S)e &2id6e(Boii/ta/itt Onenigheid in China helpt communisten Cyrenaica onafhankelijk Kerk in Tsjecho Slowakije in crjtiekste stadium De Berlijnse kwestie ter tafel Voor CDEDE KOUSEN Prononc« Directeur: C. M. VAN HAMERSYELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DONDERDAG 2 JUNI 1949 40stc JAARGANG No. 11709 Nog altijd de Berlijnse kwestie WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.; 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50 H Contact tussen gemeentebestuur en burgerij T gemeenteprogram van de K.V.P. moet bevredigen ieder, die wenst een actieve, vooruitstre vende christelijke politiek. Het is echter niet volledig. Zo missen wij er in de wenselijk heid, onlangs nog betoogd door prof. Romme in de „Volkskrant" 1de wenselijkheid, om de burgerij méér dan tot nu toe adviserend te betrek ken in het bestuur der gemeente. Niet alléén prof. Romme is van die wenselijkheid overtuigd, óók de fractie der K.V.P. in de Leidse ge meenteraad wenst, dat er commissies komen zij noepit deze commissies: contactcommissies uit de burgerij, die met het gemeentebestuur in gere geld contact staan en adviezen, ge vraagd en ongevraagd, kunnen uit brengen inzake een bepaald deel der gemeentelijke huishouding, der ge meentelijke politiek. De fractie der K.V.P. wenst zulke commissies voor: de groot-industrie, de klein-industrie en het winkelbe drijf, stadsuitbreiding en volkshuisves ting. Deze contactcommissies, aldus de woordvoerder der K.V.P. bij de jong ste Leidse begrotingsbehandeling, be horen te bestaan uit personen, wier deskundigheid en integriteit d.w.z. objectiviteit, onpartijdigheid en on baatzuchtigheid boven alle twijfel verheven zijn; ook behoren in deze commissies te worden benoemd per sonen, die bovendien een vooraan staande plaats in het organisatieleven innemen, maar die niet als vertegen woordigers van hun organisaties of met een opdracht van hun organisa ties in die commissies zitting r.emen. Wij citeren nog even uit genoemd Raadsverslag: „Indien spreker (de woordvoerder der K.V.P.) wethouder van openbare werken was, zou hij, ook al was hij meer deskundig dan hij nu in feite is, het op prijs stellen, indien een dergelijke commissie werd benoemd, waarin dan de bekwaam- sten onder de bekwamen en de bes ten onder de goeden uit de gehele burgerij zouden zitting nemen". Tot de hier bedoelde instelling van contact-commissies had de gemeente raad van Leiden reeds besloten in 1939, maar van de werking er van is tijdens en na de oorlog niets geko men. Vooral in deze tijd kunnen o.i. der gelijke commissies heel veel nut stichten. Zij staan óp het program der Leid se Raadsfractie van de K.V.P. Geen animo voor het premierschap rjE MINISTERCRISIS in bet nationalistische China duurt voort, daar de waarnemende president Li Tsoeng-Jen geen opvolger voor de afgetre den premier Ho Jing-Tsjing kan vinden. Volgens gewoonlijk betrouwbare kringen hebben maarschalk Jen Hsi- Sjan en de vroegere premier generaal Tsjang-Tsjoen geAveigerd bet pre mierschap te aanvaarden. Terwijl in Kanton de nationalistische politieke leiders aldus ^redetwis ten, zijn de Chinese communisten een groot offensief begonnen tegen het deel .van China, dat nog niet in hun handen is. Het wordt hun gemakkelijk ge maakt door de onenigheid der natio nalistische regering. Enkele ministers zijn van oordeel, dat de beste eplossing zou zijn de overgebleven troepen 'naar Formosa te zenden. Anderen menen, dat men alle krachten moet inspannen om Zuid-China te houden. Deze laatsten vormen echter een minderheid. Bo vendien is de financiële toestand van de regering hopeloos. Het nationalis tische geld zakt snel in waarde. De regering verklaart, dat zij het finan