S)e £eicUeSoti/fca/nt
DE DODEN
SPREKEN
De Paus spreekt tot de Duitse
Katholieken
Tsjechische geestelijkheid
houdt stand
Branden, 2 dodelijke ongevallen
en stagnaiie van treinverkeer
Doden spreken over
Indonesië
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 18 JHLI 1949
40ste JAARGANG
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w„ 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
„DE OORLOG WAS EEN LES"
T^ER GELEGENHEID van de viering van zijn gouden priesterfeest in
het bisdom Berlijn, heeft Paus Pius XII gisteren over radio-Vati-
cana in het Duits een toespraak gehouden tot de Duitse katholieken.
Op het Rijkssportveld in de Britse sector van Berlijn luisterden 40.000
katholieken naar de woorden van de Heilige Vader.i De toespraak van de
Paus werd voorafgegaan door gramofoonopnamen van de klokken van
de Sint Pieter.
In zijn toespraak, die in vloeiend
Duits werd gehouden, wees de Hei
lige Vader er herhaaldelijk op, dat
tegen de Kerk gekante regiems
slechts voorbijgaande gebeurtenissen
zijn. De Paus, die als pauselijke
nuntius Berlijn goed heeft gekend,
drong er bij de Duitse katholieken
op aan de oorlogsverwoestingen te
zien als een les. „Zijn zij niet een
verschrikkelijk teken om niet op te
gaan in de waarden van deze we
reld? Er is slechts één blijvend ding
God en volledige toewijding aan
God. De toekomst ligt nog steeds ge
sluierd en ongezien voor u. Leg
haar in de handen van God en wees
Hem trouw. De vernielingen, de be
hoeften en verarming, de ver
vreemding en de haat hebben zich
opgestapeld. Dit alles kan slechts
overwonnen worden door mannen,
die met onwrikbare trouw geloven
in de barmhartigheid en liefde van
God. Het kan schijnen, dat gemeen
schappen en staten verankerd zijn
op de fundamenten van de wereld.
Indien zij echter niet gegrondvest
zijn op het geloof in God dan Mjn
zij gedoemd onder te gaan' aldi^de
Paus.
De Paus verleende zijn apostoli
sche zegen aan de 650.000 katholie
ken van het gehele diocees, dat Ber
lijn en delen van het door de Sov
jets bezette Brandenburg en Pom-
meren omvat. Hij verleende de ze
gen als „de toezegging van de God1-
delijke hulp voor u allen".
Na de toespraak van de Paus
hield de Berlijnse hoogleraar, Divi-
fat, een rede. Hij viel de maatrege
len aan, waardoor in de Sovjet-zone
de katholieke scholen en de katho
lieke uitgaven belemmerd worden.
Hij waarschuwde de katholieken,
dat hen dezelfde strijd tegen het
communisme te wachten staat als zij
tegen de Nazi's voor hun geloof
hebben moeten voeren.
Het einde van de
Siegfriedlinie
DE STAD PRUEM HET LAATSTE
SLACHTOFFER
De laatste bunkers van de „West-
wall" (Siegfriedlinie) zijn opgeblazen
Het slopen van de versterkingen
waaraan van 1936 tot 1939 door twee
millioen arbeiders is gewerkt, heeft
40 millioen mark gekost, tèrwijl 36
mensenlevens verloren ging. Dit ge
tal moet thans nog worden verhoogd
met de slachtoffers van de ontplof
fing te Pruem
De ontploffing in-dit stadje, dat
zoals gemeld, Vrijdagavond voor de
helft verwoest is, werd nl. veroor
zaakt door springstoffen, welke ge
bruikt werden voor het opblazen van
de Siegfried-linie. Het geweld van
de explosie was zo groot, dat een
reusachtige krater in de grond werd
geslagen, die 200 meter lang, 100
meter breed en 70 meter diep,is. De
regering van de staat Rijnpalts heeft,
ter gelegenheid van de uitvaart der
slachtoffers, een nationale rouwdag
afgekondigd.
De Belgische crisis
OOK LIBERALEN VERWERPEN
VAN CAUWELAERTS VOOR
STELLEN.
