Een grote Missie-tentoonstelling in Leiden op komst MEER DAN WONEN OP HONDERD LESDSE GEZINNEN HET WATER Met man en macht wordt gewerkt aan reusachtige voorbereidingen r Maar er zijn geen ligplaatsen meer vrij TALEN £atei#~actie ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1949 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1 WE WETEN ER ALLEMAAL wel iets van: Er komt een Missie-tentoon- stelling. Daarvoor wordt een verloting gehouden en kloosterzusters maken poppen, die als prijzen dienst doen. Maar dat is dan ook alles! Voor de rest hangt er nog zo'n sluier van geheimzinnigheid over de plan nen, waarvan men slechts weet dat ze groot zijn. Het werd echter tijd dat de mensen er eens iets meer van zouden weten. En daarom zochten we rector L. P. M. Vester, voorzitter van het hoofd-comité, op, die bijna on vindbaar verscholen achter een berg papperassén aan z'n bureau zat. „Ja, natuurlijk", antwoordde hij op onze vraag. „U mag alles weten; vraag maar." Rector Vester trekt een sluier van geheimzinnigheid weg Dat hebben we gedaan en daarbij onmiddellijk geconstateerd dat er enorm veel komt kijken voor al die voorbereidingen en dat er ontzagge lijk veel werk verzet moet worden, alvorens op Zaterdag 8 October de deuren van de Stadsgehoorzaal ge opend kunnen worden. „Het doel van deze tentoonstel ling", begon rector Vester, „is op de eerste plaats ideëel gezien, n.l. de be langstelling voor het werk van de Pauselijke Missiegenootschappen te vergroten. Daarnaast komt er ook een zakelijk doel bij, want het Missie werk kan niet verricht worden zon der geld, zodat deze tentoonstelling ook ten doel heeft finantiële steun te verlenen aan het Missiewerk." Reeds in December werd een hoofd-comité gevormd, dat eerst in stilte aan het werk ging en pas vier maanden geleden ruchtbaarheid aan de plannen gaf, door het vormen van sub-comité's en plaatselijke comité's. Dat laatste is zeer belangrijk, want niet minder dan 35 gemeenten rond om Leiden zijn ingeschakeld bij de A.M.A. (algemene missie-actie). Dit alles gaat uit van #e Pauselijke Mis siegenootschappen, waarvan rector H. Schrama diocesaan directeur is. De uitvoering der plannen enz, wordt echter aan het plaatselijke comité overgelaten. Wat er te zien zal zijn. De tentoonstelling wordt gehouden van 8 tot en met 16 Ostober in alle zalen van de Stadsgehoorzaal. Twee en veertig paters van 14 verschillen de missionerende orden en congrega ties zullen er aan de hand van aller lei materiaal, zoals foto's, kunst- en gebruiksvoorwerpen, producten en overzichten, het missiewerk in al z'n vormen uiteenzetten. Alle wereldde len zijn tegenwoordig in aparte stands, waarin de situatie, moeilijk heden, plannen en toestanden dui delijk gemaakt worden. Daarnaast zullen er stands zijn van de Pauselijke Missiegenootschappen, de Wereldgodsdiensten en Indonesië. In een der kleinere zalen vindt men voorts de z.g.n. „bijwerken", zoals de Memisa (Medische Missie-actie), A. L.M.A. (Academische Leken Missie actie), St. ïranciscus Xaverius-Bond (Brokken werk), Missienaaikransen, enz. In de foyer zal een geweldig grote fancy-fair worden ingericht, met ve le van de aller modernste attracties en prachtige prijzen, die de Midden stand onder hartelijke dankzeg ging voor de buitengewone mede werking reeds bij elkaar heeft ge bracht. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de inrichting van een prima koffiekamer! De wereld roept om Christus' licht vervult daarom Uw Missieplicht: een van de missiepaters op de ten toonstelling aanwezig een predica te worden gehouden, waarop een col lecte zal volgen. Reeds nu wordt hier bij een oproep gedaan aan auto-be zitters om op die Zondagmorgen de betreffende paters uit Leiden te ha len en weer terug te brengen. Aan meldingen bij de secretaris, mr. J. Bergmeyer, Stationsweg 27, Leiden, met vermelding naar welke parochie kerk in de omgeving men eventueel een pater zou willen rijden. In deze week zal na alle H. Mis sen een speciaal Missie-gebed worden gebeden. Op Zondag 9 October wor den in alle parochies algemene H. Communies gehouden, wat voor de schooljeugd op een andere dag zal plaatsvinden." Hier moest de rector even adem halen, na zo'n lange rits van activi teiten. Hij eindigde met de school kinderen. Daarvoor past een nieuw hoofdstuk. Schoolactie. De schooljeugd zal op verschillen de wijzen worden ingeschakeld In de scholen zullen missiehoekjes ge maakt worden, voor het bijeenzame len van theelood, zilverpapier, pqst- zegels e.d. Leerlingen van de 4e en hogere klassen zullen met hun on derwijzers in de ochtenduren een be zoek brengen aan de tentoonstelling. Op alle scholen zal de Kindsheidfilm „Pareltje Wang" vertoond worden. Langeraar begint daarmede op a.s. Dinsdag. Voorts komen er wedstry- den voor tekenen en opstellen, om prijsjes. Ook voor de ouderen zal in alle plaatsen een film gedraaid worden en wel „De held van Molokai". Deze voorstellingen zijn reeds begonnen. Rijpwetering krijgt bovendien op 25 Sept. a.s. een toneelavond ten bate van de Missie. Voor Leiden wordt een dergelijke avond verzorgd door de K.J.M.V., op Zaterdag en Zondag, 24 en 25 Sept. in het St. Antonius Clubhuis. Na een korte inleiding over de Missie, zullen o.a. optreden de „Gibaba's" (goede wijn behoeft geen krans!) de „Lucky Strikes" (wie kent deze populaire band nog niet?) en een toneelclub, dat de klucht „Een nachtelijk myste rie" zal opvoeren. Evert Castelein zal op dit alles de kroon zetten met een bal, dat klokslag 12 uur zal eindigen. Programmaboekje. Bij zo'n tentoonstelling behoort een programma-boekje. En waar het hier een buitengewoon goede tentoonstel ling betreft, dient ook dat boekje buitengewoon goed te worden. Daar om meende het hoofd-comité iets zeer stijlvols te moeten presenteren, zonder ontsierende advertenties. Dat betekende echter dat er andere bron nen moesten worden aangeboord om de drukkosten te dekken. Personen,, die hiervoor in aanmerking kwamen, ontvingen daarover een schrijd Ongelukkigerwijze arriveerden deze brieven echter midden in de vacantie- tijd, zodat verschillenden glad verge ten zijn te doen wat zij van plan wa ren, n.l. een bijdrage voor dit boek te geven. De ontvangers zouden daarom goed doen nog eens even on der in hun brievenmand of map met ingekomen post te kijken. De pen ningmeester wacht in spanning af Er komt nog veel meer voor kij ken en ons onderhoud duurde nog voort, maar we bewaren nog iets voor een volgende keer. Niemand kan ech ter nu meer zeggen dat er nog een sluier van geheimzinnigheid over de plannen hangt! Over stadsschoon gesproken! Is dit geen aardig gezicht? Enkele mooie arken uit de rij van elf in de Zijl singel. (Foto: „De Leidse Courant") woning gekeurd worden, o.a. op ruimte, hoogte, materiaal, behoor lijke afscheiding tussen woon- en slaapruimte, veiligheid bij het stoken van vuur, aanwezigheid van een tweede uitgang in noodgevallen, vol doende oppervlakte vensterglas, enz. Na goedkeuring verleent de Commis saris der Koningin een vergunning tot het bewonen van zo'n schip. Dan komt de gemeente er aan te pas voor het toewijzen indien mogelijk! van een ligplaats, die men niet zelf kan uitzoeken. Tenslotte moet de Lichtfabrieken, de waterleiding, de Plantsoendienst en eventueel de P. T.T. er aan te pas komen. Mr. KLAASESZ GOUVERNEUR VAN SURINAME? Mr. J. Klaasesz, burgemeester van Wageningen, is, naar verluidt, door de regering aangezocht voor het gouverneursambt