, loste de
Nederlander een revolverschot op
hem. De Fransman trok eveneens
een revolver en schoot terug. Een
vuurgevecht ontstond, waarbij de
Nederlander veertien schoten loste.
Toen huisgenoten en omwonenden
op het strijdtoneel verschenen, bleek
de Nederlander dood te zijn. Zijn te
genstander was ernstig aan het been
géwond. Volgens verklaring van zijn
vader aan de politie heeft H. M. zich
zelf door het hoofd geschoten.
Hendrik M., die na zijn vlucht uit
Nederland zich aanvankelijk onder
de valse naam Lenz in Duitsland
heeft opgehouden, blijkt, volgens
verklaringen van de Italiaanse po
litie, zich sedert enige tijd in Rome
te hebben schuil gehouden. Aange
nomen wordt, dat hij het voorne
men koesterde uit te wijken naar
Argentinië. Het gezinshoofd der
Franse familie, waarmee M. relaties
onderhield, blijkt tijdens de oorlog
in zijn land collaborateursdiensten
voor de Duitsers te hebben verricht.
Het gezin is enkele jaren geleden
uit PVankrijk gevlucht. De revolver,
waarmee M. de aanslag pleegde, was
een Beretta, kaliber 9. M, was in
Nederland gehuwd.
BIJEENKOMST VAN FRACTIE-_
LEIDERS MET MINISTER
VAN O. G.
Naar het A. N. P. verneemt, zal er
morgen voormMdag een bijeenkomst
plaats hebben van de minister van
Overzeese Gebiedsdelen met de frac
tieleiders van de Eerste en de Tweede
Kamer der Staten-Generaal en met
de „Commissie van Negen".
De minister zal hierbij een uit
eenzetting geven over de stand van
zaken ter Rondetafel-conferentie,
zulks overeenkomstig een vroeger
aan het parlement gedane toezeg
ging.
VLIEGDEMONSTRATIES VOOR
PRESIDENT TRUMAN. Trans
portvliegtuigen wierpen jeeps en
105 mm houwitsers uit. Leden van
de 82ste luchtlandingsdivisie gaven
een demonstratie parachute sprin
gen. De houwitsers worden uitge
worpen.
Chinese
ambassade te
Parijs loopt over
PARIJS IN DELICATE
POSITIE
De gehele staf van de Chinese am
bassade en het consulaat-generaal te
Parijs heeft zich gisteren van de na
tionalistische regering losgemaakt en
verklaard voortaan de nieuwe com
munistische regering te Peking te
zullen steunen, zo meldt Associated
Press.
De nationalistische regering te
Kanton had juist haar nieuwe zaak
gelastigde Tuan Mao Lan naar Pa
rijs gezonden om ambassadeur di
Tsien Tai te vervangen, die ernstig
ziek ligt in een hospitaal. Tuan Mao
Lan had opdracht een „opstand" on
der het ambassade personeel te on
derdrukken. Dr. Tsien Tai en Toean
Mao Lan zijn de enigen, die zich niet
bij de actie hebben aangesloten.
Het is de eerste maal dat een be
langrijke Chinese ambassade zich
voor het communistische regiem van
Peiping uitspreekt.
De Franse regering ziet zich voor
een delicaat probleem geplaatst.
Krachtens het internationale recht is
de ambassade Chinees grondgebied
en dus onschendbaar. Het recht van
de „revolutionnairen" op het gebouw
en archieven kan echter in twijfel
getrokken worden, zo lang de bespre
kingen tussen de landen van het At
lantisch Pact nog niet geleid hebben
tot een erkenning van het nieuwe
bewind. De zaakgelastigde Tuan Mao
Lan kan een beroep doen op de Fran
se politie om de eigendommen van
zijn regering voor ontvreemding te
vrijwaren.
De Franse regering heeft zich ach
ter de Chinese nationalistische rege
ring geschaard en het oproerige per
soneel van de lijst der diplomaten
afgevoerd. Zij hebben hun diplomatie
ke status en onschendbaarheid ver
loren, daar Frankrijk Peiping niet
erkent.
Door de ondergrondse inlichtin
gendienst van de Katholieke Kerk
in Tsjechoslowakije is bekend ge
maakt, dat een aantal geestelijken
door regeringsagenten van de zoge
naamde Katholieke Actie zijn over
gehaald om hun handtekening te
plaatsen onder een verklaring tot
goedkeuring van het wetsontwerp
tot overneming van de controle op
de kerken door de regering.
In een waarschuwing van „de
aartsbisschop" (waarmee klaarblij
kelijk mgr. Beran bedoeld wordt)
wordt de geestelijken meegedeeld
dat „instemming met het wetsont
werp verraad is aan de zaak van
Christus en van de Heilige Kerk".
