S)e CeidóeSoii^cMi Gezamelijke manoeuvres der Westelijke Unie Wisjinski zei eindelijk »ja« Gaat Bevin aan aftreden denken? Pinksterboodschap van H. K. H. Prinses Wilhelmina VRIJDAG 10 JUNI 1949 40ste JAARGANG No. 11715 Directeur; C. M. VAN HAMEBSVELD. Hoofdredacteur: TH. VVTLMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" GAAT WISJINSKI EEN ANDERE TACTIEK VOLGEN? Bur. Papengracht 32, Tele!. 20015, Adm. en Advert. 20326, Abonn 20935 Abonnementsprijs 10.32 p. w-, 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50 Over: medezeggenschap We mogen er ons niet over verwon deren, dat het velen moeilijk valt, te voldoen aan de eisen, die de tijd hun stelt. Maar wij mogen het wèl betreu ren, dat zij met hun neigingen en strevingen blijven vastzitten aan een tijd, die voorbij is of aan het verlo pen is. Bij hen, die „aan politiek doen", is zulk een mentaliteit wel heel betreu renswaard! In de politiek is vooruitstrevend heid een gebiedende eis vooral in een tijd, waarin een nieuwe orde moet èn zal geboren worden. In de politiek moet men er naar streven, om te voldoen aan de rede lijke eisen, die er leven onder de mensen, voordat er omstandigheden komen, die de inwilliging van die eisen afdwingen, zodat men vaak de wijze waarop niet meer geheel in handen heeft. Dat is vooruitstrevend heid. Wij hebben een tijd gehad, waarlijk vooruitstrevende politici heb ben ingevoerd collectieve arbeidscon tracten, regelingen voor de rechtspo sitie van het overheidspersoneel, enz. Dat zijn zegenrijke sociale maatre gelen geweest —en ze zijn het nóg. Zegenrijk in zich en zegenrijk om het kwaad, dat daardoor is voorkor men. Door die maatregelen is bevor derd de arbeidsvrede en, ongetwij feld, óók de arbeidslust. Maar we leven nu in een andere tijd. Nu zijn al die door ons bedoelde sociale maatregelen niet meer vol doende nu zijn er ook andere, eigentijdse, redelijke eisen, waaraan een vooruitstrevende sociale politiek moet voldoen, óók al dringen die eisen nog niet klaarblijkelijk naar de oppervlakte der waarneembare maat schappelijke verschijnselen. Wij denken hier aan wat de Neder landse Bisschoppen in hun laatste Vastenbrief hebben genoemd: „een zekere medezeggenschap". En nu wij staan dicht bij. de ver kiezingen voor de gemeenteraden wil len wij hier vastleggen, dat die „ze kere medezeggenschap" ook wordt verlangd voor het Overheidsperso neel. Bij de laatste behandeling van de gemeentebegroting (14 Febr. 1949) werd hierover door de woordvoerder der K.V.P. in de Leidse gemeente raad het volgende gezegd: „In zijn Memorie van Antwoord deelt het College mede, dat het in zijn voornemen ligt, zo spoedig mo gelijk inzake de reorganisatie van de dienstcommissies een voorstel aan de Raad te doen. Spreker hoopt en wil ook vertrouwen, dat hier onder „zo spoedig mpgelijk" moet worden ver staan „zeer spoedig". Intussen is het spreker uit de Memorie van Ant woord duidelijk gebleken, dat het be grip, dat het College van de dienst commissies heeft, niet geheel over eenstemt met het begrip, dat spre ker zich daarvan heeft gevormd. Spreker vindt invoering van dienst commissies zo belangrijk, omdat daardoor de adviserende medezeg genschap wordt ingevoerd, die als de belangrijkste en meest urgente socia le hervorming van deze tijd moet worden beschouwd, althans in grote ondernemingen en vooral ook in overheidsdiensten, omdat in de over heidsdiensten zo gemakkelijk een zekere sleur in slaafse onderworpen heid ontstaat, die iets heel anders is dan een zich welbewust en berede neerd onderwerpen aan de leiding. Een dienstcommissie is zo nuttig, omdat door haar instelling wordt er kend, dat degenen, die bij een be paalde dienst