Tito is zeer bitter gestemd
Praagse premier bedreigt
mgr. Beran
WOENSDAG 22 JUNI 1949
40ste JAARGANG No. 11725
Directeur: C. M. VAN HAMER8VRLD.
Hoofdredacteur: TH. WLLMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MGR. BERAN
OP DE AANVAL
VOORBEREID
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., f 1.40 p. mnd., i 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.5
De stembus van
heden
IJOE zijn de gemeenteraadsverkie-
zingen, die vandaag zijn gehou
den, afgelopen?
Wij weten natuurlijk nog niets.
Maar zich te wagen aan een voor
spelling zou, na de in andere ge
meenten opgedane ervaring, niet zo
héél moeilijk zijn.
De K.V.P. en de P. v. d. A. zijn tot
nu toe ongeveer hetzelfde gebleven.
Waarom geen voornuitgang?
Zij zijn de partijen, aan wie in 't
bijzonder worden verweten alle
ware en onware fouten en tekort
komingen, op welk terrein dan ook,
'van de regering.
Het is onlogisch dat alles in het ge
ding te brengen bij een gemeente
raadsverkiezingmaar: het gebeurt.
Als wij b.v. in Leiden vandaag
niet een negende zetel behalen, maar
blijven bij de acht dan is dat een
resultaat, hetwelk in overeenstem
ming is met wat de vorige week in
andere gemeenten is geconstateerd.
De P. v. d. A. heeft niet alléén te
gen, dat zij regeringspartij is, maar
ook dat velen haar verlaten, omdat
zij geen geloof meer hechten aan de
zg.- „doorbraakpoiltiek" van deze
partij, die vooral vaak in gemente-
raden maar al te sterk, doet denken
aan de oude S.D.A.P. Daartegenover
staat dat deze partij klaarblijkelijk
stemmen-winst behaalt van hen, die
zich hebben vrij gemaakt uit de com
munistische ban.
Van de weglopers uit de Partij van
de Arbeid profiteren de Prot. Chr.
groepen, die zien niet als regerings
partij beschouwen, en.... de V.V.D.
Terecht schreef de ..Maasbode" gis
teravond over de-V.V.D.
„De karakterisering „vis noch
vlees" lijkt niet onjuist voor een
partij, die, onder hoog opgeven
dat ze 't roer omzetten zou, met de
wind meedraaide en binnen en
kele maanden ging propageren
wat ze tevoren als pernicieus
voor land en volk had uitgekre
ten. Wij kunnen geen bewonde
ring hebben voor de kiesgerech
tigden, die haar desondanks
weer het oor lenen nu zij de pose
aanneemt van een St. Joris, strijd
voerend met de draak der „ge
leide economie", ofschoon een
harer voormannen toch ook het
huidige economische beleid dekt
als raadsman der Kroon.'"
Als wij zó beschouwen wat de ger
meenteraadsverkiezingen ons tot nu
toe hebben te zien gegeven, zou het,
zoals wij zeiden, niet zo héél moei
lijk zijn, zich aan een voorspelling
te wagen betreffende de resultaten
van de stembus voor vandaag.
Maar over enkele uren hebben we
zekerheid. En wij willen nog graag
fcijven hopen, dat de K.V.P. in Lei
den een stap voorwaarts zal doen.
KONINKLIJKE BELANGSTELLING
VOOR HET HOLLAND FESTIVAL
H.M. Koningin Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard hebben Maandag
avond van hun belangstelling voor
het Holland Festival in de hoofd
stad blijk gegeven door bijwoning
van een uitvoering van het Monte
Carlo ballet in de Stadsschouwburg.
H.M. de Koningin en de Prins tij
dens het spelen van het Wilhelmus
bij de aanvang van de voorstelling.
dr. hein hoeben.
Het stoffelijk overschot van de in
Duitse gevangenschap, tengevolge
van ontberingen en mishandelingen
overleden directeur van de Katho
lieke Wereldpost, dr. Hein Hoeben,
is van Duitsland naar Nederland
overgebracht. Het zal Maandag a.s.
te 10 uur op het R.K. kerkhof te Te-
teringen plechtig worden ter aarde
besteld.
