3)e CeidóeSoii/fccmt
TIEN JAAR
GELEDEN
TIEN JAREN
Spannend afwachten in
Oberhausen
Onveilig Parijs
De strijd der Kerk achter
het IJzeren Gordijn
Dr. Milius opent de 53e
Jaarbeurs
De bedreigde Nederlandse
Rijnvaart
40ste JAARGANG No.
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1949
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TEL WILMER,
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN .DE BURCHT"
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mad., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
AND A AG, tien jaar geleden, brak
de grbte wereldoorlog los. Toen
verklaarden Engeland en Frankrijk
aan Duitsland de oorlog, omdat dit laat
ste land het met Engeland en Frank
rijk door een verdrag verbonden Po
len had aangevallen en weigerde zijn
agressie te staken.
Wij herinneren ons nog levendig, hoe
wij op die gedenkwaardige derde Sep
tember in de namiddag aan de radio
hingen om te horen of het ultimatum
aan Hitier te elfder ure soms nog
aanvaard zou worden en of Frank
rijk en Engeland inderdaad de conse
quenties uit een eventuele weigering
zouden trekken.
Natuurlijk ging Hitier niet op dat
ultimatum in. Hij had zijn kansen al
lang berekend en was besloten om
door te zetten. Achteraf bekeken, was
dat alles duidelijk genoeg. Vooral
toen Stalin het op 24 Augustus aan
zijn „collega" mogelijk had gemaakt,
om te beginnen zonder gevaar te lo
pen aan twee fronten tegelijk te moe
ten vechten, door een pact van non
agressie te tekenen met Hitler-
Duitsland. Het tekenen van dat pact,
waardoor Hitier zich een dekking in
de rug verzekerde, was een dolksteek
in de rug van de geallieerden. Het
ontketende practisch het nazi-geweld,
dat zich weinige weken later op Po
len stortte, zonder zich te bekreu
nen om de waarschuwingen van En
geland en Frankrijk. Ondanks het
feit, dat deze beide landen op geen
enkele manier de Polen te hulp kon
den komen en ondanks het feit, dat
zij op geen stukken na waren voor
bereid op de grote taak, welke hun
wachtte, besloten zij niet langer te
aarzelen, maar thans definitief over
te gaan tot gewapende weerstand te
gen de groeiende aanvalswaarnzin
van Hitier en de zijnen. Want het
was toen reeds duidelijk genoeg, dat
het niet ging om Danzig of om Po
len alleen. Winston Churchill zei het
onomwonden:
„Wij vechten niet voor Danzig of
voor Polen. Wij vechten om de we
reld te bevrijden van de pest van
«de nazi-tyrannie en voor de verdedi
ging van alles, wat in de ogen van
de mens heilig is."
En zo begon de grote strijd, tien
jaar geleden; de grote strijd, waarin
wij in Mei van het volgend jaar even
eens betrokken zouden worden. Het
werd een geweldige kamp, geweldig
niet alleen doordat de hele wereld
bijna werd meegesleurd in de wor
steling, maar geweldig vooral om
wille van de grootse doeleinden, wel
ke de inzet waren van de strijd. „Ver
dediging van alles wat in de ogen
van de mens heilig is."
'J'IEN JAREN zijn sindsdien voor
bij gegaan en wij kunnen thans
de resultaten van de strijd overzien.
De landen en volken, die vochten
ter verdediging van alles wat in de
ogen van de mens heiig is, hebben
de overwinning behaald. Maar heb
ben de idealen zelf ook de overwin
ning behaald?
Datzelfde Rusland, dat tien jaren
geleden een niet-aanvalsverdrag met
Hitier sloot op een uiterst critiek
ogenblik, dat na de Poolse veldtocht
de buit broederlijk met de nazi's
deelde, datzelfde Rusland verhindert
thans weer de wereld om de vruch
ten van de overwinning te plukken.