Ook het permanente comité der
Belgische liberale partij, de instan
tie, die in deze kwestie over het li
berale standpunt moest beslissen,
'heeft in een Zondag gehouden ver
gadering van Cauwelaerts voorstel
len verworpen.
Met bijna algemene stemmen heeft
het comité een motie aangenomen,
waarin gezegd wordt, dat het geen
steun en goeckeuring kan geven aan
het programma van Van Cauwelaert,
maar wel aan een regering, die voor
alles en met spoed een programma
van economisch herstel, strijd tegen
de geleide economie, strijd tegen de
werkloosheid en van andere punten
zou uitvoeren.
Het comité is voorts van mening,
dat ook de koningskwestie zo spoe
dig mogelijk moet Worden opgelost
maar dat zulk een oplossing een
sfeer van nationale eendracht ver
eist en ,dus niet kan worden bereikt
„tijdens een politieke crisis, die niet,
vrij van hartstocht en onbuigzaam
heid kan zijn".
REGIMENT HUZAREN VAN BO-
REEL LOST DERDE ESKADRON
AF Een compagnie van het Regi
ment Huzaren van Boreel is van Ja
va te Palembang aangekomen om
het derde Eskadron, dat binnenkort
naar Nederland vertrekt, af te los
sen. Voordat de soldaten van boord
gingen keken zij, hangend over de
railing, belangstellend naar hun
nieuwe omgeving.
ERNSTIGE EXPLOSIE TEISTERT
HET STADJE PRUEM Een groot
aantal personen kwam om het leven,
vijftig werden zwaar en tallozen licht
gewond tengevolge van een hevige
explosie van een opslagplaats van
springstoffen in een buitenwijk van
het stadje Prüem in de Franse zone
van Duitsland. Gehele straten wer
den met de grond gelijk gemaakt.
Een overzicht van de plaats van de
ramp. Reddingsploegen zoeken tus
sen de puinhopen naar overledenen.
FRANS LEGERVLIEGTUIG
NEERGESTORT.
Zaterdag is een Franse militaire
Dakota bij Mersa Matroeh in brand
geraakt en neergestort. De negen in
zittenden kwamen allen om het le
ven.
Proclamatie van trouw aan mgr. Beran
|-|E KATHOLIEKE GEESTELIJKHEID van Tsjechoslowakije heeft gis-
teren haar trouw aan aartsbisschop Beran en de andere bisschop
pen opnieuw betuigd.. In de Sint Vitus-kathedraal in Praag en in ver
scheidene andere kerken in het hele land werd Zondagochtend een pro
clamatie voorgelezen, waarin de priesters beloven, dat zij de druk van
de regering zullen weerstaan. De zogenaamde Katholieke Actie, die door
de regering werd opgericht, wordt opnieuw veroordeeld. In de proclama
tie wordt letterlijk gezegd: „Wij, priesters, verklaren hierbij dat wij de bis
schoppen en het geloof trouw zullen blijven, welke gevolgen dit voor ons
volk zal hebben. Wij zijn verheugd, dat het katholieke volk achter ons
staat".
In de proclamatie wordt verder ge
zegd:
„Wij geestelijken zijn de laatste tijd
verontrust door publicaties van de
„Katholieke Actie", waaruit men de
indruk zou kunnen krijgen, dat wij ze
goedkeuren. Wij verklaren, dat wij
weigeren de Katholieke Actie goed te
keuren omdat zulks onmogelijk is. Wij
zijn voorstanders van een accoord op
de voorwaarden, die door de bis
schoppen in hun laatste herderlijke
schrijven zjjn uiteengezet. Het doet
ons genoegen, dat de katholieken
hierover ee'nsgezind zijn en wij ver
wijzen naar de grondwet, die de gods
dienstvrijheid waarborgt. Wij stellen
de belangen van God boven die van
de mens".
