Dit faar DRIE OCTOBER-FEEST
met een bijzonder cachet
jakker
doorPUH
LEIDENS BELEG EN ONTZET"
Geuzen en Prins Willem van Oranje doen hun intocht
De plechtige opening der
Staten-Generaal
PERSSPIEGEL
in Indonesië
'sATachts
1
AKKERTJES
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1949
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
375 Jaar
geleden
werd
Leiden ontzet
Tho^dcuiifnen
deus de uitreiking van haring en J
wittebrood de Geuzen te laten
binnenvaren. Indien mogelijk
moest dit geschieden langs de
- oude route. Maar in de loop der i
eeuwen is er veel Veranderd;
het Gangetje is o.a. gedempt.
J „Zouden de schuiten wel onder 2
- deze overkluizing door kunnen?"
vroegen de organisatoren aan de i
heren studenten, die deze in-
komst zullen uitbeelden. „Dat i
zal wel meevallen", was het ant-
woord. „We zullen het de „groe-
nen" eerst wel een keer laten
proberen!"
die de historische weg: Vliet, Gange
tje, Nieuwe Rijn volgt en verzorgd
zal worden door studenten op platte
schuiten. Hoewel niet geheel histo
risch verantwoord, zal Prins Willem
van Oranje in een karos dan zijn in
trede doen in Leiden. (In 1574 ge
schiedde dit pas in de avond van 4
October).
Om tien uur moet dit alles afgelo
pen zijn, want dan begint in de Pie-
terkerk de herdenkingsdienst, waar
in. ds...H. J. van Achterberg de her
denkingsrede zal uitspreken.
Behalve dat „De Lakenhal" op die
IN „DE LAKENHAL", levende her innering aan roemrijke jaren van
onze goede oude stad, hangt op de tweede étage een wandtapijt. Dat
zou op zichzelf niet zoveel bijzonde rs zijn, want er hangen meer wand
tapijten, ware het niet, dat het be doelde exemplaar voorstelt het beleg
van Leiden in 1574. En het wordt iets heel bijzonders als men weet,
dat dit tapijt de ontwerpers van de komende Drie October-optocht ge
ïnspireerd heeft tot het samenstel len van het eerste deel van de op
tocht, die het beleg van Leiden zal uitbeelden, wanneer over enkele we
ken dit Leidse feest bij uitstek weer zal worden gevierd. Dit feest moet
immers een bijzonder tintje hebben, want het zal op 3 October a.s. 375
jaar geleden zijn, dat de Geuzen on ze stad ontzetten.
WAT EEN OUD TAPIJT
VERHAALDE
Het tapijt geeft een ^opstelling
van de stad Leiden en omgeving met
het grotendeels ondergelopen gebied
tussen Rotterdam en Leiden. Men ziet
er op aangegeven de verschillende
episodes van de tocht der Geuzen van
Delft en Rotterdam naar de Sleutel
stad en de verschillende gevechten,
die daarbij voorvielen.
In de brede rand ontwaart men
verschillende allegoriën van Romein
se goden, verzinnebeeldend de na
tuurkrachten waardoor Leiden is ont
zet. Niet het wapengeweld immers,
doch water en wind hebben de vijand
verdreven.
Men ziet er Jupiter, die bevel geeft
aan wind- en regengoden om het land
te overstromen. Venus op een wagen
krijgt van Mercurius de opdracht
duiven beschikbaar te stellen voor
de postverbinding. Mars voert Ceres
en Bacchus (goden van de landbouw)
weg, omdat het land overstroomd
wordt. De zeegod Neptunus tenslotte
komt het land binnenvaren.
Dit fraaie tapijt werd in 1587 in
opdracht van het stadsbestuur ver
vaardigd door de Delftse wever Joost
Janz. Lanckaert, naar ontwerpen van
Joh. Liefrinck (de kaart) en Isaac
Nicolai (de omlijsting). In het stad
huis opgehangen, werd het tapijt al
leen op 3 October vertoond. In het
begin van de 17e eeuw verhuisde het
naar het groot-auditorium van de
Universiteit toch slechts voor korte
tijd, omdat de studenten niet kon
den nalaten er hun messen op te pro
beren! Zo kwam het tapijt weer te
rug in het stadhuis, waar het werd
opgerold, om bij de inrichting van
„De Lakenhal" weer voor de dag te
komen en, na gerestaureerd te zijn,
opgehangen te worden.
