SeGekWSou^otit Federaal verband voor 'Sumatra Als meest geëigende staatsvorm Oost-Duitsland krijgt z'n grondwet Bidstonden wegens ontmanteling der fabrieken Wisjinsky zegt inderdaad „njet" DINSDAG 31 MEI 1945 40ste JAARGANG No. 11707 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOllEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Grondwet voor Oost-Duitsland WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT»* Bur. Papengracht 32, Tele!. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 Abonnementsprijs f0.32 p. w«, f 1.40 p. mnd., 4.15 p. kwart. Franco p. p.4.90 Advert.; 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 1.50 V Geleide economie /""■EILEIDE economie heeft bij velen een slechte, klank. Dat kan ons niet verwonderen. Zij roept voor ons op die honderd en één maatregelen, welke in een tijd van schaarste van boven-af genomen zijn en waardoor handel en industrie aan banden wer den gelegd. Men snakt er naar, om van dat alles totaal bevrijd te wor den! Als we het ons goed herinne ren, is het prof. Romme. die enige tijd geleden het denkbeeld heeft ge opperd, om het woord „geleide eco nomie" te vervangen dpor „gerichte economie", omdat „geleide economie" afstotende voorstellingen opwekt. Dit is echter een kwestie van een woord. Moeten wij zijn voorstanders van geleide of gerichte economie? Neen zolang de vrije economi sche krachten, in gezonde vrije con currentie of wedloop, het algemeen belang, de volkswelvaart dienen zolang moeten wij leiding of richting van boven-af afwijzen. Vrijheid van particulier initiatief is basis voor, is regel in de economie. Maar en hier moet ons stand punt afwijken van dat der liberale economie wij zijn wel voorstanders van geleide of gerichte econo mie, wanneer en in zoverre het nood zakelijk blijkt, dat ter wille van de volkswelvaart de economie leiding of richting van boven-af wordt opge legd. En wij voegen hieraan toe, dat in de practijk een dergelijke noodzaak meermalen aanwezig is. óók als er geen sprake is van goederen- schaarste. De liberale winst-economie, waar bij de alléén-regelende en alléén-be slissende factor is: de winst, kan de volkswelvaart ten nadele strekken; kan ongezonde verlangenrs en be hoeften bij het volk kweken en sti muleren, en gezonde verlangens en behoeften onbevredigd laten. De absolute tegenstanders van ge leide economie zouden we ter over weging willen geven de gedachte, of het niet allerdroevigst is, dat, zoal§ de „Volkskrant" van 23 Mei meedeel de, 60.000 kilo spinazie op de- mest vaalt is terecht 'gekomen? En, indien dit allerdroevigst is, heeft dan de overheid niet een taak, om te trach ten door leiding van boven-af te voorkomen, dat zoveel kostelijk voed sel, geteeld op kostbare bodem en met kostbare werkkracht, vernietigd wordt? Bewijst dat ene vorbeeld niet reeds, dat geleide economie niet per se uit de boze is. maar kan zijn een dringende eis? Het liberale dogma, dat altijd en overal in de economie de vrij krach ten het wel goed klaar spelen, is een onwaarheid, die nu toch wel 'ns door ieder als zodanig kon worden erkend! Eisler IN een democratisch land is de rech- terlijke macht onafhankelijk van de staatsmacht. Dit is een groot goed. Zij, die wel eens bij ontevreden heid over een rechterlijke beslissing, de staatsmacht ter hulp zouden wil len roepen, mogen bedenken, welke gevolgen er uit hun opvatting, indien deze consequent werd doorgevoerd, zouden voortvloeien. Die gevolgen kan men zien in de dictatoriaal geregeerde landen, waar het uitgesloten