S)e CöidóeSoti/ta/rit
Tsjechoslowaaks episcopaat
stelt eisen
Dollartekort moet vóór
1952 ophouden
De nieuwe president van
West-Duitsland
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1949
40ste JAARGANG No.
Directeur: C. M. VAN HAMEB6VELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Hindenburg heeft
zijn opvolger
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm, en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
De organisaties
7*W* de Paus heeft dezer dagen op
een audiëntie aan Belgische
katholieke arbeiders behartenswaar-
dige woorden gesproken over de or
ganisaties.
De Kerk erkent het nut en de
noodzakelijkheid van organisaties,
indien deze steunen „op de wetten
van Christus".
Men wachte zich er voor, aldus de
Paus, om de redding en de gene
zing van de maatschappij te zoeken
in de kracht van de organisatie als
zodanig.
De Paus, die als geen ander de
stromingen van de tijd kent en onder
kent, wil hier klaarblijkelijk signa
leren de, bewust of onbewust, aange
hangen dwaling, dat iets goed is,
omdat er de kracht van de organi
satie achter staat; omdat een krach
tige organisatie het wil en eist.
Deze dwaling gelijkt veel op die
van: macht is recht!
Iets kan alléén goed zijn, omdat het
is opgebouwd op de bases, de grond
slagen, die door de natuur en dus
door de Schepper zijn gelegd.^
En achter dat goed en alléén
achter dat goed moet de kracht
van de organisatie zich stellen om het
te verwezenlijken.
Als de organisatie niet zó haar taak
begrijpt kan zij meer een vloek dan
een zegen zijn voor de samenleving.
Overleg
WIJ hebben gisteren vermeld, dat
in November, December en Ja
nuari tijdens de spitsuren het elec-
triciteitsgebruik weer zal moeten
worden beperkt.
Het electriciteits-apparaat van de
electriciteitsbedrijven is namelijk nog
niet aangepast aan de stijgende af
name.
Het laatste kan men als een ver
heugend verschijnsel beschouwen.
Het eerste de nog niet verkregen
aanpassing van het productie-appa
raat in een teleurstelling, welke
wij, door de nood gedwongen, moe
ten aanvaarden, er het beste van ma
kend wat er van te maken is.
Verleden jaar was de handeldrij
vende middenstand over dezelfde
toen getroffen maatregel zeer verbol
gen.
En volkomen terecht.
Plotseling kwam in een tijd,
waarin de kooplust van het publiek
moet en met succes kan worden ge
trokken (Sint Nicolaas, Kerstfeest)
het verbod van etalage-verlichting.
Plotseling, zonder enig vooraf
gaand overleg.
Nu is er, blijkens de gisteren ge
dane mededeling, wèl overleg ge
pleegd, en is er een regeling getrof
fen, niet slechts na, maar in overleg
met de middenstandsorganisaties, zo
als in het officiële bericht staat.
Dat is ook de weg.
Vooral in een moeilijke tijd mo
gen er geen maatregelen worden ge
nomen, die op een deel der bevol
king zwaar drukken, dan na en
z: mogelijk in overleg, met de
betrokkenen, waarbij dan vanzelf
sprekend de kaarten open op tafel
komen om hen van de noodzakelijk
heid er van te overtuigen.
Kaasprijzen en
-distributie
van het Tweede Kamerlid J..,de Hui
ter (C.H.) o.m. geantwoord, dat de
opheffing van de maximumprijzen
bij levering van jonge kaas aan de
taillisten en consumenten een onder
deel vormt van een aantal punten,
waaromtrent momenteel, in het ka
der van de te voeren loon- en prijs
politiek, overleg gaande is.
Met de handhaving van de kaas
distributie tot op dit ogenblik wordt
onder meer beoogd een stijging van
het binnenlands verbruik ten koste
van de zo noodzakelijke en in dit
geval ook zeer lonende export te
voorkomen. De noodzakelijke hand
having van de vleesdistributie was
hierop eveneens van invloed.
