S>eft2idóe6ou/fccmt
Nederlandse regering over het
accoord van Batavia
Herderlijk schrijven der Duitse
bisschoppen over verkiezingen
voor Federale Parlement
De Nederlandse troepen konden
alleen de orde niet handhaven
Sukarno over staking der
vijandelijkheden
DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1949
40ste JAARGANG
No. 11762
Directeur: C. M. VAM HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Dept. Overzeese
Gebiedsdelen
is hoopvol
Bar. Papeagracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
De katholieke ouders verlangen voor hun
kinderen confessionele scholen
„Wij bisschoppen verklaren: De Kerk staat met al haar
autoriteit aan de zijde van de sociale vooruitgang"
*7oals bekend hebben de Duitse bisschoppen op Zondag 31 Juli een her
derlijk schrijven gericht tot de katholieken over de verkiezingen,
die op 14 Aug. a.s. in Duitsland gehouden worden. Er zal een federaal
parlement worden gekozen. De Bis schoppen houden de katholieken voor
hun grote verantwoordelijkheid bij het uitbrengen van hun stem: „Gij
weet, waar het bij de verkiezingen om gaat. Gij kent de beginselen, die
ons moeten leiden. Thans moet iedere christelijke kiezer volgens zijn eigen
geweten de beslissing nemen. Bidt voor een goede afloop der verkiezin
gen!"
Na er op te hebben gewezen, aan wel ke hoge eisen een candidaat moet
voldoen, aan wie de christelijke kiezer zijn stem kan geven, wijzen de
Bisschoppen o.m. op de erkenning van het recht der ouders inzake de
opvoeding van hun kinderen en op het sociale probleem.
Deze twee passages uit het herder lijk schrijven drukken wij hier af.
Ook de Nederlandse katholieken moe ten er kennis van nemen.
Het recht der
ouders moet
worden erkend
Wij, bisschoppen, houden het voor
onze plicht om u op de hoogte te stel
len van enige belangrijke ervaringen,
die wij tijdens de onderhandelingen
in de Parlementaire Raad hebben op
gedaan. Wij moeten tot onze spijt
vaststellen, dat de afgevaardigden
van de socialistische en liberale we
reldbeschouwingen geen begrip heb
ben getoond voor wezenlijke christe
lijke eisen. Natuurlijk geven wij
gaarne toe, wij hebben dit reeds in
onze verklaring over de grondwet
van Bonn naar voren gebracht, dat
een rij van eisen, die wij katholieken
hebben gesteld, reeds in.de grondwet
zijn verwezenlijkt. Wij moeten even
wel nogmaals met nadruk vaststel
len, dat het volledige recht der
ouders met betrekking tot de ver
plicht gesteld openbare school, on
danks onze eisen, ondanKs demonstra
ties der katholieke ouders, ondanks
de duidelijke wil van de meerderheid
van ons volk en niettegenstaande
ons uitdrukkelijk vermaan, ja zelfs
onze beweringen, niet in de grondwet
is opgenomen. De afgevaardigden van
genoemde wereldbeschouwingen heb
ben hardnekkig geweigerd dit recht
te erkennen en in de grondwet op
te nemen. Zij zijn er voor verant
woordelijk, wanneer in de toekomst
in een rij van „Lander" de katholie
ke ouders niet meer de mogelijkheid
bezitten om hun kinderen naar een
katholieke volksschool te sturen,
wanneer de katholieke ouders zich
in hun vrijheid van geweten be
dreigd, ja zelfs gekwetst voelen. Zij
zijn er voor verantwoordelijk, dat
ook voor het godsdienstonderricht
beperkende bepalingen in de grond
wet konden worden opgenomen.
Het is duidelijk, dat de afgevaar
digden van deze beide politieke we
reldbeschouwingen voorstanders zijn
van de simultaanschool en dat zij
deze overal, waar zij daarvoor de
mogelijkheid zien, als de enige open
bare volksschool willen laten gelden,
ofschoon hun bekend is, dat de ka
tholieke ouders voor hun kinderen de
confessionele scholen verlangen. Wij
hebben de afgevaardigden er op ge
wezen, dat door hun houding de
schoolvrede in gevaar komt, en dat
de christelijke bevolking haar ge-
voltrekking zou maken. Alles was
echter tevergeefs.