is, dat de rechter een uitspraak doet in strijd met de wens die tegelijkertijd een eis is van de Staat. In Londen is de communist Eisler," die door de uitvoerende macht in arrest was gesteld, door de onafhan kelijke rechterlijke macht op vrije voeten gesteld. Wij vinden dit feit, als zodanig, niets bijzonders. Maar, waar dictatuur heerst al is het onder de naam van „volksde mocratie" zou zo iets niet kunnen voorkomen. Kardinaal Suhard f Naar aanleiding van- het overlij den van de aartsbisschop van Parijs, kardinaal Suhard, schrijft de Parij- se correspondente van de ,,Maas- bodè" o.m.: „Frankrijk verliest in kardinaal Suhard een zijner grote kerkvor sten, wiens werken van blijvende betekenis hun vruchten zullen af werpen. Bouwer van de St. Theresia- basiiek in Lisieux, als centrum van de over de gehele wereld verbreide Theresiaverering, schonk hij Frank rijk ook dat andere geestelijke mo nument, de vermaarde herderlijke brief van verleden jaar over de gods dienstzin in de moderne maat schappij." „Er is beproefd zijn houding tijdens de bezetting te becritiseren en bij de bevrijding moet een overhaast oor deel hem wel pijn hebben gedaan, maar in zijn buitengewone goedheid stelde hij vertrouwen in het oordeel der rechtschapenen. Een aanvanke lijke afzijdigheid van de regering en het hoofd daarvan Se Gaulle werd al spoedig door de feiten achterhaald en zijn gezag bleek onverminderd. Kardinaal Suhard, met zijn aristo cratische fijnheid, zijn apostolische minzaamheid, zijn kinderlijke een voud, ontving allen vol goedheid, ook eenvoudigen uit de banlieu." Bloedige staking in Bolivia EEN VELDSLAG MET 150 DODEN In het Boliviaanse mijngebied van Gatavi zijn door stakende mijnwer kers 15 personen, onder wie 7 Ame rikanen, als gijzelaars vastgehouden. Aanvankelijk werd gemeld, d^t alle 15 om het leven waren gebracht. Nader deelt volgens Ass. Press de directie van de Patine-mijnen uit de Boliviaanse hoofdstad La Paz mede, dat twee der Amerikaanse ingenieurs en een Boliviaan zijn ge dood. Een andere Amerikaanse in genieur wordt vermist. De andere gijzelaars werden mishandeld.' Troepen zijn opgerukt naar het opstandige gebied en hebben met de stakers slag geleverd, waarbij 150 doden zouden zijn gevallen. Volgens een regeringsbericht zou het leger de situatie te Catavi thans meester zijn. De stakers waren tot het in gijze ling stellen van een aantal leidende figuren in dit voornaamste centrum van tinproductie van Bolivia over gegaan, nadat de regering enige po litici, legerofficieren en arbeiders- leiders, onder wie de secretaris van de federatie van mijnwerkers, Juan Lechin, had doen arresteren en naar het Chileense gebied van An tof a- gasta had doen deporteren. De regering beschuldigt er deze leiders van een burgeroorlog te heb ben voorbereid. Zij zouden met hun aanhangers volgelingen' zijn van de voormalige Boliviaanse president Villaroel, die in Juli 1946 door een oproerige menigte in de hoofdstad La Paz aan een lantaarnpaal was opgehangen. Een algemene staking had de inleiding tot een opstand moeten vormen, aldus de Boliviaan se regering. Door de regering en ook door de Amerikaanse ambassade te La Paz was eeh vliegtuig naar Catavi ge zonden om de daar nog verblijf houdende Amerikanen met him ge zinnen te evacueren. De tinmaatschappij Patino heeft besloten de mijnen te sluiten. Hier door zal de Boliviaanse tinproductie naar schatting tot op de helft terug lopen. Deze tinmijnen vormen een der grootste tinmijnondernemingen van de wereld. In de streek