Op het terrein van consumptie-
melk en de boter liggen de omstan
digheden in velerlei opzicht volko
men anders, dan op dat van de kaas.
Hierbedoelde omstandigheden maak
ten het mogelijk en gewenst tot be
ëindiging van de distributie van deze
beide producten reeds .eerder te be
sluiten.
Daarna bereid tot onderhandelen
J^E TSJECHOSLOWAAKSE bissc hoppen hebben verklaard, dat zij op
verschillende voorwaarden onderhandelingen met de regering willen
voeren over een overeenkomst tussen Kerk en Staat. De voorwaarden
zijn: Het christelijk standpunt dient in het openbare leven en bij het
onderwijs met woord en daad te wor-den erkend. De regering dient de
religieuze jurisdictie van de Paus van Rome als opperherder van de
Kerk, alsmede de jurisdictie van de bisschoppen, die ingevolge de gel
dende kerkelijke bepalingen aan de Paus gehoorzamen, te erkennen.
Alle decreten en bepalingen, die een beperking en een gevaar vormen
voor de godsdienstvrijheid van de katholieken in Tsjechoslowakye die
nen te worden herroepen.
Mgr. Berari moet vrij
Voorts stellen de bisschoppen nog
de volgende eisen: Aartsbisschop
Beran moet vrij zijn om zijn plichten
uit tg oefenen. Staatscommissarissen
moeten worden teruggetrokken uit
de katholieke bezittingen, welke door
de regering in beslag genomen zijn.
De „vervolging van oprechte katho
lieke priesters moet eindigen en zij
moeten in staat gesteld worden hun
plicht te vervullen" Kerkelijke or
ganisaties en groepen moeten vol
ledige vrijheid hebben. De katholie
ke actie, welke door het vaticaan als
„Schismatiek" wordt beschouwd
„moet niet door de staat worden ge
steund".
Voorbereiding van nieuwe wetten
'behoort niet te geschieden zonder de
positie van de kerk daarbij in over
weging te nemen. Aanvallen en
propaganda tegen de bisschoppen en
propaganda tegen de bisschoppen en
de Paus moeten eindigen. Het memo
randum zegt, dat wijlen president
Benesj „zou hebben kunnen getuigen
dat het Vaticaan niet de vijand van
Tsjechoslowaakse volk is. De arres
tatie van priesters omdat zij orders
van het Vaticaan uitvoeren op grond
van het recente decreet tegen het
communisme moet eindigen. „Het is
onmogelijk toe te staan, dat priesters
worden gearresteerd op beschuldi
ging, dat zij niet getrouw zijn aan de
regering, omdat zij, volgens de wet
ten der Kerk geen sacramenten toe
staan aan diegenen, die deze niet
kunnen ontvangen."
Verder vragen de bisschoppen, dat
„aan de interventie in het onder
wijs aan toekomstige katholieke
geestelijken of lekenreligieuzen
LANDDAGGEBOUW VOOR PAR
LEMENT VAN RUSSISCH DUITS
LAND? Volgens geruchten zal het
oude Pruisische „Landdaggebouw" in
Berlijn bestemd zijn voor het toe
komstige parlement van het door de
Russen bezette gedeelte van Duits
land. De Russische Economische
Commissie heeft gelden gereserveerd
voor de restauratie van het tijdens
de oorlog zwaar gehavende gebouw.
Een vleugel is reeds klaar en mm
verwacht, dat het hoofdgebouw me'
de ffote vergaderhal eind van dit
jaar gereed zal komen.
CONGRES VAN DE INTERNA
TIONAL AIR TRANSPORT ASSO
CIATION GEOPEND Z.K.H. Prins
Bernhard opende gistermorgen in
het Vredespaleis te 's-Graven'hage
de 30ste jaarvergadering van de
„I.A.T.A." Aan deze vergadering ne
men ongeveer 200 directeuren en an
dere leidende figuren van 70 inter
nationale luchtvaartmaatschappij en
deel. Dr. A. Plesman presideert deze
vergadering. Tijdens de openingsre
de van Prins Bernhard. V.l.n.r.: Sir
William P. Hildred (directeur-gene
raal der A.I.T.A.),Prins Bernhard en
minister D. G. W. Spitzen, die het
welkomstwoord sprak.