cieel wel enkele maanden kan bol werken, omdat zij kan teren op de aanzienlijke reserves, die uit Nanking en Sjanghai naar het Zuiden zijn meegenomen. Berichten van het Zuidelijke front wijzen er op, dat drie communistische legers oprukken naar Sjangsa, het hoofdkwartier van de nationalistische generaal Pai Choeng Si. Zij zijn ver trokken van Hankou, dat juist mid den tussen Tsjoenking en Nanking ligt en dat op i7 Mei in handen van de communisten is gevallen. Sjangsa is een belangrijk spoorwegknooppunt, 650 kilometer ten Noorden van Kan ton. Volgens een bericht van het Chi nese nieuws-agentschap zullen de na tionalisten weerstand bieden 250 ki lometer ten Noordoosten van Sjangsa, De nationalistische bevelhebbers hier hebben gevraagd om de goed uitge ruste gemechaniseerde afdelingen, die uit Sjanghai zijn geëvacueerd. Deze kwamen gisteren in Kanton aan en werden onmiddellijk naar het Noor den gezonden. Of deze 14.000 man de toestand kunnen redden is evenwel twijfelachtig. Chinese kerk terug naar de Catacomben VISIE VAN MGR. YU PIN. Tijdens een toespraak tot de Far East Club van de school voor de bui tenlandse dienst van de universiteit van Georgetown' in de Verenigde Sta- ENGELAND ERKENT EMIR IDRISS( ling van Mohammed, leefde 21 jaar als banneling in Egypte. Al die tijd Gisteravond heeft Groot-enoessi Emir Idriss el Senoessi de onafhan kelijkheid van Cyrenaica gepröcla- meerd. Engeland liet bekendmaken, dat het de Groot-senoessi als hoofd van de regering van Cyrenaica erkent en de vorming van een nationale re gering aanvaardt. De Engelse be heerder van het land, de .Candole, heeft in de vergadering van het Na tionale Congres van Cyrenaica te Benghazi verklaard, dat zijn regering de Groot-senoessi naar Londen zou uitnodigen voor besprekingen over de nieuwe regering. De Verenigde Naties, die besloten het debat over deze voormalige Ita liaanse kolonie in de herfstzitting te hervatten, zijn hiermede voor een vol dongen' feit geplaatst. Cyrenaica is het Oostelijk deel van Libye, dat aan Egypte grenst en bewoond wordt door een kwart millioen Senoessi, die een eeuw geleden onder de grootvader van de Groot-senoessi ^erenigd wer den in een Mohammedaanse gemeen schap. Sinds 1923 stond het land on der Italiaans bestuur en de Groot- senoessi werd toen naar Egypte ver bannen. Engeland heeft thans een belofte ingelost, die in 1942 door Eden, toen malig minister van Buitenlandse Za ken, werd gedaan, dat de Senoessi nimmer meer onder Italiaans bestuur zouden,komen. De Groot-senoessi, die wordt beschouwd als een afstamme- DE SPOORWEGSTAKING IN BERLIJN Een woordvoerder van de 14.000 stakende West-Berlijnse spoorwegar beiders heeft gistermiddag verklaard, dat het aanbod van de Oost-Duitse spoorwegdirectie om 60 percent van de lonen in West-Duitse Marken te betalen in stemming zal worden ge bracht. „Indien de mannen dit aan bod aanvaarden, zal de staking on middellijk beëindigd worden", zo zei- de hij. De woordvoerder zeide, dat, in dien het aanbod door de stakers zal worden afgewezen, cfe staking zal worden voortgezet tot dat tegemoet is gekomen aan ale eisen, te weten volledige betaling in Westelijke Mar ken, erkenning van het onafhanke lijke vakverbond en achterwegelating van strafmaatregelen tegen stakers. De stakingsleiders zijn gistermiddag in geheime ezitting bijeen gekomen. heeft hij de onafhankelijkheid van zijn land nagestreefd. Sinds het einde van de oorlog bestuurde een Engels militair bewind het land. Cyrejiaica heeft bij de Verenigde Naties onlangs geprotesteerd tegen het accoord tussen Bevin en zijn Ita liaanse collega Sforza over de toe komst van de Italiaanse koloniën. Cyrenaica zou daarbij onder Engels bestuur blijven. Het