Berlijnse staking leidt tot
ernstige relletjes
De West-Duitse grondwet
afgekondigd
De Grote Vier te Parijs
bijeen
S)e CeidóeSoti/fco/tit
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT'
DINSDAG 24 MEI 1949
40ste JAARGANG No. 11702
Oorlog op de
Berlijnse stations
Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 1.40 p. mnd., i 4.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Raadsstembus
NOG maar enkele weken en op
verschillende data worden in
de gemeenten de gemeenteraadsver
kiezingen gehouden.
Het is nog overal stil in de poli
tieke actie.
Als die stilte, ook onder het ka
tholieke kiezerscorps, maar niet be
tekent laksheid, onverschilligheid,
neutraliteit.
Dat zou een principiële fout zijn.
Zeer juist schreef de „Maasbode"
van r eravond over de principiële
bete] s van de gemeenteraadsver-
kiezi. -n en gaarne ontlenen we hier
volgend citaat aan bedoeld artikel:
„Het is natuurlijk niet voor be
twisting vatbaar, dat binnen de en
gere kring der belangengemeen
schap door de grenzen ener ge
meente gevormd vóór alles vraag
stukken van minder diepte en om-
vang aan de orde komen, dan in
onze Volksvertegenwoordiging het
geval is Maar men vergist zich toch
•deerlijk als men meent, dat bjj het
merendeel der problemen, welke
aan de gemeenteraden worden
voorgelegd, beginselen, die de le
vensbeschouwing beheersen, kun
nen uitgeschakeld worden. Dit is
de kapitale misvatting, waardoor
een raadsstembus vaak als minder
belangrijk wordt beschouwd en
het aanwijzen van nieuwe recht
streekse bestuurders (anders dan
bij de Tweede Kamer, waar het
tenslotte om vertegenwoordigers
ter controle van de bestuurders der
landszaken gaat) voor de zelfstan
dige gemeentelijke gemeenschap als
een zaak van lagere orde".
Wie de practijk van de
politiek enigszins van nabij kent,
weet, dat het volkomen waar is, dat
daarbij de beginselen niet kunnen
v/orden uitgesloten, ook feitelijk niet
worden uitgesloten.
Ook bij de gemeenteraadsverkie
zing is een principiële houding de
enige waarborg, dat de kiezer ver
antwoord handelt.
Twee doden bij stationsgevechten
^GLGENS mededeling van dr. Fr iedensburg, de plaatsvervangende
West-Berlijnse bürgemeester, zijn twee personen om het leven geko
men in de eerste phase van naar men aanneemt, een georganseerde po
ging om de voornaamste S-Bahn-stations in de Westelijke sector van Ber
lijn van de onder Sowjetcontrole staande spoorwegpolitie te zuiveren.
voor openbare veiligheid, kolonel
Stewart, overreed de spoorwegpolitie
het station te verlaten en stelde het
gebouw onder bewaking van de Wes
terse politie. De spoorwegpolitieman
nen, van wie sommige gewond wa
ren, vertrokken langs de spoorlijn
naar de Sowjetsector.
Volgens de Westerse politie begon
nen de ongeregeldheden toen sta
kingssprekers in gezelschap van
spoorwegpolitie en Russische solda
ten het station binnengingen. Een
der spoorwegpolitiemannen aldus de
mededeling, loste van de >orbaan
af zes schoten op de aanva t waar
bij hij een zestienjarige jongen in
het hoofd raakte.
Volgens de Duitse radio van de
Amérikanse sector zijn bij de onge
regeldheden 72 personen gewond, van
wie er twaalf zouden zijn getroffen
door schoten van de spoorwegpolitie.
In het station Tiergarten
In de loop van Maandagavond
kwam het tot een grote vechtpartij
in het station Tiergarten in de Brit
se sector.
Het station Tiergarten had reeds
van het begin af een der hoofddoe
len van de stakers gevormd. In de
namiddag werd het gebouw, dat door
een cordon van politie uit de Weste
lijke sector was afgezet, belegerd
door een menigte van drieduizend
stakers en sympathiserenden.