Driedelige optocht.
Met de beschrijving van dit tapijt
hebben we eigelnijk al voor een
groot deel verteld wat de komende
optocht zal voorstellen; het eerste
deel zal namelijk de personen en
voorstellingen te zien geven welke
op het tapijt wordes uitgebeeld.
Het tweede deel van de driedelige
optocht is een bonte rij van hoog
waardigheidsbekleders uit de tijd van
de Leidse bezetting. We zullen er
land- en stadsbestuurders zien. Hol
landse en Spaanse bestuurders, o.a.
landvoogd Requesensi, de stedelijke
bezetting en de vier Leidse burge
meesters, waaronder v .d. Werff, uit
gebeeld zoals deze voorkomt op het
grote schilderij in „De Lakenhal" van
K. v. Bree. Honger en pest, twee
grote vijanden, zullen meerijden,
evenals de jongen met de hutspot,
de komst van Boisot, de groep post-
duiveik en de blijde incomste
Prins Willem van Oranje, gezeten in
een reiskoets.
De derde afdeling tenslotte stelt
voor de s-tichting van de Hogeschool,
geschenk van Prins Willem aan onze
moedige stad. Hierin wordt opgeno
men een getrouwe copie van de op
tocht, die bij de inwijding- van de
Hogeschool door de stad werd
houden, met o.a. Minerva, de godin
der wijsheid.
Hendenkingsdienst en taptoe.
Hoewel natuurlijk zeer belangrijk,
is deze optocht overigens slechts een
deel van de traditionele feestviering,
waarvoor weer een even traditioneel
programma is samengesteld.
Het feest vangt aan op Vrijdag 30
September, als ds. Spruyt en burge
meester van Kinschot in de Sint Pie
terskerk zullen spreken en „Ex Ani
mo" zal zingen. Leo Mens zal aan het
orgel begeleiden en negen bazuinbla
zers zullen de zang van het publiek
versterken.
Zaterdag 1 October is de avond van
de grote taptoe. Het vorig jaar was
de stoet zó lasg, da er vertraging
ontstond. Hierin is nu door
dere route voorzien. Het standbeeld
van burgemeester v. d. Werff zal
weer met schijnwerpers worden ver
licht.
Op de eigenlijke dag, Maandag 3
October, zullen Leidens bewoners als
vanouds weer gewekt worden door
een reveille, welke het Leids Politie
Muziekgezelschap om zeven uur op
het Stadhuisbalcon aanbiedt. Om
uur volgt de koraalmuziek in het v.
d. Werffpark (aandacht s.v.p. voor
de repetitie in het Waaggebouw op
Woensdag 28 Sept.!), waarna in de
Waag de traditionele uitreiking van
haring en wittebrood zal plaats heb
ben.
De Prins en geuzen komen!
En hier krjjgen we eindelijk een
afwijking van het programma. Deze
uitreiking zal n.l. worden opgeluisterd
dag speciaal geopend zal zijn om be
wonderaars het schilderij van v. d.
Werff te. tonen, zal de grote Bourdon-
klok van de Stadhuistoren luiden,
waarmede het -ochtend-programma
gecompleteerd is.
„Leidens beleg en ontzet".
Om één uur trekt dan de grote op
tocht uit. Deze keer vindt de opstel
ling plaats in de Groenteveiling en
op de Zoeterwoudseweg. Hierdoor zal
een geheel andere route worden ge
reden, n.l. Heerenstraat, Koninginne-
laan, Lammeschansweg, Geeregracht,
Levendaal, Kraaierstraat en vervol
gens de oude route, welke in totaal
niet groter zal zijn dan verleden jaar.