Volgens sommige berichten was de
regering van de inhoud van de pro
clamatie op de hoogte en had zij
voorlezing daarvan verboden. Het is
niet bekend in hoeveel kerken de in
houd ter kennis van de gelovigen is
gebracht. Gisteren was een dag van
bijzondere activiteit van de nieuwe
„Tsjechische Vereniging van Burgers
zonder Geloof". De vereniging werd
Zaterdag opgericht. Waarschijnlijk
bij wijze van antwoord op de pause
lijke ban over alle katholieke com
munisten. Zondag reeds begon eer
grote ledenwerving. De vereniging
biedt de mensen aan zich te laten in
schrijven als Godloos. Gratis worden
dan wijzigingen in het kadaster aan
gebracht, welke nu nog voorafgaan
moeten aan het uittreden uit de Kerk.
De leden krijgen een schriftelijk be
wijs, dat zij geen godsdienst hebben.
TITO SLUIT INDERDAAD DE
GRENS.
De Weense correspondent van het
Britse blad „Daily Telegraph" meldt,
dat de laatste berichten uit het Joe-
goslavisch-Griekse grensgebied „er
op wijzen, dat maarschalk Tito zijn
belofte, om de grens voor de Griek
se rebellen te sluiten, gaat nako
men."
Tenminste twee van de sterkste
divisies van het Joegoslavische leger
in Macedonië zijn samengetrokken
voor de twee enige grote openingen
in de bergketenen, die Joego-Slavië
van Griekenland afsluiten, aldus de
correspondent. Deze divisies schij
nen belast te zijn met het tegenhou
den van Griekse partisanen, die tij
delijk asyl in Joego-Slavië willen
zoeken.
ONWEER BOVEN ON5 LAND
Zaterdagmiddag omstreeks half
vier ontlastte zich boven Deurnin-
gen (gemeente Weerselo, Overijssel)
een hevig onweder, waarbij de blik
sem enige malen insloeg.
De boerderijen van de landbou
wers O. en ten T. gingen in vlam
men op. Bij de inslag op de boer
derij van O. werd de 23-jarige doch
ter des huizes, mej. C. O. door de
bliksem getroffen en op slag gedood.
In de buurt van Neede werd de
48-jarige fabrieksarbeider A. D.
Haarman in zijn woning door de
bliksem getroffen. De man overleed
na korte tijd.
Moskou s macht groeit snel,
waarschuwt Knickerbocker
rjE RADIOLUISTERAARS in de Verenigde Staten en in Neder
land ook hebben Zaterdagavond de stem van een dode horen
waarschuwen, dat „een derde wereldoorlog onvermijdelijk schijnt zo de
Verenigde Staten niet hun volle gewicht inzetten tegen het opdringen
van het Communisme in Azië". Het was de stem van H. R. Knicker
bocker, een der dertien Amerikaanse journalisten die op hun terugreis
uit Indonesië bij de ramp met de „Franeker" zijn" omgekomen. De
waarschuwing was vervat in de vierde en laatste van een serie uitzen
dingen onder de titel: „Kan het communisme Azië veroveren?" „Het
communisme gaat zo snel voorwaarts, aldus de uitzending, dat Moskou
zich binnen enkele jaren sterk genoeg zou kunnen voelen om de macht
van de Verenigde Staten uit te dagen."
DE COMMUNISTEN IN DE KAART
GESPEELD.
Voorts houdt de Amerikaanse pers
zich nog steeds bezig met de be
schuldiging, geuit door de Ameri
kaanse journalist Newton, die bij
het ongeluk van de Franeker is om
gekomen, namelijk dat de rapporten
van de militaire waarnemers in In
donesië bewust werden verdraaid
ten gunste van de Republiek.
Verscheidene bladen van de Scripps
Howard-pers hebben in een hoofd
artikel de kwestie behandeld. Onder
wordt gezegd: Het is onbegrij
pelijk waarom het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
schap. Er zal geen superstaat be
staan. Men hoopt, dat de yjter-Indo-
nesische conferentie zo spoedig mo
gelijk afloopt, opdat alles volgens
program kan geschieden. De richt
lijn voor de Ronde Tafel-conferen
tie is. dat zij 1 Augustus zal begin
nen en ongeveer twee maanden zal
duren. Het is de bedoeling vóór het
einde van het jaar de overdracht te
doen plaats hebben, waarbij het no
dig is. dat er geen vacuum ontstaat.
