©e C^kidcSoii^ant
DE KOPPEN
BIJ ELKAAR
De koffie-tafel conferentie
Om het lidmaatschap der
Ver. Naties
Vaticaan instruceert Tsjechische
geestelijkheid
Cripps denkt niet aan devaluatie
Het werk der
Ronde Tafelconferentie
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1949
40stc JAARGANG No. 11793
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengracht 32, Tele!. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., i 1.40 p. mnd., f 4.15 p kwart. Franco p. p.4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
OTRAATSBURG heeft een maand
lang in het centrum van de be
langstelling gestaan. Dat bleek niet
zozeer uit de verslagen van de debat
ten in de Raadgevende Vergadering
van de Raad van Europa, want de be
sprekingen werden verknipt en ver
splinterd uit journalistiek oog
punt bekeken in talrijke commis
sie-vergaderingen, waarvan slechts
na afloop inlichtingen werden ver
strekt. Zodoende was het ondoen
lijk om in de krant een behoorlijk
inzicht te geven in hetgeen daar te
Straatsburg besproken werd.
De debatten zijn thans geëindigd,
de Assemblée is Donderdagnacht ge
sloten en de gedelegeerden van de
twaalf deelnemende landen zijn naar
huis gegaan. Er zijn besluiten geno
men in de vorm van adviezen, an
ders kon de Assemblée niet doen
en aan de hand daarvan kan men be
oordelen, of deze eerste bijeenkomst
van de Raad van Europa aan de ver
wachtingen heeft voldaan.
Men is het er algemeen over eens,
dat dit eerste optreden een goed be
gin is geweest en dat de perspectie
ven van een heus Europees parle
ment er niet slechter op zijn gewor
den. Wat er nu precies allemaal als
object van aanbeveling door de As
semblee is aanvaard, doet er eigen
lijk weinig toe. Men heeft een rap
port over de rechten van de mens
aanvaard, de oprichting van een op
perst gerechtshof voor de mensen
rechten aanbevolen, gepleit 'voor de
inwisselbaarheid van alle valuta enz.,
enz. Kortom, er zijn op velerlei ter
rein verschillende aanbevelingen
gedaan ter verbetering van de toe
stand in Europa. Maar dat lijkt ons
niet eens het voornaamste. Want de
Assemblée kan nu wel aanbevelen,
maar het staat aan de regeringen van
1 de landen, of zij er al of niet gebruik
van wensen te maken. Met andere
woorden: wij zullen moeten afwach
ten, wat er in de practijk van terecht
komt.
Het voornaamste lijkt ons, dat af
gevaardigden van twaalf Europese
landen eendrachtig zijn samengeko
men om in het belang van ons aller
Europa en dus niet in het een
zijdige belang van hun eigen staat
alleen middelen te bespreken ter
verbetering van de toestand. En dat
zij dit gedaan hebben, niet uitslui
tend als idealisten, die met het hoofd
in de wolken lopen, maar met gevoel
voor de concrete realiteit. Men heeft
over onderwerpen, welke ons allen
raken, met elkaar gesproken, elkan
ders opvatting gehoord, elkanders
standpunt leren eerbiedigen en men
heeft tenslotte de wil getoond om tot
elkaar te komen. Daarmee is de grond
slag gelegd voor een werkelijk Euro
pees parlement, een parlement, dat
niet alleen aanbevelingen doet, maar
dat het recht heeft om besluiten te
nemen. Wellicht is de beslissende stap
nu reeds gezet, zeide Spaak in zijn
slotwoord bij het sluiten van de As-
sembleé.
De Raad van Europa heeft een
Europees geluid doen horen en ge
toond, dat hij. hoewel een nieuwe
ling in de rij van richtinggevende
lichamen, reden van bestaan heeft en
naar alle waarschijnlijkheid een blij
vertje zal zijn.
EEN ANDERE conferentie, waarop
de ogen van de wereld gevestigd
zijn, is die van Washington, waar
ministers van Amerika, Canada en
Engeland bijeen zijn, om de nijpen
de dollarcrisis de baas te worden.
