S)e &2idóe0oii/tant
Hoe sterk zijn wel Tito's
strijdkrachten
Russen stelden de grens
open
40ste JAARGANG
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1949
No. 11786
Directe an C. M. VAN HAMEKSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WXLMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Invasie in
Amerikaanse zone
in Duitsland
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.115 et. p. m.m. Telefoontjes 11.50
Woningen voor
grotere gezinnen
OP 10 Augustus jl, is er een minis
teriële beschikking gekomen,
waarbij o.m is bepaald, dat er voor
woningen met een grotere inhoud
dan 325 kubieke meter geen aanvra
gen om steun uit 's Rijks Kas meer
in behandeling zullen worden ge
nomen, en ook niet voor woningen
met bedrijfsruimte.
Reeds op 17 Augustus heeft het
lid der Tweede Kamer, de heer J.
Andriessen (KVP) de minister van
Wederopbouw en Volkshuisvesting
hierover enige schriftelijke vragen
gesteld, welke nu zijn beantwoord,
woord.
Deze beschikking is genomen, om
dat het belang van een zeer spoedi
ge vei^etering in de woontoestan
den mede brengt, dat voorlopig
hoofdzakelijk kleine woningen wor
den gebouwd, waardoor het met het
beperkte woningbouwvolume moge
lijk is een groter aantal gezinnen te
helpen. De minisfer, mr In 't Veld,
is dan ook van mening, dat om deze
reden over de bezwaren van de heer
Andriessen moet worden heenge
stapt. Deze bezwaren waren, dat
hierdoor de mogelijkheid voor be
paalde groepen der bevolking, om
een geschikte woning te verkrijgen,
practisch is uitgesloten en dat vele
zakenlieden de eerste tijd niet meer
in staat zullen zijn de nodige be
drijfsruimte te verkrijgen, wat on
der meer voor de grotere nieuwe
wijken ernstig nadeel betekent.
Volgens de minister zullen de be
volkingsgroepen, die in normale tij
den grotere woningen plegen te heb
ben. in deze tijd, nu tienduizenden
gezirinen nog in de meest kommer
volle omstandigheden wonen, zich
moeten behelpen, wanneer zij voor
Rijkssteun in aanmerking willen ko
men. Zo mogelijk zal van woningen
met bedrijven het woongedeelte
worden gefinancierd op de voet
van woningen zonder bedrijven.
Hoewel wij open oog hebben voor
de realiteit de realiteit, dat ons
land arm is en wij allen ons aan die
armoede behoren aan te "passen
betreuren wij toch dit standpunt van
de minister.
Een bezuiniging op woningbouw,
zodat er eigenlijk voor grotere ge
zinnen geen behoorlijke plaats
meer is, betekent practisch een be
zuiniging zó noodlottig voor het mo
reel van ons volk, dat er dan alléén
sprake van zou kunnen zijn, als er
op geen enkele andere post van de
Rijksbegroting meer bezuinigd zou
kunnen worden. Maar zoals ieder
onzer weet daar lijkt het nog niet
op!
Dan alléén zou er sprake van kun-
i nen zijn. Maar ook dan nog zouden
wij een dergelijke bezuiniging niet
kunnen aanvaarden.
Op het voorstel van de heer An
driessen, het in werking treden van
deze beschikking uit te stellen, tot
dat bij de begroting van Wederop
bouw en Volkshuisvesting hierover
met de volksvertegenwoordiging
overleg is gepleegd, wenst de mi
nister niet in te gaan.
En toch mag in bedoelde ministe
riële beslissing niet worden berust.
Belgrado gelooft niet aan Russische
tankdivisies
R/IEN HOUDT ZICH op de Balkan op het ogenblik algemeen bezig met
de vraag, hoe sterk nu eigenlij k het leger is. dat het Zuid-Slavië
van Tito zou moeten verdedigen te gen een aanval. Volgens de Komin-
form beschikt Tito over 800.000 man, een legermacht welk nu geheel
onder de wapenen zou zijn.
Volgens het Italiaanse persbu
reau Astra echter heeft Zuid-Sla
vië 600.000 man op de been, een
aantal dat in geval van oorlog ge
makkelijk zou kunnen worden uit
gebreid tot een millioen. Boven
dien zijn er nog duizend manschap
pen van de gewone en de geheime
politie.