Dr. van Royen zei, dat hij vernomen
had, dat Hatta de republikeinse de
legatie zal leiden. In dat geval zal
de Nederlandse delegatie door een
minister geleid worden. Dr. van
voortgaat met de communisten in de Royen zeide tenslotte, dat hij hoop-
kaart te spelen in het Verre Oosten j te, dat ook „mijn collega meester
en tegelijkertijd dit communisme in j Rum" in de republikeinse delegatie
Europa te bestrijden. Onze politiek j zou worden opgenomen.
in Indonesië is aggressief pro-links
geweest. i TEGEN HET COMMUNISME IN
In de Washington Daily News is J INDIA,
posthuum het tweede artikel v^n De minister voor de politie van de
Verenigde Provincies (India) heeft
vandaag, opgeroepen tot „een totale
oorlog tegen de communistische par
tij in India tot redding van de de
mocratie in het land''.
De minister sprak op een openba
re vergadering te Lucknow. Hij ver
klaarde dat de „de communistische
methoden vai geweld India zullen
ruïneren, evenals dat met China het
geval is".
NATIONALISTISCHE BLOKKADE
IN CHINA.
Sjanghai is doeltreffend afgesloten
van de buitenwereld door de natio
nalistische blokkade van de Chinese
havens, die zich in handen der com
munisten bevinden, ofschoon er nog
steeds enkele schepen in- en uitva
ren van en naar Tientsin en andere
Noord-Chinese havens.
Het aanvankelijke optimisme der
zakenlieden in Hongkong omtrent de
vooruitzichten voor de handel met de
communisten heeft plaats gemaakt
voor een moedeloosheid wegens de
bijna volledige stillegging van de
scheepvaart tussen de kolonie en
China.
Hoewel men gelooft, dat de natio
nalisten niet in staat zijn een „wateri
dichte" blokkade te handhaven, zijn
de meeste scheepvaartmaatschap
pijen niet bereid het risico te lopen,
dat haar schepen worden aangeval
len.
Uit de officiële gegevens blijkt, dat
er in de afgelopen week slechts twee
schepen te Hongkong zijn aangeko
men uit Noord-Chinese havens, en
dat er slechts een in ballast is uitge
varen naar die havens. Vroeger om
vatte dit verkeer gemiddeld 6 uitva
rende en 6 binnenkomende schepen
per week.
Tenminste achttien meisjes, die
toebereidselen troffen voor een hu
welijksfeest, zijn te Lorenzo Mar
ques (Mosambique) bedolven ónder
puin, toen de muur van een missie
gebouw instortte. Elf lijken heeft
men reeds gevonden.
Budton Heath, die eveneens met de
Franeker is omgekomen, verschenen.
Het is moeilijk, zp schreef Heath,
om in de vele woorden die de Re
publikeinse leiders spreken, een
aanwijzing te vinden, dat zij vol
doende controle hebben over hun
volgelingen om een stabiele regering
te kunnen vormen.
Heath citeert Sjahrir, die tegen
hem heeft gezegd: Het zal, na het
verkrijgen van volledige onafhanke
lijkheid, ten minste vijf jaar duren
voordat de regering van de Ver
enigde Staten van Indonesië sterk
genoeg zal zijn orrf de sterke druk
van Moskou te weerstaan. Zonder
hulp van het Westen zal het proces
van consolidatie nog veel langer
duren ofwel Indonesië zal zich ge
heel tot Rusland hebben gekeerd.
Dr. van Royen
jDezocht Djokja
HET WAS „ZEER BEVREDIGEND"
Dr. van Royen heeft Zondag een
eendaags bezoek gebracht aan Djok
ja. Zondagochtend arriveerde hij op
het vliegveld van Djokja, waar hij
werd verwelkomd door de leden der
republikeinse delegatie. Hedenmid
dag is hij weer te Batavia terugge
keerd. Hij verklaarde, dat zijn be
zoek „zeer bevredigend" was ge
weest.