beloofde, na ver kregen onfahankelijkheid, een ver drag met Engeland te sluiten. De toestand op Java TERRORISTEN-AANSLAGEN. Op de grote weg naar Cheribon werd Maandag tussen Tomo en Kadi- patep een auto beschoten, waardoor de Inzittende Kijahi Mochtar, hoofd der afdeling contacten voor Islamiti sche zaken van het ministerie van ♦onderwijs en eredienst van Pasundan, dodelijk werd getroffen. Nabij Krebet in het Malangse zijn drie vrachtauto's in een val gelopen. Van de passagiers werden 4000 gul den geroofd en de gehele vracht werd gestolen. Nabij Singosari is een autobus door een bende onder automatisch vuur genomen, zonder gevolgen. Tussen Ma^ng en Lawang werd een bus door een bende aangehou den, alle passagiers werden beroofd van geld en kostbaarheden Eei na derende auto deed de bende verdwij nen en redde daardoor de enige Euro pese passagier, wien gelast was. uit te stappen. Een personentrein van Dj ember naar Surabaja werd Maandagmiddag in het Pasuruanse tot ontsporing ge bracht. waarnr de trein onder vuur werd genomen, hetgeen onmiddellijk werd beantwoord door de in de trein aanwezige militairen. Een passagier werd zwaar- en drie licht gewond! DE HUISZOEKING TE DJOKJA. Het „Bataviaas Dagblad" tekent bij het bericht omtrent de huiszoeking in het kantoor op Kepatihan te Djokja aah, „dat de inhoud der in beslag ge nomen documenten voor bepaalde top-figuren uit het republikeinse mi lieu zeer compromitterend moet zijn". ten zeide Mgr. Yu Pin, aartsbisschop van Nankin, dat de tragedie, die zich op het ogenblik in China voltrekt, een der grootste catastrofen bete kent in de wereldgeschiedenis, daar nu een vijfde deel der mensheid ge dwongen wordt onder het Sovjet-be wind te leven. Verder sprekende over de kerkver volging in China zeide Mgr. Yu Pin. dat gedurende de laatste vier jaren meer dan 100 priesters en duizenden gelovigen door de roden zijn ver moord. „Het communisme, de gezwó- ren vijand van de Kerk, is er op uit, aldus de aartsbisschop, elk gods dienstig begrip in China te vernieti gen". Mgr. Yu Pin vertelde, dat de Chinese communisten een nieuwe methode hebben aangewend in hun poging hun uiteindelijk doel, de ver dwijning van de godsdienst, te ca- moufleren. Hij legde uit, dat de nieu we methoden der roden uit drie de len bestaat: ten eerste „Kow Tow", hetgeen betekent, het hoofd buigen ten teken van overeenstemming; ten tweede „Yao Tow", het hoofd schud den ten teken van verschil van me ning en ten derde „Sha Tow", ont hoofding. „In het communistische China, al dus Mgr. Yu Pin, zal de Kerk in de catacomben teruggedrongen worden. Maar waar in die zee van commuisme een eiland van geloof en van vrijheid zal overblijven, daar zal de missio naris zijn apostolische taak volbren gen". De aartsbisschop eindigde zijn toe spraak met te zeggen: „Het is nog niet te laat om China te redden, want waar een wil is, is een weg! Er zijn nog steeds 150 millioen Chinezen in vrij China, die bereid zijn te vech ten, indien zij de noodzakelijke mo rele steun ontvangen". HET I. G. FARBEN CONCERN DRIE ZELFSTANDIGE INDUS- TRIEëN De Amerikaanse plaats vervangend gouverneur-generaal Hays heeft plannen bekend gemaakt over de ontmanteling van het I. G. Farben concern, nu de Britten, Ame rikanen en Duitsers overeenstem ming hebben bereikt over de vor ming van 3 zelfstandige industrieën. De verkoop aan de nieuwe eigenaars zal wel vijf tot zes weken vorderen. De imposante gebouwenreeks van de I. G. Farben in Frankfort, waar thans nog de staf van het Ameri kaanse leger in Europa verblijf houdt. Steeds nieuwe provocaties, doch de gelovigen waken en bidden Bijzondere K.N.P.