Te half tien in de avond begon de
menigte door het cordon heen te bre
ken en toen tenslotte de eerste hon
dertallen stakers er in geslaagd wa
ren het gebouw binnen te dringen,
werd de grote stationshal het toneel
van een bitter gevecht. Stakers en
spoorwegpolitiemannen rolden met
elkander over de stenen vloer en
vuur- en slagwapenen vlogen her en
der. Ook werd er met stenen gewor
pen en een aantal door paniek aan
gegrepen politiemannen begon in het
wilde weg op de opdringende menig
te te schieten.
Terwijl het gevecht in het gebouw
gaande was. kreeg de Westelijke po
litie buiten het station versterking.
Zij drong toen door zij-ingangen het
gebouw binnen en zuiverde onder
hantering van de gummiknuppel de
stationshal van stakers zowel als
spoorwegpolitie.
De leider van de Britse dienst
Basis voor eventuele Duitse regering?
HETZELFDE OGENBLIK, dat gisteren in Parijs de conferentie van
de ministers van Buitenlandse Zaken van de Grote Vier over de
toekomst van Duitsland was geopend, werd in de rustige universiteitsstad
Bonn de Westduitse grondwet formeel als wet voor de 45 miliioen
Duitsers in de Amerikaanse, Engelse en Franse zones afgekondigd. De af
kondigingsrede werd gehouden door de 70-jarige voorzitter van de parle
mentaire raad van Bonn, dr. Konrad Adenauer, die zeide: „Ik heb de
vaste overtuiging, dat deze grondwet ook de basis zal vormen voor #en re
gering van geheel Duitsland".
Twee, die niet tekenden
Aan de afkondiging ging de onder
tekening vooraf. Alle leden van de
parlementaire raad, met uitzondering
■van de twee communisten, onderte
kenden het document. Als eerste te
kende dr. Adenauer en als laatste
prof Reuter, de burgemeester van
West-Berlijn. Ten slotte zetten de elf
minister-presidenten van de deelsta
ten en de.voorzitters van de elf par
lementen hun handtekening. Ook de
premier van Beieren, in welk land
het parlement de grondwet verwierp
en beloofde zich te zullen neerleggen
bij een meerderheidsbesluit, tekende.
De plechtigheid werd bijgewoond
door de plaatsvervangende militaire
gouverneurs van de Westelijke bezet-
tingsmogendheden, generaal Hays (V.
S.), generaal Maclean (Engeland) en
VICHINSKY BEZOEKT SCHU-
MAN De Russische minister van
Buitenlandse Zaken, Vichinsky,
bracht een bezoek, dat slechts vijf mi
nuten duurde, aan de Franse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Robert
Schuman. Vichinsky, vooraan, ver
laat met de Russische ambassadeur
in Parijs, A. Bogomolov, het Franse
ministerie van Buitenlandse Zaken.
generaal Noiret (Frankrijk). De zit
ting werd geopend en besloten met
muziek van Beethoven, die in Bonn
geboren werd. De ondertekening ge
schiedde aan een eenvoudige houten
tafel.
Heinz Renner (communist) begaf
zich naar de tafel en riep: „Ik onder
teken de verdeling van Duitsland
niet". Max Reimann, de andere com
munist, zei van zijn plaats af: „Ik
teken niet".
Na de plechtigheid richtte Ade
nauer het woord tot de vertegenwoor
digers van de bezettende mogendhe
den. „Er breekt een nieuw tijdperk
aan, er is een nieuw Duitsland op
gestaan, de geschiedenis van de Duit
se federale republiek neemt een aan
vang", zeide hij onder meer. Vervol
gens deed hij een beroep op de Wes
telijke mogendheden om haar ont-
mantelingspolitiek vaarwel te zeg
gen.
