S)e &2idóe(Boii/fca/nt
Trumans wapenhulpwet
aangenomen
Morgen
Unie-statuut
gereed
Churchill kapittelt Labourregering
Viermogendhedenberaad te
Berlijn stopgezet
Heldenmoed in de Oekraïnse
„catacomben"
De Duitse Mark en de
steenkool
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1949
40ste JAARGANG No. 118'
Directeur: C. M. VAN HAMEBSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
In Berlijn is het
weer mis
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert 15 ct p. m.m. Telefoontjes 11.50
Wat de Russissche atoombom uitwerkte
PRESIDENT TRUMANS program voor Amerikaanse wapenlevering aan
het buitenland ten bedrage van 1.314.010.000 dollar, waarvan de bij
het Atlantisch Pact aangesloten landen een milliard dollar ontvangen, is
gisteravond wet geworden, doordat het zowel door het Huis van Afge
vaardigden (met 223 tegen 109 stemmen) als door de Senaat bij monde
linge stemming) werd goedgekeurd. De wet behoeft alleen nog de hand
tekening van de president om officieel van kracht te worden. Het be
drag, dat is vastgesteld voor de landen van het Noord Atlantisch pact en
zes andere landen, moet nog door de commissies voor toewijzing worden
goedgekeurd. Het Huis van Afgevaardigden had bij eerdere gelegen
heid slechts 580.495.000 dollar voor het wapenprogram willen uittrekken
Het wapenprogram heeft thans de
nieuwe naam „Wet betreffende hulp
voor wederzijdse verdediging" ge
kregen. Er wordt in bepaald, dat de
landen van het Atlantisch Pact 500
millioen dollar in contanten zullen
ontvangen en dat 500 millioen dollar
zullen worden gebruikt voor aan
koopmachtigingen ter betaling van
v/apenbestellingen.
Van de 500 millioen in contanten
zullen er honderd millioen onmiddel
lijk ter beschikking worden gesteld.
De overige 400 millioen zouden wor
den gegeven, wanneer het defensie
comité van de Noord-Atlantische lan
den samenhangende defensieplannen
hebben opgesteld.
De republikeinse afgevaardigde
John Vorys (Ohio) verklaarde, dat
de jongste atoomexplosie in de Sow-
Volgende week plenaire
zitting
Het Statuut van de Unie, dat
waarschijnlijk 26 artikelen zal be
vatten, welker inhoud gebaseerd is
op de reeds bereikte overeenstem
ming en die zullen worden opgesteld
door de heren Blom, Anak Agung en
Süpomo, zal nog deze week gereed
komen. In d- week van 2 tot 8 Octo
ber, waarschijnlijk op 5 October,
zal, naar men vermoedt, een voltal
lige vergadering worden gehouden.
Vrijdag aanstaande, na de vergade
ring van de centrale commissie, is
de officiële publicatie van de inhoud
van het Statuut van de Unie te ver
wachten.
Het charter van de souvereini-
teitsoverdracht zal dezer dagen ter
sprake komen in de betrokken sub
commissie. De Bijeenkomst Fede-
raad Overleg en de Nederlandse de
legatie hebben er reeds èen concept
voor opgesteld.
Van Indonesische zijde stelt men
zich als verloop van zaken voor, dat
onmiddellijk na terugkeer in Indo
nesië de resultaten ter ratificatie
aan de verschillende parlementen
zullen worden voor^legd. Tevens
zal de tekst van de voorlopige con
stitutie aan goedkeuring moeten
worden onderworpen. Daarna zal de
voorlopige regering van de Repu
bliek Indonesia Serikat worden be
noemd en zal een president worden
aangewezen. De voorlopige regering
zal een afgevaardiging naar Den
Haag zenden om de souvereiniteit
in ontvangst te nemen en het hand
vest van de overdracht te onderte
kenen. De tekst van de voorlopige
constitutie van de R.I.S. is thans bij
na gereed.
jet-Unie de mening van vele leden
van het Huis met betrekking tot dit
program had beïnvloed. Hij zei, dat
halve maatregelen in de V.S. en
Europa geen antwoord zouden zijn
op de Sowjet-Russische vorderingen
op atoomgebied.
republikeinse afgevaardigde
Lawrence Smith (Wisconsin) zei, dat
preside Trumans aankondiging van
de Sowj et-Russische atoomexplosie de
levering van wapenen aan Europa
een „ijdel gevaar" had gemaakt.
MEER ATOOMBOMMEN.
De Verenigde Staten moeten meer
atoombommen maken als gevolg van
de atoomexplosie in de Sowjet-Unie,
aldus heeft senator McMahon, de
voorzitter van de Congrescommissie
voor atoomenergie gisteren te Wash
ington verklaard.