Hoe sterk het leger, in cijfers uit
gedrukt, ook is het is de vraag
of het in staat is, het land te ver
dedigen, want het is een publiek
geheim, dat Tito's troepen over veel
Oostenrijks
vredesverdrag
MEN KAN ER NIET MEE KLAAR
KOMEN.
De plaatsvervangers der ministers
van Buitenlandse Zaken der „Grote
Vier" zijn het gisteren te Lalden
eens geworden over het aantal sche
pen, dat door Oostenrijk als activa
van de Donau-scheepvaartmaatschap-
pij aan de Sowjet-Unie moet worden
overgedragen.
De bijeenkomst van gister-en werd
beschouwd als waarschijnlijk het
de opstelling van een Oostenrijks
einde van de huidige pogingen om
verdrag te voltooien. Sinds de Parij-
se conferentie van de „Grote Vier"
in Mei en Juni heeft men thans over
8 artikelen, waaronder die betreffen
de grenzen, herstelbetalingen en
minderheidsrechten, overeenstem
ming bereikt. Men is het echter nog
niet eens kunnen worden over 9 ar
tikelen met inbegrip van het cardi-
nale artikel 33 over de Duitse activa
in Oostenrijk.
STADHUIS VAN GOUDA WORDT
GERESTAUREERD Men is bezig
met de restauratie van het uitwen
dige van het Goudse gemeentehuis
Het onderste gedeelte, tot op een
hoogte van ca. 4 meter, is onge
veer klaar. De gedeelten rode bak
steen, die de gevels zoveel jaren
hebben ontsierd, zullen door na
tuursteen worden vervangen. De
vorm £er ramen wordt ook in over
eenstemming gebracht met vroeger
tijd. Ook het inwendige zal een
grondige restauratie ondergaan.
Een kijkje op het Goudse ge
meentehuis op de markt, het enige
Gotische stadhuis boven de grote ri
vieren, zelfs het enige vrijstaande
Gotisch stadhuis in Nederland.
te weinig zware wapenen beschik
ken. Wat lichtere automatische wa
penen betreft, is de toestand veel
gunstiger. Een kwart vande solda
ten is met automatische vuurwa
penen uitgerust.
Naar Reuter meldt hecht men in
Belgrado weinig waarde aan de be
richten, dat vijf Russische tankdi
visies de Zuidslavische grens dicht
genaderd zijn. Men heeft er geen
bevestiging ontvangen van deze
berichten, die ook gewaagden van
onderdelen van twee pantserdivi
sies en vliegtuigen, die zouden wor
den samengetrokken in het Westen
van Roemenië in de buurt van Ti-
misooara. Men is geneigd, deze be
richten overdreven te noemen cn er
geen acht op te slaan.
GRIEKSE COMMUNISTEN NAAR
BULGARIJE.
Volgens een communiqué van het
Griekse hoofdkwartier zijn 1000
communisten in de nacht van 31
Augustus onder druk van de Griek
se regeringstroepen over de Bulgaars
Griekse grens gevlucht.
PRESIDENT TRUMAN IN GE
ZELLIGE KOUT Voor zijn bood
schap aan de vergadering van het
Amerikaanse Legioen in Philiadel-
phia, had president Harry S. Tru
man op het podium een onder ons
je met de commandant van het Le
gioen, Perry Brown (rechts).
DE OVERSTROMINGEN IN
NIEUW-ZUID-WALES.
Tengevolge van de overstromingen
in het gebied van Kempsey (Nieuw-
Zuid-Wales) zijn meer dan 15.000
stuks vee verdronken. De overgeble
ven dieren komen van honger en
zwakheid om het leven, aldus de
boeren in deze streek.
Een invasie in Amerikaanse zone
was het gevolg
GISTERMIDDAG Stroomden bij de grensovergang van Coburg met
voorbijgaan van de 30 man sterke Duitse grenswacht meer dan
20.000 Duitsers uit de Sovjetzone naar Neustadt in de Amerikaanse zone.
Zij namen hun kans waar tot deze vrije grenspassage, nadat een groot
aantal Amerikaanse politiejeeps en bewapende troepenwagens, die op
berichten van illegale grensoverschrijdingen op grote schaal waren op
gesteld ingerukt waren.