van Catavi wonen 8000 mijnwerkers. AARDVERSCHUIVING IN CHILI Men gelooft, dat 14 personen le vend begraven zijn door een land verschuiving, die gisternacht in een der heuvels boven- Valparaiso heeft plaatsgehad. Tot duSver zijn vier lij ken opgegraven. R/IAANDAGMIDDAG is de tweede conferentie voor Sumatra er in ge slaagd, de geschillen uit de weg te ruimen. Zij heeft een resolutie aangenomen, waarbij de gebieden van Sumatra zich dadelijk verenigen in een voorlopig federatief verband. Er werd een uit drie leden bestaand federatief directorium gekozen en besloten werd tot de oprichting van een federatief college voor Sumatra. De conferentie sprak als haar oor deel uit, dat een federatie van Sumatra, in het raam van de Verenigde Staten van Indonesië, de meest geëigende staatsvorm is. De voorlopige federatie zal in be ginsel alle gebieden kunnen omvat ten, welke geografisch tot Sumatra behoren. Het door de conferentie aangewezen secretariaat zal de no dige technische en organisatorische werkzaamheden hebben te verrich ten, waarbij als richtlijn geldt, dat de leden van het federatieve college zullen worden aangewezen door de volksvertegenwoordigingen der sa menstellende gebieden. Medan werd als zetel van het secretariaat aange wezen. Als leden van het directo rium werden gekozen dr. Mansur, Abdul Malik en mr. Abbas. De fi nanciële consequenties zullen wor den gedragen door de deelnemende gebieden. In een officiële Joego-Slavische ver klaring wordt medegedeeld, dat de Hongaarse regering de herstelbeta lingen aan Joego-Slavië volledig heeft gestaakt. Als reden hiervoor werd opgegeven, dat de Joego-Slavi sche regering niet had geantwoord op een verzoek om vermindering der herstelbetalingen. Hongarije had nl. verzocht om de herstelbetalingen te halveren. GEEN OPSTAND IN ETHIOPIë. Een woordvoerder van de Abes- sijnse ambassade te Londen heeft verklaard, dat de in de Italiaanse bladen verschenen berichten over een opstand in de omgeving van Ad dis Abeba „absoluut onjuist" zijn. Er is, volgens de woordvoerder, in het geheel geen aanslag op de kroon prins gepleegd en de onjuiste bericht geving is een onderdeel van een Ita liaanse perscampagne om een ver keerde indruk te vestigen over de werkelijke toestanden in Abessinië. Op volle democratische wijze /"\OST-DUITSLAND heeft gisteren zijn gesowjetiseerde Grondwee ge- kregen. Twee duizend leden van het voor veertien dagen bij „ja"- en „neen"-stemmen gekozen Volkscongres kwamen Zondag voor een twee daagse bijeenkomst in het operagebouw van Oost-Berlijn samen. Tweehonderd „afgevaardigden" uit West-Berlijn en West-Duitsland wa ren aanwezig, aangewezen uit „demo cratische groepen". De bijeenkomst werd o.m. bijgewoind door het hoofd van de Sowjet-Russische propagan- dienst, generaal-majoor Toelpanow. Ongeveer tweederde van de 2000 leden waren aanwezig, toen zonder debatten met handopsteken de goed keuring van het Congres op de Grondwet werd gevraagd. Een lid, een Duitser uit de Engelse zóne, die zich aandiende als pacifist, stemde tegen. Otto Grotewohl, de Oostduitse communist nummer twee, gaf toe, dat de Grondwet noodzakelijk enkele ga ranties voor vrijheid moest missen, om af te kunnen rekenen met de vij anden van de democratie. Hij beval de Grondwet aan als basis voor verénigd Duitsland. De vrijheden van meningsuiting, partijkeuze, godsdienst en vergade ren, kunnen volgens de Grondwet be perkt worden door wetten, die voor alle burgers gelden. De volksverte genwoordiging zou bestaan uit een vrij en geheim gekozen