De correspondent van Aneta te
Djogja meldt, dat dr. van Royen o.a.
heeft gesproken met Sukarno, Hat
ta, Hadji Agussalim, kolonel Suma-
tupang en de sultan van Djogja.
Op een persconferentie te Djogja
heeft dr. van Royen ó.m. verklaard:
„Het staat absoluut vast, dat de sou-
vereiniteits-overdracht zal plaats
hebben. De vraag is wanneer dit zal
gebeuren. De beide delegaties doen
hun best de Ronde Tatel-conferentie
zo gauw mogelijk te doen aanvan
gen. Tot dusverre is alles vlot ver
lopen. Het is jammer, dat er enige
verklaringen zijn geweest, die er
niet bepaald toe hebben bijgedragen
om de publieke opinie te bevorde
ren".
In antwoord op vragen van de
journalisten, zeide dr. van Royen
o.a.: Het wederzijds vertrouwen
moet worden hersteld. Samenwer
king is een voornaam ding, wil het
land straks een internationaal peil
bereiken. De souvereiniteit zal on
voorwaardelijk en reëel zijn. D(
Unie, zal gebaseerd zijn op een ge-
lijkwaardig en vrijwillig partner-
GEEF ONS OOK EEN ATOOMBON.
Volgens Edwin James van de
„New York Times" heeft Groot-
Brittannië nogmaals verzocht om
een aantal Amerikaanse atoombom
men of een hoeveelheid materiaal,
waaruit snel atoombommen gemaakt
zouden kunnen worden. Edwin Ja
mes verklaart, dat deze kwestie,
naar verluide, besproken is op de
geheime bijeenkomst van Truman
en vooraanstaande Amerikaanse po
litici op Donderdag j.l. De Britten
hebben volgens James wel de tech
nische kennis doch niet de nodige
outillage voor de verwaardiging van
atoombommen. Een jaar geleden zou
de Britse regering reeds een 3
zoek, als thans hernieuwd, tot de
Amerikaanse regering gericht heb
ben doch zonder resultaat.
LOGBOEK VAN DE FRANEKER
GEVONDEN.
Zondag hebben ambtenaren van
de regering van India en Nederland
se deskundigen ren grondig onder
zoek op de plaats van de ranïp met
de Franeker ingesteld.
Een officiële woordvoerder heeft
gezegd, dat het radio-logboek, de
hoogtemeter en de snelheidsmeter
na vijf uur zoeken gevonden zijn.
Het logboek, hoewel gehavend
door regen en modder, was nog
leesbaar.
Intussen zijn sinds Zaterdag de
stoffelijke resten van alle 45 slacht
offers geborgen.
HEDEN GROENTEN-EXPORT
NAAR DUITSLAND.
Zoals eerst werd medegedeeld zou
de export van groenten naar Duits
land heden nog niet worden hervat.
Zaterdagmiddag laat is echter in
tegenstelling hiermede, thans be
kend geworden, dat alsnog een rege
ling is getroffen waardoor het moge
lijk was heden groenten te exporte
ren.
Zondagmiddag passeerde opnieuw
een onweer het dorp Neede. De
bliksem sloeg toen in een groentehal
van de fruithandel Kistemaker, mid
den in het dorp. De winkel brandde
geheel uit.
Gisteravond is na een kort doch
hevig onweer in de sloot bij de Boe
zemstraat te Capelle aan de IJssel
het stoffelijk overschot van de 20-
jarige G. van Wageningen gevonden.
Vermoedelijk is hij bij het grasknip
pen door de bliksem getroffen en
in het water gevallen.
Zaterdagmiddag brak een zeer
zwaar onweer uit boven Uithoorn en
omgeving. De bliksem sloeg in een
hooibearg van de heer Eikelenboorn
te Mijdrecht. De Uithoornse brand
weer was spoedig ter plaatse en wist
erger te voorkomen. De brandweer
uit Mijdrecht, die even later ter
plaatse verscheen heeft het nablus-
singswerk verricht.
Door bliksem-inslag is verwoest
een boerderij te Hellendoom en een
hooiberg te Haarle bij Hellendoorn.