WIE WILDE HIJ NU DOOD
SCHIETEN?
waardoor de rechten der Kerk wor
den geschonden", een einde komt. Eén 35-jarige baardige man is er
De bisschoppen stellen deze eisen in geslaagd te Tel Aviv in de voor
in een memorandum, dat zij op 14 zittersloge van het parlementsgebouw
Augustus in Trnava in Slowakije te dringen, met een stengun, gewik-
hebben opgesteld. In Trnava hebben keld in pamfletten over de bouw van
de bisschoppen, zonder tevoren een derde Joodse tempel te Jeruzalem
verlof aan de regering te vragen Aanvankelijk hield men hem voor
een geheime bijeenkomst gehouden, een lid van de lijfwacht van premier
ter gelegenheid van een dubbele bis- Ben Goerion, doch toen hij zijn wa>
schops wij ding, waarvoor ook geen pen richtte was hij spoedig overmees-
verlof was gevraagd. Het memoran- terd en weggeleid. In een actentas
dum is onlangs aan de regering voor- doreg hij een stapel stencils over
gélegd en gisteren werden afschrif- de opbouw van de tempel. De naam
ten gegeven aan correspondenten van de man werd opgegeven als
van de Westerse pers. Het memoran- Abraham Tzfati. Na het incident
dum werd ook door Radio-Vaticaan werd het debat, dat over onderwijs
omgeroepen. Behalve mgr Beran, die handelde, voortgezet. Tzfati ver-
huisarrest heeft, hebben alle bis- klaarde later, dat hij niet van plan
schoppen van Tsjechoslowakfje was Ben Goerion te vermoorden, doch
memorandum ondertekend met m- i dat hij de hand aan zich zelf wilde
•bsgrip van aartsbisschop Matocha. slaan.
De economische conferentie te Washington
DE MINISTERS VAN FINANCIëN van de Verenigde Staten, Engeland
en Canada hebben gisteren te Washington bekend gemaakt, dat zij
overeenstemming bereikt hebben over een tiental maatregelen, waar
bij het Engelse dollartekort in 1952 verdwenen moet zijn en Engeland
zich zelf zal moeten kunnen redden uit zijn dollarverdiensten.
In een officieel communiqué verklaarden de ministers, dat er uit
zicht bestaat in 1952 een „bevredigend evenwicht" te bereiken tussen
de gebieden van dollar en pond en pond sterling. De maatregelen, die
bedoeld zijn om de kloof te dichten tussen de Engelse aankopen en ver
kopen in het dollargebied omvatten onder meer: uitbreiding van het
aanleggen van voorraden, soepeler voorwaarden in de besteding van
Marshall-dollars, vereenvoudiging van de Amerikaanse douane-formali
teiten en meer vrijheid in het Europese handels- en betalingsverkeer.
Engeland heeft ter conferentie een
plan ingediend dat voorziet in een
vergemakkelijking van de handel
tussen de landen van Wost-Europa.
Tevens werd verzachting verzocht
van de bepalingen waarbij het En
geland verboden is sommige Ame-
De ministers waren het er over
eens, dat geen blijvende oplossing
van het probleem gevonden kon
worden door het treffen van nood
maatregelen.
Cripps, de Engelse minister van
Financiën, heeft zich op een pers
conferentie tevreden verklaard over
het resultaat van de conferentie. Hij
zeide, dat de Engelse reserve-positie
thans „handelbaar" geworden was
en dat er een einde gekomen was
aan de gevaarlijke afvloeiing van de
Engelse goud- en dollarreserve. Hij
overwoog geen verdere besnoeiing
van het Engelse invoer-program.