werken, adviserende invloed op de gang van zaken in die dienst kunnen hebben in het belang van die dienst. Op het verzoek tot instelling van een dienstcommissie voor het secre tarie-personeel antwoordt het Colle ge, daar daartoe niet voldoende aan leiding bestaat, aangezien door het personeel van de Gemeente-Secreta rie zelf een dergelijke dienstcommis sie niet gewenst wordt. Bij de ge meentebegroting voor 1948 heeft spreker er aan herinnerd (Handelin gen 16 Februari 1948, blz. 39, eerste kolom), dat vroeger als wijsheid gold, dat men sociale hervormingen van onderen op moest laten groeien en niet „kunstmatig" van boven af moest creëren, maar dat men tegen woordig op het standpunt staat, dat men niet mag wachten op wat van onderen groeit en men de sociale maatregelen,, welker noodzakelijk heid men inziet, van boven af moet creëren, al kan van onderen op de aandrang daartoe nog niet worden geconstateerd. Op de mededeling van het College (Memorie van Ant woord, blz. 17. No. 40), dat voor het personeel ter Gemeente-Secretarie geen dienstcommissie nodig is, om dat dit personeel tevreden is met de thans geldende arbeidsvoorwaarden antwoordt spreker, dat een dienst commissie er niet is, alleen en uit sluitend, zelfs niet in de eerste plaats spreker zou zelfs willen zeggen, hoewel het zeer ver gaat: in het ge heel niet om de materiële belan gen van het betrokken personeel te behartigen, maar om de arbeider dit in de meest ruime zin van het woord gelegenheid te geven, di rect of indirect, door middel van zijn vertegenwoordigers, invloed uit te oefenen op de gang van zaken bij de betrokken dienst, in het belang van Ook Amerikanen zouden meedoen JQ^E NEW YORK TIMES bevat een bericht van zijn Parijse correspon dent, die vernomen, heeft, dat eind September in het Moezeldal tussen Koblenz en Metz manoeuvres zullen worden gehouden waaraan Franse, Britse, Belgische, Nederlandse en Luxem'burgse troepen zullen deelnemen. De troepen der Benelux-landen zouden echter niet buiten de grenzen der Benelux opereren. Eenheden van de Amerikaanse lucht macht en kleine onderdelen van het Amerikaanse leger zouden even eens aan deze oefeningen deelnemen. Volgens Reuter heeft het hoofd kwartier van de Amerikaanse na tionale defensie in Washington mee gedeeld, dat het „niet onwaarschijn lijk'' is, dat eenheden van het Ame rikaanse leger en van de Ameri kaanse luchtmacht zullen deelnemen aan gemeenschappelijke manoeuvres der strijdkrachten van de leden der Westerse Unie, die eind September in Frankrijk zullen worden gehou den. Het is niet bekend of de Ameri kaanse troepen en vliegtuigen tij dens deze oefeningen op Frans ge bied gestationneerd zouden worden. Associated Press meldt, dat de 60 Superforten van de Amerikaanse luchtmacht, die in Engeland gesta tionneerd zijn, zullen deelnemen aan de gecombineerde manoeuvres van de lucht- en de zeestrijdkrach ten van de Westerse Unie. Bijzon derheden over deze oefeningen zul len in Fontainebleau door het hoofd kwartier van veldmaarschalk Mont gomery worden bekend gemaakt. De huidige plannen voorzien, vol gens een functionaris véin het Wes telijke verdedigingscommando, in een treffen tussen de Franse vloot en Britse ee"hheden in de Golf van Biscaje op 30 Juni. De zeemanoeu vres zullen ongeveer tien dagen duren. Ontmanteling der Duitse fabrieken VERZET DER BEVOLKING. Een menigte van 20.000 personen demonstreerde gisteren in stromende regen tegen de ontmanteling van de synthetische fabriek in Wanne Eickel. De menigte werd toegesproken door de algemene bedrijfsleider van de fa briek, vakverenigingsleiders en Rooms-Katholieke en protestantse geestelijken, die verklaarden, dat de