Deze overweging is door de Ameri
kaanse commissie voor atoom-ener-
MR. J. KLAASESZ BENOEMD
TOT GOUVERNEUR VAN SURINA
ME De tegenwoordige burgemees
ter van Wageningen, mr J. Klaasesz,
is met ingang van 1 Octoober a.s. be
noemd tot gouverneur van Surina
me. Hij zal 11 November met de boot
vertrekken.
grescommissie voor atoomenergie in
een besloten zitting unaniem aan
vaard.
Ofschoon geen besluiten werden
genomen, heeft men op deze bijeen
komst, die door drie andere gevolgd
zal worden, overeenstemming bereikt
over een plan om de Amerikaanse
voorraad atoombommen te vergroten
en geleerden, die thans voor parti
culiere instellingen werken, te ver
zoeken hun medewerking aan het
gie en de gemeenschappelijke con- atoomproject te verlenen.
Een „somber uur" voor Engeland
^MINSTON CHURCHILL, de leider van de oppositie in het Britse La
gerhuis, heeft gisteren in het parlement verklaard, dat Ruslands bezit
van de atoombom en de financiële crisis „een somber uur" voor Enge
land hebben doen slaan. Hij diende een amendement van de oppositie in
op de regeringsmotie, die in feite een vertrouwensvotum voor de eco
nomische politiek der regering vraagt. Churchills amendement wijt de de
valuatie van het pond aan het „voortdurend financieel wanbeheer" van de
regering.
Churchill achtte het de hoogste tijd,
dat Engeland een ander parlement
zou krijgen, waarin alle moeilijkhe
den een grotere kans op oplossing
zouden hebben.
Over al onze moeilijkheden hangt
de schaduw van de atoombom, die
de Russen om nog niet uiteengezette
redenen vóór de Engelsen hebben
kunnen maken, ofschoon gelukkig
niet vóór de Amerikanen, zo zeide
Churchill.
Churchill verweet de regering, dat
zij meer dan 16 milliard pond ster
ling „in vier vette jaren" heeft uit
gegeven, wat volgens hem vier maal
zoveel is als de kosten om het land
een zelfde tijd in de rijke dagen van
voor de oorlog te besturen.
Hij critiseerde de nationalisatiepoli-
tiek en de hoge directe belastingen
en wijdde vervolgens uit over de ho
gere kosten van de invoer uit het dol-
largebied, die de devaluatie heeft
meegebracht. Hij zeide niet te kun
nen geloven, dat de Amerikanen hun
hoge tarieven onmiddellijk zouden
verlagen.
Churchill had het pond liever tot
op zekere hoogte vrijgelaten in plaats
van de huidige strakke méthode om
de koers op het allerlaagste denk
bare peil vast te zetten."
„Dit is wat wij in 1931 hebben ge-
Russen komen overeenkomsten niet na
r\E WESTELIJKE GEALLIEERDE COMMANDANTEN VAN BERLIJN
hebben hun Russische collega, generaal-majoor Kotikof, doen we
ten, dat zij de viermogendheden-be sprekingen met hem niet kunnen
voortzetten, zolang de Sow jet-auto riteiten in gebreke blijven de aan
gegane overeenkomsten na te komen.
In een brief aan Kotikof verklaren de commandanten, dat zij van
de geallieerde hoge commissarissen het verzoek hebben ontvangen om
de onderhandelingen over de normalisatie van het leven te Berlijn, die
door de vier ministers van buitenlandse zaken na hun Pa:rijse zit
ting waren aanbevolen, stop te zetten.
daan, de laatste keer, dat wij de
cialistische financiële wanorde moes
ten opruimen", zo zeide hij.
Churchill zeide te geloven in de
grote kracht, die nog in het sterling-
gebied school, wat tot op zekere
hoogte bewezen was door de vele
landen, die „hoe ruwweg ook over
hen is heengelopen en hoe weinig zij
ook zijn geraadpleegd" het Britse
voorbeeld moesten volgen.
Churchill, die verschillende malen
gedurende zijn rede door uitroepen
van de Labourbanken werd onder
broken, verklaarde: „Gewone men
sen kunnen moeilijk begrijpen hoe
een minister met al zijn kennis en
reputatie voor integr'teit het met zijn
geweten in overeenstemming heeft
kunnen brengen om volkomen rond
te draaien als een eekhoorn in zijn
kooi en al zijn vroegere overtuigde
uitspraken vergeten".