Geen afstand van z'n eisen
jegens Oostenrijk
JOEGOSLAVIë heeft gisteren met „de grootste bitterheid" de beslissing
van de Grote Vier, om zijn eisen in zake Oostenrijks grondgebied en
compensatie voor herstelbetalingen te verwerpen als prijs voor een rege
ling van het vredesverdrag met Oostenrijk, van de hand gewezen. Deze
.scherpe afkeuring was vervat in een verklaring van het Joego-Slavische
^ministerie van Buitenlandse Zaken.
„Nooit zal Joego-Slavië afstand
doen van zijn gerechtvaardigde eisen
op Slovenië Karinthië en van
zijn aanspraken op herstelbetalingen
uit Oostenrijk", werd verklaard. Te
vens werd protest aangetekend te
gen het feit, dat Joego-Slavië geen
kans had gekregen zijn rechten te ver
dedigen in Parijs, zoals de Oosten
rijkse minister\van Buitenlandse Za
ken, Gruber, wel had kunnen doen.
Dr. Karl Gruber heeft te Parijs
verklaard, dat Oostenrijk niet meer
had kunnen verwachten. Natuurlijk
is niet alles zoals wij het wensten,
maar wij krijgen 300 fabrieken terug,
die van belang zijn voor onze weder-
Weldra de Tsjechische Mindszenty?
r\E TSJECHO-SLOWAAKSE minister-president Antonin Zapotocky
heeft in een gisteravond door hem voor de Praagse radio-omroep ge
houden toespraak aartsbisschop Josef Beran ervan beschuldigd gebruik
te maken van de instellingen der Kerk, om h'et staven van de vijan
den van de staat te bevorderen. Ook zou de aartsbisschop het publiek heb
ben opgehitst door middel van valse voorlichting. Zapotocky verklaarde,
dat aartsbisschop Beran poogt „de rust en orde in de Tsjecho-Slowaak-
se staat te verstoren, terwijl hij er verder naar streeft het volk af te
houden van zijn ingespannen arbeid om de volksdemocratische republiek
op te bouwen en de opgestelde economische plannen ten uitvoer te leg
gen".
In het algemeen zouden de Tsje
cho-Slowaakse bisschoppen met be
hulp van buitenlandse radio-zend
stations zich lenen tot het versprei
den van „de meest leugenachtige pro
paganda over de toestanden in de
Tsjecho-Slowaakse republiek, over
het sluiten van kerken en over het
bemoeilijken van het vervullen van
de godsdienstplichten door de gelovi
gen".
Het besluit van het Vaticaan, waar
bij de aanhangers van de door de
Tsjecho-Slowaakse regering goedge
keurde beweging de z.g. „Katholieke
Actie" in de ban worden gedaan, was
gisteren in Tsjecho-Slowakije nog
niet voor publicatie vrij gegeven.
Volgens prémier Zapotocky had
den de Tsjecho-Slowaakse bisschop
pen geweigerd met de staat tot wel
ke overeenkomst ook over vraagstuk
ken betreffende de godsdienst te ko
men. ..Zij wensen geen orde en rust
in het land. Zij willen de onrust en
de ontbinding", verklaarde hij.
Uit deze verklaringen en de toon
van de perscommentaren meent men
te kunnen opmaken, dat de. Tsjechi
sche regering is begonnen met de
uitvoering van haar plan om aarts
bisschop Beran als staatsvijand uit
de weg te ruimen.
Mgr. Beran is op weg om de Tsje
chische Mindszenty te worden.
Van kerkelijke zijde werd gisteren
medegedeeld, dat de communistische
campagne klaarblijkelijk niet alleen
ten doel heeft, mgr. Beran uit de weg
te ruimen, maar ook reeds de bis
schop, die hem waarschijnlijk als pri
maat zal opvolgen.