Tweede Ka mer en een Eerste Kamer, samenge steld uit vertegenwoordigers van de deelstaten .De regering van de repu- Goed gekleed door passend ondergoed LEUKE GARNITUREN APARTE ONDERJURKEN Demonstratie in het Ruhrgebied ^JAAR het Alg. .Dagbl. meldt, heb ben de Duitsers in het Ruhrgebied bidstonden gehouden om te verkrijgen, dat de Engelsen hun bevel om twee fabrieken in Gelsenkirchen onmiddellijk te ontmantelen zouden intrekken. In beide fabrieken maakt men olie uit steenkool. De ontmanteling van de fabrieken moest MaAdag beginnen, maar er gebeurde niets. Ook een boodschap van de militaire regering had geen resultaat. De bidstonden, uitge schreven door de Protestantse en Rooms-Katholieke kerken, gaan de gehele week door. Dinsdag zou er een grote demon stratie in Gelsenkirchen worden ge houden. Leiders van het parlement voor het Ruhrgebied en van de vak verenigingen zouden het woord voe ren. Achter het protest staat de Duitse controle-commissie voor het Ruhrgebied. De café's en winkels zullen tus sen twee en vijf gesloten zijn. opdat de demonstratie succes zal hebben. Het .protest is de climax van een nieuwe Duitse propaganda-campagne tegen de ontmantelingen. De Duitsers beweren, dat de fa brieken noodzakelijk zijn om in de behoeften van het land in vredestijd te voorzien, maar geallieerde des kundigen zeggen, dat de twee fabrie ken in vredestijd nooit mer dan twee procent van Duitslands petroleum hebben geproduceerd. v Het laatste voorstel van de, Duit sers is. om alle „verboden" fabrieken in Duitsland te laten. Haar produc ten zouden dan echter als herstel betaling aan de geallieerden kunnen worden geleverd. bliek zal in financiële zaken beslis sen, de Tweede Kamer in wetgeving en de Eerste Kamer bezit vrijwel geen rechten. Tevens werd met twee stemmen te- gen, bij één onthbuding en de rest vóór, besloten een manifest te rich ten tot de ministersconferentie te Pa rijs. Het manifest behelst voorstellen over een vredesverdrag op basis van Yalta en Potsdam. De Duitse com munisten willen verder: herstel van de Duitse eenheid, onder een voor-, lopige centrale Duitse regering een valuta voor geheel Duitsland, ophef fing van alle handelsbelemmeringen tussen Oost- en West-Duitsland. Een getrouwe copie dus van de Sowj et- politiek. ZIJ WILDEN WEL „GECORRIGEERD" WORDEN De gemeenteraad van Muetzemich is op 'bevel van de minister van Binnenlandse Zaken van Noord Rijn Westfalen, dr Menzel geschorst. De gemeenteraad had, zonder of ficieel te zijn bijeengeroepen een ge heime vergadering gehouden, waar op besloten was tot de Belgische premier Spaak een petitie te rich ten waarin om een plebeciet over opneming van de gemeente in de Belgische staat of onmiddellijke an nexatie zou worden verzocht. RUWE-OLIE-ONTPLOFFING TE HANNOVER Op de Misberger olie-raffinaderij te Hannover is gisteren een tank voor berging van ruwe olie ontploft waardoor 4.00-0 ton ruwe olie vlam vatte Brandweerauto's uit geheel Hannover hebben zich naar de brand begeven en ook employé's van de maatschappij zijn opgeroepen om het vuur te bestrijden. NOë'S ARK MOET BLIJVEN RUSTEN. De Turkse autoriteiten hebben ge weigerd toestemming te verlenen voor de expeditie, naar de overblijf selen van de ark van Noë bij de Turks-Russische grens. Op 12 April had radio-Moskou verkondigd, dat de werkelijke reden van deze expeditie was om spionna- gewerk tegen Rusland te doen. „De geheime agenten in het Brits- Amerikaanse militaire kamp geven blijk over niet veel verbeelding te beschikken, indien zij geen