Churchill bracht in herinnering hoe
sir Stafford Cripps negen maal ont
kend heeft, dat het pond zou deva
lueren en hij zeide, dat het in de
toekomst onmogelijk zal zijn nog lan
ger te geloven in de verklaringen,
die hij als minister van financiën zal
afleggen.
Zij verklaren, dat het geen nut
heeft de besprekingen voort te zet
ten, daar de Russen de overeen
komst over de Berlijnse spoorweg
staking niet waren nagekomen en
represaille maatregelen hadden ge
nomen tegen een groot aantal West-
Berlijnse spoorwegarbeiders, die ge
staakt hadden.
Op hun vele protesten hiertegen
hadden de Westelijke commandan
ten slechts onbevredigende of in het
geheel geen antwoorden van de
Sowj et-autoriteiten teruggekregen.
In één geval, aldus de brief der
Westelijke commandanten, had de
Franse commandant, generaal Ga-
neval, om een onderhoud over deze
kwestie met generaal Kotikof ver
zocht en had hij ten antwoord ge
kregen, dat generaal Kotikof met
verlof was. Dezelfde dag had de
Britse commandant, generaal Bour
ne, echter over een ander onder
werp een gesprek met Kotikof.
De Westelijke commandanten heb
ben de West-Berlijnse magistraat
gelast de aanvullende betaling van
40 procent in Westerse Marken ten
behoeye van de spoorwegarbeiders
na heden te staken.
Op een persconferentie zeide ge
neraal Ganeval: „Wij namen deze
verplichting van de door de Sowj et-
autoriteiten gecontroleerde „Reichs-
bahn" over Wij kunnen deze beta
lingen echter niet voortzetten daar
wij geen gewoonte wensen te ma
ken van het overnemen van Sow-
j et-verplichtingen en de fondsen
waaruit de gelden afkomstig waren
thans in handen der Westduise re
gering zijn. Ik ben niet van oordeel,
dat dit besluit een hernieuwing van
de spoorwegstaking ten gevolge zal
hebben".
Reuter tekent hierbij aan, dat
Juni besloten werd genoemde 40
procent van de salarissen te beta
len in het kader van de overeen
komst ter beëindiging van de Ber
lijnse staking. Deze overeenkomst
loopt morgen ten einde.
De Britse plaatsvervangende com
mandant, brigade-generaal Benson,
heeft verklaard, dat het besluit om
de Viermogendhedenbesprekingen
te beëindigen, slechts betrekking
heeft op de besprekingen over de
normalisatie van het leven in Ber
lijn. Dit behoefde niet noodzakelijk
invioed te hebben op besprekingen
op een ander niveau. Het had wei
nig zin genoemde onderhandelingen
voort te zetten met een partij waar
in men geen vertrouwen kon stellen.
„Wij hopen, dat de onderbreking de
Russen tot de overtuiging zal bren
gen, dat zij hun beloften dienen na
te komen", aldus Benson.
In de brief aan Kotikof, zo ver
volgt Reuter, wordt verwezen naar
een brief van Kwasjnin, Sowjet-
hoofd van de afdeling vervoersza-
ken, waarin deze blijk gaf van een
„op cynische wijze voorbijzien van
door hem zelf aanvaarde verplich
tingen". Kwasjnjn had verklaard,
dat er geen personeel ontslagen was,
doch volgens de feiten hadden meer
dan 2.000 spoorwegemployé's ont
slag gekregen en waren hun plaat
sen door met de communisten sym-
pathiserenden vervangen. Bepaalde
overplaatsingen hadden volgens
Kwasjnins brief slechts plaats ge
had in verband met economische
kwesties en stonden in geen enkel
opzicht in verband met de staking.
Onvermoeid werken de weinige priesters
rvE KATHOLIEKE KERK in de Oekrainse Sovjet-Republiek bestaat
alleen nog maar in de „catacomben". De moderne catacomben van
de twintigste eeuw: oude schuren en schuilhoeken in de bergen.
Zo schilderen vluchtelingen uit dit gebied de toestand in een land, dat
eens kon roemen op een bloeiend kerkelijk leven, een aantal bisschop
pen, duizenden priesters en millioenen gelovigen, voornamelijk van de
Griekse ritus. Ofschoon zowel de Latijnse als de Byzantijnse ritus ver
boden zijn en het eigendom der kerken en ook de kerken zelf zijn uit
geleverd aan de schismatieke Orthodoxe Kerk, is het godsdienstig leven
der Katholieken, die thans dus van alles zijn beroofd, alleen nog maar
toegenomen. De gelovigen beleven hun godsdienst met een heroïsche
vasthoudendheid.