Dat is geen probleem, dat alleen En
geland aangaat, want andere Euro
pese landen zitten het hetzelfde
euvel, al is het dan nog niet zo acuut
als het in Engeland reeds is. e
Het dollar-pi'obleem komt, terug
gebracht tot z'n meest simplistische
proporties, hierop neer. Een land kan
niet eenzijdig van een ander land
goederen importeren; dat moet spoe
dig spaak lopen. Wanneer iemand
niets anders zou doen dan kopen,
dan ziet hij al vrij gauw de bodem
van zijn portemGnnaie. Wil hij blij
ven doorgaan met kopen, dan moet
er telkens nieuw geld in die porte-
monnaie komen. Dat nieuwe geld
verkrijgt en land door te exporteren.
Eenvoudig gezegd: de import van
een land moet gedekt zijn door zijn
export. Die balans is na de oorlog
hopeloos verstoord; de Europese lan
den hadden weinig meer om te ex
porteren, zij moesten van alles im
porteren. Speciaal Amerika werd de
leverancier en Amerika moest in dol
lars betaald worden. Waar haalt men
de dollars vandaan? De Marshall
hulp heeft enige verlichting gegeven,
maar kan per slot van rekening ook
niet alles doen, want dat zou gelijk
staan met een blanco volmacht om
alles in Amerika te kopen en niets
te betalen.
Nu luidt allerwegen het parool: ex
porteren, meer exporteren! In En
geland is reeds lang de slagzin po
pulair: exporteren of sterven. En nog
deze week heeft bij ons minister v. d.
Brink nieuwe maatregelen aange
kondigd ter stimulering van onze
export. Maar als iedereen om het
hardst gaat exporteren en tegelijker
tijd op z'n import gaat bezuinigen,
loopt de zaak weldra vast. Hoe ko
men wij tot een harmonieus even
wicht? Dat is het kernprobleem van
Washington en de ondergrond van
de dollarcrisis.
Een ingewikkeld probleem met
"elicate kanten, o.a. de devaluatie
kwestie, waar iedereen over praat,
maar waarvan niemand het fijne
weet.
Hoe een Amerikaan de R.T.C. ziet
|**^E RONDETAFEL-CONFERENT IE, die beoogt in de komende maan
den een regering te geven aan een staat van 70 millioen inwoners,
zou men eigenlijk de nieuwe naam van „koffietafel-conferentie" moe
ten geven", aldus Daniël Schorr in de Christian Science Moniter.
Er hangt een misleidende sfeer van
moeheid in Den Haag, zo schrijft de
Amerikaan, een anti-climax tot de
openingszitting, waarbij alle sprekers
de nadruk legden op spoed en drin
gende noodzaak. In de week, die
daarop volgde, werd niets anders ge
daan dan de verdeling van het werk
aan commissies die uiteengingen in
sub-commissies.
Commissie-vergaderingen worden
verbazend weinig en met grote tus
senpozen gehouden en tot heden heb
ben zij geen nieuws gebracht. Drie
dagen van de week, nl. Woensdag,
Zaterdag en Zondag, zijn aange
duid als „vrije dagen" en het is soms
moeilijk hen te onderscheiden van
„werkdagen". En toch gebeurt er
iets niet om de Ronde Tafel, doch
om de koffietafel. In het Palacehotc-1
aan zee en elders in Den Haag ziet
men kleine groepen mensen, schijn
baar verdiept in een onbelangrijke
conversatie. Soms schijnt het onder
houd onsamenhangend met tussenpo
zen van 'rustig nadenken en met
losse opmerkingen. Soms zijn de
hoofden diepgebogen en hoort men.
een ernstig gefluister. Doch er is
niets, dat op een conferentie lijkt
Deze tr roepen zijn verschillend van
samenstelling Soms ziet men repu
blikeinen met federalisten praian.
Dan v/eer ontmoeten Indonesiërs ver
tegenwoordigers van vtrschille ide
politieke partijen. Eei andere keer
ziet men een Nederlands minister
met een Indonesische autoriteit Zo
nu en dan bes iaat een greep uit des
kundigen op een bepaald gebied,
bijv. eunomisch of milnair. Voo'r de
Indonesiërs worden excursies door
het land georganiseerd En to
maakt dit alles de conferentie uit.