-correspondente. „Bij ons wordt de godsdienst niet bestreden en zal ook nooit bestreden worden", lezen wij in een groot arti kel, „De Katholieke Kerk in de volksdemocratie" in het blad van de Tsjechische journalistenvereniging. En dit wordt op de meest onschul dige toon geschreven door een blad, dat onder rechtstreeks toezicht staat van het Praagse terreur-bewind. Een bewind, dat op 11 Mei het Tsjechische episcopaat op de meest verachtelijke Wisjinski wil veto-recht niet opgeven j^E GROTE VIER zijn gisteren te Parijs overgegaan tot bespreking van het tweede punt op de agenda, de Berlijnse kwestie. Overeenstem ming over het eerste punt, de eenheid van Duits-land, schijnt hopeloos. Acheson achtte een oplossing voor Bvlijn onmogelijk, indien men uit ging van de stelling, dat de vier mogendheden thans in Berlijn waren op grond van overeenkomsten van vóór Potsdam, dat alle vier in Berlijn zou den blijven en d$t zij zulks in harmonie zouden doen. Het behoorde niet nodig te zijn dat vier mogendheden zich inspanden, waar een pver- eenkomstig vraagstuk in andere plaatsen een eenvoudige politie-aangele- genheid was. Hij was van oordeel, dat de gewone zaken in Berlijn gere geld konden worden op basis van meerderheid van stemmen, zonder een vereiste eenstemmigheid. hoopt, dat er bij de vier ministers in Parijs het verlangen zou heersen om tot een oplossing te geraken, zo als dit bij de drie Westelijke minis ters te Washington had geheerst. Na afloop der zitting, welke drie uur duurde, verklaarde John Foster Dulles, de adviseur voor buitenland se zaken der Amerikaanse delegatie, dat men niet zeer ver met het Ber lijnse vraagstuk gevorderd was. Een Franse woordvoerder zeide, dat de bespreking Donderdag voortgezet zou worden en dat er „een niet ongunsti ge" stemming had geheerst. Voor alles eenstemmigheid De voorzitter, Schuman, Frans mi nister van buitenlandse zaken, zeide te hopen, dat de oplossing van het Berlijnse vraagstuk gemakkelijker zou blijken -dan het probleem van geheel Duitsland. Juridisch gezien was de grondwet van Bonn niet van toepassing op Berlijn en voor het va- lutavraagstuk was slechts een zuiver technische oplossing van node, waar bij de regeling van het valutavraag- stuk voor geheel Duitsland niet in het geding kiVam. Bevin stelde voor, dat bepaald zou worden over welke onderwerpen ge stemd zou worden met meerderheid van stémmen en voor welke vraag stukken eenstemmigheid vereist zou zijn. Daarna nam Wisjinsky het woord en drong krachtig aan op toepassing van de eenstemmigheidsprocedure.Dit was het enige beginsel waardoor chaos kon worden vermeden Ache son zeide te betreuren, dat Wisjinsky een standpunt innam waardoor slechts overeenstemming kon' wor den bereikt indien de drie andere ministers zich bij Wisjir^sky aanslo ten. Door een vereiste eenstemmig heid zou één partij het werk van het bestuursbureau zo lang op kunnen houden totdat de andere drie de prijs voor een instemming van de oppo sant hadden betaald. Wisjinsky was blijkbaar niet eens bereid de voor stellen van zijn ambtgenoten te be studeren. Schuman zeide geen morele of juri dische gronden voor de Sowjethou- ding te kunnen zien. Bevin, de Britse minister, verklaar de te betreuren, dat de besprekingen over dit vraagstuk van practische aard „gedegenereerd waren tot een juridische argumentatie". Hij had ge- EEN GEHEIME ZITTING? Volgens Reuters diplomatieke cor respondent is het mogelijk, dat de drie Westelijke ministers binnenkort zullen verzoeken om een vergade ring, waaraan geen publiciteit en geen propaganda zal worden verbon den. Zij zouden op deze manier willen onderzoeken of Wisjinski werkelijk van mening is, dat de ministers voor de problemen van deze zitting een oplossing zullen kunnen vinden. ACHESON WORDT ONGEDULDIG. Naar