Daar geen enkele Katholieke pries
ter zijn ambt mag uitoefenen en het
aantal priesters die zijn ondergedo
ken, door vervolgingen sterk is ge
decimeerd, kunnen er slechts zeer
weinig godsdienstoefeningen worden
gehouden. Alle godsdienstoefeningen
en de voorbereidingen daarvan moe
ten met de uiterste geheimhouding
geschieden. De gelovigen verzamelen
zich op een van te voren afgespro-
GOUDEN THEE- EN EETSERVIES
VEROORZAAKT VEEL NARIG
HEID. Een Maharadjah uit India
had ongeveer een jaar geleden bij
een goudsmid te Birmingham op
dracht gegeven tot het vervaardigen
van een gouden thee- en eetservies
met een Indisch patroon ter waarde
van 100.000 gulden. Nadat enige de
len van het servies naar de op
drachtgever waren gezonden, ver
bood de regering van India de im
port van het restant, omdat import
'•an buitenlandse goederen in India
sterk beperkt diende te worden
'liermee begon de narigheid. Eerst
probeerde men het servies over
Amerika naar de Maharadja te zen
den. Toen dat mislukte deed een 45
jarige hotel-eigenaar een poging de
delen van het servies per vliegtuig
naar India te smokkelen. Deze po
ging kostte hem 500.of drie
maanden hechtenis. Thans probeert
rrren voor de koppen, lepels, vorken,
enz. kopers te vinden. Als dit niet
lukt, wat wel zo goed als zeker is,
omdat de hoge prijs voor het 18
raats goud nog wordt verhoogd met
100 belasting) zal het gouden ser
vies in de smeltkroes een einde vin
den. Enige delen van het servies
wat zal hun lot zijn, pronkstuk bij
een Croesus of de smeltkroes?
Bondsdag wil nog meer devaluatie
IN DE WESTDUITSE BONDSDAG is gisteren heftig gereageerd op het
geallieerde besluit om de West-Duitse Mark met 20,67 procent te
devalueren. De sociaal-democratische leider, Kurt Schumachter, var-
klaarde onder luid applaus, dat het geallieerde besluit genomen was in
het voordeel van andere belangen ten koste van de economie van
Duitsland. Hij zeide te betreuren, dat het bezettingsstatuut voor de
eerste maal was toegepast „met zo weinig respect voor het gezag en
de vitale behoeften van de democratie". De order rukt aan de grondves
ten van onze sociale structuur".
De door de geallieerde hoge com
missarissen goedgekeurde devalua
tie van de West-Duitse Mark met
20.66 was een compromis tussen
wat Frankrijk had gevraagd (15
en wat door zijn bondgenoten werd
voorgesteld (25
Op verzoek van de Fransen zijn
tegelijk de exportprijzen voor Duit
se kolen herzien, daar de Fransen
er niets voor voelden om meer te
gaan betalen voor de Duitse steen
kool. Om deze steenkool draait de
hele kwestie.
De Duitse, bondskanseilier, Con
rad Adenauer, en zijn collega's zul
len vandaag de kwestie van de de
valuatie van de West-Duitse Mark
met de hoge commissarissen verder
bespreken. Zij weten zich daarbij
geruggesteund door de ernstige cri-
tiek, die van alle zijden in het par
lement op het geallieerde besluit
werd uitgeoefend. In de namiddag
zullen de hoge commissarissen dan
weer bijeenkomen.
DE STRIJD TEGEN GIULIANO.
Vandaag loopt het ultimatum af,
dat de Siciliaanse bandietenkoning
Salavatore Giuliano de Italiaanse re
gering, drie weken geleden, zond.
Giuliano heeft gedreigd met een
„groot offensief" tegen de politietroe-
pen. indien de regering zijn „ultima
tum" zou verwerpen. De bendeleider,
die beweert te strijden voor de on
afhankelijkheid van Sicilië, heeft een
amnestie en een plebisciet geëist.
Ook wilde hij, dat men de Sicilianen
zou laten uitmaken of hij een bandiet
dan wel een nationale held is.
De politie is er van overtuigd, dat
de bandiet thans zo goed als afge
sneden is van hulp van buitenaf. Zij
neemt evenwel geen enkel risico.
TELSFOTODIENST IN NEDER
LAND Sinds enige maanden is
Nederland door de ingebruikneming
van een telefoto-installatie door
ANP-foto te Amsterdam aangesloten
het internationale tele foto-net
waardoor het mogelijk is telefonische
foto's uit het buitenland over te
brengen. In het binnenland worden
telefoto's overgebracht door middel
van een draagbaar telefoto-toestel.