Met een onvergelijkelijk cynisme
hult het zich vandaag aan de dag
met het witte kleed van de vrede,
eist het voor «üch alleen de glorie
van de overwinning op het fascisme
op en kondigt de le September af als
de dag van de vrede. En dat terwijl
het eerst «Jle conferenties ter ver
zekering van de vrede heeft gesabo
teerd; het werk van de Veiligheids
raad heeft gefrustreerd door het on
matig gebruik van het veto-recht, het
Westen te hoop heeft gejaagd door
zijn oorlogsdreigementen en nu op
hetzelfde ogenblik bezig is Joego-Sla-
vië murw te maken in een zenuwen
oorlog, die ieder ogenblik kan om
slaan in een echte^ oorlog.
„Alles wat in de ogen van de mens
heilig is". Mgr. Stepinac, kardinaal
Mindszenty, mgr. Beran zijn getui
gen, dat in de ogen van vele macht
hebbers niets meer heilig is. Geen
vrijheid van godsdienst, geen vrijhei'd
van geweten, geen vrijheid van poli
tieke organisatie, zelfs geen vrijwa
ring van honger en vrees.
De dreiging uit het Oosten heeft
de Westerse Unie in het leven ge
roepen en heeft geleid tot het Noord-
Atlantisch defensie-pact, een aaneen
sluiting, welke wel een zeker gevoel
van veiligheid geeft, maar tevens de
bittere bijsmaak heeft, dat zoiets na
een dergelijke wereldoorlog nog no
dig is.
Gelukkig zijn er ook andere vor
men van samenwerking en weder
zijdse hulp geboren, welke hun ont
staan niet danken aan vi*ees, maar
aan een werkelijk gevoel van saam
horigheid, zoals de organisatie der
Ver. Naties, de Marshall-hulp en de
Raad van Europa.
Zó ziet de wereld er uit, tien ja
ren na de fatale datum van 3 Sep
tember 1939.
Hoe zal zij er over wederom tien
jaren uit zien?
RTC PORTRETTEN De kunst
schilder R. Basoeki Abdullah heeft
ter gelegenheid van de Ronde Ta
fel Conferentie portretten vervaar
digd van vooraanstaande figuren,
die aan de R.T.C. deelnemen. De
schilder bij de portretten van: van
links naar rechts dr H. J. van Royeu
Mohammed Hatta, Mohammed Rum
en Sultan Hamid II van Pontianak.
Ontmanteling of algehele sluiting
pjET VERZET tegen de ontmanteling van een gedeelte der chemische
fabriek te Oberhausen in het Ru hrgebied heeft geleid tot zulk 'n toe
stand, dat de Engelsen genoodzaakt zijn te tonen, dat er nog steeds een
bëzettingsleger in het Ruhrgebied be staat en dat de bevelen der bezet-
tingsmogendheden moeten worden na gekomen. Maandagochtend zal wor
den uitgemaakt, wie de sterkste is: de directie van de fabriek en de ar
beiders of generaal Bishop, de gouverneur van het Ruhrgebeid.
Het programma van Maandag luidt geven „opent de hekken!"
volgens het Alg. Dagblad als volgt: Phase drie (in het ene geval):
Eerste phase, om 7.55 uur: De zestig Duitse arbeiders zullen
De" nieuwe ontmantelingsploeg een begin maken met het ontmante-
die zestig doodsbenauwde Duitsers len. Zij zullen onder leiding staan
zal vervangen die na de relletjes van kolonel Blakeley, de officier die
van Woensdag naar huis zijn ge- Woensdag werd aangevallen, toen de
vlucht zal dan voor de hoofdin- eerste poging tot ontmanteling werd
gang van de chemische fabriek arri- J
veren.
Phase twee, om 8 uur:
De Britse commandant van Ober
hausen, kolonel Moir, zal het bevel
„RENé DE WANDELSTOK"
GEKNIPT
De Parijse politie, die een speelbal
van het gangsterdom leek te wor
den, is gisternacht tot een geslaagde
tegenaanval overgegaan, aldus meldt
de „Volkskrant". Na een opwinden'
de auto jacht dwars door Parijs ar
resteerde ze in de Rue d'Amster-
dam op Montmartre twee bandieten,
wier taxi het in snelheid tegen de
achtervolgende politiewagens moest
afleggen. De vangst was goed. Zij
leidde, door afgeperste bekentenis
sen, een paar uur later tot de arres
tatie van vijf andere gangsters, on
der wie René Girier, staatsvijand
nr 3, die onder anderen de juwelen
roof bij de fa. Van Cleef en Arkels
te Deauville t>p zijn geweten heeft.