Langzamerhand beginnen de Neder
landers en Indonesiërs elkander te
begrijpen. Verscheidene Indonesiërs
vertelden mij reeds, dat zij de Ne
derlanders „een goed volk vonden,
dat men in het geheel niet kan be
oordelen volgens de Nederlandse
functionarissen, die wij op Java ken
den". „Dit is de enig mogelijk ma
nier", zo zeide de secretaris van een
NE*D. VERLIEZEN
IN INDONESIË
De Regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
KON. LANDMACHT:
Gesneuveld 1 September 1949:
Serg. maj. J. F. H. Hoefs, af
komstig uit Uden.
KON. NED.-IND. LEGER:
Gesneuveld 21 Aug. 1949:
Men. sold. Ie kl. Z. Tairas, af
komstig uit Indonesië.
Gesneuveld 24 Aug.:
Jav. sold. Ie kl. inf. Kastanom,
afkomstig uit Indonesië.
Jav. sold. Ie kl. inf. Toewoen,
afkomstig uit Indonesië.
Gesneuveld 25 Aug.:
Overleden t.g.v. oorlogsver
wonding op 25 Aug.:
Soend. sold. Ie kl. inf. Engkar,
afkomstig uit Indonesië.
Men. korp. inf. G. A. Kanison,
afkomstig uit Indonesië.
Jav. sold. 2e kl. inf. Tjatiwa,
afkomstig uit Indonesië.
Jav. sold. 2 ekl. inf. Wawit, af
komstig uit Indonesië.
der beide Indonesische delegaties.
„Het conferentie-apparaat zelf is te
'omslachtig om iets te bereiken. De
politieke commissie heeft 70 leden
hetgeen te veel is voor moeilijke on
derhandelingen ten tijde van een
geschilpunt. De onderhandelingen
hierover moeten door deze koffieta
fel-besprekingen goed voorbereid
zijn en een ander zal dan snel ver
lopen". Mr. Roem deelde mij mede:
„Ons standpunt loopt uiteen en wij
doen weinig schijnaanvallen. Dit gaat
een tijd door en dan komen wij plot
seling vooruit en bemerkt men, dat
alles gereed is. Zo ging het met de
overeenkomst tot het staken der vij
andelijkheden. De besprekingen duur
den weken voort. Toen kwamen wij
bijeen voor een conferentie en alles
was in vier dagen gereed. De voor
zichtige gevoelens, die ontstaan uit
het proces, dat zich thans ontwik
kelt, is het beste bewijs, dat men
aan alle zijden vastbesloten is, deze
conferentie te doen slagen", aldus
Daniel Schorr.
DE RECHTSZEKERHEID IN DE
DUITSE SOVJET-ZONE
Oberbürgermeister van Rostock
gevlucht
De „Oberbürgermeister" van de
stad Rostock in Mecklenburg in de
Sovjet-zone, Albert Schulz, is uit de
Oostelijke zone naar het Westen
gevlucht. Schulz was reeds in 1947 op
grond van „ongepaste oritiek" door
een Sovjet-Russische militaire recht
bank tot tien jaren gevangenisstraf
veroordeeld. Hij kwam echter tegen
dit vonnis in verzet en werd toen
vrijgesproken.
INVENTARIS VAN KAMP VUGHT
WORDT GEVEILD. 14 en 15 Sep
tember a.s. zal in hotel „De IJzeren
Man" te Vught de veiling worden
gehouden van de inventaris van het
beruchte concentratiekamp. Vandaag
was de eerste kijkdag Uit het hele
land waren mensen gekomen om te
zien of er iets van hun gading bij
was.
Een hopeloze discussie
r%E VEILIGHEIDSRAAD is weer eens bezig aan het probleem van de
toelating van nieuwe leden. Dit is daarom een probleem omdat de
Sovjet-Unie weigert andere leden toe te laten indien niet tegelijkertijd de
aanvaard, waartegen de anderen
Gisteren is het geval weer eens ter
sprake gekomen. Op de voordracht
tot toelating staan Italië, Finland,
Oostenrijk, Ceylon, Eire, Transjorda-
nië en Portugal. De Russische candi-
daten ?ijn: Bulgarije, Hongarije, Al
banië, de Mongoolse volksrepubliek
en Roemenië.