Het overbrengen van foto's langs te
lefonische weg in het binnenland
geschiedt uit de grotere steden naar
Amsterdam sinds enkele dagen
ook naar Rotterdam zonder enige
moeilijkheid. Thans is de P.T.T.-
dienst in samenwerkingdienst in sa
menwerking met ANP-foto bezig
proeven te nemen met het overzen
den van foto's ook uit de kleinste
plaatsen door aansluiting van de
draagbare installatie direct op elke
telefoonlijn. Onderzocht worden
thans de resultaten verkregen met
het overbrengen via verschillende
soorten van lijnen.
Wij zien hier een proefneming uit
het telefoonkantoor te Waddinxveen
(Z.H.) Op de tafel de draagbare tele-
fotozender. Links en rechts de he
ren H. Metman en H. A. Hendr:ks
van de technische dienst van de
P.T.T. in het midden de heer H. Ma
ter van de technische dienst van
ANP-foto te Amsterdam.
£en koAAtttje.
Oordeel niet vermetel over hem,
die valt, want spoedig kan God dé
wenende oprichten.
Thomas a Kempi*-
ken plaats. Een van hen, een pries
ter gekleed als boer of fabrieksar
beider, gaat voor het altaar staan.
Dit altaar is een gewone ruwe tafel
of in de bergen een rotsblok. De
enige ornamenten zijn twee kande
laars en een kruis. Ontzag inboeze
mende kathedralen in een zee van
electrisch licht zullen nimmer het
toneel zijn geweest van zulk een de
votie als men kan waarnemen in de
ze armelijke schuren of schuilplaat
sen, wanneer de priester het H. Of
fer opdraagt en de H. Communie
uitreikt.
Sommige gelovigen moeten meer
dan 70 kilometer lopen om een H.
Mis te kunnen bijwonen. Het is bo
vendien noodzakelijk, om verborgen
plaatsen uit te zoeken vanwege de
spionnen en agenten van de geheime
politie, daar deze zeer 'talrijk en al
tijd op hun hoede zijn. Ook zou het
onmiddellijk hun argwaan kunnen
opwekken, wanneer een groot deel
van de bewoners van een dorp te
gelijkertijd afwezig zou zijn. Daar
om kunnen nooit m'eer dan een paar
mensen de H. Mis bijwonen en nooit
meer dan één lid van het gezin. Het
is slechts zelden, dat een priester een
huwelijk kan inzegenen. Gewoonlijk,
zo vertellen vluchtelingen uit dit ge
bied, is de priester in staat het hu
welijk op indirecte wijze in te zege
nen door de wijding van de ringen,
die hem door een tussenpersoon
worden toegezonden. Deze zelfde
wijze past men toe voor de afgestor
venen. De priester zegent een hand
vol aarde, die dan op de doodkist
wordt gestrooid. De ouders dopen
zelf hun kinderen met water, dat
door de priester van te voren is ge
wijd.
De onvermoeide toewijding van de
weinige in het geheim werkende
priesters in de Oekraine om hun
herderlijke plichten steeds te blijven
vervullen, heeft zelfs commentaar
uitgelokt van de onder communis
tisch toezicht staande schismatieke
Orthodoxe Kerk. De Orthodoxe
Exarch voor de Oekraine, Johannes,
aartsbisschop van Kiev, verklaarde
eens tijdens een interview, dat de
Katholieke priesters „hardnekkig
proberen de positie van de Katholie
ke Kerk in de Oekraine te handha
ven". De priesters volbrengen hun
taak in voortdurend gevaar en moe
ten daarbij als arbeider werken om
te kunnen leven en ontdekking te
voorkomen. De priesters hebben in
dit gebied geen bisschop. De laatste
was Mgr. Theodor G. Romzka, Apos
tolisch Administrator van het bisdom
Moenkacs. Naar men vertelt, werd
hij in October 1947 door een leger
wagen van de Sovjets aangereden en
daarna doodgeschoten.
BEZOEK VAN FRANCO AAN
PORTUGAL?
Naar men meent te weten, treft
generaal Franco voorbereidingen voor
een bezoek aan Portugal op 22 Octo
ber, waarbij hij zal worden verge
zeld door zijn minister van buiten
landse zaken, Artajo, en de minister
van onderwijs, Martin.
Tijdens zijn bezoek zal hem het
eredoctoraat van de universiteit van
Coimbra aangeboden worden. Franco
wordt Donderdag van zijn zomer
residentie bij Coruna in Madrid te
rugverwacht. Hij zal Vrijdag een ka
binetsvergadering presideren, waarin
waarschijnlijk een beslissing zal val
len t.a.v. het vraagstuk van de wis
selkoers van de peseta.