Ruim 400 personen, 90 paarden en 8
praalwagens zullen meerijden. Tij
dens de optocht zal gecollecteerd wor
den voor de Ni win. Zeven muziek
korpsen zullen met vrolijke wijsjes
de moed er in houden en deze gran
diose optocht „Leidens Beleg en Ont
zet" opluisteren.
Vanzelfsprekend zal er op he*
Schuttersveld weer kermis zijn. 'Deze
wordt reeds Zaterdagavond om 8 uur
geopend en zal Zondag gesloten zijn.
Het aantal attracties is minstens even
groot als het vorig jaar, terwijl de
prijzen waarschijnlijk wel iets lager
zullen zijn. Ook de entréeprijzen zijn
weer verlaagd en bedragen nu weer
0.10, behalve Maandagmiddag na 12
uur, wanneer mén een kwartje zal
moeten dokken. We wijzen er reeds
op, dat het Schuttersveld uitsluitend
aan de Rijnsburgersingel een ingang
heeft. De uitgang is alleen aan de
Stationsweg.
Voila, het programma van 3 Octo
ber! Een programma weliswaar, dat
weinig nieuws bevat, maar waarvan
toch weer volop genoten zal worden.
Want Leidenaars vieren hun Drie
Octoberfeest als geen ander. En we
zouden ons al sterk vergissen wan
neer dit deze keer niet het geval zou
zijn!
De beroemde hutspot,
die in het Stedelijk
Museum te zien is.
(Cliche afgestaan door
,J>e Lakenhal")
De stoet, waarmede H. M. de Ko
ningin zich Dinsdag 20 September te
één uur ter plechtige opening van de
zitting der Staten-Generaal naar de
Ridderzaal zal begeven, zal de vol
gende route volgen: Koninklijk Pa
leis Noordeinde, Heulstraat Lange
Voorhout, Tournooiveld, Korte Vij
verberg, Binnenhof. H. M. zal langs
dezelfde weg naar het paleis aan het
Noordeinde terugkeren.
Het militair eerbetoon en de af
zetting zullen zijn als vorig jaar. De
stoet wordt geopend door een rij
knecht-majoor te paard en twee rij
knechts, dan volgt een detachement-,
van het wapen der Koninklijke Ma
rechaussee, bestaande uit 20 onder
officieren en marechaussees onder
commando van een officier. Hierna
volgen de Koninklijke militaire ka
pel in ceremonieel tenue, de com
mandant van het garderegiment ja
gers met adjudant gevolgd door het
vaandel van dit garderegiment van
vaandelwacht, een compagnie van
het garderegiment ter .sterkte van
100 man in ceremonieel tenue. De
rijtuigen van de koninklijke stoet
worden voorafgegaan door een ere-
escorte der Rijkspolitie en gevolgd
door een zelfde ere-escorte.
Van het ogenblik af, dat H.M. de
Koningin het paleis verlaat geeft een
op het Malieveld opgestelde batterij
minuut schoten af tot het ogenblik,
dat H. M. het paleis weder betreedt.
Aan het paleis Noordeinde wordt
een erewacht van 100 man van het
garderegiment prinses Irene opge
steld. Hierbij zal het vaandel van
het regiment zijn ingedeeld. Voorts
is bij deze erewacht ingedeeld het
trompetterskorps van de huzaren
van Boreel. Aan de Ridderzaal vor
men 70 man van -het korps mariniers
de erewacht. Hierbij zijn ingedeeld
het vaandel van het korps en de ma
rinierskapel der koninklijke marine,
rine.
De afzetting langs de door de
stoet te volgen weg zal gevormd
worden door de koninklijke marine,
het koninklijk Nederlands-Indone
sische leger, het 3e terr. bataljon, de
met een inval van de Geuzenvloot, luchtvaarttroepen, het 2e terr. batal
jon, de koninklijke marechaussee en
het garderegiment grenadiers. Een
detachement van omstreeks IDff
man, aansluitend aan het detache
ment Kon. Marechaussee, zet het
Binnenhof voor de gebouwen van de
Eerste Kamer, de Raad van State
en de Tweede Kamer af tot aan de
erewacht van het korps mariniers,
welke voor de Ridderzaal staat op
gesteld.