Naar zijn zeggen waren de bespre
kingen bijna zonder voorbeeld in de
geschiedenis van de samenwerking
tussen de drie landen. Zij toonden
aan, dat de vrije democratieën in
staat zijn met economische proble
men te handelen, zoals zij bewezen
GEVANGENEN TE SIANTER
ONTSNAPT.
Zondagmiddag zijn 271 gevangenen
tijdens het luchtingsuur uit de ge
vangenis te Siantar ontsnapt. De
wacht werd bedwongen met een re
volver, die zij van een cipier gesto
len hadden. De ontsnapten vormden
het derde deel van de totale gevange
nisbevolking. De achtervolging le
verde tot dusver tot resultaat, dat
zevèn van hen opgepakt werden.
hebben het met politieke kwesties te
kunnen doen. Cripps zeide, dat het
communiqué veelzeggend was en
voldoende inhield om Engeland een
mate van stabiliteit te verzekeren
in het evenwicht op zijn betalings
balans.
DE GROTE VIER WEER BIJEEN?
Volgens diplomatieke functiona
rissen te Washingon, aldus melden
persberichten aldaar, zulleij de mi
nisters van buitenlandse zaken der
vier grote mogendheden tijdens de
zitting van de Algemene Vergade
ring der V.N. de volgende week een
cficieuze bijeenkomst houden. Dit
zou hun eerste bijeenkomst zijn
sinds die te Parijs in het voorjaar.
Men gelooft, dat besprekingen over
een vredesverdrag voor Oostenrijk
het eerste onderwerp zullen zijn.
Gisteren zijn dertien duizend me
taaiarbeiders, die werkzaam zijn in
bedrijven, welke artikelen voor de
Sovjet-Unie vervaardigen, zulks i:
het kader der Finse herstelbetalin
gen aan dit land, wederom op hun
werk verschenen.
De een maand geleden onder oom'
munistische leiding in Finland uitge
broken stakingen zijn hiermede vrij
wel afgelopen. Er is in totaal door
de leden van elf onder communisti
sche leiding staande vakbonden ge
staakt, zes dezer bonden zijn uit de
door sociaal-democraten beheerste
federatie van vakverenigingen ge
zet.
Prof. Heuss door Bondsdag gekozen
J*^E 65-JARIGE professor Theodor Heuss, leider van de vrije Duitse de
mocratische partij is gistermiddag tijdens een gezamenlijke zitting van
de 402 leden van de Bondsdag en van 401 afgevaardigden van de wetge-
van de organen der elf West-Duitse Lander, die bevoegd zijn een presi
dent te kiezen, bij tweede stemming* gekozen tot eerste president van de
nieuwe West-Duitse federale republ iek. President Heuss, de eerste Duit
se president sedert de dood van von Hindenburg in 1934, heeft zfjn
ambtseed afgelegd in handen van dr. Kohier, voorzitter van de Duitse
Bondsdag. Hij heeft verklaard te zullen werken voor spoedige algehele
ontruiming van Duitsland door alle b ezettingstroepen; voor de eenheid
van Duitsland, voor de toelating van Duitsland tot de Raad van Europa en
voor nauwere betrekkingen met Frankrijk.
BEIEREN DEED NIET MEE.
De minister-president van Beieren,
dr. Hans Ehard, was niet op de ver
gadering van het kiescollege ver
schenen, zodat het aantal kiesgerech
tigden niet 804 maar 803 was. Van de
801 geldige stemmen van de eerste
stemming verkreeg Heuss 377 stem
men. De leider der socialisten, dr.
Schumacher 312 en Amelunxen 30
stemmen. De christen-democraat
Schlange Schöningen behaalde twee
stemmen, terwijl drie stemmen van
onwaarde waren en 37 aanwezigen
niet stemden. Toen dr. Kohier hier
na meedeelde, dat professor Heuss
tot president was gekozen, klonk een
licht applaus op uit de zaal.