van Suriname. Mr. Klaasesz heeft de aanvaarding van deze functie nog even in be raad gehouden. De heer Jan Klaasesz werd ge boren op 5 Februari 1907. Hij stu deerde rechten aan de rijksuniversi teit te Groningen, daarna internatio naal recht te Parijs. Na een werk kring aan de gemeentesecretarie te Groningen, werd hij na de bevrijding benoemd tot waarnemend -burge meester van Haren. Op 25 April 1947 volgde zijn benoeming tot bur gemeester van Wageningen. Hij is lid van de Partij van de Arbeid. Woonschepen als oplossing voor het huizenprobleem „Toch zijn we heus gewone mensen 117IE EENS EEN WANDELING maakt langs Leidens vaarwater, grach- ten en singels wordt getroffen door het grote aantal woonschepen, woonarken en woonschuiten, die in alle maten, soorten en kwaliteiten langs de kant gemeerd liggen. Vóór de oorlog was een woonschip een zeldzaamheid; slechts watersportliefhebbers en een bepaald soort steeds trekkende mensen,- maakten er gebr uik van. Maar dit is veranderd! Het woonschip is een uitkomst geworden voor hen, die op pijnlijke wijze ken nis gemaakt hebben met het woning probleem en tenslotte als enige op lossing zagen hun hutje, groot of kl ein, luxe of simpel, op het water te bouwen. Na maandenlang vergeefs ge zocht en gevraagd te hebben, zijn zij voor de „zondvloed van moeilijkheden", als Noë hun redding gaan zoe ken in een ark op de baren. Groots van opzet en uitvoering. Aan het uiterlijk van deze tentoon stelling worden de meest mogélijke zorgen gewijd. Leiden is op het ge bied van tentoonstellingen 'bijzonder verwend. Wij denken slechts aan „De Mens en zijn Arbeid" en aan de „Ju belflora" van het vorig jaar, die bei de qua inrichting op een zeer hoog peil stonden. Welnu, rector Vester be vestigde ons dat dit met deze ten toonstelling eveneens het geval zal zijn. De bekende kunstschilder Lode Senger en ir. J. v. d. Laan, architect, wijden reeds vele weken hun beste krachten aan de plannen voor op bouw en uitvoering, hierin terzijde gestaan door de heren O. Bik en C. Mulder. De voorgevel van de Stads gehoorzaal zal een machtige aanblik bieden en binnenin zal men weinig meer terugzien van bestaande muren en plafonds. Onnodig te zeggen dat voor dit alles zeer veel materiaal e.d. nodig is en er zal hard gewerkt moe ten worden om alles op tijd klaar te krijgen. Kerkelijke plechtigheden. „Maar er is meer dan alleen de ten toonstelling", vervolgde rector Ves ter. „Het wordt een grote Missie actie met verschillende belangrijke activiteiten. Ik' noem hiervan b.v. de kerkelijke plechtigheden. Op Zondag 9 Oct. a.s. zal de Pau selijke Internuntius, mgr. Paolo Giobbe, in de dekenale kerk een pon tificale Hoogmis celebreren, terwijl 4 in het land vertoevende missiebis schoppen hetzelfde zullen doen in de overige parochiekerken van Leiden en Oegstgeest. Op diezelfde dag zal in alle ker ken van de deelnemende parochies uit de omgeving, in totaal 41, door ER ZIJN HUTJES EN PALEIZEN Men kan het verschijnsel van woonschepen dan ook niet los zien van de huizennood. Het eerste is uit de tweede voortgekomen en zal blij ven bestaan zolang deze nood niet is opgeheven. Misschien zelfs nog lan ger, want het kan zijn dat iemand, die eenmaal een ark bewoont, er zó tevreden mee is dat hij niet terug verlangt naar de vaste wal. Maar dat is een verhaal apart. Gauw tevreden. De eerste vraag die rijzen zal is „voMoet het wonen in een aik?" We hebben het antwoord gezocht en ge vonden bij Leidse bewoners van gro te en kleine woonschepen en beland den daartoe allereerst aan de Lan- gegracht, waar kleine, eenvoudige schuitjes als kralen aan een ketting achter elkaar liggen. Een wiebelende loipplank voerde ons naar het dek van een klein schuitje. „Binnen", klonk het ant woord op ons geklop. Voorzichtig caalden we af langs een klem trapje en stonden in het woonvertrekje. Grootmoeder zat „piepers te jassen en haar dochter stond bij het peter olie-stel, waarvan het gele schijnsel op deze gure namiddag een intieme sfeer schiep in de kleine ruimte. „Of wij last hebben van schom melen? Welnee! 