1 SEPT. „VREDESDAG"
De Sovjet-autoriteiten hadden toe
stemming verleend de grens gedu
rende 24 uur te passeren om de
eerste September als „vredesdag" te
vieren. De Russische grenswachten
keken welwillend toe bij de uittocht.
De voor het merendeel haveloos ge
klede Duitsers trokken er met rug
zakken op uit om voedingswaren en
huishoudelijke artikelen te ruilen
voor Oostmarken en textiel, speciaal
zijden kousen. Velen maakten van de
gelegenheid gebruik om familiebe
zoeken af te leggen. Of, en zo ja,
hoeveel er terug zullen keren is
thans nog niet te overzien.
De Amerikanen hadden openstel
len van de grens niet overwogen,
maar de gezamenlijke Amerikaanse
en Duitse politie kon weinig uitrich
ten tegen de opgetogen schare, die
zich door slagbomen en wegeversper-
ringen drong. De invasie nam de
grootste afmetingen aan bij het of
ficiële grensstation Neustadt bij Co-
burg in Beieren. Ten einde raad
werd de Amerikaanse politie, die
Verzet tegen
ontmanteling
BRITSE TROEPEN GRUPEN IN
Britse troepen met pantserwagens
hebben gistermiddag gedurende twee
uur de fabriek van synthetische ben
zine in Oberhausen in de Roer bezet.
Woensdag wisten de Duitse arbeiders
van deze fabriek door demonstraties
te verhinderen, dat de ontmantelings-
ploegen aan het werk gingen. Na
twee uur werden de Britse strijd
krachten vervangen door een hon
derdtal Duitse politiemannen.
Generaal Bishop, Brits commissa
ris voor het gebied Noordrijn West-
falen, had het Duitse personeel van
de fabriek in een ultimatum meege
deeld, dat de hele fabriek zou wor
den gesloten, indien het verzet tegen
de demontage van een deel er van
niet achterwege zou blijven. Dit zou
2500 Duitse arbeiders werkloos hebben
gemaakt. De generaal heeft een vol
ledig onderzoek gelast naar de onge
regeldheden, die bij de fabriek zijn
voorgevallen. Volgens sommige cor
respondenten zijn de incidenten geor
ganiseerd door 'n ondergrondse Nazi-
groep.
De ongeregeldheden begonnen, toen
een ploeg arbeiders, die met de ge
deeltelijke afbraak van de fabriek
was belast, met drie vrachtwagens
tverd aangevoerd. De sirenes vai* de
fabriek begonnen te loeien en onmid-
delijk daarop stormden 800 Duitse
arbeiders naar buiten. De slopers
werden verjaagd en de wagen, waarin
de vertegenwoordiger van de Britse
bezettingsmacht zat, werd omver ge
gooid. Duitse fotografen en verslag
gevers waren reeds in de fabriek aan
wezig, vóórdat de relletjes begonnen.
machteloos stond, teruggetrokken en
de Duitse politie bleef geamuseerd
toekijken.
Volgens een Duits nieuwsagent
schap opende de politie van de Sov
jet-zone bij Göttingen het vuur op
een groep Duitsers, die de grens naar
de Engelse zone overstaken. Nie
mand werd gewond.
Volgens de Duitse vluchtelingen -
commissie in Hessen bevinden zich
thans 1.300.000 gevluchte Duitsers
uit de Sovjet-zorte in West-Duits-
land. Volgens een woordvoerder
staat dit grote aantal in verband met
de 1.270.000 werklozen in de Weste
lijke zones.
RUSSEN WILLEN DUITSE CON
CENTRATIEKAMPEN VAN ZICH
AFSCHUIVEN
Het uit zwaar getraliede goederen-
bestaande transport, dat op 29 Aug.
uit het concentratiekamp Sachsen-
hausen in Oostelijke richting vertrok,
blijkt een onderdeel te zijn geweest
van een reorganisatie der concentra
tiekampen in de Sovjet-zóne, die op
het ogenblik op last van de Sovjet-
Russische autoriteiten geschiedt. De
ze plotselinge wending moet in ver
band worden gebracht met de in
acuut stadium getreden Sovjet-Rus
sische plannen tot vorming van een
Oost-Duitse staat en een Oost-Duitse
regering. Het schijnt, dat de Russen
het niet doelmatig achten, de ko
mende Oost-Duitse regering met het
odium van deze kampen te belasten.