Bonn, de toekomstige zetel van de
Westduitse .regering, verkeerde in
feeststemming en had zich getooid
met zwart-rood-gouden vlaggen. Bui
ten het gebouw, waar de afkondiging
plaats vond, waaiden de vlaggen van
de elf deelstaten en de vlag van Ber
lijn.
De tekst van de grondwet, die on
middellijk van kracht is geworden,
zal gepubliceerd worden in het eerste
nummer van het officiële orgaan van
de nieuwe staat.
Rivaliteit tussen
Bangka en Sumatra
Volgens „Het Dagblad" van giste
ren is er een scherpe tegenstelling
ontstaan tussen de vooraanstaande
republikeinen op Bangka en de repu-
plikeinse noodregering op Sumatra,
doordat de laatste, die in de omge
ving van Lintau op Midden-Suma-
tra zetelt, een besluit heeft geno
men, waarin wordt bepaald, dat alle
aangelegenhedn, die betrekking heb
ben op Sumatra, zullen worden af
gehandeld door leden van de nood-
regering. terwijl óok andere kwesties
die tot de competentie van de le
den dezer noodregefing behoren, die
buiten Sumatra verblijven, aange
trokken zullen worden binnen de
kring van de bevoegdheden der Su-
matraanse leden van de noodrege
ring.
ZES KILOMETER VERDER.
Van het station Tiergarten trok
ken de stakers in vrachtauto's, per
tram en te voet naar het station
Westkreuz, een zes kilometer ver
der, waar een tachtigtal gewapende
spobr.wegplitiemannen zich hadden
verschanst. Een der stakingsleiders
trad op de gebarricadeerde ingang
toe en vroeg om vreedzame overgave
van het station onder bedreiging met
gebruik van geweld, wanneer niet
op het verzoek zou worden inge
gaan.
Na middernacht arriveerde bij
Westkreuz ook kolonel Stewart, die
na onderhandelingen met de spoor
wegpolitie de verzekering kreeg, dat
de manschappen gezamenlijk het ge
bouw zouden verlaten, mits zij vrij
geleide zouden krijgen door de dui
zendkoppige menigte van stakers
buiten het station. Kolonel Stewart
gaf deze garantie.
A.F.P. meldte dat het station Te
gel in de Franse sector, dat in de
namiddag door de spoorwegpolitie
onder controle was genomen, des
avonds weer door de stakers werd
bezet. De stakingbrekers, die na het
vertrek van de spoorwegpolitie in
het station waren verschenen, wer
den er door de stakers na een korte
vechtpartij uitgezet.
De stakende spoorwegarbeiders
in West-Berlijn hebben thans alle in
de Britse» sector van de stad gelegen
stations van de „bovengrondse" on
der controle geplaatst van de West-
Berlijnse stadspolitie. De politie is
er in geslaagd op de meeste stations
welke in de afgelopen nacht door de
stakers werden bezet, de orde te her
stellen, doch eerst nadat de stakers
de gebouwen hadden bestormd en
nadat zij gevechten hadden geleverd
met de onder Sowjet-Russische con
trole staande spoorwegpolitie.
DE EVACUATIE UIT DJOKJA
Met betrekking tot de organisatie
van de evacuatie uit Djokjakarta
deelt het departement van sociale
zaken mede, dat nieuwe richtlijnen
zijn ontworpen voor de evacuatie en
masse. In Djokja zelf vindt thans
slechts een zeer eenvoudige registra
tie plaats en de vraag of elders huis
vesting aanwezig is, wordt niet meer
te Djokja onder ogen gezien. De
maatregelen zijn voorlopig geba
seerd op een totale afvoer van 30.000
personen, doch het schema is elas
tisch. De grondslag is dat alle ge-
evacueerden, die in Midden-Java
thuis horen, in dit gebied zullen blij
ven, alle Sundanezen gaan naar de
negara Pasundan en zij, die in Oost-
Indië thuishoren, worden zoveel mo
gelijk naar Oost-Java gebracht, in
afwachting van doorvoer naar Oost-
Indonesië. Ook een deel der Chinese
evacuees gaat naar Oost-Java.