't Is een klein bootje, maar hij ligt vast in het water. Er moet al heel erg veel wind staan voordat we een beetje deining voelen Maar gelooft u vooral niets van die verhalen over dansende kopjes op tafel en stoelen die over de vloer rollen!" Dat viel dus mee. Ook het fabeltje dat men steeds water moet hozen om droog te blijven bleek overdreven. „Een doodenkele keer, eens in de drie maanden, moeten we wel eens een emmer water onder die houten vloer vandaan halen, maar dat is dan ook alles. En toch is het een houten bodem, die natuurlijk 's zomers altijd een beetje werkt, maar 's winters weer netjes dicht trekt." Of het ongezond was, vroegen we. Weer kregen we een gunstig be scheid, voornamelijk hierop neerko mend, dat de ruimte in het schip vrij klein is, zodat men vaak buiten is. De ramen waren niet al te groot, dus het werd in de wintsi'dag niet erg koud, vooral ook omdat een kachel zo'n kleine ruimte gauw warm stookt, en 's zomers trekt het heerlijk door als de ramen tegenover elkaar open staan. ,,We hebben in een huis gewoond", hoorden we. „Maar tegen iedereen die voor de keus staat van inwonen bij anderen of een eigen woonschuit, zeg ik: neem een woonsehuit. Want er gaat niets boven de vrijheid. Lie ver heer en meester in een klein bootje, dan eeuwige ruzie met bene denburen!" Zo is de opvatting van eenvoudig: mensen, die heus geen luxueuse ark bewoonden. Er werd gekookt cp pe lerolie in het woonver'relc en er was slechts één slaaphokje Water moest elke dag per emmer aan de Lichtfabrieken gehaald worden en een licht-aansluiting word: san Langegracht evenmin gegeven. Het is natuurlijk behelpen maar de be woners zijn eigen baas, hebben van niemand last en kunnen vol trots zeggen: „Dat is mijn bont!" Er zijn ook paleizen Zoals er krotten en paleden be staan, hutjes en kastelen, kleine weg gezakte huisjes en grote v.Jla's zo Een nederig stulpje in de Langegra cht, tegenover de Lichtfabrieken, waarin tevreden mensen gelukkig zijn met hun vrijheid. (Foto: „De Leidse Courant") zijn er ook weooschuitjes en woon arken. Van de laatste vonden we een voortreffelijk exemplaar in de Hee- omsingel, tegenover de dekenale kerk. „Ik ben ook ui: nood in deze ark gaan wonen", vertelde ons de heer'G. van Dijk, leraar aan een Leidse Ulo school. Ik werd benoemd in Leiden en ken geen huis Krijgen. Toen huur de ik deze ark en men moet mij al een heel pracniig hun aanbieden, voordat ik hier af zou willen!" j_a laatste was met ovtrdreven. We constateer Jen dat bij een rond gang cocr de zew royale vertrekken: Fen ru me woonkamer (grotei dan in mei ig huis), vier slaapkamei, een nrote kfuken, twee toiletten en ais eerste verdieping een riante serre. Wat kan men nog meer wensen? In alle s)aépkamets warm en koud stro mend vater; in alle vertrekken cen trale verwarming- een badkuip aan sluiting op net electric >e:tsnet en Je waterleiding; een van binnenuit bereikbare kolenbergplaats; mo derne keuken outillage en flinke ra men aan alle zijden. „Eén ding missen we erg", zei on ze vriendelijk gastheer, terwijl we ir de serre een sigaret rookten en aan alle zijden uitkeken over straat en water. „We hebben geen tuin en v< al als men kinderen heeft is dat een gemis. Gelukkig kunnen we boven op het dek over het hele schip lopen, zodat we wel buiten kunnen zijn, en de Pantsoendienst heeft in de gras kant een keurig plantsoentje aange legd." Toch kwamen er bezwaren op ta fel, echter van een heel andere aard dan we verwacht hadden. Op de eer ste plaats we hoorden het ook el ders blijkt de jeugd een woonark bijzonder prettig te vinden om bel letje te trekken en allerlei vuil door epen ramen te gooien. Een andere op merking betrof de financiële zijde Aanleg van water en electriciteit moet betaald worden en die onkos ten zi.