betere verontschuldiging kunnen vinden voor expedities naar een gebied, dat aan de Sovjet-Unie grenst dan de opsporing van een ark van Noë, die nooit heeft bestaan", voegde Radio- Moskou hieraan toe. Het was de bedoeling, dat de expe- ditie de volgende maand naar de berg Ararat in Turkije zou vertrek- j ken. TER AARDEBESTELLING GENE RAAL SPOOR Onder grote be langstelling is Zaterdag op het ere- graf Menteng Poeloe te Batavia ter aarde besteld het stoffelijk overschot van de zo plotseling overleden gene raal S. H. Spoor, opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten in Indonesië. Boven: de lijkkist wordt het ere- veld opgedragen. Onder: Meyr. Spoor aan het graf van haar echtge noot. Russen houden „manoeuvres" JUIST BOVEN DE LUCHTCORREDOR! De Russen hebben de Westelijke bezettingsautoriteiten in Duitsland gisteren doen weten, dat de „zomer- manoeuvres" van hun luchtmacht in het gebied van de corridors, voor de Westelijke luchtmacht bestemd, zijn begonnen. Zij hebben medegedeeld, dat zij in de corridor van Buckeburg de luchtroute van de basis voor de luchtbrug in de Britse zone naar Berlijn schietoefeningen zullen houden van de grond naar de lucht en omgekeerd tot een hoogte van 10.666 meter De vliegtuigen van de luchtbrug plegen op een hoogte van 2.333 meter te vliegen en zouden dus dwars door het vuur moeten. Het gedrag der Russen heeft reeds herhaalde malen tot protesten aan leiding gegeven. Tot dusverre heb ben zij echter geen plannen aange kondigd, zo roekeloos als deze wor den beschouwd. De luchtbrug werkt weer op volle kracht als practisch het enige 'trans portmiddel voor het verkeer tussen West-Duitsland en Berlijn, nu de spoorwegstaking alle treinverkeer heeft lamgelegd. Gemiddeld worden dagelijks 800 tot 1000 vluchten ge maakt. WAAR BLIJVEN DE WAGONS? Britse functionarissen van de af deling transport te Berlijn verklaar den Maandagavond, dat de directie van de spoorwegen in de Sowjet-zo- ne 3.456 Westelijke spoorwegwagons die naar Berlijn en de Sowjet-zone waren gezonden, sedert de opheffing van de blokkade op 12 Mei niet had teruggezonden. Bovendien, aldus de verklaring, moest de Sowjet-zone de Westelijke zones nog 5.521 wagons teruggeven, gerekend van Juni 1948 af. De Berlijnse spoorwegdirectie, die onder Sowjetrussische controle staat, heeft heden aangekondigd, dat per 1 Juni aanstaande in de Westelijke sec toren van Berlijn betaling van het reisgeld in Westmarken zal worden geëist. Aan West-Berlijnse stal lions zijn daartoe strekkende orders gegeven. Westelijke voorstellen zijn niet democratisch WISJINSKY, de Sowjet-Russische minister van Buitenlandse Zaken, heeft gisteren het Zaterdag door Bevin ingediende plan der drie Wes telijke mogendheden voor een Duitse federale republiek geheel en in prin cipe verworpen. Wisjinsky verklaarde, dat de voorstellen der Westelijken „in strijd zijn met de overeenkomsten van Potsdam en Jalta en met de wensen en belan gen van het Duitse volk, dat een vre desverdrag en het eind van de be zetting wil." Wisjinsky wees iedere onderwerping van de Sowjet-zone aan de grondwet van Bonn met de meeste nadruk van de hand, daar deze constitutie zou zijn gebaseerd op een schending van de democra tische beginselen. De So wj et-minister zeide, dat de werkelijke verlangens van het Duitse volk vertegenwoordigd waren in de grondwet, die door het Oostduitse Volkscongres was ontworpen. De zo genaamde vrijheden, waarnaar de Westelijke mogendheden hadden ver wezen resulteerden volgens Wisjins ky in de vervolging