Engeland meende, dat de discus
sies toch maar een herhaling zouden
zijn van die van alle vorige raadsver
gaderingen, waarin de lidmaat-
schapsaanvragen zijn behandeld. Hij
vond stemming niet eens nodig.
De Oekrainer Manoeilsky, die het
Loyaliteitsverklaring t.a.v. de republiek
LLE ROOMS-KATHOLIEKE geestelijken in Tsjecho-Slowakije hebben
van het Vaticaan opdracht gekregen om een door de Kerk opgestelde
verklaring te tekenen, waarin zij beloven trouw te zullen zijn aan de
Tsjedhoslowaakse republiek en te zullen werken voor het welzijn van het
Tsjechische volk.
Russische standpunt verdedigde,
vond gelegenheid om de gelooofs-
vervolging in de satellietstaten no;
eens op het tapijt te brengen.
„Iedereen, die denkt, dat hij de Je-
zuitenstaten in deze landen kan doen
herleven door de aanhangers van de
nieuwe democratische regimes te ex
communiceren, dwaalt erbarmelijk",
zo zeide hij.
Manoeilsky ontkende natuurlijk,
dat de Oost-Europese landen de gods
dienst vervolgen. „Zij strijden slechts
tegen hen, die de godsdienst als een
politiek instrument gebruiken."
Het Vaticaan verbiedt anderzijds
nadrukkelijk aan do geestelijkheid
om enige loyaliteitsverklaring, af-
korrjfstig van de regering te tekenen.
Een dergelijke verklaring zou de
priesters kunnen worden voorgelegd
wanneer het wetsontwerp op het ge
zag en de kerk wet wordt.
Het Vaticaan heeft de geestelijk
heid laten weten, dat, mocht er in
de komende dagen van de katholieke
priesters een loyaliteitsverklaring
worden geëist, zij slechts de volgen
de gelofte mogen afleggen:
„Ik beloof hierbij als een trouw
onderdaan trouw te blijven aan de
republiek van Tsjechoslowakije; niets
te ondernemen, dat tegen haar be
langen, veiligheid en souvereiniteit
zou zijn; trouw zal ik mijn plichten
als priester vervullen en ik zal mijn
best doen om actief mee te doen aan
alle.werkzaamheden, welke de Tsje
chen en Slowaken grotere welvaart
kunnen brengen".
Ongeveer vijfduizend van de ze^
venduizend Tsjechische priesters
hebben de regering al laten weten,
dat zij liever de gevangenis ingaan
dan gehoorzamen aan hetgeen de
nieuwe wet verordonneert.
De Britse dollarcrisis
JN EEN GISTEREN tot de National Press Club te Washington gehouden
toespraak verklaarde de Britse minister van financiën, sir Stafford
Cripps, dat het pond sterling en andere valuta's eerst omwisselbaar
kunnen worden gemaakt, nadat een nieuw evenwicht in de wereldhan
del zal zijn gevestigd. Hij gaf als zijn mening te kennen, dat de enige
bevredigende oplossing voor het dol larprobleem is gelegen in een gro
tere export naar het dollargebied. Op deze zienswijze legde hij in zijn
toespraak herhaaldelijk de nadruk en de toespraak werd dan ook door
de aanwezige autoriteiten uitgelegd als betekenende, dat er geen sprake
van is, dat .Engeland in de naaste toekomst tot devaluatie zou overgaan.
„Dank zij het gebruik van het
pond sterling als gemeenschappelijk
betaalmiddel", zo zeide hij, „kan de
handel binnen het sterlinggebied nog
steeds op multilaterale basis worden
gevoerd, en het sterlinggebied is het
grootste multilaterale handelssys-
steem, dat heden ten dage bestaat,
en dat een kwart van de wereldbe
volking omvat. Indien, als gevolg
van nieuwe economische crises in
Groot-Brittannië of in andere delen
van het sterlinggebied dit gebied zou
uiteenvallen, dan zou het resultaat
zijn een onmiddellijke vermindering
van de handel en een terugkeer tot
beperkende en bilaterale financiële
en handelsmethoden. Doch indien
anderzijds een evenwicht kon wor
den geschapen in de handel tussen
de gebieden van de dollar en het
pond sterling, dan zou dit een zeer
belangrijke stap zijn op de weg naar
het doel, waarnaar wij allen stre
ven, n.l. een multilaterale wereldhan
del en omwisselbaarheid van alle
valuta's.