Zaterdag en Zondag hebben er
hevige onweders gewoed boven de
Betuwe. Op verschillende plaatsen is
de bliksem ingeslagen. Te Ochten,
bij Tiel, werd een noodwoning ge
troffen; een varken werd gedood. Te
Rijswijk (Geld.) ontstond brand in
een grote boerderij: twee grote schu
ren werden een prooi der vlammen.
Ook boven Teuge was er Za
terdagmiddag een hevig onweer,
waarbij de bliksem insloeg in een
boerderij. Doordat direct de hooi
zolder, waarop vijftien voer hooi was
opgetast, vlam vatte, stond spoedig
het hele huis in lichterlaaie. De
brandweren uit Teuge en Apeldoorn,
die gezamenlijk de strijd tegen het
vuur aanbonden, moesten dienten
gevolge haar taak beperken tot het
beschermen van een nabij gelegen
perceel en een grote schuurberg,
waarin zij slaagden. De boerderij
brandde tot de grond toe af. Slechts
een deel van de inboedel kon worden
gered. De schade wordt door verze
kering gedekt.
Treinstagnatie. Zaterdag om on
geveer 12 uur sloeg de bliksem in de
bovenleiding van de spoorbaan tus
sen Voorhout en Leiden. Tijdtns het
herstellen van de electrisehe leiding
werd op enkel spoor gereden.
Ook de leiding tussen Culemborg
en Schalkwijk werd door de bliksem
getroffen, zodat beide sporen ver
sperd raakten. Wel kon men daar
de sporen spoedig weer berijdbaar
maken voor niet-electrische tractie,
maar de door een electrisehe locomo
tief getrokken express Utrecht-
Maastricht van 15.45 uur moest via
Arnhem worden geleid. De trein
moest dientengevolge gedeeltelijk
door een stoomlocomotief getrokken
worden. Tegen acht uur in de avond
was ook hier weer alle schade her
steld.
Zaterdagavond viel om dezelfde re
denen ook een spoor tussen Woerden
en Utrecht uit.
TWEE KINDEREN VERGIFTIGD
DOOR ARSENICUM
In Rotterdam-Zuid hebben zich
Vrijdag twee gevallen voorgedaan
van vergiftiging door arsenicum. Jo
hannes Wei* uit de Corn. Tromp
straat en Jonannes Marchal uit de
Cameliastraat, beiden vier jaar oud
waren de slachtoffers. De kinderen
hadden Donderdagmiddag in het
plantsoen van het Burg. Hoffman -
plein een paar stukken brood gevon
den, die ze opgepeuzeld hadden. De
volgende dag deden zich bij beide
kinderen vergiftigingsverschijnse£en
voor, die bij Johannes Marchal zo
ernstig waren, dat hij naar het So-*1
phiakinderziekenhuis moest worden
vervoerd. De politie trachtte er ach
ter te komen, wie dit vergiftigde
brood in het plantsoen had neerge
legd, maar niemand van de bewo
ners van het plein en omgeving bleek
er iets van te weten.
EEN BABY IN HET KUSSEN
GESTIKT
Gisteravond is in de Kempenaer-
straat te Amserdam een baby van
zeven maanden in een kinderwagen
in het kussentje gestikt. De ouders
van het jongetje waren gaan wan
delen en hadden het kindje in de
wagen thuis achtergelaten.
Het bankierskantoor van Andree
Wiltens en Co. aan de Heerestraat "te
Voorburg verkeert in moeilijkheden.
De procuratiehouder, v. E., is Vrij
dagavond in arrest gesteld en bevindt
zich nog in het politiebureau te Voor
burg. De firma zal surséance van be
taling aanvragen. Er moet een defi
cit zijn van een ton. Tot de fraudu
leuze handelingen zouden manipula
ties met aandelen Koninklijke beho
ren. „Algemeen Dagblad".
Sen t\(MveHJt\e
Een wens van uw hart: in uw
een huis een gast
Drie dagen een lust, op de
vierde dag een last.
(Rückert „Weisheit der
Brahmanen")