Gij zult begrijpen, wanneer wij het
volgende vragen: Kan ëen gelovig
christen het met zijn geweten in
overeenstemming brengen, dat hij
zijn stem uitbrengt op een candidaat,
die in de beslissende vraagstukken
van opvoeding en onderwijs de
macht van de staat stelt boven de
vrijheid van geweten?
Wij betreuren het, dat wij dit moe
ten vaststellen. In 1945 geloofden wij
te mogen hopen, dat wij na de geza
menlijk doorleefde ellende van de
tijd van Hitier ook wat deze proble
men betreft tot de andere kringen
der bevolking nader waren gekomen.
Wij hadden verwacht, dat uit de bit
tere ervaringen uit die dagen in alle
kringen de zin voor echte verdraag
zaamheid zou zijn ontwaakt, en de
wil zou zijn versterkt om de vrijheid
van geweten te waarborgen. Wij voe
len ons bitter teleurgesteld, wanneer
wij bedenken, hoe wezenlijke chris
telijke eisen door de afgevaardigden
van genoemde politieke wereldbe
schouwingen werden afgewezen.
De Kerk staat boven alle partijen.
Wij bisschoppen, zijn echter ver
plicht, te onderzoeken in hoeverre in
het politieke leven de christelijke
grondslagen in acht worden genomen
of verwaarloosd, wanneer het gaat
om wereldbeschouwelijke problemen,
om problemen, die wij van ons ge
loof uit hebben te beoordelen. Zo
zag zich onlangs nog de H. Stoel ge
noodzaakt een duidelijk oordeel te
vellen over het communisme. Vol
gens deze laatste beslissing worden
allen, die de materialistische en de
aan 't.christendom vijandige leer v. d.
communisten belijden, geëxcommu
niceerd. Wij moeten nog wijzen op
een aanval, die van socialistische zij
de gepleegd is op de Kerk en op de
bisschoppen. Men heeft zich niet ont
zien om naar aanleiding van het feit,
dat de bisschoppen verplicht zijn om
van hun geloof uit hun standpunt te
bepalen inzake de wezenlijke vragen
van het openbare leven, de Kerk te
vergelijken met een vijfde bezettings
macht. De katholieken hebben met.
recht tijdens grote katholieke con
gressen ten scherpste hiertegen ge
protesteerd.
Het is de
hoogste tijd
Het sociale probleem is van zulk
een betekenis, dat wij er nogmaals
op moeten terugkomen. Het is de
hoogste tijd, dat wij ernstig trachten
de verwezenlijking van de christe
lijke sociale leer te 'bewerkstelligen.
Hoe lang reeds hebben dat de Pausen
onvermoeid en met steeds groter
wordende nadruk geëist. Het gaat
om de deproletarisering der massa,
om de rèchtvaardige ordening van
de bezitsverhouding, om een defini
tieve oplossing van het vluchtelingen
probleem, om de vestiging van mens
waardige woningen, om een recht
vaardig loon, om een bewusts en al
gemene bevordering van een gezon
de vooruitgang der werknemers, om
hun medezeggenschap in de verant
woordelijkheid, om de erkenning van
him gelijkwaardigheid en hun men
selijke waardigheid. We bisschoppen
verklaren: De Kerk staat met al haar
autoriteit aan de zijde van de sociale
vooruitgang.
H.K.H. PRINSES IRENE
Prinses Irene viert morgen
tiende verjaardag.
De Belgische
koningskwestie
VERKLARING VAN KONING
LEOPOLD VERWACHT
Volgens leden van de Katholieke
en liberale delegaties, die besprekin
gen gevoerd hebben met koning Leo
pold, zal de koning waarschijnlijk
vandaag of morgen een verklaring
afleggen. Auguste de Schrijver, voor
zitter van de (Katholieke) Christe
lijke Volkspartij, zeide, dat de be
sprekingen met de koning, die Dins
dagavond begonnen, van groot be
lang waren geweest. „Wij zijn een
stap nader gekomen tot de oplossing
van de koningskwestie. Uit het oog
punt van mijn partij was de confe
rentie bevredigend" aldus de Schrij
ver.
De besprekingen met de koning
zouden voornamelijk de voorwaar
den, waaronder de voornaamste par
tijen een volksraadpleging over 's ko-
nings terugkeer zouden willen aan
vaarden, tot onderwerp gehad heb
ben.