Voor de zijgevel op het trottoir
van de „De Witte" op de Korte Vij
verberg worden detachementen
Marva en VHK opgesteld.
Behalve de reeds genoemde mu
ziekkorpsen nemen aan de plechtig
heid deel het muziekkorps van het
1 RI, opgesteld voor het voormalig
paleis Kneuterdijk en het muziek
korps van het commando luchtvaart-
troepen, staande in de bocht Lange
Voorhout.
Op het Binnenhof, achter de af
zetting voor het gebouw der Tweede
Kamer, zal ruimte worden vrijge
houden voor de vertegenwoordigers
van de verenigingen der Militaire
Willemsorde en voor een gering aan
tal genodigden.
DE HONDERDUIZEND.
,De katechismus is nog altijd de ba
sis van elke katholieke opvoeding. In
Duitsland echter schrijven duizen
den kinderen hun katechismus over
op losse blaadjes papier, omdat er
geen materiaal is om te drukken, de
ouders geen geld hebben om voor hun
kinderen een katechismus te kopen
en de bisschoppen niet in de enor
me behoefte kunnen voorzien.
De vraag is gesteld of hier van
buiten Duitsland niet iets gedaan
kan worden en het Katholiek Ge
nootschap voor Geestelijke Vernieu
wing te Bilthoven heeft met „ja" ge
antwoord. Het Genootschap liet
reeds honderdduizend Duitse kate-
chismusboekjes in Nederland druk
ken en naar Duitsland zenden. Maar
er moeten er méér komen en het
Katholiek Genootschap is dan ook
reeds een actie begonnen, die ten
doel heeft zo spoedig mogelijk tot
het verzenden van een tweede hon
derdduizendtal te komen.
Iedere Nederlanders kan nu voor
het luttele bedrag van vijftig cent
één van de naar lichaam en geest ge
havende Duitse kinderen als het wa
re een katechismus in de hand druk
ken. Duitsland werd door de Pause
lijke Visitatie een missieland ge
noemd. Een groot land. midden in
Europa, een buurland van Nederland
is missieland geworden! Hier is hulp
en medewerking aan een goede actie
het minste wat men kan doen. Laten
wij dit dan ook niet verzuimen. Het
gironummer van het Katholiek Ge
nootschap voor Geestelijke Vernieu
wing is: Bilthoven 528608. Vermel
den: „Katechismus-actie"."
Wij ondersteunen deze oproep van
De Linie.
ZEVENTIEN.
„Zeventien doden of voor hun le
ven verminkten per week dat
blijkt de uitslag te zijn van de laat
ste statistiek der verkeersongevallen
in Amsterdama Meer dan een vierde
daarvan zijn kinderen.
Een tragisch probleem, dat onop
losbaar zal blijven, zo lang men twee
onverenigbare dingen zal trachten
te combineren: een oude stad, goed*
deels eeuwen geleden gebouwd, en
een steeds sneller en intensiever
wordend verkeer. Men kan nu een
maal niet ongestraft met trams en
auto's rijden door straten, die slechts
ontworpen zijn voor voetgangers,
met af en toe een karos.
Op den duur zal men óf de bin
nenstad moeten doorbreken met bre
de verkeersaders, óf het snelverkeer
verbannen naar in hoofdzaak wegen,
die er geschikt voor zijn. Het lijkt
erg radicaal, maar het is de enige
uitweg. Eenmaal zal men er aan moe
ten geloven.
Men wachte niet te lang. Zeventien
per week Is een te hoge prijs."
Aan deze verzuchting van Nieuw
Nederland willen wij toevoegen, dat
de overheidsinstanties maar eens
moesten beginnen met strenge be
palingen tegen het hard rijden en
toepassing van strenge straffen op
overtredingen. Dat kan. Een oude stad
afbreken niet zo maar gebeuren,
evenmin als het omleggen van alle
motorisch verkeer.
HET RAADSLID EN ZIJN VROUW.
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland hebben een besluit van de
gemeenteraad van Schipluiden,
waarbij A. Th. Hosman niet als lid
van die raad werd toegelaten, ver
nietigd en Hosman alsnog toegelaten
als raadslid.