DAT LIEP NOG GOED AF!
De Amerikaanse sergeant R. Hen-
drix, die in Frankrijk en België heeft
gevochten tijdens de tweede wereld
oorlog, moest tijdens oefeningen boven
fort Benningo (Georgië) als dertien
de man een paracRuttesprong uit
een legertransportvliegtuig maken
van 300 meter hoogte. Doordat de
touwen verward raakten in een van
zijn schoengespen, ging de parachute
niet open. Op 150 meter hoogte trok
hij aan het touw van zijn tweede pa
rachute, doch de koorden raakten
verward in die van de eerste. Hen-
drix kwam op de grond terecht, ge
wikkeld in de touwen van de beide
parachutes. Eerst kon hij niet meer
lopen, doch door deskundigen in het
.--venhuis, waar hij heen werd ge
bracht, werd later de mededeling
van de sergeant, dat hij „zich best
voelde", bevestigd. Hendrix, die al
leen wat kneuzingen opliep en van
streek was, verklaarde, dat hij het
ongeval niet toeschre.ef aan het „on
geluksgetal" 13!
De Britse minister van financiën'
j sir Stafford Cripps, heeft medege-
deeld, dat hij en zijn collega Bevin
het roken hebben opgegeven, zulks
Iin verband met het Britse tekort aan
dollars. Minister Cripps deelde tij
dens een door de nationale persclub
I aangeboden noenmaal mede, dat
Groot-Brittannië, als gevolg van zijn
tekort aan dollars, minder tabak zal
invoeren.
GEDENKPLAAT VOOR
VERMOORDE JODEN TE
NEURENBERG.
In tegenwoordigheid van het ge
meentebestuur en talrijke vertegen
woordigers van verschillende Ker
ken en geloofsbelijdenissen werd te
Neurenberg in een plechtige zitting
een gedenkplaats voor de 1700 doden
van de Israëlitische Gemeente van
Neurenberg onthuld.
Dr. Julius Nürnberger wees er in
zijn rede op, dat van de uit Neuren
berg weggevoerde Joden er slechts
57 aan de dood ontsnapten.
THEEMSPOLITIE HOUDT
NERALE REPETITIE. Zaterdag
zal de Theemspolitie het 150 jarig
bestaan vieren van haar corps met
een historisch schouwspel, waaraan
100 boten en meer dan 700 mensen
deelnemen. Zowel politieagenten als
smokkelaars en zeerovers, zullen
volgens de mode van ongeveer 1800
gekleed gaan. Twee leden der
Theemspolitie tijdens de generale re-
i petitie ziet men op deze foto.
West-Duitse
regeringsvorming
PRESIDENTSKEUZE GEEFT
MOEILIJKHEDEN
De onderhandelingen van dr.
Adenauer over de te vormen West-
Duitse regering zijn Vrijdagavond
tijdelijk vastgelopen. Zowel de Beier
se regering als de Vrije Democrati
sche Partij, de vermoedelijk voor
naamste partner van zijn eigen
Christelijk-Democratische Unie, heb
ben hem meegedeeld, dat naar hun
mening de keuze van de federale
president moet zijn bepaald, vóór
dat de coalitiebesprekingen voortge
zet kunnen worden.
In Christelijk-Democratische krin
gen dringt steeds meer de overtui
ging door, dat een poging moet wor
den gedaan, een bredere basis dan
een rechtse coalitie voor de keuze
van de president te- nemen.
Dr. Adenauwer heeft Vrijdagavond
bekend gemaakt, dat hij tot zijn
voornaamste tegenstander, de socia
listische leider dr. Kurt Schumacher,
een verzoek heeft gericht om een
spoedige bespreking over de presi
dentskwestie.