Alle concentratiekampen in de Oos-
etlijke zóne zullen derhalve óf geheel
worden opgeheven óf in eenvoudige
werkkampen worden omgezet. De ge
vangenen worden thans opnieuw ge
registreerd; de in Russische ogen zwa
re gevallen worden naar de Sovjet-
Unie getransporteerd; anderen wor
den naar Duitse gevangenissen in de
Oostelijke zóne overgebracht en een
gedeelte wordt zelfs vrijgelaten. Zoals
wij vernemen, wordt er nog onder
handeld over de toekomstige wijze
van organisatie van de nog resteren
de kampen. Het schijnt echter vast
te staan, dat zij in geen geval meer
rechtstreeks onder Sovjet-Russisch
bevel zullen staan. i
COMMUNISTISCHE DREIGE
MENTEN TEGENOVER DE KERK
IN OOST-DUITSLAND
„De Duitse autoriteiten in Oost-
Duitsland zullen generlei inmenging
van de kerken dulden", aldus ver
klaarde Dr. Leo Lange, Duits a'dvi-
seur voor binnenlandse zaken bij ge
neraal Malchow van het S. M. A.,
het Sovjet-Russishe militaire gezag te
Potsdam. Verschillende gebeurtenis
sen in de laatste tijd, zo voegde deze
Duitse S. E. D. ambtenaar er aan toe,
hadden hem aanleiding gegeven, de
ze waarschuwing tot de kerkgenoot
schappen te richten. De autoriteiten
zouden er niet voor terugdeinzen,
eventueel een kras voorbeeld te stel
en, dit gold vooral voor de katholie
ke priesters, die zich in de laatste tijd
herhaaldelijk op de kansel tegen
volksdemocratische instellingen of
maatregelen hadden gekeerd. Alleen
door tijdig ingrijpen zou, aldus be
sloot Dr. Lange, aan dit euvel de kop
kunnen worden ingedrukt.
Onrust in
Bandjermasin
ALGEMENE STAKING
UITGEBROKEN.
Naar Ass. Press, meldt, is gisteren
in de havenstad Bandjermasiru een
algemene staking uitgebroken? De
staking, die het economische leven
in de stad geheel stillegt, is het uit
vloeisel van de actie van Hasan Basri,
een gewezen onderwijzer, die van
December van verleden jaar af een
reeks van incidenten, gericht tegen
het Nederlandse gezag, heeft doen
ontbranden.
Sinds het staken der vijandelijk
heden is Bandjermasin en omgeving
een van de meest onrustige gebieden
geweest. Nog onlangs riep Hasan
Basri zich uit tot „gouverneur" van
het gebied, in naam van de repu
bliek.
Het openbare leven in Bandjer
masin ligt nu vrijwel stil. Zelfs de
regeringsbureaux zijn gesloten, aan
gezien geen enkele Indonesische
employé zich op het werk meldde.
Alleen de grote handelshuizen en de
banken, welke in handen van
Chinezen zijn, zijn nog geopend.
De stakende arbeiders van
electrische centrale hebben van het
republikeinse opperbevel aanzegging
gekregen, terstond aan het werk te
gaan.
JOEGOSLAVIË
FEDERATIVNA NARODNA REPUBLIKA JUG0SLAVIJA
TOKIO NA DE WERVELSTORM
Na de geweldige wervelstorm, die
eergisteren Tokio en Jokohama
heeft geteisterd, zijn de straten van
Tokio thans in kanalen herschapen,
waardoor het verkeer in verscheide
ne wijken is onderbroken.
Tussen Tokio en Jokohama en op
verschillende andere lijnen is het
treinverkeer onderbroken.
In de lager gelegen wijken van
Tokio breidt de overstroming zich
voortdurend uit. Het gemeentebe
stuur van de hoofdstad heeft een be
lastingvermindering toegestaan aan
de slachtoffers van de overstromin
gen. Gisteren werd voorts een uit
barsting gemeld van de vulkaan Ja-
kejama, die sedert 60 jaren niet
meer in werking was getreden.
DAG. MEVR.
VILLA VICENCIOCRESEAURAUM!