Dit is aartsbisschop Josef Matocha
van Olomouc in Moravië. Mgr. Mato-
fha zou, evenals mgr. Beran," reeds
onder politietoezicht staan. Mgr. Ma
tocha is degene, die tijdens de eerste
impasse in de onderhandelingen tus
sen Kerk en staat in Praag, naér Ro
me is geweest om rapport uit te bren
gen.
VOORZORGSMAATREGEL VAN
MGR. BERAN.
Dinsdagavond is'bevestigd, dat mgr.
Beran, het consistorium der Tsjecho-
Slowaakft bisschoppen heeft ontbon
den. Hij heeft hun voorgeschreven bij
wijze van voorzorgsmaatregel hun
administratie in een autonoom kader
te voeren.
opbouw, onze grënzen zijn erkend en
wij behoeven geen herstelbetalingen
te doen. In grote lijnen is alles voor
elkaar, aldus de minister, die er op
wees, dat de Grote Vier het ontwerp
na 1 September nog moeten goedkeu
ren.
„OUDE JAN" WORDT WEER HER
STELD Het in 1200 gebouwde
kerkje te Velp, dat bekend staat on
der de naam „Oude Jan", werd tij
dens de oorlog bijna geheel verwoest
Thans is men bezig het kerkje, dat
aan de Hervormde gemeente behoort
ie herstellen.
De spoorwegstaking te
Berlijn
sowjets wensen opheffing.
De Sowjets hebben gisteren te
Berlijn de wens te kennen gegeven,
dat de spoorwegstaking zal ophou
den. Generaal-majoor Kwasjnin, de
chef van het Sowjet-vervoer, deelde
de drie Westelijke bevelhebbers me
de, dat hij er niet aan twijfelde, of
de Sowj et-Duitse spoorwegdirectie
zou haar belofte gestand doen. De
Amerikaanse. Engelse en Franse
commandanten hebben gisteravond
onmiddellijk een bëroep gedaan op
de stakende spoorwegarbeiders, om
het werk te hervatten op de voor
waarden van de spoorwegdirectie.
Deze voorwaarden hielden in: 60
pet. van het loon zal uitbetaald wor
den in Westmarken en teg^n de sta
kers zullen geen repressaillemaafre-
gelen getroffen worden. Van de ove
rige 40 pet, zou het gemeentebestuur
van Berlijn 15 pet. voor zijn reke
ning nemen. De 14.000 stakers, die
onlangs gestemd hebben over het al
of niet ingaan op deze voorwaarden,
gingen niet op het aanbod in, omdat
zij geen vertrouwen hadder. in de
Sowj et-beloften.
Kwasjnin was er door de Westelij
ke bevelhebbers van op de hoogte ge
steld, dat berichten in de Sowj et-
kranten het vertrouwen van de sta
kers hadden vernietigd. Hii ant
woordde te kunnen bevestigen, dat
de spoorwegdirectie zich zou hou
den aan haar toezeggingen, „mits de
persoon in kwestie geen misdaden
heeft begaan tijdens de staking". Te
vens waarschuwde hij stakers, die
betrokken waren geweest bij wat hij
„sabotage" noemde.
De vakbond van het West-Berlijnse
spoorwcgpersonel (UGO) zal wel
licht vandaag of morgen een bespre
king houden met de Westelijke com
mandanten.
De leiders van de Bcrlijnse spoor
wegstaking hebben in een hedenmor
gen gehouden vergadering de aanbe
veling van de Westelijke commandan
ten tot hervatting van het werk op
de door de spoorwegdirectie aangebo
den voorwaarden van de hand gewe
zen. Men besloot tot voortzetting van
de staking. Aangevoerd werd, dat de
veiligheid van de spoormannen niet
voldoende gewaarborgd was. Men
houdt vast aan d° eisen van uitbeta
ling van de lonen voor de Westelij
ken spoormannen voor honderd pro
cent in Westmarken, erkenning van
de stakende vakbond en achterwege
laten van represaillemaatregelen.