Het Indonesische volk, aldus Su
karno, heeft er zich van overtuigd,
dat de Republiek nog bestaat en zal
blijven bestaan. Ook de internatio
nale wereld is daarvan getuige. Hij
wees er op, dat de huidige staking der
J^E MINISTER van Overzeese gebiedsdelen heeft aan de Tweede Ka
mer ;een nota aangeboden over de resultaten van de voorconferentie
te Batavia. Daarin wordt o.m. gezegd, dat de Nederlandse regering bij
het aangaan van de overeenkomst van 7 Mei steunde op het vertrou
wen, dat zij in de Republikeinse leiders wilde stellen. Daarom is het voor
de regering een voldoening, dat de Republiek de overeenkomst ook heeft
bekrachtigd. Het accoord bevatte een principiële verklaring van beide par
tijen, welke op drie punten nadere uitwerking vereiste en wel wat be
treft de terugkeer van de Republikeinse regering naar Djokja, voorts
de staking van de guerrilla en de samenwerking tot herstel van de vrede
en de handhaving van recht en orde en tenslotte het bijeenkomen van de
Ronde tafel-conferentie in Den Haag. Voor de Nederlandse regering bestond
tussen die drie punten een onverbrekelijk verband.
Onder deze bepalingen is wellicht
een der meest opvallende, dat geen
van de partijen meer souvereiniteits-
rechten aan de Unie zal overdragen
dan de andere. Met andere bepalin
gen is zij uitvloeisel van de vrees die
in sommige Indonesische kringen
heeft geleefd en nog leeft, dat de
Unie bedoeld zou kunnen zijn als een
instrument, waardoor Nederland zijn
vroeger gezag over Indonesië zou
willen handhaven.
NIEUW-GUINEA NIET NAAR DEN
HAAG.
Een van de gebieden, die op de
Haagse conferentie niet zullen zijn
vertegenwoordigd, is Nieuw-Guinea
welks positie een bijzonder punt van
bespreking zal uitmaken.
Het Nederlandse standpunt ,dat de
regering handhaaft, vond reeds uit
drukking in de toelichting, welke de
commissie-generaal gaf op de over
eenkomst van Linggadjati en waar
in de mogelijkheid werd voorzien,
dat Nieuw-Guinea als deel van het
Koninkrijk en als zodanig medewer
kend in de Nederlands-Indonesische
Unie, in een bijzondere verhouding
zou kunnen worden gebracht.
In aansluiting daarop verklaarde
minister Jonkman op 10 December
1946 in de Tweede Kamer, dat Nieuw-
Guinea een eigen status moet kunnen
verkrijgen en dat in het bijzonder
daar de mogelijkheid moest worden
opengehouden van grotere volksplan
tingen van Nederlanders, in de eer
ste plaats van Indische-Nederlanders,
die onder eigen bestel willen leven.
DE CEASE-FIRE OVEREENKOMST.
Niet minder belangrijk is de over
eenkomst betreffende het staken der
vijandelijkheden, waarvoor zeven do
cumenten zijn ontworpen.
De regering kan niet ontken
nen, dat zij aanvankelijk ernstige
bezwaren had tegen het creëren
van patrouillegebieden, waarin uit
sluitend Republikeinse strijdkrach
ten de orde en rust zouden hand
haven. Het scheppen van deze ge
bieden zou voet kunnen geven aan
het overigens onjuiste idee, dat het
Republikeinse gezag ook buiten
Djokja werd hersteld.
Doch gebleken is dat onze troe
pen niet talrijk genoeg zijn om
zonder meer de bevolking aller-
wege rust en orde te kunnen ga
randeren.
Wanneer gesproken wordt over
orde en veiligheid denke men in de
Afzonderlijke
status van
Nieuw Guinea
DE POSITIE DER REPUBLIEK.
Een belangrijk document is de
overeenkomst, welke betreft de alge
mene grondslagen en de agenda van
de te houden Ronde Tafel-Conferen
tie.
In de overeenkomst is buiten kijf
gesteld dat het hoogste gezag met be
trekking tot de buitenlandse betrek
kingen en de federale troepen uitslui
tend aan de Verenigde Staten van In
donesië zal toekomen en derhalve
niet aan enige deelstaat, dus ook niet
aan de Republiek. De veronderstel
ling, die wel eens is gemaakt, als zou
de Republiek een bijzondere positie
als deelstaat verkrijgen, kan derhal
ve in het licht van deze uitdrukkelij
ke bepaling niet worden gehandhaafd.