fabriek op last van het Britse mili taire bestuur in 1946 hersteld was en dat millioenen Duitse marken geïn vesteerd waren in de nieuwe uitrus ting en de herbouw. Een vakverenigingsleider zeide, dat de werkloosheid in de stad reeds twee maal zo groot was als in enige andere stad in West-Duitsland. De helft van het aantal in de fabriek te werk ge stelden bestond uit tijdens de oorlog in de mijnen gewonden en vrouwen. Deze zouden allen hun betrekking verliezen. Het Britse ministerie van buiten landse zaken noemt de verklaring, dat de ontmanteling van Duitse fabrieken voor synthetische olie indirect tot werkloosheid zal leiden, geheel on gegrond. De industrie voor synthetische olie was uitsluitend voor oorlogsdoelein den opgebouwd en had nooit aandeel gehad in de normale Duitse econo mie. Sinds 1945 lag zij stil. Frankrijk, Amerika en Engeland waren het er over eens dat de betreffende fabrie ken ontmanteld behoorden te worden en ieder oppositie tegen de ontman telingen van een afzonderlijke fa briek zou beschouwd worden als ver zet tegen het bestaande verbod tot productie van synthetische olie. POSTVERKEER MET BERIJN HERVAT. Te Brunswijk wordt officieel me degedeeld, dat het geregelde postver keer per trein tussen West-Duitsland en Berlijn hervat zou worden. Eén trein per dag zal de post van de gehele Britse zóne naar Berlijn vervoeren. In de laatste dagen was het post verkeer per trein afgenomen, daar een deel van de bevolking der Wes telijke zónes had geklaagd, dat de brieven naar Berlijn door de Sowjet- Russische instanties waren gecensu reerd. die dienst. De dienstcommissie is er om in de practijk te erkennen de menselijke waarde en de waardigheid van de arbeider; deze bestaat in zijn verstand, waardoor hij in staat is te oordelen en in zijn vrije wil, waar door hij streeft naar hetgeen hij ver standelijk aanvaardt als goed. Er zijn misschien ook in de Raad mensen, die dit beschouwen als in de ruimte zwevend idealisme, maar spreker be schouwt het als een idealisme, ge fundeerd op de realiteit, nl. op de realiteit van de erkenning van de menselijke waarde en waardigheid." Hier is, menen wij, vrij duidelijk verklaard, wat de K.V.P. bedoelt als medezeggenschap verlangt óók voor het Overheidspersoneel. HONGAARSE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN GEARRESTEERD? De W'eense correspondent van de „Daily Telegraph" zegt, dat er in Hongarije geruchten de ronde doen, volgens welke de Hongaarse minis ter van Buitenlandse Zaken, Laszlo Rajk, is gearresteerd. Tot nu toe, aldus de correspon dent, zijn deze geruchten slechts in direct in regeringskringen tegenge sproken. Rajk is sinds zijn studen tenjaren een der vooraanstaande communisten in zijn land. Hij had een actief aandeel bij het uit de weg ruimen van de oppositie, toen hij (van 1946 tot 1948) minister van Binnenlandse Zaken was. In Aug. 1948 werd hij minister van Buiten landse Zaken. Hij was altijd een van de vooraanstaande figuren in de „kernraden" van de Hongaarse communistische partij. NEDERLANDSE SCHOOLKINDE REN SCHENKEN CANADESE VRIENDJES 6000 BOEKEN Als dank voor het schoolmateriaal, dat Canadese schoolkinderen verleden jaar naar Nederland' gestuurd, over handigde Tinneke van Royen, het dochtertje van dr J. H. van Royen, het boekje „Behind the Dunes and Dykes" (Achter duinen en dijken) aan Canada's oud-premier Macken zie King. In totaal werden 6000 van deze boekjes ieder vergezeld van een briefje van een Nederlands school kind. aan de Unesco in Canada ge stuurd. Berlijnse commandanten moeten tot overeenstemming komen |>E GROTE SENSATIE van de zit ting van gisteren, welke door de Gro- te Vier te Parijs gehouden werd, was de