De aartsbisschop verklaart, dat de
Kerk het gehele wetsontwerp moet
afwijzen als „tegen de Kerk, anti
sociaal en onrechtvaardig". Er zou
den reeds „honderden" protestbrie
ven aan de burgerlijke autoriteiten
zijn gezonden.
„Het is een erekwestie, dat geen
geestelijken hun protest zullen her
roepen, zelfs niet voor de prachtig
ste materiële voordelen."
„Niemand moet kunnen zeggen, dat
de priesters hun heldhaftige stand
vastigheid tegen de bedreigingen en
overredingen van de gehoorzame
dienaars van het communisme, die
de Kerk en de priesters aan de be
langen van de totalitaire staat wil
len onderwerpen, hebben laten
varen."
In de verklaring van de Katholie
ke inlichtingendienst wordt voorts
gezegd, dat opnieuw 40 dekens en
vicarissen zijn gearresteerd, van wie
later enkele vicarissen zijn vrijgela
ten. Bijna alle vicarissen van de
Tsjechoslowaakse diocesen zouden
thans in arrest zijn.
UITTOCHT UIT KANTON.
Nu de positie van de Chinese na
tionalisten op militair gebied slech
ter is geworden, hebben Li Tsoeng
Jen, waarnemend president van het
nationalistische China, en zijn mi
nister-president Yen Hsi Sjan be
sloten morgen per vliegtuig uit
Kanton naar Tsjoengking te vertrek
ken. De uittocht van andere rege
ringsfunctionarissen naar Tsjoeng
king en Taiwan gaat voort. Het
Britse en Franse consulaat-generaal
hebben de te Kanton wonende En
gelsen en Fransen, die niet van plan
zijn te blijven, aangeraden zo spoe
dig mogelijk te vertrekken.
DE FRANSE KABINETSCRISIS
PRESIDENT VINCENT AURIOL ontving heden de leiders van de
midden- en rechtse partijen, die gisteren hebben geweigerd de voor
malige (socialistische) minister van binnenlandse zaken, Jules Moch, hun
steun toe te zeggen bij het vormen een nieuwe Franse regering. Ex-mi
nister Moch bracht gisteravond bij president Auriol verslag uit over zijn
vergeefse, gedurende drie dagen gevoerde onderhandelingen. Hij ver
klaarde niet in staat te zijn geweest overeenstemming te bereiken met al
le in de afgetreden regering-Queuil le vertegenwoordigende partijen
over de te volgen loonpolitiek. Zoals gemeld, is dit netelige vraagstuk de
oorzaak geworden van de val van het kabinet-Queuille.
Moch had compromis-voorstellen
opgesteld, welke de goedkeuring ver
wierven van zijn eigen socialistische
partij en van de partij der volksre
publikeinen, welke beide partijen
respectievelijk 99 en 150 afgevaar
digden in de Kamer hebben.
Drie en twintig onafhankelijke af
gevaardigden, onder leiding van de
voormalige premier Paul Reynaud, de
door veertien afgvaardigden verte
genwoordigde Boerenpartij en de
rechtse partij der republikeinse vrij
heid, die over 31 zetels in het par
lement beschikt, weigerden de voor
stellen van Moch goed te keuren.
Voor het vormen van een regering,
steunende op de socialistische, de
volksrepublikeinse en de radicale
partij, is het noodzakelijk dat de on-
afhankelijken, de Boerenpartij en de
partij der republikeinse vrijheid
hun steun verlenen, daar geen nieu
we regering anders niet over de 311
stemmen zou beschikken, waarop zij,
overeenkomstig de grondwet, mini
maal in de Nationale Vergadering
moet kunnen rekenen.
Alle partijen waren het er over
eens, dat er een einde moest komen
aan het door de regering vaststellen
van de lonen en dat dit stelsel zo
spoedig mogelijk moest worden ver
vangen door in vrijheid gevoerde on
derhandelingen tussen werkgevers
en werknemers, om tot de vaststel
ling van de lonen te komen.
Doch dit vraagstuk diende slechts
als fagade voor de eigenlijke oor
zaak van de weigering van midden-,
conservatieve en rechtse partijen om
Moch's programma te steunen. De
leiders dezer partijen zijn namelijk
van mening, dat thans de tijd is aan
gebroken om tot een oplossing van
het ernstigste economische probleem
van Frankrijk te komen, namelijk de
strikt noodzakelijke beperking van
de uitgaven van de staat.
Zen koAAtltje....
Gezelschap te kunnen ontberen is
een voorwaarde voor de vrede des
harten.