UNIE GEEN SUPERSTAAT.
Omtrent de Unie wordt bepaald,
dat zij tot stand zal komen op basis
van een vrijwillig en gelijkwaardig
deelgenootschap met gelijke rechten.
De Unie zal geen superstaat zijn.
De wereld is getuige en ziet toe
"^^OOR RADIO-DJOKJA heeft Sukarno zelf de bekendmaking van de sta
king der vijandelijkheden en de bijbehorende proclamatie voorgele
zen. Daarna hield hij een rede, die bijna twee uur duurde. Hij gaf een
historisch overzicht van de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië en
een verklaring van het tot stand komen van de gesloten overeenkomst.
TUSSAUD'S BEROEMDE PANOP
TICUM TE LONDEN WORDT VER
RIJKT MET DE BEELTENIS VAN
KONINGIN JULIANA Het be
roemde panopticum van Tussaud te
Londen, met zijn wassen beelden van
belangrijke personen uit vroeger tij
den en van deze tijd zal binnenkort
verrijkt worden met de beeltenis van
H.M. Koningin Juliana. Dit beeld zal
geplaatst worden naast dat van de
moeder van onze vorstin Prinses Wil-
helmina.
Koningin Juliana ontving de heer
Bernhard Tussaud, die een achter-
achter kleinzoon is van de opricht-
ser van het panopticum, ten paleize
Soestdijk en verleende hem toestem
ming tot het maken van meer dan
40 foto's waarvan sommige in kleu
ren. Tevens verstrekte zij hem een
staaltje van haar haar en liet door
een opticien uit Utrecht een paar ogen
vervaardigen, in kleur gelijk aan die
van haarzelf. Het statiekleed, dat ont
worpen werd voor de kroning, heeft
Koningin Juliana afgestaan voor de
beeltenis in was, wanneer die gereed
zal zijn.
De heer Bernard Tussaud legt in
zijn atelier te Londen de laatste hand
aan het model in klei van de beelte
nis van Koningin Juliana.
vijandelijkheden geenszins dezelfde
is als die in het verleden en dat de
komende ronde tafel-conferentie
geenszins dezelfde is al die welke in
dertijd door dr. Beel werd voorge
steld. De ronde-tafel-conferentie
is gebonden aan de belofte, om de
souvereiniteit onvoorwaardelijk te
dragen, met medeweten van de inter
nationale wereld.
Sprekend tot de strijdkrachten, zei-
de Sukarno: Ik beveel u, die gebieden,
waarover u controle heeft, niet te
verlaten. Blijft op uw plaats. Ik ver
trouw, dat u dit bevel zult opvolgen
en dat ge er voor zult zorgen dat deze,
door de staat aangegane overeen
komst, niet wordt geschonden.
De ogen en oren van de wereld zijn
thans op ons gericht om te zien en te
horen of u het bevel getrouw zult op
volgen.
Zich richtend tot de Nederlanders,
deed Sukarno op hen een beroep, om
alle koloniale neigingen overboord te
gooien en er een geheel nieuw bestel
voor in de plaats te stellen. Hij ver
klaarde uitdrukkelijk, dat het geens
zins in de bedoeling ligt, de Neder
landers leed te berokkenen. Iedere
Nederlander, die goede en zuivere be
doelingen heeft, heeft in de Republiek
goede kansen. Hij sprak de hoop uit
dat de Nederlanders zullen voortgaan
op de weg ingeslagen bij de onderte
kening van de overeenkomst van dr.
Van Roy en en Rum.
Sprekende over de overdracht der
souvereiniteit, zeide Sukarno, dat de
Republiek in haar strijd steeds twee
grondbeginselen voor ogen houdt,
namelijk de vrijheid van het Indone
sische volk en de wens, dat het lager,
de T.N.I., niet zal worden ontbonden.
BUS IN RAVIJN GESTORT
Achttien, personen zijn om het le
ven gekomen en 25 gewond, doordat
een bus bij de afdaling van de Tizi
n'Testpas nabij Marrakes (Marokko)
in een ravijn van ongeveer 150 meter
diepte stortte. Er bevinden zich twee
Europeanen onder de gewonden.