Een vrouw, die gisteren aan de
politie te St. Louis meldde, dat zij
van honderd dollar beroofd was, gaf
dis haar naam op: mevr. Anna Villa-
vicenciocreseauraum.
MGR. GROEN NAAR ZIJN
NIEUWE VICARIAAT.
De op 16 Juni te Kaatsheuvel ge
wijde nieuwe missiebisschop Mgr. J.
Groen, die gistermorgen op de
„Willem Ruys" scheep ging, heeft
daarmee zijn vierde reis naar Indo
nesië aangevangen, de derde reeds
na de oorlog, maar de eerste in zijn
nieuwe waardigheid. Mgr. Groen
reist naar Bandjermassin, dat, zoals
men weet, sinds 10 Mei j.l. tot vi
cariaat is verheven. Hij is daar nu
de eerste apostolisch-vicaris. Het
vicariaat Bandjermassin telt 15 sta
ties met 36 missionarissen. Het aan
tal katholieken 7000 a 8000.
DERTIG-JARIG BESTAAN
MIDDELB. TECHNISCHE SCHOOL
8 September a.s. bestaat de Mid
delbare Technische School te Haar
lem 30 jaar. Aangezien gedurende
de oorlog de viering van het 25-ja-
rig bestaan niet kon doorgaan, heeft
men gemeend het 30-jarig bestaan
van deze belangrijke onderwijsin
richting niet ongemerkt voorbij te
mogen laten gaan. De herdenking zal
plaats vinden op 9 en 10 September
a.s. 9 September heeft een sportdag
voor de leerlingen plaats. Op 10 Sep
tember zal een groot aantal reunis-
ten te Haarlem samenkomen.
Het bestuur zal tussen 17.00 en
18.00 uur recipieren in café-restaurant
Brinkman. Daarna zal een gemeen
schappelijk diner plaats vinden,
waaraan behalve de burgemeester
en andere officiële personen ook le
raren en ander personeel, afgestu
deerden en leerlingen van het vierde
studiejaar zullen aanzitten.
KANON SPRONG IN HET
CENTRUM VAN ENSCHEDE
UITEEN
Smid en zijn zoon zwaar gewond.
Veel schade aan huizen in de omtrek
In het centrum van Enschede
heeft zich gistermiddag omstreeks
4 uur een hevige explosie voorge
daan, waarbij twee personen zwaar
werden gewond.
De 58-jarige J. F. Arends en diens
30-jarige zoon Jan waren bezig met
behulp van een acetyleenapparaat
een oud Duits artilleriekanon in
stukken te snijden. Toen men aan
het laatste stuk bezig was, deed zich
een explosie voor. Het bleek, dat er
nog een 15 cm granaat in de loop
had gezeten. Van Arends Sr werd de
rechterpols verbrijzeld, diens zoon
werd zwaar gewond aan de linker
voet, die waarschijnlijk geamputeerd
moet worden. Tal van huizen in de
omgeving liepen ernstige schade op,
Van één woning werd het dak weg
geslagen. Een stuk van de affuit van
het kanon sloeg door het dak van
een woning op 50 meter afstand,
waarbij gelukkig alleen maar een
kinderledikant je werd vèrnield.
ZEEPOST VOOR OOST EN WEST.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De datum
van uiterlijke terpostbezorging staat
tussen haakjes achter de naam van
het schip vermeld.
Indonesië m.s. „Maratam" (8 Sep
tember).
Curasao se. „Stuyvesant" (7 Sep.
tember).
Suriname s.s. „Cottica". (14 Sept.).
Post voor militairen aan boord
van de Groote Beer moet, teneinde
in de tussenhavens te kunnen worden
uitgereikt, uiterlijk op 4 September
ter post worden bezorgd. Post, be
stemd voor de eindhaven, moet
uiterlijk op 18 September worden
bezorgd.
De vijftigjarige H. J. reed per
fiets naar zijn woning te Mierlo-
Hout. Tegenover zijn woning werd
de man gepasseerd door een vracht
auto. Zonder uit te kijken stak hij
links de weg over en werd door een
achterop rijdende luxe auto gegre
pen, Een uur na het ongeluk is de
man in het ziekenhuis te Helmond
overleden.
£en kaAA&ttj,e...
„Waar bemind wordt, wordt niet
geleden, of, als er geleden wordt,
wordt zelfs het lijden bemind".
H. Augustinus.