De nieuwe president verklaarde in
zijn eerste rede: „Wij hebben genoeg
van nazi-experimenten." Hij ver
volgde: „Gelukkig, dat wij kunnen
vergeten, maar het bezwaart mij, dat
wij Duitsers te snel vergeten. Wij
dienen niet te vergeten, wat Hitier
over Duitsland en de wereld heeft
gebracht."
Heuss' rede duurde 25 minuten.
Hij werd na afloop luide toegejucht
door zijn aanhangers, maar niet door
socialisten en communisten, die op
hun plaatsen bleven zitten. De nieu
we president vertrok daarna met
Kohier in een grote Mercedes Benz,
een geschenk van de fabriek. De po
litie moest op vele plaatsen de men
sen terugdringen, toen de kleine
stoet zich door de straten van Bonn
naar het raadhuis begaf, waar Heuss
een toespraak zou houden tot verte
genwoordigers van de stedelijke be
volking.
DE ENIGE SMET.
Dr. Heuss is voor vijf jaar gekozen
en kan een parlementswisseiing als
president meemaken, omdat het par
lement eens per vier jaar wisselt. De
enige smet, die zijn bitterste tegen
standers hebben kunnen vinden, is
het feit, dat hij in 1933 als liberaal-
democratisch lid van de Rijksdag zijn
stem uit heeft gebracht voor de vol-
machtenwet, die Hitier aan de macht
bracht.
Later werd hij door de Gestapo
herhaaldelijk verhoord. Hij is echter
nooit gearresteerd, ofschoon zijn
boek „Hitiers weg" door de Nazi's in
het openbaar verbrand is.
MILITAIRE BEVELHEBBERS NU
HOGE COMMISSARISSEN.
De drie geallieerde hoge commissa
rissen voor Duitsland waren niet bij
de presidentsverkiezing aanwezig. Zij
bespraken op dat tijdstip in hun nieu
we hoofdkwartier, aan de overzijde
van de Rijn, de maatregelen voor de
opheffing van het militair bestuur
voor West-Duitsland. De militaire re
gering houdt officieel op te bestaan
nadat de president, de kanselier en
het kabinet zullen zijn geïnstalleerd.
RUSSISCHE REPRIMANDE VOOR
OOST-DUITSE MARXISTEN.
De leiders der in de S. E. D. ver
enigde socialistische en communisti
sche partijen in Oostelijk Duitsland
Consultatieve
Raad
te Den Haag?
DE WEST-EUROPESE UNIE.
Reuters diplomatieke correspon
dent verneemt uit gezaghebbende
bron, dat de driemaandelijkse ver
gadering van de Consultatieve Raad
der West-Europese Unie, die voor het
komende weekend was vastgesteld, is
uitgesteld tot November. De vijf re
geringen hebben de plaats van bij
eenkomst voor November nog niet
bepaald, maar vernomen wordt, dat
de keuze waarschijnlijk op Den Haag
zal vallen.
De Consultatieve Raad, bestaande
uit de vijf ministers van Buitenlandse
Zaken, heeft het laatst op 17 Juni
te Luxemburg vergaderd.
De September-bijeenkomst wordt,
aldus de diplomatieke correspondent,
in zekere zin vervangen door de eer
ste bijeenkomst van de Raad voor
het Atlantisch Pact, op Zaterdag a.s.
te Nevv York Intussen verneemt men,
dat de ministers van Buitenlands
Zaken van de West-Europese Unie,
die elkaar dus .ook in New York
zullen ontmoeten, er prijs op stellen,
de afzonderlijke procedure van deze
Unie te handhaven
waren door hun Sovjet-Russische
meesters voor een weekend-bespre
king in het Russische hoofdkwartier
te Kaplshorst bij Berlijn ontboden.