Die roofoverval had ongeveer twee
millioen gulden aan juwelen op
geleverd. Het was na de roof van
de juwelen van de Aga Khan, de
grootste slag, die de Franse beroeps
bandieten sloegen.
Het blijkt nu, dat een tiental in
specteurs der Parijse politie deze
bende al geruime tijd op het spoor
was. In de nacht van Donderdag
op Vrijdag ontdekten zij René Gi
rier in de clandestiniteit beter be
kend als René la Canne (René de
Wandelstok), gemoedelijk koutend op
een caféterras van Montmartre. Voor
ze konden ingrijpen, was de man
echter al in een zware Ford ver
dwenen. Was de Ford van René la
Canne te snel voor de politiewagens,
de taxi, die zijn metgezellen inder
haast voor hun ontsnapping wilden
gebruiken werd ingehaald en tegen
een trottoir gedrukt.
In het andere geval: (dat is wan
neer de Duitsers weerstand bieden):
Achthonderd man van het eerste
bataljon van het Manchester-regi
ment gaan tot actie over. Zij zullen
het signaal daartoe ontvangen door
middel van walkie-talkies. De carriers
met stenguns en soldaten, die gesta-
tionneerd zijn tussen Wuppertal en
Oberhausen, zullen dan de fabriek
omsingelen, met de wapens gereed
tot vuren. Vervolgens zullen de troe
pen de fabriek bezetten. Indien er te
genstand wordt geboden, zullen zij
handelend optreden. De stellingen
die gisteren tijdens de verkennings
tocht door de fabriek al zijn uitge
zocht, zullen dan worden ingeno
men.
Phase vier: Herr Direkter Meier,
zijn mede-directeuren, de arbeiders
raad en alle 2500 arbeiders zullen
krachtdadig de gebouwen uitgezet
worden en de fabriek zal voor goed
worden gesloten.
Verscherpte godsdienstvervolging
JN VERSCHEIDENE landen „achter het ijzeren gordijn" is de commu
nistische druk op godsdienstige instellingen de laatste weken aan
zienlijk versterkt. Een Poolse militaire rechtbank in Olstztyn heeft een
priester en twee burgers ter dood veroordeeld. Zij zouden deel hebben
uitgemaakt van een ondergrondse organisatie, die „links-gezinde boeren
vermoordde, overviel en beroofde".
In Tsjeohoslowakije is de pers een
nieuwe campagne tegen de katho
lieke geestelijkheid begonnen. Het
toezicht van de staatspolitie op
priesters en religieuzen is aanzien
lijk verscherpt; zij worden in al hun
gangen nagegaan. In Praag wordt
deze campagne beschouwd als een
inleiding op een grootscheepse aan
val op de katholieke kerk in Tsje-
cho-Slowakije, die begin October
wordt verwacht, na het binnenhalen
van de oogst.
In Slowakije zijn de laatste twee
dagen drie priesters gearresteerd en
naar een concentratiekamp overge
bracht. Om te voorkomen, dat Tsje
chen en Slowaken naar het buiten
land vluchten heeft de regering alle
paspoorten ongeldig verklaard.
In de Russische zóne van Duits
land zijn al 359 priesters gearres
teerd; 23 van hen zijn met onbe
kende bestemming naar het Oosten
gedeporteerd.
Ook worden er de kerken „ont
manteld" krachtens order No. 209
van het Russische militaire bestuur,
die voorziet in afbraak van „kaste
len en landhuizen", waarvan het
materiaal zal worden gebruikt voor
de bouw van boerenwoningen, die
door de agrarische hervorming no
dig zyn geworden.
NED. VERLIEZEN
IN INDONESIË
De Regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
KON. LANDMACHT:
Gesneuveld 19 Augustus :-
Serg. M. Dieepveen, afkomstig
uit Veenendaal.