CONGREGATIE DER OOSTERSE
KERK PRIJST NEDERLANDS
INITIATIEF
Telegram van kardinaal Tisserant
aan Hulpcomité „Pro Palestina"
In verband met de door het Hoog
waardig Episcopaat voorgeschreven
„Week van gebed en offer voor
noodlijdend Pafl.es tina", welke van
Zondag 11 September tot 18 Sep
tember in alle kerken van Neder
land zal worden gehouden, ontving
de voorzitter van dit comité pastoor
A. G. Smit te Soestdijk als blijk
van medeleven uit Vaticaanstad het
volgende telegram:
„De Heilige Congregatie der
Oosterse Kerk prijst het prach
tige initiatief betreffende de
Week van Gebed en Offer voor
Palestina en smeekt bij het be
gin van dit werk van bijstand
aan het geliefde vaderland van
de Goddelijke Verlosser de he
melse gunsten af voor alle ge
lovigen, die daaraan deelnemen.
Van harte zegenend. Kardinaal
Tisseranf*.
Gelijk in de kerken bekend is ge
maakt, zal op Zondag a.s. in alle be
dehuizen het Allerheiligste enkele
uren worden uitgesteld en een
plechtige kruisweg worden gebeden
voor het fyehoud van de H.H. Plaat
sen van Palestina voor de gehele
Christenheid; het feest van de
Kruisverheffing (Woensdag 14 Sep
tember) zal eveneens heel bijzon
der in het teken staan van deze ge-
beds-actie, terwijl op Zondag 18 Sep
tember een geldinzameling zal wor
den gehouden voor de slachtoffers
van noodlijdend Palestina, alsook
voor de oorlogsslachtoffers in Cen
traal- en West-Europa.
Commissie-arbeid vordert goed
I "ER GELEGENHEID van de der de vergadering der centrale commis
sie van de Ronde Tafel Conferentie, gehouden op Dinsdag 6 Sep
tember werd besloten, dat zo vaak de omstandigheden dit wenselijk
maken, verslagen omtrent de vorderingen en de stand der werkzaamhe
den zullen worden gepubliceerd. In verband met dit besluit heeft de
centrale commissie thans het eerste verslag doen opmaken.
In de inleiding van het verslag
wordt opgemerkt:
„De aan de Ronde Tafel Conferen
tie deelnemende delegaties zijn zich
bewust, dat na de grote mate van
publiciteit die aan de opening van
de conferentie werd* gewijd, het pu-
pliek wellicht de mening is toegedaan,
dat de daarop volgende ontwikkeling
niet die voortgang vertoonde, die
men verwacht had. Daarom wensen
de deelnemers de aandacht te vesti
gen op het feit dat bij deze, zowel
als bij iedere andere conferentie van
dergelijke omvang, een periode nodig
is voor het uitwisselen van gezichts
punten, het in beschouwing nemen
van problemen, en om het werk van
de conferentie dat in de commissie
gedaan moet worden ,op gang te
brengen. Uit de aard van de zaak zal
deze periode de algemene aandacht
niet op dezelfde wijze kunnen boeien
als de resultaten die men mag ver
wachten van het werk dat thans aan
de gang is.
De centrale commissie wil er op
wijzen, dat in de commissies noodza
kelijk en vruchtbaar werk wordt ge
daan. Ten aanzien van verschillende
nen beginnen het resultaat hunner
oriënterende besprekingen vast te
leggen.
Zij kunnen 'er tevens met voldoe
ning op wijzen dat een groot aantal
onderwerpen op volledige en open
hartige wijze werd besproken, ter
wijl in het algemeen kan worden
gezegd dat er wederzijds begrip be
staat voor elkanders standpunt.
De sfeer waarin de besprekingen
plaats vonden is zodanig dat dit voor
het verdere werk der conferentie de
beste verwachtingen wekt."
Hierna volgt dan een samenvat-
tend overzicht van alle reeds door het
secretariaat uitgegeven mededelingen
en communiqué's.
Een koMjeUje....
Gelukkig is htf, die heeft onder
vonden de waarheid van het woord
uit de Heilige Schrift, dat wie een
onderwerpen is het stadium bereikt I vriend heeft gevonden een schat
waarin de confererende partijen kun-1 heeft gevonden.
