S)e £ddóe(2oii/fca/tit DE RODE VLOED De Balten onder de druk van Moskou De Belgische koningskwestie De toestand in Indonesië ZATERDAG 2 JULI 1949 40ste JAARGANG No. 11734 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 Abonnementsprijs 10.32 p. w., i 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50 DE RODE VLOED overspoelt met een niet te stuiten vaart de on metelijke gebieden van China's mil- lioenen rijk. Peiping, Sjanghai en straks Kanton zijn slechts étappess van het verzwelgingsproces; zij ge ven aan, tot hoever het proces reeds is voortgeschreden. In het Westen bekijkt men dit voortschrijden met een opmerkelijk gebrek aan belangstelling. Psycholo gisch is dat wel te verklaren, door dat het voortmarcheren der rode le gers reeds zo lang aan de gang is. Voor ons, aan de andere Zijde van de aardbol, lijkt het soms een slak kengang, maar in werkelijkheid gaat het vrij vlug, als men zich realiseert hoe uitgestrekt het Chinezen-rijk is. Maar hoeveel tijd er ook mee ge moeid mag zijn, om China geheel te te veroveren en daarna in commu nistische geest te reorganiseren, en hoe fnuikend dit ook moge zijn voor het levendig houden van de publieke belangstelling, het doordringen van het communisme in zo'n belangrijk land als China, heeft ver-gaande con sequenties voor geheel Azië en spe ciaal ook voor Indonesië. China heeft in zekere zin een der gelijke gang van zaken zelf op z'n geweten, door z'n verregaande cor ruptie. Daardoor was het zelfs aan Amerika niet mogelijk om hulp te bieden; wat Amerika ook leverde aan oorlogsmateriaal en krijgsuitrusting, verdween grotendeels en bleek later verkocht te zijn aan de tegenstan der. Amerika trok dan ook zijn han den van Tsjang Kai Sjek af en dit verhaastte Tsjangs onvermijdelijke val. Maar de volken van Indonesië zijn nog te goed om tot een instru ment van het Kremlin te worden ge maakt. Zij zijn in hun opvattingen in het geheel niet tot communisme ge neigd, en alleen de schijn, alsof com munisme identiek is met nationalis me en vaderlandsliefde, heeft vat op hen. Wanneer men er in slaagt, om de Indonesiërs te doen inzien, dat de nationadistische schaapskleren- niets anders zijn dan de vermomming van een wolf, is er weinig gevaar te duch ten, dat deze volken ideologisch be smet worden. Of zij in de toekomst met wapen geweld aan Moskou dienstbaar zul len worden gemaakt, is een andere kwestie. IN DIT VERBAND is het experi ment van de terugkeer der repu blikeinen naar Djokja zeer belang rijk. Dit is een tegemoetkoming aan de gematigde elementen en tevens de uitdrukking van het vertrouwen, dat Nederland in hen stelt. Zij zullen al les in het werk stellen om de baas te blijven over de extremisten en de commuisten. Gelukt hun dit, dan zullen de Indonesiërs ervaren, dat zij niet bij de communisten terecht behoeven te komen om hun vrijheid en onafhankelijkheid te verkrijgen; gelukt het hun niet, gaan de commu nisten weer de baas spelen, dan zijn we verder van huis dan ooit. Moskou weet heel goed, waarom het zich in de huid van een vrij heidsheld steekt. Overal maakt het gebruik van de ontevredenheid, wel ke het aantreft. Hier zijn het de lage lonen en de onvoldoende huisvesting; elders is het de verloren gegane een heid (zoals in Duitsland); weer er gens anders de onvrijheid. Van die ontevredenheid wordt gebruik ge maakt om zich op te werpen als de genen, die daar een eind aan zullen maken. In Indonesië zullen de com munisten weu eens voor vrijheid en onafhankelijkheid gaan zorgen; zij zullen het einde van het koloniale tijdperk en van het imperialisme in luiden. En als de Nederlanders dat reeds vóór hen willen doen, dan past hun dit in 't