Volgens Westelijke waarnemers
zullen de Westelijke commandanten
zich waarschijnlijk genoopt zien an
dere maatregelen te nemen tot beëin
diging van de staking, welke thans
reeds 33 dagen duurt. Zij zouden er
bij het Westelijk gemeentebestuur op
kunnen aandringen de betaling van
steungelden aan de stakers stop te
zetten. Tot nog toe ontvangen de sta
kers steun tot tachtig proéent van
hun loon, plus één Westmark per dag
van de vakvereniging.
sterke anticommunistische
activiteit in sowjetzone?
Volgens een z.g, „hoogst geheim"
Russische docum'ent, dat door het
met Britse licentie verschijnende
blad „Telegraf" gisteren is gepubli
ceerd, zou er minstens één anti
communistische verzetsgroep zijn in
iedere stad in de Sowj et-Russische
zone. Het document zou door het
binnenlands bestuur van de Sowjet-
zone aan de Sowjet-Russische auto
riteiten zijn voorgelegd. Het be
schuldigde plaatselijke leiders van
de procommunistische verzetsgroep
zijn in iedere stad in de Sowjet-
Russische zone. Het document zou
door het binnenlandse bestuur van
de Sowjet-zone aan de Sowjet-Rus
sische autoriteiten zijn voorgelegd.
Het beschuldigde plaatselijke leiders
van de procommunistische socialisti
sche eenheidspartij (SED) van na
latigheid in de uitroeiing van ver
zetsgroepen.
Amerikanen
interviewen
Sukarno
In een verklaring, die ir. Sukarno
aflegde in een een interview bij ge
legenheid van het bezoek van de 15
Amerikaanse journalisten en 4 Ne
derlandse journalisten aan Bandka,
zeide hij: „Het conflict tussen de Re
publiek en de Nederlanders is tot
grote hoogte een 'psychologische
zaak". Hij vervolgde: „In dit opzicht
is het zeer betreurenswaardig, dat
na het tot stand komen van de over
eenkomst tussen de heren Moh. Rum
en van Royen. die door de republi
keinse relegatie werd gesloten on
der de garantie van mijn persoonlijk
gezag en dat van Moh. Hatta, de re
publikeinse regering niet onmiddel
lijk werd hersteld". De vertraging in
de terugkeer naar Djokja werd ver
oorzaakt door verschillende redenen,
zoals bijv. de evacuatie van een deel
der burgerbevolking, waarvan de
opgegeven redenen voor de noodzaak
en het aantal erbij betrokken perso
nen sterk werden overdreven, doch
die volgens de Nederlanders diende
te worden voltooid, voordat de Ne
derlandse troepen zouden kunnen
worden teruggetrokken. Toen deed
zich de vraag voor van het vin4en
van een duidelijke formulering voor
het bevel tot het staken van het
vuren. In werkelijkheid had dit zijn
beslag kunnen krijgen na het her
stel van de republikeinse regering".
Moh. Hatta antwoordde vervolgens
op de vraag, hoe het thans staat met
de besprekingen te Batavia: „Er wor
den vorderingen gemaakt, maar het
gaat niet zo vlug als ik wel zou wen
sen." Hatta wees op het geschilpunt
inzake het staken van het vuren, dat,
zeide hij: ..naar onze mening zou
kunnen worden bijgelegd na het
herstel van de Republiek, doch naar
de .mening van de Nederlanders
voordien moet worden opgelost."
Ir. Sukarno zeide in zijn verklaring
met betrekking tot het communisme
nog, dat het communisme niet kan
worden losgemaakt van het vraag
stuk van het kolonialisme. „Het com
munistische vraagstuk is daardoor
geheel verwikkeld met de oplossing
van het conflict tussen de Republiek
en de Nederlanders." Sukarno gaf
vervolgens een overzicht van de com
munistische beweging in Indonesië,
waarbij hij er op wees, dat zij van
den beginne af een beweging voor
het verkrijgen van de onafhankelijk
heid is geweest en dientengevolge
parallel liep met de nationalistische
beweging.
„De Republiek is het symbool van
het Indonesische nationalisme. De
uitschakeling van de Republiek be
tekende derhalve een activering van
het communisme".
de besprekingen in batavia.