(n niet gering. Bovendien is er wekelijks liggeld verschuldigd, dat berekend wordt naar de tonnage en varieert van tien cent tot twee gul den. Daarnaast nog allerlei betalin gen voor meerpalen loopplanken, lichtmast, enz. „Als u er over schrijven wilt, zet dan ook eens in de courant dat wij heus gewone mensen zijn. Het woord woonschuit of woonark wekt zo gauw gedachten—associaties net woonwa gens. Maar verreweg de meeste woonschip-bewoners zijn mensen, die evengoed als iedereen in ee huis zouden kunnen wonen, als ze er maar ren hadden. Het is de du ons naar het water gedreven heeft. En is dat een reden om ons voor een bij zonder soort mensen aan te zien?" Onredelijke klachten. Dit probleem gaat dieper. We be merkten dat bij een bezoek aan de heer L. Mennes, directeur van de Markt- en Havendienst te Leiden, wiens tak van dienst belast is met de zorg over de woonschepen. „Als u eens wist hoe vaak wij klachten horen over arkbewoners! Totaal onredelijke klachten natuurlijk. De een komt vertellen, dat zijn uitzicht benomen wordt door een woonschip. Een an der komt klagen dat hij iedere Maandag tegen een lijn met was goed. bovenop het schip, moet aan kijken. En een derde meent dat het stadsschoon bedorven wordt door de ze arken en schepen." Dit gehoord hebben, moet het ons van het hart dat er zeer veel m keert aan de mentaliteit van deze klagers. Beseffen deze mensen wat het zeggen wil eindelijk een woon gelegenheid gevonden te hebben, zij het dan op het water? Weten deze mensen iets af van de ellende, die ve len moeten doormaken als zij maan denlang tevergeefs naar een huis zoe ken? En zijn zij wel eens bezocht door de ramp want dat is het in veel gevallen! van samenwonen, met burenruzie en erger? AI deze arkbewoners zijn zielsgelukkig een eigen home gevonden te hebben. Zij hebben recht op een woning iedereen. En gaat het op om te kla gen over het verlies aan stadsschoon als er zo'n geweldig sociaal en zede lijk probleem mee gemoeid is als de huizennood? We weten het. Leiden is geen uiter mate fraai gebouwde stad. De be koorlijke plekjes, doorkijkjes, fraaie singels, pittoreske grachtjes en statige grachten moeten behouden blijven. Maar dit alles is onbelangrijk als het gaat om mensen aan een woongele genheid te helpen. De Morssingel is prachtig met een fluwelen grasgazon, groenig kroos op het water en het stille museum als statige achter grond. Maar het is een te hoge prijs wanneer dit slechts zo kan zijn als tien families zonder huis zitten. Dan maar wat minder stadsschoon en tien gelukkige gezinnen in een eigen huis!! Leiden is vol. Overigens bleek ons uit het ge sprek met de heer Mennes dat er zoveel mogelijk met alles rekening gehouden wordt. Het uiterlijk van een boot of ark is beslissend voor de ligplaats. In de singels liggen slechts werkelijk mooie boten. De eenvoudi ge kleine schuitjes worden verwe zen naar de Langegracht. waar ze aan het stedeschoon geen afbreuk kunnen doen, of naar de Haarlem mertrekvaart. Witte en Zoeterwoudse Singel zullen van woonschepen ver schoond blijven, omdat de bruggen het passeren onmogelijk maken. Er liggen momenteel ruim 100 grote en kleine woonschepen in Lei den,- men vindt ze in de singels, Lan gegracht, Utrech/ce Veer, Haarlem mertrekvaart. Mare, Galgewater, enz. Maar daarmede is de capaciteit van onze stad uitgeput. Op