Het Schipluidense raadsbesluit
werd op 22 Juli j.l. genomen op
grond van het feit, dat Hosmans
echtgenote onderwijzeres was bij het
lager onderwijs, n.l. aan de R.K.
Meisjesschool te Den Haag.
De heer Hosman, die appél had
aangetekend, had daarbij naar voren
gebracht, dat z.i. aan de voor het lid
maatschap van de raad gestelde eisen
moet zijn voldaan op het ogenblik,
dat de betrokkene als raadslid zal
optreden, dat wil in dit geval zeg
gen op de eerste Dinsdag in Septem
ber, en dat aan zijn echtgenote met
ingang van 1 September, dus voor
dat hij als raadslid zou kunnen op
treden. ontslag is verleend als on
derwijzeres. Bovendien achtte hij
het twijfelachtig of hier van een in-
comptabiliteit sprake is, daar zijn
echtgenote haar betrekking bij het
onderwijs buiten de gemeente Schip
luiden vervulde.
Het standpunt van de Schiplui
dense raad was, dat bij de toelating
van raadsleden steeds moet worden
geoordeeld naar de toestand op het
ogenblik van de beslissingen over
die toelating, dat appellants echtge
note pas na die beslissing, nl. op 29
Juli is ontslagen en dat het naar de
bewoordingen der wet geen verschil
maakt of de betrekking in of buiten
de gemeente wordt bekleed.
Ged. Staten waren echter met ap-
péllant 'van mening, dat in dit geval
de vraag, of tegen de toelating be
zwaren bestaan, moet worden beoor
deeld naar de toestand op het tijd
stip van aanvang van het raadslid
maatschap, dus op de eerste Dinsdag
van Septenber. Omdat mevr, Hos
man per 1 September ontslagen is en
sindsdien geen andere betrekking bij
het onderwijs aajivaardde, vernietig
den zij het Schipluidense raadsbe
sluit
SMOKKEL IN NARCOTICA
ONTDEKT
Aan Nederlands-Duitse grens
Op de Nederlands-Duitse grens
rabij Meppen, heeft de Duitse poli
tie een der grootste smokkelarijen in
vei dovende middelen, die in de laat
ste jaren aan het licht zijn -ekomen^
ontdekt. Grote hoeveelheden mor
phine zijn in beslag genomen en drie
mannen zjjn gearresteerd.
REISDEVIEZEN VOOR
ZWITSERLAND.
De A.N.W.B. verneemt uit Zwit
serland, dat tussen Nederland en
Zwitserland een overeenkomst is aan
gegaan waarbij totaal 3 millioen
Zwitserse francs voor reis- en ver
blijfkosten beschikbaar zal worden
gesteld voor de periode October 1948
—Maart 1950.
Nederlands-e toeristen zullen voor
de maanden October en November
1949 frs 40.per dag mogen besteden
met een maximum van 400.frs.
Voor de maanden December, Ja
nuari, Februari en Maart zullen zij
per dag over 50 Zw. francs mogen
beschikken met een maximum van
frc. 500.—.
De A.N.W.B. vermoedt, zo deelt hij
ons tenslotte mede, dat loting nog
noodzakelijk zal zijn.
Aan het strand te Scheveningen
is de 32-jarige baadster G. V. in zee
verdronken.
De 61-jarige arbeider T. P. te
Nijmegen is van een steiger geval
len en aan de gevolgen overleden.
Onderwijzers,
Leert uw kinderen telkens weer
De regels van het wegverkeer.
Die zwarte vlek moet weg!
H. VAN ZANDWIJK,
Kooipark 3,
Leiden,
viert op 12 Sept. zijn 2e Ind. ver
jaardag te Batavia.
P. v. AMSTERDAM,
De Wetstraat 26,
Leiden,
viert 12 Sept. zijn 3e Ind. verjaar
dag op Java.
'jjSk
BEURS: ZONDER ANIMO.