Een speciaal vliegtuig van de Unci
is hedenmorgen te zes uur naar
Djokja vertrokken om de sultan af
te halen, wiens aanwezigheid te Ba
tavia vereist werd in verband met
de besprekingen over het staken van
het vuren. Van het uur van aankomst
van de sultan te Batavia en van het
verloop der daarna volgende bespre
kingen zal het afhangen of nog he
den een formele bijeenkomst van de
Unci zal plaats hebben, aldus ver
neemt Aneta uit welingelichte krin
gen.
Na de terugkeer van Rum uit Ban-
ka zijn de gehele Dinsdag de infor
mele besprekingen voortgezet. Vol
gens de „Nieuwsgier" mag men aan
nemen, dat overeenstemming bereikt
is zowel wat betreft de beginselen
van een regeling voor een staken van
het vuren als over die voor een Ron
de-Tafelconferentie. In een even
tuele bijeenkomst van de Unci op he
den zou deze overeenkomst formeel
bevestigd worden.
Trein overvallen op
Java
De eerste trein van Tjibatu naar
Garut is Zondagmorgen door een
bende beschoten, nadat de trein door
losgeschroefde rails was ontspoord.
Beide stokers een conducteur en een
passagier werden gewond. De trein-
bewaking beanwoorde het vuur.
Zondagmiddag viel een bende de
laatste trein van Sukabumi naar
Tjianjur aan, waarbij een stoker en
een politieagent van de treinbewa-
king het leven verloren en twee per
sonen van de staatsspoorwegen wer
den gewond.
De bende ontvoerde een aantal
passagiers. Na de aanval reed de
trein door.
Zondagochtend reed een trein tus
sen Sukoredjo en Wonokero op een
trekbom, waardoor .drie militaire en
twee spoorwegliede'n werden gedood
en vier militairen en vier spoorweg-
Heden zwaar werden gewond'.
De vliegboycot van
Pakistan
spoedige opheffing
verwacht.
Volgens gewoonlijk betrouwbare
bron te Karatsji zal Pakistan de
boycot op vliegtuigen van de KLM,
die op de Indië-route over Pakistan
vlogen, worden opgeheven, wanneer
de republikeinse regering weer te
Djogja gevestigd is en de overeen
komst van Batavia aanvaard heeft.
VEERTIG JAAR GELEDEN STEEG
HET EERSTE VLIEGTUIG OP VAN
NEDERLANDSE BODEM Op 27
Juni a.s. zal het veertig jaar geleden
zijn, dat nabij Etten-Leur het eer
ste vliegtuig opsteeg van Nederland
se bodem: een evenement, dat in die
dagen een ongekende sensatie te
weegbracht.
Foto boven: De bij de Franse Ariël
fabrieken gebouwde Wright twee
dekker, bestuurd door De Graaf de
Lambert, boven de Ettense hei om
20.23 uur op die gedenkwaardige dag
in 1909.
Foto onder: de man, die deze eerste
vliegdemonstratie in ons land orga
niseerde, de heer, S. C. J. Heerma
van Voss Sr. Zittend op de linker
zitplaats van de Wright.
Inzet: de luchtvaarder De Graaf de
Lambert, die als eerste boven Neder
land vloo''
Belgisch schip op
mijn gelopen
passagiers veilig in
•duinkerken.
Het Belgische m.s. „Princesse As
trid" van de geregelde kanaaldienst
OostendeDover is ter hoogte van de
Franse haven Duinkerken ongeveer
9 kilometer uit de kust op een mijn
gelopen.
De eerste noodseinen van het ge
troffen schip werden door Scheve-
ningen-radio gistermiddag om 16.20
opgevangen.
Dat het schip niet dadelijk is ge
zonken, was te danken aan het feit,,
dat het juist op het moment van de
ontploffing boven een zandbank voer.
Onder de passagiers kwamen geen
ongevallen voor; vijf leden van de
bemanning zouden evenwel bij de
ontploffing in de machinekamer ge
dood zijn.