geheel niet. Daarom moeten de Nederlandse bedoelingen zwart worden gemaakt en zaait men wantrouwen, waar wederzijds ver trouwen zou moeten heersen. Zelfs een koninklijk woord is voor hen van geen waarde. Intussen heeft Nederland dat ge deelte van zijn belofte, dat het eerst voor inlossing in aanmerking kwam, inderdaad ingelost; de residentie Djokja is ontruimd en de republi keinen hebben er thans vrij spel. Voorlopig voert de sultan er het be wind, in afwachting van Sukarno c.s. De Nederlandse troepen zijn wegge trokken; vanzelfsprekend in mineur stemming, want het is geen vrolijke opdracht, om een gebied prijs te ge ven, waarvoor zoveel offers zijn ge bracht. Wij wachten nu af, hoe het verloop van zaken zal zijn, en ho pen er het beste van. EEN MERKWAARDIG GAS! De democratische afgevaardigde Robert Sikes die de staat Flori da vertegenwoordigt heeft het Congres medegedeeld, dat de met scheikundige onderzoekingen belas te afdeling van het Amerikaanse le ger „er mogelijk niet ver vandaan is een gas te kunnen vervaardigen, dat de eigenschap heeft tijdelijk de wil tot vechten te verlammen, doch dat geen blijvend letsel veroorzaakt" Sikes verklaarde verder dat „een dergelijk wapen mits het geheim er van afdoende wordt bewaard, van veel grotere waarde zou kunnen blij ken te zijn dan de atoombom, daar het niet de verwoestende eigen schappen van laatstgenoemde wapen bezit." FRUITMAND VOOR H.M. DE KO NINGIN Ouden van Dagen uit Naaldwijk maakten een autotocht en brachten bij deze gelegenheid een bezoek aan Soestdijk, waar zij aan H.M. Koningin Juliana een fraaie fruitmand aanboden. De vorstin, vergezeld van prinses Marijke, nam persoonlijk het geschenk in ont vangst en onderhield zich enige tijd met de oudjes. Nieuwe massa-deportaties Uit berichten, die de laatste tijd Zweden hebben bereikt, kan wor den afgeleid, dat de bewoners van de Baltische landen door een nieu we vloed van deportaties naar Sibe rië worden weggevoerd, aldus meldt een correspondent uit Stockholm aan de „Volkskrant". De eerste massa-deportaties da teren van Juni 1941, kort vóór het uitbreken van de Duits-Russische oorlog. Een tweede massale razzia werd gehouden in Juni 1945, onmid dellijk na de capitulatie van de Duitsers. In April van dit jaar be gon de derde massa-deportatie. In enkele dagen tijds werden tiendui zenden Balten gearresteerd en in goederenwagens naar Siberië weg gevoerd. Over juiste cijfers beschikt men natuurlijk niet, maar er wordt gesproken van 15.000 tot 20.000 per sonen uit elk der drie Baltische lan den Litauen, Estland en Letland. In totaal zouden dus door deze laatste deportatie 50.000 Balten zijn ont heemd. En er zijn reeds 300.000 Li- tauers, Esten en Letten van huis en haard weggehaald. Deze gedeporteerden worden niet in concentratiekampen onderge bracht, maar naar de meest verlaten gebieden van Siberië gezonden. Zij verliezen elk recht om nog ooit naar hun vaderland terug te keren. Zij vormen de categorie der zogenaam de „speciale gedeporteerden", mo gen het dorp, waar zij, worden on dergebracht nooit verlaten en moe ten elk soort werk doen, dat hun wordt opgelegd. Bijna altijd is dit hout kappen. Hun loon bedraagt slechts de helft van wat een Rus sische arbeider verdient. Waarschijnlijk is de intensieve collectivisatie van de Baltische land bouwbedrijven oorzaak van de laat ste massa-deportatie. Deze collecti visatie is reeds in 1948 begonnen en wordt uitgevoerd m'et alle middelen. Het grootste deel van de landbouw bedrijven in de Baltische landen is reeds veranderd in collectieve be drijven of kolchozen. Volgens radio- Riga zal 60 percent van de land bouwbedrijven gecollectiviseerd wor den in - kolchozen. Gewoonlijk be staat een kolchoze uit 20 boerde rijen met 350 hectaren grond en 35 tot 40 boeren. Een deel van de boeren verzet zich tegen deze collectivisatie. In Ook zij zijn het niet eens PLAATSVERVANGERS VOOR OOSTENRIJK BIJEEN De plaatsvervangers voor Oosten rijk van de „Grote Vier" zijn gisteren te Londen bijeengekomen om het ontwerpen van een verdrag voor Oostenrijk te voltooien op basis van het accoord, dat twee weken gele den door de ministers van buiten landse zaken te Parijs is bereikt. Reuter meldt, dat de plaatsver vangers een ernstig meningsverschil hadden over de betekenis van de in structies van hun chefs te Parijs. De Sowjet-afgevaardigde Zaroe bin hield vol, dat het slot communi qué van de ministers van buiten landse zaken hen instrueerde om in het Oosenrijkse verdrag een nauw keurige verklaring op te nemen van de rechten, die Oostenrijk moet ga randeren aan zijn Sloveense en Kroatische minderheden. De drie Westelijke afgevaardigden waren daarentegen van mening, dat het hun taak was, in het verdrag slechts de eenvoudige bepaling op te nemen, dat Oostenrijk de rechten van de Sloveense en Kroatische minderheden te garanderen. dat geval worden zij gedeporteerd. Wanneer zij weggevoerd worden, mogen zij alleen hun kleren mee nemen. De rest van hun bezittingen wordt hun afgenomen. Hun huis, hun grond en hun huisraad worden door de kolchoze overgenomen. De weerbarstige boeren worden eerst in een of ander centrum samengedre ven en vandaar als vee in goede rentreinen geladen. In April alleen al vertrokken 60 spoorwegwagons met gedeporteerden uit Wildau. Met de dag groeit de opwindingvan de Baltische landen, want zij weten, dat de deportaties nog niet afgelopen zijn. Esten, Letten en Litauers voe len zich gescheiden van de rest van de wereld en overgelaten aan hun eigen lot. Tot nu toe hebben reeds bijna 30.000 omprecies te zijn: 28.620 Balten een toevlucht gezocht in Zweden. Zij zijn gevlucht voor de Russen. Thans maken zij reeds aan stalten om Zweden te verlaten, want zij zijn bang, dat de Russi sche druk wel zo sterk kon worden, dat de Zweedse regering er voor zou bezwijken en de Baltische vluchtelingen het land zou uitzetten. Men heeft de ontheemden gerustge steld, dat een dergelijke maatregel niet te vrezen is. Maar toch trekken de Balten iedere maand in groteren getale verder. Zij wijken uit naar overzeese gebieden: Zuid-Amerika, Canada en Australië. Zij geven hun laatste stuivers er voor uit en ver dragen onrecht en moeite om maar onder de druk der Russen vandaan te kunnen komen. NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat in de afgelopen week de navol- gende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: KON. LANDMACHT. Gesneuveld 26 Mei 1949: Korp. H. M. van Lier. Vehlo. Gesneuveld tussen 4 Januari en 10 Juni, na vermissing. Sold. Ie kl. G. A. Tenge, Utrecht. Gesneuveld 15 Juni 1949: Sold. H. Dekker, Groningen. Sold. J. J. M. Gozeling, Am sterdam-W. Sold. J. H. Herhers, Harden- berg. Gesneuveld 16 Juni 1949: Sold. P. den Boer, 's-Graven- zande. Huzaar P. Groenenboom, Rhoon (Z.-H.). Sold. A. H. C. Raymakers, Helmond. Korp. A. J. van Schijndel, Dor drecht Sold. H. H. G. Simons, Heer len. Gesneuveld 19 Juni 1949: Huzaar C. F. Cools, 's-Graven- hage. Sodl. G. Fokker, Laren (N.-H.) Huzaar J. T. M. Hovius, Am sterdam. Sold. Ie kl. P. J. Lockx, Alk maar. Korp. L. Meurink, 's-Graven- mage. Huzaar G. H. de Ruijter Zut- phen. KON. NED.