Een reddingsploeg begaf zich ijlings
naar de plaats van het ongeluk.
eerste plaats niet aan de militaire si
tuatie. Wat deze betreft, zijn de me
dedelingen van de gezaghebbende
autoriteiten bevredigend: De mili
taire situatie wordt nergens in In
donesië bedreigd, doch ook wordt de
bewegingsvrijheid van onze militai
ren door ernstige tegenstand nergens
belemmerd. Maar dat is iets anders
dan een alzijdige handhaving van een
maatschappelijke veiligheid en orde,
waarin een geregeld bestaan en eco
nomische arbeid voor de inwoners
van het land mogelijk is. Het valt
echter niet te ontkennen dat nog
steeds moord o'p en ontvoering van
Indonesische en Nederlandse parti
culieren en ambtenaren en roof en
plundering van kampongs en dessa's
plaats hebben.
SAMENWERKING.
Het spreek vanzelf dat de regering
zich aan haar verantwoordelijkheid
voor de onderdrukking van dit wan
bedrijf niet kan onttrekken en zij
deelt daarom de mening van de auto
riteiten in Indonesië, dat met de groot
ste kracht naar samenwerking van
alle belanghebbende partijen moet
worden gestreefd.
De regering is er zich steeds van
bewust geweest dat het betreden van
de weg tot samenwerking in veel
opzichten Nederland en de Neder
landers zou stellen voor moeilijke
psychologische en practische vraag
stukken. Zij heeft zich geen ogenblik
ontveinsd dat hierbij ook zekere
risico's zouden moeten worden aan
vaard.
De regering achtte het echter een
gelukkig verschijnsel dat in toene
mende mate ook aan de zijde van de
Republiek het besef begint door te
dringen, dat het nodig is de geest
van conflict af te leggen en die te
vervangen door de zin tot vreed
zaam overleg.
Zoals de zaken thans staan, kun-
binnenkort de ronde tafel conferen
tie een aanvang nemen.
Het is intussen aan alle partijen
bekend, dat de Nederlandse rege
ring zich de vrijheid moet voorbe
houden deze conferentie eerst te
openen, wanneer in Indonesië de
wapenstilstand in belangrijke mate
is verwezenlijkt. Zonder zodanige
verwezenlijking zou de conferen
tie in ieder geval niet in de juiste
en noodzakelijke stemming kunnen
worden voortgezet. Omtrent het
verloop van de ronde tafel confe
rentie waagt de regering zich niet
aan voorspellingen.
Zij spreekt de stellige verwachting
uit, dat alle partijen zich tot het
uiterste zullen inspannen om op
deze conferentie de geest van strijd
om te zetten in die van onderling
begrip.
LEGEROEFENINGEN OP DE VE-
LUWE Op de Veluwe worden
voor de eerste maal legeroefeningen
gehouden in groter verband dan tot
nu toe mogelijk was. De strijd gaat
tussen de „rode" en de „blauwe"
partij. Een eenheid van het eska
dron pantserwagens van de „Rode"
partij bevindt zich in de omgeving
van Elspeet en probeert zwaar geca
moufleerd en onder dekking van de
beboste omgeving in de richting
van het „front" op te rukken.
Inval door
Roemeense politie
IN KATHOLIEKE KLOOSTERS
TE BOEKAREST
Door Radio-Vaticana is gisteren
gemeld, dat de (communistische)
Roemeense politie in de afgelopen
nacht invallen heeft gedaan in kloos
ters te Boekarest, waarbij klooster-
eigendommen werden meegevoerd
en kloosterbewoners zijn mishan
deld.
Radio-Vaticana meldt, dat de poli
tie archieven, gewijd vaatwerk, kle
ren en levensmiddelen meenam; de
aanwezige monnikken en klooster
zusters werden mishandeld en, ieder
afzonderlijk, opgesloten.
Ook in sommige katholieke zie
kenhuizen deed de Roemeense poli
tie een inval; in één geval werden
dokters en verpleegsters in vracht
auto's gezet en naar concentratie
kampen overgebracht.
Een (coAAettje...
De eigenlijke vernieuwing en het
echte leven kunnen slechts komen
van Degene, die gezegd heeft: „Ik
ben de weg, de waarheid en het le
ven."
De Nederlandse Bisschoppen
in hun mandement van 14
Febr. 1949.