de correspondent van het Alg. Dagblad verneemt, zaten gister avond Acheson en Bevin in de Ame rikaanse ambassade reeds te bespre ken, of zij maar zouden ophouden met de conferentie van de Grote Vier en de wereld maar zouden laten we ten, dat een' en ander weer eens op niets is uitgelopen. Vooral Acheson heeft al meer dan genoeg van Wisjinsky's welsprekend heid en zijn weigeringen om op de Westelijke voorstellen in te gaan. En hij maakt zich zorgen over het feit, dat het Amerikaanse congres het te kenen van het Atlantisch Pact maar wil uitstellen. Hij pakt liever zijn koffers om naar Washington terug te vliegen. wijze uitdaagde door de uitgave van een communistisch deredigeerd „Nieuwsblad voor de Katholieke geestelijkheid"! De strijd tegen de Kerk ip Tsje- choslowakije treedt thans in het tot dusverre critiekste stadium. Met de hulp van een paar laffe Quislings tracht men de krachtige onwrikbare tegenstand van de bisschoppen, die een voorbeeld zijn voor alle anti communistische bewegingen, te bre ken, „Het Nieuwsblad voor de Katho lieke geestelijkheid" belooft de Ka tholieke geestelijken, die verklaren samen te willen werken met het rode regime, een hogere bezoldiging. Het Judasloon voor een eventueel verraad aan de zaak van God kon niet duidelijker geformuleerd wor den! Tezelfdertijd publiceert het blad een decreet van het departement van Onderwijs, dat voorziet in de inven tarisatie van het nog overgebleven kerkelijk bezit. Op deze wijze zal de Kerk, welker grondbezit reeds ont eigend werd, alle materiële zelfstan digheid verliezen. De communisten stellen alles in het werk om als tegenwicht voor de „re- actionnaire clerus" een groep van progressieve priesters te organiseren volgens model van de Franse pro gressisten. Men verwacht een dezer dagen een openbare oproep van deze Quislings aan het Tsjechische volk met een duidelijk program. Vermoe delijk zullen zij binnenkort ook een „Katholiek weekblad" uitgeven, waarvoor de papiernood ,die een eind heeft gemaakt aan alle werkelijk Ka tholieke week- en maandbladen, niet geldt. Reeds heeft het herderlijk schrijven van de Tsjechische bis schoppen, dat op de vierde Zondag na Pasen in de kerken werd voorge lezen, op deze lage poging, om schei ding te brengen onder de priesters, gezinspeeld. Naar verluidt is het Tsjechische episcopaat in voortdurend overleg en men verwacht, da;t het Tsjechische episcopaat zeer binnen kort plechtig protest zal uitspreken, waarvan het schrijven van mgr. Be- ran, aartsbisschop van Praag, aan de communistische minister van Onder wijs Nejedly, over het „Nieuwsblad voor de Katholieke geestelijkheid" nog slechts de eerste schrede is. Het werk van de rode regering en van de verraders gaat echter door. Een dezer verradersfiguren is de Si- lezischè dorpspastoor Cernocky, die bij de verkiezingen in 1946 op de communistische lijst stond voor de Nationale Vergadering. Hij fungeert thans als bestuurder van het aarts bisschoppelijk- instituut in Praag- Dejwitz. Het „Kerkengenootschap" een organisatie van de Tsjechische geestelijkheid is een staatsorgani satie geworden. Het kindertehuis van de „Caritas" te Praag is onteigend, evenals de tehuizen voor ongeneeslij ke zieken, „opdat, zo luidt de reden, de bewoners van deze tehuizen niet geïnfecteerd kunnen worden door de reactionnaire kloosterzusters". De Kerk in Tsjechoslowakije staat evenwel als een rots en Haar gelovi gen waken en bidden. REGERING GAAT TOT DE AANVAL OVER. De Tsjechoslo waakse regering heeft de eerste maatregelen geno men om de katholiekeautoriteiten de regeling van kerkelijke zaken uit handen te nemen. In het door de regering uitgegeven mededelingen blad voor de priesters dat giste ren door