-IND. LEGER: Gesneuveld 24 Juni 1949: Onder-lt. inf. A. R. W. de Vries, IJsselmuiden. Handelsbesprekingen met de Russen Over uitvoer van tuinbouwproducten Twee Nederlandse handelshuizen voeren op het ogenblik met de Rus sische autoriteiten onderhandelingen voor het afsluiten van compensatie- transacties, waarbij van Nederlandse zijde tuinbouwproducten zouden wor den geleverd. Oost-Duitsland zal eventueel twintig soorten industriële producten aanbieden. Het ene han delshuis onderhandelt over een transactie van 1 millioen dollar, waarvoor van Russische zijde toe stemming is gekregen. Uit Nederland is nog geen toestemming gekomen. Het andere handelshuis- heeft van Nederlandse zijde toestemming ge kregen een compensatie-transactie aan te gaan van anderhalf millioen gulden, te realiseren in tuinbouwpro ducten. Van Russische zijde in daar op nog geen goedkeuring verleend. Socialisten houden zich paraat voor sabotage jLJET BELGISCHE VAKVERBOND waarvan ongeveer 60 der Belgi- A sche arbeiders lid is, heeft gisteren medegedeeld, dat het speciale maatregelen had genomen „om zowel de belangen der arbeiders als de wettelijke democratie, welke door een mogelijke terugkeer van koning Leopold naar België in gevaar waren gebracht, te verdedigen". Een vooraanstaande functionaris verklaarde na een spoedbijeenkomst van het verbond, dat. indien de koning terugkeerde, de socialistische arbei ders zouden worden opgeroepen het economische leven van het land te saboteren. De actie, zo zei hij, „zou van de soort ondergrondse activiteit zijn als wij tegen de Duitsers in de oorlog bedreven." Officieel Weekoverzicht In het officieel weekoverzicht van de toestand in Indonesië wordt ge zegd, dat de toestand op Java niet belangrijk veranderd is sedert de vorige week. De onveiligheid in som mige gebieden draagt een zorgwek kend karakter. De militaire evacuatie uit Djogja verliep volgens plan. Geen fincidcn- ien zijn voorgekomen, uitgevnc'erd enkele gevallen van lichte beschie ting van terugtrekkende onderde len en een geval, waarin een Neder landse wachtoost het vuur cpenüe op een tweetal pe'Tonen, lie geen ge hoor gaven r.an een sommatic. Ook op Sumatra is de toestar. c wei nig veranderd. De tendens van con solidatie "en iangzame vooruitgang, voral op economisch terrin, bleef in een aantal gebieden gehat dhaafd; elders laat de veiligheid te wensen over. In Midden-Java is de bende-acti viteit in de omgeving van Pm v odadi toegenomen waarbij een aantal be stuursambtenaren slachtoffer werd. Her is verheugend, dat de dc ssabe- s*uren en lurans grote tr-ooewerknig verlenen voor ae onderdrukking van 'erreur. Ook in het Zuidelijk deel van de residentie Semarang is de toestand niet bevredigend. Een bende van 600 man viel een politiepost van 15 leden aan. De bendeleden droegen rode baadjes en hadden een clag met sik kel en hamer bij zich. De aanval i werd afgeslagen, waarbij talrijke ge voelige verliezen werden toege bracht. In het Solose kwamen talrij ke botsingen tussen de Nederlanders en goed bewapende benden voor. In de stad zelf was het onrustig en wa ren er nog steeds nachtelijke be schietingen. De economische toestand was, waar de veiligheid gehand haafd bleef, niet onbevredigend. In Oost-Java bleef de economische toestand zich gunstig ontwikkelen. Benden brengen echter vooral in ge bieden, waar reeds lang.grote moei lijkheden zijn, aanzienlijke schade toe aan het te velde staande suiker riet. Rondom Malang, Pasuran en Probolingo is de toestand iets verbe terd, door krachtige patrouillegang werden gevoelige verliezen aan de strijdgroepen toegebracht. De econo mische ontwikkeling in Bantam was gunstig ondanks een lichte opleving van de onrust in bepaalde gebieden. Voornamelijk in het Westelijk deel van Pasundan nam het aantal be schietingen op de weg in lichte mate toe. In geheel Sumatra zetten Neder landse strijdkrachten