omzwaai van Wisjinski, die na eerst weer hardnekkig „neen" gezegd te hebben, na een beraadslaging van bijna 5 uur plotseling „ja" zei. Hij ging ten slotte namelijk accoord met het voorstel van de Amerikaan Acheson om in te grijpen in de moei lijkheden te Berlijn en de commandanten op te dragen het vóór Maan dag a.s. eens te worden over de volledige opheffing der Berlijnse blokkade. tegen de communistische regering te hebben ondernomen. Tien Tsjechi sche officieren stonden gisteren voor het eerst terecht voor een militair ge rechtshof. Gisteren begon ook een massa-proces tegen 54 burgers. Zowel de militairen als de burgers worden van „spionnage en verraad" beschul digd. Het geheime proces tegen de 60 Tsjechen dat op 24 Mei begon is nog steeds aan de gang. Wisjinsky had zich bijna de gehele zitting tegen Acheson's voorstel ver zet, doch verklaarde tegen het einde rapporten uit Berlijn te hebben ont vangen, die hem deden besluiten in te stemmen. Aanvankelijk stond hij op 't stand punt, dat het geen zin had om instruc ties naar de Russische commandant in Berlijn zou zenden. Het was niet de schuld van de Russen zei hij als de Berlijnse besprekingen niet erg voor spoedig verliepen, zoals Acheson had gesuggereerd. t De drie Westelijke ministers heb ben voorts verrassende Russische voorstellen tot het invoeren van de Oostelijke mark als enig betaalmid del te Berlijn ongeïnteresseerd aan gehoord en categorisch afgewezen. Men wilde met het oog op de on mogelijkheid tot het bereiken van overeenstemming overgaan naar de volgende agendapunten, doch hadden aan het einde der zitting nog niet be sloten welk onderdeel zij op de vol gende zitting zouden aansnijden- Volgens Wisjinsky moest het debat over de geldkwestie worden voortge zet. Schuman zeide echter, dat nu er weinig zin had hiermede verder te gaan, waarmede Acheson en Bevin het eens waren. Acheson leidde de discussie in over de verdere afwikkeling van de agen da. Bevin wenste het Duitse vredes verdrag behandeld te zien Acheson en Schuman echter het vredesverdrag van Oostenrijk. Wisjinsky bleef bij zijn mening, dat het debat over de geldkwestie te Berlijn nog niet afgehandeld was. GEHEIME MASSAPROCESSEN IN TSJECHOSLOWAKIJE. In Tsjechoslowakije worden op het ogenblik minstens drie geheime mas saprocessen gehouden tegen mensen die er van worden beschuldigd acties NAZI'S IN OOSTENRIJK GEARRESTEERD. In gewoonlijk betrouwbare kringen, die in nauw contact staan met de Oostenrijkse regering, wordt ver klaard, dat de s-taatspolite Zondag een aantal vroegere hoge Oostenrijk se nazi's heeft gearresteerd ,die van een conferentie met leiders van de pro-katholieke Volkspartij kwamen. (De Volkspartij is een regeringspar tij, waartoe ook kanselier Figl be hoort). De conferentie was te Gmünden in Opper-Oostenrijk gehouden. Onder de gearresteerden bevonden zich dr. Wilhelm Huettl, vroeger hoofd van de geheime dienst van de Nazi's te Wenen, en Theo Wuhrer, die assistent van generaal Ernst Kaltenbrunner is geweest. HARING VOOR H.M. DE KONIN GIN Gistermiddag is ten paleize Soestdijk aan H.M. Koningin Julia na de „Koninginneharing", welke door de Rijksopperkeurmeester, de heer W. Don, uitgekeurd is uit de lading van de VI. 208 „Friede", schipper H. van Roon, aangeboden. Wel heeft de vorstin reeds op 20 Mei haring ontvangen van de KW 227 „Karei Doorman", doch deze ha ring kon niet onder RijkscertiAcaat worden geleverd, daar dit goed nog niet voldoende „rijp" was. De Koningin dankt de deputatie, die de haring aanbood. V.l.n.r. de he ren H. van Roon, schipper van de „Frieda", W. Don Rijksopperkeur meester en van Dijk. Tinneke van Royen (links) in vro lijk gesprek met de