KON. NED. IND. LEGER:
Gesneuveld 16 Augustus:
Man. sold. 2e kl. inf. L. Som-
potan, afkomstig uit Indonesnë.
Overleden t.g.v. oorlogsver
wonding op 17 Aug. Jav; soldaat
2e kL Soeradio, afkomstig uit In
donesië.
Gesneuveld 20 Aug.:
Soend. sold. 2e kl. genie Adi,
afkomstig uit Indonesië.
oveleden t.g.v. oorlogsverwon
ding op 20 Augustus:
Tim, sold. 2e kl. inf. Sangao-
werin, afkomstig uit Indonesië.
GIULIANO. DE SICILIAANSE
BANDIET.
De Italiaanse politie is begonnen
met het nemen van maatregelen te
gen hen, die de bandietenleider Sal-
vatore Giuliano gunstig gezind zijn.
Het doel hiervan is een einde te ma
ken aan de werkzaamheden der
„vijfde kolonne" van deze aartsmxs-
dadiger, waardoor hij inlichtingen
(bijv. over tegen hem gerichte poli
tiemaatregelen) verkrijgt. Een onbe
kend aantal personen is in arrest ge
steld.
Voorts heeft de politie gisteravond
twee journalisten gelast met gebied
te verlaten, dat onder Giuliano's
„operatieterrein" wordt gerekend.
EEN „SUPERFONOGRAAF".
Een oorlogsblinde heeft een „super -
fonograaf" uitgevonden.
Dank zij een tot dusver onbekend
graveerprocédè is het mogelijk op een
enkele ebonieten plaat van handels-
formaat een roman van 300 bladzij
den vast te leggen.
De uitvinder, Maurice Bocquet, een
ingenieur die in de oorlog 19141918
het gezichtsvermogen verloor, heeft
op zijn aanwijzingen een draaibord
met uiterst geringe snelheid (6
draaiingen per minuut in plaats van
70) doen vervaardigen en 'n graveer-
systeem uitgedacht waarbij 11 groe
ven op 1 millimeter breedte worden
gegrifd, tegenover 3 bij de gewone
platen.
De uitzending van een Bocquetplaat
kan 8 tot 10 uur duren.
Ondanks moeilijkheden plaats
voor optimisme
Schending van overeenkomst of niet?
^^E BEDREIGDE Nederlandse Rij nscheepvaart is een aangelegenheid,
waarbij men zich aan Nederlandse zijde niet zo maar wenst neer te
leggen. Wel is aan het A.N.P mede gedeeld, dat de regering nog geen fo*--
meel protest heeft ingediend bij de Amerikaanse autoriteiten in Duits
land, maar aan de andere kant weet de bijzondere correspondent van de
New York Times te Zürich mede te delen, dat er wel degelijk een protest
is ingediend.
Terwijl het in de Jaarbeursgebou
wen en op de terreinen aan het
Utrechtse Vredenburg en de Croese-
laan nog een wirwar was van aan-
en afrijdende expediteurs, van tim
merlieden, etaleurs en sierkunste
naars, die zich geen rust gunnen,
in de nog resterende luttele dagen
uit de chaos van emballagemateriaal
en goederen smaakvolle stands voor
de deelnemende firma's in gereed
heid te brengen, heeft mr. J. Milius,
directeur van de Koninklijke Neder-
landsche Jaarbeurs, gisternamiddag
de binnen- en buitenlandse pers ont
vangen in „Esplanade" en hun in
woord en beeld de betekenis van de
ze 53e Jaarbeurs uiteengezet.
Als Dinsdagochtend a.s. de poor
ten opengaan, zo verzekerde ons de
heer Milius, zullen de Jaarbeursge
bouwen en -terreinen, zich. in smette
loze staat aan de bezoekers vertonen.
Die eerste dag reeds komt de minis
ter van economische zaken de Beurs
bezoeken en zal hij het bedrijfsleven
een belangrijke mededeling doen
over de stimulering van de export
naar het dollargebied.