de intensieve patrouillegang voort. In Tapanuli liep de handel terug in verband met het optreden van benden. De rub- beruitvoer uit Djambi is thans in vol le gang en wanneer voldoende scheepsruimte aanwezig is, wordt een uitvoer van ongeveer 3.000 ton ver wacht. In het Padangse wordt hard gewerkt aan het herstel van wegen en bruggen. „Ik vond gezond optimisme" MINISTER v. MAARSEVEEN TERUGGEKEERD. Minister van Maarseveen is gister middag uit Batavia op Schiphol aan gekomen. Ik heb, zo zei de minister, tot mijn grote vreugde overal in In donesië een gezond optimisme aan getroffen. Men heeft nu het gevoel, op weg te zijn naar een definitieve van de Indonesische kwes- Deze activiteit van de zijde der Belgische socialisten is het antwoord op een plan van de kabinetsforma teur Paul van Zeeland, om de ko ningskwestie langs parlementaire weg op te lossen. Van Zeeland heeft voorgesteld, om een coalitie-regering te vormen van Katholieken, met Liberalen of Socialisten, of zelfs van alle drie te zamen. De taak van de ze nieuwe regering zou op de eerste plaats de koningskwestie moeten op lossen, welke kwestie» behandeld zou worden in een gemeenschappe lijke zitting van Kamer en Senaat. Van Zeeland speculeert natuurlijk op de katholieke meerderheid welke in deze gecombineerde vergadering zou bestaan. Aangezien de wet van 19 Juli 1945, bij welke het regent schap is ingevoerd, zelf bepaald, dat zij door een besluit der beide ka mers in gemeenschappelijke zitting verenigd, weer kan worden opge heven, lijkt hem' dit het middel om uit de impasse te geraken, waarbij hij dan zelfs als ware voldoening aan de socialisten zou schenken. Het socialistische partijbestuur heeft zich echter uitdrukkelijk te gen deze oplossing uitgesproken en zelfs reeds een oproep gericht tot alle socialistisch getinte organisaties, om zich paraat te houden. Zoals de toestand op het ogenblik is. is dus niet te verwachten dat de socialisten zitting zullen nemen in een kabinet-Van Zeeland. De libe ralen zullen hun houding eerst van daag bepalen. Van Zeeland hoopt in elk geval op de stem van een paar liberalen te kunnen rekenen om, zelfs indien hij een zuiver katholie ke regering zou vormen, daarvoor in de Kamer een meerderheid te krijgen. In politieke kringen werd zelfs verzekerd dat hij die paar li beralen al gevonden had. LANGZAAM AAN ACTIE OPGESCHORT De leiders van 460.000 Britse spoor wegarbeiders hebben Vrijdag beslo ten om de „langzaam-aan-actie", waarmee oorspronkelijk Zondag te middernacht zou worden begonnen, op te schorten. Isaacs, de minister van arbeid, maakte het besluit van de nationa le vakbond voor spoorwegpersoneel in het Lagerhuis bekend. VLIEGTUIGONGELUK IN AUSTRALIë Een Douglas ,.D.C. 3"-vliegtuig Is, zeer kort na het opstijgen van een vliegveld te Perth, neergestort. Het toestel vloog in brand, waarbij alle 18 inzittenden door verbranding om het leven kwamen. Het vliegtuig had een uit vier koppen bestaande be manning aan boord. De 14 andere slachtoffers waren passagiers. TWEE DER GROOTSTE DUITSE MARINE-DOKKEN OPGEBLAZEN. Gisteren zijn te Bremerhaven twee der drie grootste droogdokken, die bij de Duitse marine in gebruik wa ren, opgeblazen. Ook het derde dok zal binnenkort worden vernietigd. Drie andere dokken zijn zes maan den geleden vernietigd. De vernieti ging der dokken is geschied op last van het Britse militaire bestuur in Dutisland. AAN DE MUUR... EEN PAARDENHOOFDSTEL De Amerikaanse filmheld Richard Dix heeft zijn cowboy-spullen aan de kapstok gehangen, zijn kittige paarden op stal en zijn „zilverbuks" in de hoek gezet, en geniet nu van een vacantietrip in Europa, waar bij hij niet vergat, ook Nederland