heer Mackenzie King. Rechts van hen, op de kist met de boekjes, de vier jarige Wim van Royen. De Britse minister van buitenland se zaken Bevin, die Woensdagavond van Parijs was komen overvliegen inmiddels is hij weer naar Parijs te ruggevlogen, waar hij gisteravond de conferentie van de Grote Vier weer bijwoonde heeft op het Labuur- congres te Blackpool Donderdag morgen een rede gehouden, waarin hij de Europese situatie in haar ge heel belichtte. Hij heeft in zijn rede een paar opmerkelijke dingen ge zegd, waarvan wij er gisteren reeds één gemeld hebben, nl. dat hij hoop te, dat Oostenrijk in de eerstvolgen de dagen zijn vi'ijheid zou herkrijgen Hij heeft ook over zijn a.s. aftreden gesproken en zei: „Als ik mijn functie neergelegd heb de ouderdom doet zich voe len weet ik, dat ik mijn best heb gedaan mijn opvolger een basis na te laten, waarop een werkelijke vre de kan worden gebouwd." De afgevaardigden op de Labour- conferentie zijn van oordeel, dat Be vin niet zal aftreden vóór de verkie zingen. Vóór zijn reis naar Amerika in Maarts was zijn gezondheid niet goed maar daarna vloog hij naar Berlijn en hij kwam per vliegtuig uit Parijs, een teken dat zijn hart veel beter is. Bevin zag er vandaag niet uit als een man, die op het punt staat onder zijn werk te bezwijken. De minister zei weinig over de conferentie van de Grotfe Vier, maar in één van de belangrijkste passages van zijn redevoering waarschuwde hij de socialisten tegen de Russen. „Er is in de wereldgeschiedenis nooit een dictator geweest die niet over vrede sprak, terwijl hij de oorlog voorbereidde. Laat u niet misleiden. Het grootste leger, de grootste macht ter wereld is op het ogenblik gemo biliseerd. Ik wü hieraan een einde maken, niet door oorlog, maar door ons voorbeeld en door vastberaden heid." Na deze woorden konden de afgevaardigden moeilijk geloven, dat Bevin tevreden is over de onder handelingen in Parijs. Aanzienlijke Britse versterkingen zullen naar Hongkong worden gezon den, zo heeft de Britse minister van defensie Alexander, aan de opperbe velhebber admiraal sir James Patrick Brind te Hongkong meegedeeld. Deze nieuwe troepen, tezamen met de ervaren strijdkrachten ter plaatse, zo voegde de minister hieraan toe, „zullen het tastbare bewijs leveren, dat de Britse regering resoluut in haar houding is ten aanzien van het gebied en zal vasthouden aan haar reeds bekend gemaakte politiek van standvastigheid, gecombineerd met de oprechte wens nabuurschappelijke betrekkingen te vestigen en te hand haven met het volk van China" Italië, waar thans op grote schaal gestaakt wordt, heeft volgens door het ministerie van arbeid bekend ge maakte cijfers 2.038.000 werklozen. De vrees voor werkloosheid schijnt over het algemeen de stakingen in de hand te hebben gewerkt. De drie weken oude staking van anderhalf millioen landarbeiders schijnt ten einde te zullen lopen na dagenlange besprekingen op het mi nisterie van arbeid tussen vertegen woordigers van werkgevers en werk nemers. BELGISCHE WAARNEMER OP JAVA GEWOND. De Belgische kapitein Charles Jonckhere, militair waarnemer bij de V.N.-commissie te Batavia is aan de rechterknie gewond door een terug- ketsende kogel bij de beschieting van een konvooi tussen Semarang en Soe- rakarta op jongstleden Zondag, aldus heeft de commissie gemeld. Kapitein Jonckhere was gezeten in een witgeschilderde jeep van de V.N., die deel uitmaakte van een konvooi van zeventig voertuigen. Ook een Nederlandse soldaat, die in de jeep zat, werd gewond. BRAND IN ANTWERPSE HAVEN. Een hevige brand heeft gister avond een gedeelte van de nieuwe gebouwen van de „Agence Mariti me Internationale" in de Antwerpse haven