van democrati sche elementen in de Westelijke zo nes. Er zou daar slechts vrijheid be staan voor elementen, die het Hitier- bewind hebben gesteund. In de Oostelijke zóne bestond vrij heid voor allen, behalve voor fascis ten. Wisjinsky zette uiteen, dat de Sow jet-Russische regering bleef staan op de besluiten van Potsdam. Hij schreef aan de Westelijke voorstellen de be doeling toe, om de Duitse economie via de bezettingsautoriteiten geheel te penetreren door Engels en Ameri kaans monopolistisch kapitaal. Hij zeide niet te geloven, dat de Weste lijke mogendheden verlangend zijn een overeenkomst met de So wj et- Unie te bereiken. De Amerikaan Acheson zeide ver bluft te zijn door de redenen die Wis jinsky had gegeven. Wat hij echter in Wisjinsky's verklaring belangrijk achtte waren echter niet deze rede nen. doch de conclusie en deze was verwerping van het voorstel der Wes telijke mogendheden. Daar Wisjinsky gezegd heeft dat hij vandaag nader op de kwestie zal te rugkomen, gelooft men dat Wisjins- ki's „njet" (neen) nog niet definitief is. Men gelooft, dat de vier mogend heden ten slotte toch tot een compro mis zullen komen, waarbij de kloof tussen Oost en West althans econo misch zal worden overbrugd. DE STAKINGEN EN ENGELAND. De haven- en spoorwegstakingen in Engeland hebben zich gisteren weer uitgebreid, doordat het locomotief- personeel van Birmingham en Grims by bij stemming besloten heeft zich bij de „Zondagsstakers" van het Noord-Oosten aan te sluiten. De staking van havenarbeiders te Liverpool werd gisteren in omvang verdubbeld. De 1300 man die Vrijdag het werk hadden neergelegd, beslo ten de staking voort te zetten, ter wijl 1400 andere arbeiders besloten in staking te gaan. In de haven van Londen was alles normaal, dodh de stakers van Avon- mouth en Bristol besloten gisteren gedelegeerden naar alle belangrijke Britse havens te zenden om steun te vragen. Het locomotiefpersoneel in het Noord-Oosten staakt, zoals gemeld, elke Zondag uit protest tegen de nieuwe dienstregeling, waarbij de mannen gedwongen zijn de nacht el ders dan thuis door te brengen. Prins Bernhard te Montreal Gisteren is de K.L.M.-Constellation „Batavia" met prins Bernhard aan boord op het vliegveld Dorval van Montreal aangekomen. Onder de tal rijke autoriteiten, die de Prins kwa men begroeten, bevonden zich gene raal Foulkes en de generaals Morton en Walford, welke laatste de hoge gast een brief overhandigde van de gouverneur-generaal, die, wegens be langrijke ambtsbezigheden elders, verhinderd was aanwezig te zijn. De laatste 75 kilometer van de tocht werd de „Batavia" geëscorteerd door een escadrille jagers met straal aandrijving. Dë Prins zelf bestuurde het vliegtuig tussen Gander en- Mon treal. Dadelijk nadat de Prins de Cana dese grond had betreden, klonken de volksliederen op en onder het inspec teren van de erewacht daarna, dreun den een-en-twintig saluutschoten. Vóór hij zich naar zijn hotel begaf, sprak prins Bernhard in het Engels en in het Frans voor de Canadese ra dio, waarbij hij uiting gaf aan zijn er kentelijkheid voor de ontvangst in Canada, het land, waarvoor konin gin Jqliana en heel het Nederlandse volk zulk een grote sympathie koes teren. In de loop van de ochtend bezocht de prins een officiersmess in Quebec, waar hij kolonel Maurice de Rome ontmoette, die tijdens en na de oor log deel uitmaakte van zijn staf. Sen HaAAeltje... Denkt aleer gij doende ztft en doende denkt dan nog. Guido Gezelle.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1