met een bezoek te vereren. Momen teel verblijft hij met zijn vrouw en twee zoons in 's-Gravenhage, doch om gezondheidsredenen was hij niet bereid de pers te woord te staan. Richard Dix die in vele cowboy films optrad, heeft onlangs een aan tal weken in een ziekenhuis moeten doorbrengen. Daarom gaf hij thans de wens te kennen „met rust gela ten te worden". GEEN NIEUW DEPARTEMENT. In verband met publicaties over de mogelijke instelling van een nieuw departement, dat belast zou worden met de zorg voor de volks opvoeding buiten schoolverband, kan na informatie bij de minister president worden medegedeeld, dat enig voornemen tot instelling van zulk een departement of tot benoe ming van een nieuwe secretaris generaal, niet bestaat. GEDOOD DOOR NEERVALLENDE KRAANGRIJPER. Bij het lossen van schuimaarde in de haven van Oude Schild op Texel, waarbij een foutieve manoeuvre zou zijn gemaakt, schoot de renr van de kraan los, tengevolge waarvan de grijper naar beneden kwam en de chauffeur van Rab's bouwmateria- lenbedrijf, R. van der Vis, met grote kracht omklemde. De man, die ge huwd was en vader van twee kin deren, was op slag dood. Dinsdag start de Laura-rit! tie. Op een desbetreffende vraag ver klaarde de minister, dat naar zijn vaste vertrouwen de Republikeinse leiders alles zullen doen wat in hun vermogen ligt om een algehele op lossing van het probleem te bespoe digen en de ronde tafelconferentie te doen aanvangen op 1 Augustus. Op de vraag of de vertegenwoordigers van Sumatra zullen deelnemen aan het inter-Indonesisch gesprek te Djokja, antwoordde de minister: Natuurlijk hebben wij daarover met elkaar gesproken. Het ligt echter niet op mijn weg hierover medede lingen te doen. Hij besloot met zijn eerbied uit te spreken voor de houding van onze troepen; zij willen het er natuurlijk allen levend afbrengen, maar, zoals een aalmoezenier mij zeide, is er bij hen nooit enige aarzeling, wanneer zij op patrouille moeten gaan. In commentaar op de woorden van minister van Maarseveen bij zijn aankomst in Nederland schrijft het te Batavia verschijnende blad „Het Dagblad" van heden o.m.: „Wij zul len niet de enigen zijn, die met ver bazing kennis namen van de verkla ringen van minister van Maarse veen, dat hij tot zijn vreugde tij dens zijn kortstondig verblijf in In donesië lees te Batavia hier een gezond optimisme aantrof. De minister had contact met verschillen de personen. Maar wij weten zeker, dat onder degenen, die de minister noemt als vooraanstaande figuren met wie hij sprak, er verscheidenen zijn bij wie dit optimisme verre te zoeken is." „In plaats van gezond optimisme heerst hier te lande een beangsti gende crisis van het vertrouwen, welke steeds groter afmetingen aan neemt", aldus „Het Dagblad". De Alphense Rijwiel-vierdaagse, die de komende week voor de tweede maal verreden wordt, plaatst Al phen aan den Rijn weer eens in het middelpunt der belangstelling van allen, die zich interesseren voor het tourisme in het algemeen en het rij wiel-tourisme in het bijzonder. Vier dagen lang zal een grote ka ravaan van wielrijders(sters) door een deel van ons mooie land trek ken Evenals de jongedame op deze foto kennelijk doet. zullen de deel nemers vier dagen met volle teugen genieten' var alles wat de natuur aan schoons te bieden heeft. Omdat velen van onze lezers waarschijnlijk deze karavaan op hun weg ontmoeten zullen, wijden wij aan deze Tweede Laura-rit en kele uitvoerige schouwingen. Zie hiervoor pag. 1 tweede blad. Een tcoAheltjt... OP CONCENTRATIE-KAMPEN. Hun geschrei om verlossing uit de slavernij, steeg omhoog tot God. Exodus 2, 23.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1