Wat de heer Milius het meest be
zwaart, en waarmede hij iedere re
devoering zou willen beëindigen, is:
het ruimtegebrek. Niet minder dan
35 meubelfabrikanten moesten dit
maal wegens tekort aan standplaats
worden afgewezen Het aantal deel
nemers is met 260 toegenomen. 3056
tegen 2793 in het najaar 1948. De
netto oppervlakte is gestegen met
ruim 2.000 vierkante m. Er zijn dit
maal 1453 deelnemers met Neder
landse en 1603 met buitenlandse
producten. Het buitenlands aandeel
bedraagt dus ruim 52 pet. tegen 49
pet. in 1948. Van de buitenlanders
spant Engeland de kroon met 324
deelnemingen, gevolgd door Duits
land 265, de Verenigde Staten 203,
België en Luxemburg 192, Frank
rijk 188, Zwitserland 152 deelnemin
gen. Het Duitse product is belang
rijk toegenomen. De drie belangrijk
ste groepen zijn de zuivelindustrie,
de medische instrumenten en de
meubelgroep.
Uitvoerig schetste mr. Milius de
economische toestand en de ver
schijnselen, die zich op de binnen
landse markt voordoen als: de gelei-
j delijke verzadiging, de grotere con-
currentie, de lagere prijzen, de be
tere kwaliteit, de grotere service en
de verbeterde levertijden.
Het gaat vooral, zoals men weet
om de schending van de in Septem
ber 1948 gesloten overeenkomst, die
o.a. inhoudt dat er gec-n discriminatie
ipBH HHHPH- zal zijn bij he'c gebruis van de grote
Met de vangst vooral van René la havens die belangen hebben bij ae
Canne, denkt de politie de daders
van de lange reeks overvallen ge
snapt te hebben, die de Franse auto
riteiten en zakenlieden sinds een jaar
verontrusten. Behalve de juwelen
roof te Deauville bekenden de gang
sters alvast een overval op een post
auto op *11 Juli van dit jaar in de
buurt van de Porte d'Orleans te Pa
rijs, waarbij ze twee millioen gul
den rijker werden. Het was alweer
René, die deze zaak voorbereidde.
Zijn verhaal geeft een beeld van de
snelheid, waarmede de Parijse- gang
sters te werk gaan. Om 4 uur des
middags stal hij een onbeheerde
auto. Drie kwartier later al laadde
hij zijn kornuiten in de gestolen
wagen en om half zes zaten ze in
hun hoofdkwartier de buit te verde
len. De auto hadden ze ergens laten
staan. Voor het geval ze voor een
volgende overval niet direct een on
beheerde wagen zouden buitmaken,
besloten zij een deel van de buit
voor de aankoop van een eigen wa
gen te reserveren. Ook boekhoud
kundig schijnt het bedrijf dezer he
ren dus op solide basis gebouwd te
zijn.
Rijnvaart.
Nu zegt men van der-kundige zijde
aan het A.N.P. dat er eigenlijk niet
van een schending van de overeen
komst kan worden ge.sproken. Men
moet het zo zien, dat de toestand
in het laatste jaar niet zo is, ais men
in Nederland mocht ve'wachten. Er
heerst ontstemming over, dat alles
rog niet \4ot is verlopen, hetgeen
enige malfen aan de autoriteiten in
Duitsland is kenbaar gemaakt. Men
AMERIKAANS LEGERVLIEGTUIG
VERONGELUKT
De zeven bemanningsleden van
een Amerikaans „C47" legervlieg
tuig, dat een oef en vlucht uitvoer
de, zyn om het leven gekomen, toen
het toestel nabij Fire Island, in
Alaska, in het water stortte.
Een schip van de zeemacht is ter
plaatse aangekomen, doch men kon
geen der slachtoffers terugvinden.
vroeg daar te wachten op de nieuwe
instructies van de JEIA, de instantie
die hier over gaat.
Deze nieuwe instructie is sinds
enige dagen ingegaan. Deze maakt
dt toestand niet slechter, maar de
teleurstellingen blijven.