mgr. Beran veroordeeld is heeft het ministerie van Opvoe ding laten weten, dat het voortaan toezicht zal uitoefenen op benoe mingen en overplaatsingen van geestelijken. Verder heeft het mi nisterie bepaald, dat kerkelijke richtlijnen, bevelen en informaties slechts geldig zullen zijn indien zij in h'et blad worden afgedrukt. Het blad beveelt, dat de kerkelijke auto riteiten een lijst moeten indienen van vacatures, die meer dan één jaar oud zijn. Naar deze open posten zal door iedereen direct gesolliciteerd kun nen worden. Door de regering aan gewezen personen zullen hierdoor in de kerkelijke administratie kunnen worden binnengewerkt. Verder wordt in de nieuwste aflevering van het blad gezegd, dat het onbillijk is, dat rijke parochies evenveel subsi die ontvangen als arm'e. Bij officieel besluit, afgedrukt in het blad, zijn alle leken, die godsdienstonderwijs geven, tot staatsambtenaren ver klaard. Deze nieuwste maatregelen, die het gezag der bisschoppen volko- fen negeren, zijn een verdere ont- ikkeling van de communistische campagne tegen de Kerk in Tsjecho slowakije. Om de^oliviaanse tinmijnen AAN DE RAND VAN EEN BURGEROORLOG Bolivia staat aan de rand van een burgeroorlog. In het hoog in het.An- des-g^bergte gelegen Cavita-mijnge- bied werd gisteren zwaar gevochten tussen de stakende mijnwerkers uit de tinmijnen, die bewapend waren met machinegeweren en staven dyna miet en troepen. Men erwacht, dat de Boliviaanse regering, die reeds de algemene mo bilisatie en de staat van beleg heeft afgekondigd, zeer spoedig zal over gaan tot het van kracht verklaren van de krijgswet voor La Paz. Als gevolg van de gevechten in het gebied der tinmijnen zijn reeds vele personen om het leven gekomen. De bewegingen der troepen, die tot op dracht hadden de opstandige bewe ging in Cavita de kop in te drukken, werden door het uitbreken van een algemene (sympathie)-staking onder de spoorwegarbeiders belemmerd. De stakende mijnwerkers zijn voor het grootste gedeelte Indianen. dit ras is het beste bestand tegen het werken in dergelijke hooggelegen ge bieden en zijn door de troepen naar de bergen in de omgeving van Cavita verdreven, doch zij belegeren thans hier twee belangrijke tinmij nen. SPECIAAL ADRES J VERDUYN i BREESTR. 65 TEL. 21800 LEIDEN NATUURZIJDE DE STAKINGEN IN ITALIë. De .staking van anderhalf mil lioen landarbeiders in Italië gaat thans reeds de derde week in zon der dat er tekenen zijn die op een kentering van de toestand wijzen. De em'ployé's van het ministerie van Financiën begonnen gisteren een staking van 24 uur om kracht aan hun eisen tot loonsverhoging bij te zetten, terwijl 500.000 bouw arbeiders een staking van vier uur hielden, omdat de werkgevers wei gerden met hen over het loon te onderhandelen. In Bologna en Mo dena is door de landai'beiders een „algemene" staking uitgeroepen. Binnen enkele dagen worden be sprekingen tussen werkgevers en werknemers in de petroleum- en textielindustrie verwacht. Mochten deze besprekingen mislukken,' zo heeft het algemeen vakverbond la ten weten, dan zullen stakingen ge organiseerd worden. De studenten van Napels hebben gisteren een staking uitgeroepen uit protest tegen de verhoging van het collegegeld. UITSLAG SURINAAMSE STATEN VERKIEZING. Gistermiddag is de officiële uit slag der Surinaamse statenverkie zing bekend gemaakt. De Nationale Partij Suriname heeft 13 zetels ver worven, de Verenigde Hindostaanse Partij zes en de Surinaamse Land bouworganisatie twee. De Nationale Partij Suriname heeft dus de vol strekte meerderheid behaald. Zen kcPiAeltje... Weest zuinig met uw tijd, en be denk, dat nutteloze overpeinzingen verloren tijd zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1