Direct na het ongeval voeren Duin
kerkse sleep- en reddingboten uit,
die er in slaagden de 218 passagiers
veilig in de Franse haven te brengen.
Autoriteiten van de haven van
Oostende zijn direct naar Duinkerken
vertrokken om een onderzoek in te
stellen.
De „Princesse Astrid", die 2950 ton
meet, is eigendom van de Belgische
regering.
De vijf passagiers van de Belgische
kanaalboot „Prinses Astrid", die naar
een ziekenhuis zijn overgebracht,
hebben een rustige nacht gehad en
zijn buiten gevaar.
Van het gezonken schip steken al
leen de twee schoors-tenen nog boven
water uit.
86% der duitse ouders kiezen
confessionele school.
Toen voor de eerste maal bij de
aanmelding van kinderen bij de
volksscholen van München de ouders
konden kiezen tussen de confessiono-
le en openbare school, stemde 85.28%
der ouders voor een confessionele
school en 14,27% voor de openbare
school. Bij de laatste schoolaanmel-
ding in 1934 stemde 84,29% voor de
confessionele school.
Het Duitse episcopaat ziet dit re
sultaat als een bewijs, dat de ouders
in zake het probleem van de opvoe
ding van hun kinderen zich geheel
en al door hun plichtsbesef en ver
antwoordelijkheidsgevoel en door de
op dit gebied bestaande voorschriften -
van hun Kerk laten leiden en zich
niet richten naar leuzen en program
ma's van politieke partijen. Het re
sultaat van de schoolaanmeldingen te
München toont duidelijk aan, dat de
ouders het standpunt huldigen, dat
de godsdienst de grondslag is van el
ke opvoeding, zowel thuis als op
school, en dat het ouderlijk tehuis en
de school in hun godsdienstige over
tuiging met elkaar in overeenstem
ming moeten zijn.
Wervelstorm
teistert Japan
honderden slachtoffers.
Een wervelstorm, die niet de voor
spelde loop ném, heeft gisteren Japan
geteisterd. 225 personen kwamen om
het leven, onder wie 128 passagiers
van eén veerboot Bijna 1400 perso
nen worden vermist.
Het Japanse meteorologische bu
reau had aanvankelijk voor de storm
gewaarschuwd, doch trok de waar
schuwing in toen het scheen, dat hij
buiten de eilanden om zou passeren.
De vissers voeren uit en 1300 boten
gingen verloren.
De veerboot werd getroffen mid
den tussen twee Zuidelijke eilanden.
Slechts één Amerikaan en één Japan
ner van de 82 passagiers en de be
manning van 48 koppen overleefden
de ramp.
een moderne' robinson
crusoe.
In Lensvik. een klein vissersdorp
aan de Trondhjem-fjord, is zojuist een
verhaal bekend geworden van een
Noorse zeeman, die 9 jaar lang als
Robinson Crusoë op een eiland in de
Stille Oceaan geleefd heeft. De fami
lie Selbekk te Lensvik ontving 5 Juni
j.l. een brief uit New York van
Georg. een zoon, die sinds 1935 op
zee was geweest en waarvan men al
die tijd niets had vernomen, ondanks
alle nasporingen, die na de oorlog
naar hem werden gedaan. In de brief
schrijft Georg. dat hij zich in het be
gin van de oorlog op een vrachtboot
bevond, die op de Stille Oceaan werd
getorpedeerd. Na 15 dagen in een
reddingboot te hebben rondgedreven,
bereikten enige leden van de beman
ning een eilandje waar zij negen jaar
onder de inboorlingen leefden. Ein
delijk slaagden zij er op een goede
dag in de aandacht le trekken van
een Amerikaans vliegtuig, dat toe
vallig overvloog. Het toestel landde
en nam de mannen mee naar New
York, waar Georg Selbekk nu een
baan aan de wal heeft.
£m foaWieltfe...
„Ook de dwaling kan ons helpen
om de waarheid beter te onderschei
den."
St. Thomas van Aquino.