Hier werd hun door de Sovjet-Rus
sische generaal Toelpanow en door
kolonel Semjonow geducht de man
tel uitgeveegd over de voor de com
munisten zo bedroevende politieke
ontwikkeling in West-Duitsland. De
tactiek der S.E.D. had, aldus ver
klaarde generaal Toelpanow, ten
enen male gefaald. Verder zei Toel
panow, dat de Sovjets er thans op
staan, dat de verkiezingen voor het
te vormen Oost-Duitse parlement
uiterlijk begin November moeten
worden gehouden. In de kringen van
het politburo der S.E.D., waarvan de
ze inlichtingen afkomstig zijn, werd
er aan toegevoegd, dat, dit een hard
gelag is voor de leiding der S.E.D., die
zich tot-nu toe immers steeds heeft
verzet tegen het uitschrijven van
vrije verkiezingen in de Oostelijke
zóne en zich nu gedwongen ziet de
voorbereidngen voor de verkiezingen
tegen haar eigen overtuiging in door
te voeren.
Na de conferentie van Karlshorst
gaf de socialistische leider Otto Gro-
tewohl uitdrukking aan zijn mening,
dat de S.E.D. op deze wijze de uit
slag van de te houden verkiezingen
slechts met de allergrootste zorg te
gemoet zag. Inderdaad rekent het po
litburo op 8 a 9 pet. der uit te bren
gen stemmen.
NEDERLANDSE VERLIEZEN
IN INDONESIë
Naar Aneta van welingelichte zijde
vernam, bedragen dfe Nederlandse
verliezen sedert het van kracht wor
den van de order tot het staked der
vijandelijkheden tot 12 dezer, 14.00
uur: Op Java 18 doden, 52 gewon
den, 2 vermisten, op Sumatra 1 dode
en 5 gewonden en in Zuid-Borneo
2 doden en 4 gewonden.
DR. P. ZOETMULDER S.J.
BENOEMD AAN DE UNIVERSI
TEIT VAN INDONESIë.
Naar het K.N.P. van officiële zijde
verneemt is pater Dr. P. Zoetmulder
S.J. uitgenodigd tot het geven van
bijzondere colleges in de Oosterse
wijsbegeerte en wereldbeschouwing
aan de Universiteit van Indonesië.
Pater Zoetmulder, geboren te
Utrecht in 1906, trad in de Sociëteit
van Jezus in 1924. In 1925 naar Java
gezonden, studeerde hij philosophie
te Djokjakarta van 1928 tot 1931,
waarna hij aan de Universiteit van
Leiden zijn studies voortzette in de
Indonesische letteren (Javaans). In
1935 promoveerde hij op het proef
schrift „Pantheïsme en Monisme in
de Javaanse Soeloek-literatuur".
In 1938 werd hij priester gewijd
te Maastricht. In 1940 keerde hij
naar Java terug. Daar gaf hij colle
ges in de Oosterse philosophie aan
het Ignatiuscollege der paters Je-
zuieten te Djokja en was tevens pro
fessor aan het groot-seminarie al
daar. Na de Japanse capitulatie was
hij wederom tot op heden te Djokja
werkzaam als professor van het Ig
natiuscollege en het groot-seminarie.
PATER DR. MOLLINK O. CARM.
PROFESSOR AAN GROOT
SEMINARIE VAN MALANG.
Met het begin van het nieuwe stu
diejaar is benoemd tot professor in
de moraal-theologie aan het Groot-
Seminarie der pater Carmelieten te
Malang, pater dr. Mollink O. Carm.
GEMEENTERAAD VAN
SURABAIA.
Tot lid van degemeenteraad van
Surabaia is benoemd Dr. André
Chen Shin Tsung. Hierdoor is het
aantal Katholieke gemeenteraadsle
den van Surabaia tot drie gestegen.
De andere Katholieke leden zijn de
heren Pranoto en Zoetmulder.
MEVR. BAAS BECKING
OVERLEDEN
Tengevolge van een auto-ongeluk
is mevr. Baas BeckingHaverman,
de echtgenote van de vorige direc
teur van de plantentuin in Buiten
zorg, op Zondag 28 Augustus te Nou
mea (Nieuw Caledonië) overleden.
£en
„Wat ik geloofd heb heb ik ver
kondigd.
Psalm 115 :1.