CHEMISCHE FABRIEK TE PER
NIS GEOPEND In tegenwoordig
heid van vele binnen- en buiten
landse autoriteiten stelde de minister
van Economische Zaken
prof. dr. J. H. M. van den Brink
gistermorgen de chemische fabrieken
van de Bataafse Petroleum Mij. in
bedrijf. Tijdens de rondgang voor
op links minister van den Brink,
rechts ir H. H. Buss, directeur van
de raffinaderij. De rij er achter
derde van links burgemeester Oud
van Rotterdam.
Steeds scherper komt echter
naar voren het gebrek aan koop
kracht der consumenten als ge
volg van de zware belastinghef
fingen. hetgeen meebrengt, dat
de luxe artikelen van het budget
worden afgevoerd. Een verheu
gende vooruitgang valt te con
stateren op het gebied van nieu
we producten als gevolg van de
toenemende industrialisatie.
Mr Milius ontkende, dat ten
gevolge van de toegenomen con
currentie de situatie op de bin
nenlandse markt perspectiefloos
of somber zou zijn.
Wat het internationaal handels
verkeer betreft, vroeg de jaarbeurs-
directeui zich af, of de internatio
nale situatie beheerst wordt door de
vrees voor devaluatie.
Een panacee voor alle gebleken
kwalen, zoals velen deze willen be
schouwen, aldus mr, Millius, zal de
valuatie zeker allerminst zijn. Daar
voor achtte spr. de verhoudingen
te gecompliceerd en het middel tot
het vinden van een afdoende oplos
sing te zeer een tweesnijdend
zwaard.
Devaluatie brengt in eerste instan
tie een daling van de koopkracht
met zich, zodat zij, die afhankelijk
zijn van te importeren goederen uit
het dollargebied, daarvan onmiddel
lijk een nadelige invloed zouden on
dervinden.
Zij die. diensten verlenen, die in
dollars worden betaald, b.v. handel
en scheepvaart, zullen echter een
gunstige invloed ondervinden, even
eens zij, die over internationaal be
zit beschikken. De relatief lager ge
worden prijzen van de niet-dollar-
landen zullen voor de Amerikaanse
importeurs een stimulans vormen
om meer goederen uit de niet-dollar-
gebieden te betrekken, zodat voor
Nederland een mogelijkheid aanwe
zig zal zijn, zijn export naar het dol
lar-gebied te verhogen.
Met grote waardering gewaagde
mr. Milius van de uitwerking van
het plan-Marshall.
Meer nog dan voorheen dient de
Nederlandse productie te worden
veredeld en verfijnd; met belangstel
ling wordt uitgezien naar de maat
regelen, die de regering denkt te ne
men om de export naar het dollar
gebied te stimuleren. Grote overwe
ging verdient ook het plan, om de
Marshall-landen te doen deelnemen
een in Amerika te houden jaar
beurs.
Ondanks de moeilijke verhoudin
gen, zo meende de heer Milius te
mogen constateren, is er plaats voor
een zeker optimisme.
Na de rede van mr. Milius heeft
i Nederlandse pers een voorlopig
bezoek aan de Jaarbeursgebouwen
en -terreinen gebracht; maar er was
nog weinig te bekennen. Alles was
nog in wording of in opbouw. Wél
kon men een indruk krijgen van de
Jaarbeursfilm „Holland and the
Utrecht Fair" die in de Stadsschouw
burg werd vertoond. Erg overtui
gend was deze rolprent o.i, niet; zij
geeft niets karakteristieks van de
Nederlandse beurs aan.
Tijdens de maaltijd werd daarop
reeds gezinspeeld. Bij deze gelegen
heid heeft de heer Jos ten Berg een
pleidooi gevoerd voor de midden
stand en heeft een vertegenwoordi
ger van de buitenlandse pers zijn
bewondering geuit voor wat de
Utreahtse jaarbeurs presteert.
Ze.tt ko-Vi&ètje...
„Almachtige, eeuwige God,, ver
meerder in ons het Geloof, ae Hoep
en de Liefde, en doe ons beminnen,
wat Gij om gebiedt, opdat wij mogen
bekomen, wat Gij ons Uelooft".
Gebed onder de H. Mis op de
dertiende Zondag na Pinkste
ren.