Als slotdag van een betrekkelijk
rustige week op de Amsterdamse ef
fectenbeurs kwam deze Vrijdag zon
der enige animo en met een volkomen
doods koersverloop. De internationale
waarden waren aanvankelijk licht
verdeeld met zeer kleine verschillen
naar beide zijden.
De Indonesische markt was niet
ongunstig gedisponeerd. Grote koers
verschillen bleven wel uit, maar
lichte vraag was toch overheersend.
Hetzelfde kan gezegd worden van de
scheepvaartmarkt, waar de meeste
soorten een tikkeltje konden verbe
teren.
De staatsfondsenmarkt was weder
om zo goed als verlaten Hier lagen
de voornaamste papieren eerder wat
luier, zodat fractionele verliezen niet._r
uitbleven, De beide dollarleningenvan de gezamelijke Forddealers, dat
waren per saldo onveranderd. J gistermorgen werd aangeboden.
VIJF-EN-TWINTIG JAAR BESTAAN
VAN DE FORDFABRIEK.
Het is 25 jaar geleden dat de
„Ford Motor Company" officieel
werd geregistreerd. Het bedrijf met
vijftig man personeel was toen in
Rotterdam gevestigd.
Gistermorgen vond de offiële her
denking van dit 25-jarig bestaan
plaats in de huidige Fordfabrieken
te Amsterdam.
Een op het voorplein van de fa
briek opgerichte zuil is het cadeau
Pijnen die U wakker houden, ontnemen
U de beste remedie- de SlaapI Zorg voor
een goede nachtrust, neem n „AKKERTJE"
als U wakker l'gt van de pijn „AKKERTJES"
zi)n Ideale pi|nstillers bl| kiespijn, tandpijn,
spier-, zenuw- en aangezlchtspt|nen Let
op het AKKER-merk en weiger namaak I
helpen direct!
Ter gelegenheid van het 25-jarig
bestaan der Fordfabrieken te Am
sterdam heeft de minister van eco
nomische zaken, prof. dr. J. R. M. van
den Brink, een rede gehouden, waar
in hij getuigde van zijn waardering
voor datgenen, wat dit bedrijf in de
25-jarige periode van zijn bestaan tot
stand heeft gebracht.
Nederland heeft in zijn economi
sche leven op het ogenblik in het bij
zonder met twee moeilijkheden te
kampen. In de eerste plaats het te
kort op de betalingsbalans, in de
tweede plaats de economische pro
blemen, die een gevolg zijn van de
snelle groei van onze bevolking.
De gunstige ontwikkeling van de
automobielindustrie hier te lande is
uiteraard van groot belang voor de
positie van de betalingsbalans voor
een land als het onze, met een hoog
ontwikkeld verkeer, dat jaarlijks ter
aanvulling en vernieuwing van zijn
autopark een groot aantal automibie-
len nodig heeft.
Het is voorts van belang, dat een
bedrijf als dit voor de auto-onderde
len niet afhankelijk is van de Ver
enigde Staten van Amerika.
Het welslagen van de industrialisa
tie is in belangrijke mate afhankelijk
van het initiatief, dat van het Ne
derlandse bedrijfsleven uitgaat. Ik
ben er van overtuigd, aldus spreker,
dat het Nederlandse initiatief in staat
zal zijn het huidige productie-appa
raat belangrijk uit te breiden. Het zou
echter onjuist zijn te menen, dat wij
het daarbij geheel zouden kunnen
stellen zonder initiatieven, welke van
het buitenland uitgaan.
GERARD DE GROOT,
Wijttenbachweg 75,
Oegstgeest,
viert 12 Sept. zijn 2e Ind. verjaardag
op West-Java.
WIM DE GOEDE,,
Hoge Morsweg 40,
Oegstgeest,
viert op 12 Sept. zijn le Ind. verjaar
dag te Bandoeng.
G. v. d. HOORN,
Langeraar,
viert op 12 Sept. zijn 3e Ind. ver
jaardag te Tjiligan bij Buitenzorg.
(Foto's van in Indonesië verblijven
de militairen kunnen bij de redactie
worden ingestuurd tot uiterlijk een
week voor de verjaardag. Foto'=
welke later worden ingezonden v
den niet op genomen