vernield. Het vuur vond een gretige Oprooi in de voorraden rub ber en katoen, die Maandag door het Congolese schip „Leopoldville" wa ren aangevoerd. Het schip, dat in de buurt van de brand lag, kon tijdig in veiligheid worden gebracht. Te gen middernacht was de brand, die om 17 uur was uitgebroken bedwon gen. H. K. H. Prinses Wilhelmina heeft gisteravond half 8 voor de beide ra dio-zenders de volgende rede uitge sproken ter gelegenheid van de Pink- stertijd: „De Heilige Geest, door God met Pinksteren gezonden, moge ons niet slapende vinden, in dromen verzon ken over dingen, die vergaan, zelfvol daan bij het gedenken van hetgeen door ons niet wordt betracht. Laten wij ons hoeden voor de grootste fout, die een mensch begaan kan, door waar en diep geloof te ver warren met geijkte termen en gods dienstige begrippen. Dat Gods Geest ons klaar wakker vinde, bereid te „staan" voor wat ons wachten moge en voortwaarts te gaan. Immers hoe kan de Heilige Geest woning bij ons maken en hoe kunnen wij zijn taal spreken, „de taal die ieder hart verstaat", indien ons hart niet hongert en dorst naar deze he- melsche'gave met achterstelling van alle andere wenschen en verlangens? Tenzij ons hart brandende in ons is, bewust en vol verwachting, om daar op weerklank te geven, hoe kan die heilige kracht ons opheffen tot Hem, Wiens komen de verlossing onzer zie len betekent? Want is dit niet het waarmerk van Zijne heilige tegenwoordigheid, dat de verlossing daadwerkelijk voor on ze oogen geschiedt, terwijl toch geen van ons die kracht bezit en geen van ons ooit meer kan wezen dan een knecht des Allerhoogsten? Te lang is de wereld reeds blind ge weest voor de waarheid, dat noch ideologieën, noch stoffelijke belangen ons kunnen brengen tot die inkeer, die alleen bij machte is ons te leiden uit de verbijsterende verwarring, waaruit wij uitkomst zoeken, doch slechts wanhoop vinden. Voortgekomen uit het verkeerde beginsel vast te houden aan bepaalde stelsels en bepaalde vormen, zijn de pogingen, over de geheele wereld on dernomen, hoe verschillend zij zich mogen voordoen, tevergeefs, omdat het uitgangspunt van verlossing be rust op liefde. Ten slotte moeten wij erkennen, dat wij gewerkt hebben voor de spijs, die vergaat. Onze daden, niet onze woorden, getuigen van ons, dat wij op dat voedsel meer vertrouwd heb ben dan op het brood, dat van den hemel neerdaalt, zelfs in de verlaten heid van de woestijn. Ons rest niets dan afstand te doen van onze schijnbare zelfgenoegzaam heid en van alle dingen, die wij ge wrocht hebben ten koste van onze naaste; om af te breken, wat wij op bouwden als zelfbescherming, zowel verstandelijk, moreel als stoffelijk, want dit bleken noodlottige staketsels te zijn, zoowel tusschen menschen on derling als tusschen God en den mensch. Niets rest ons dan deze donkerste ure der mislukking te helpen omzet ten in een volkomen keerpunt. Door niet langer aan den leiband te loopen van berekening, geweld en vrees, doch ons toe te vertrouwen aan de leiding van Hem. „wandelende met hem", Wiens liefde boven onze be vatting en al ons denken uitgaat, Wiens hand, in tegenstelling tot de aardsche leidslieden, ons leidt naar de eeuwige vrede." Deze rede werd, nadat de Prinses haar uitgespi'oken had, vertaald in het Hebreeuws De wereldomroep zond de rede uit naar Indonesië in het Nederlands, waarna H. K. H. haar voorts in het Engels en Frans uit sprak. Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal Dinsdag 14 Juni geen audiëntie verlenen. £en HctJiAeitje... De Christenen moeten zijn mede bezitters van de wereld, maar niet van de dwaling. H. Augustinus.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1