vele plaat sen moet de ruimte vrij blijven voor scheepvaart en losgelegenheid, zo dat het uiterst moeilijk wordt thans nog een geschikte plaats te vinden. Er ligt een wachtlijst van 20 schepen, waarvoor geen vergunning tot het innemen van een ligplaats kan wor den gegeven. Dit als waarschuwing aan enthousiastelingen, die denken, dat het bezit van een ark het einde betekent van alle moeilijkheden! Natuurlijk moeten er eisen gesteld en formaliteiten vervuld worden, al vorens men een boot of ark mag be trekken. Eerst moet zo'n toekomstige Vrijheid en ruimte. Wandel eens langs de Zijlsingel. En zie dan eens naar die grappige zwart- wit-bonte geit op het balkonnetje van woonark „Adina", van mej. Corrie de Wekker. Zie eens naar het vrolijke schip „Zuidwester", met z'n rode schuine dak, helgroene wanden en glas in loodramen. Het is een land huisje gelijk. Luister dan eens naar het vrolijk gesnater van een kind-in de box op het balcon van ,,'t Lawijt". Lees de vrolijke namen van „Ons be gin' 'en „Happy End", een tegenstel ling die bewijst dat men z'n hele leven wel in een ark kan wonen! En wie durft dan te beweren, dat het stuk tussen Weversbrug en Singel- brug afbreuk doet aan het stads schoon? Is het geen vrolijk gezicht, zo'n bonte rij van elf kleurige arken, waarin elf families het geluk van vrijheid en ruimte vinden? Uit een open raam klinkt de stem van een huisvrouw-aan-de-vatenwas „Daar was laatst een meisje loos die wou gaan varenDc geit van „Adin- da" mekt en sabbelt aan een kool blad. Bovenop ,,'t Lawijt wappert een kinderwasje. Het is de bekende druppel op de gloeiende plaat. Het woningprobleem is niet opgelost met 19') woonschui ten in Leiden. Maar het is beter dan niets; het betekent 100 ellendige ge vallen minder! En daarom kon die man fluiten naar hartelust, terwijl hij aan de Haarlemmervaart bezig was zelf een opbouw te timmeren op een schuit. Want hij timmerde aan zijn geluk en ideaal: een eigen woning! Maar laten trouwlustigen zich eerst eens goed bedenken en hun licht op steken bij de instanties alvorens tot bouw of aankoop over te gaan, want Leiden is vol! CORRESP..CONVERS (Nederl., Frans, Duits, Engels, Spaans) Snelle degelijke opl. voor ALLE erk. dipl. door bevoegde leraren Kon. Erk. PITMANSCHOOL PLANTSOEN 65 - TEL. 26558 KATH. THUISFRONT! Ruim driekwart millioen gulden kost het grote gezin van 50.000 jon ge soldaten, waarvoor Katholiek Thuisfront de zorg op zich genomen heeft. De begroting van 1949 van dit belangrijke werk der Nederlandse Katholieken geeft alleen reeds voor de geestelijke verzorging van onze jongens overzee een bedrag aan van f 333.000. Voor ontspanning en sport, onontbeerlijke hulpmiddelen uajepios azuo uba laajoui jaq uio ver van huis en haard, hoog te hou den, is een bedrag nodig van f 296.000. Verder is f 40.000 uitge trokken voor de kérk op Menten Pulu, waar zo vele van onze dappe ren hun laatste rustplaats vonden. Met daarbij nog enige kleinere pos ten van te samen f 90.000 komt men op een begroting van f 759.000. Dit is het minium, het onontbeerlijke wat Katholiek Thuisfront behoeft om het werk voort te zetten. Drie kwart millioen, dit is ruim f 15 per man per jaar, maar een klein rekensom metje toont aan, dat aan elke sol daat waar Katholiek Thuisfront de zorg voor wil dragen, wekelijks slechts een bedrag van 30 cent be steed kan worden. En ondanks de grote offervaardigheid van de Ka tholieken moet er steeds uitgezien worden naar nieuwe middelen om de begroting sluiten te maken. De geestelijke verzorging van onze jon gens prevaleert, daar moet alles aan gedaan worden wat menselijk mo gelijk is. Ulaan-luimte ii ê-e£angAij£eA dan ijtadiAchoan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 5