Het tempo der massa-evacuatie
wordt belemmerd door drie factoren:
beperkte capaciteit van het vervoer
te land de opvangmogelijkheden in
Midden-Java en de afvoer uit Sema-
rang over zee en per trein.
PANTSERAUTO OP TREKBOM
GELOPEN.
Zondagmorgen 9.00 uur is even ten
Noorden van Djokja een pantserauto
op een trêkbom van 250 kg gelopen.
Van de negen inzittenden werden acht
gedood en één gewond Een achter de
pantserauto rijdende brencarrier
werd beschoten, waarbij een militair
werd gedood. Onder de 9 doden is een
kapitein, een sergeant-majoor, twee
^korporaals en vijf soldaten. De be
grafenis heeft Maandag op het ere-
veld te Semarang plaats gehad.
COMMUNISTISCHE TROEPEN
ZIJN DE WANGFOE GENADERD
Nu de communistische troepen
de Oostelijke oever van de Wangpoe
tegenover Woesoeng hebben bereikt,
is -de scheepvaartverbinding van
Sjanghai met de zee afgesloten. De
communisten zijn ook op andere
plaatsen op enige km afstand van de
stad gesignaleerd. Schepen in de
Wangpoe liggen geheel verlaten.
De atmosfeer is tot nu toe gunstig
DE MINISTERS van buitenlandse zaken van Engeland, Frankrijk, de
Sowjet-Unie en de Verenigde Staten zijn gisteren ie Parijs hun bespre
kingen over Duitsland begonnen met een geheime conferentie van twee
en een half uur in het zwaar bewaakte Palais Rose. De ministers, die gis
teren voor de eerste maal bijeenkwamen sinds de mislukte conferentie te
Londen in December 1947, zullen vanmiddag opnieuw confereren. Een
Franse gedelegeerde verklaarde na afloop van de vergadering, dat de
vier ministers het „zonder te veel moeite" eens geworden waren over
de door Schuman voorgestelde agenda, die de drie Westelijke ministers
van te voren hadden vastgesteld.
PRINS BERNHARD BIJ MINISTER
v. d. BRINK.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft gis
termiddag een bezoek gebracht aan
het ministerie van Economische Za
ken, waar hij een onderhoud had
met minister Van den Brink.
De agenda omvat de volgende vier
punten:
1. De politieke en economische
kwesties, die geheel Duitsland betref
fen.
2. Berlijn en het muntprobleem.
3. Het vredesverdrag met Duits
land en
4. Het vredesverdrag met Oosten
rijk.
Even bracht Schuman de kwestie
naar voren van de onbevredigende
uit voering van de New Yorkse over
eenkomst tot opheffing van de Ber
lijnse blokkade. Hij zeide te hopen,
dat de moeilijkheden slechts van tij
delijke aard zouden zijn, zodat het
niet nodig zou worden de kwestie in
de raad van ministers der Grote Vier
te bespreken.
Een kleine schermutseling zij
het ook een goed gehumeurde deed
zich voor, toen Wysjinsky het van
zelfsprekende zeide te achten dat
ieder van de partijen ernaar streefde
overeenkomst op elk punt van de
agenda met inbegrip van de Duitse
kwestie te bereiken.
Waarop Bevin zeide: „Dat hangt
voor een groot deel van u af" en
Wysjinsky: „In een bijeenkomst van
vier mogendheden hangt drie maal
zo veel af van drie partijen als van
één".
Een Franse woordvoerder verklaar
de, dat de atmosfeer „zeer gunstig"
was en alle gedelegeerden in goede
stemming.
Er is besloten, dat na elke plenaire
Rode gloed hangt
boven Sjanghai
Nantsjang gevallen
Uit San Francisco wordt gemeld,
dat volgens een daar opgevangen
bericht van de communistische radio
de stad Nantsjang, de geboorte
plaats van het Chinese communisti
sche leger en de hoofdstad van de
provincie Kiangsi, door de commu
nisten is ingenomen.
Te Nantsjang werd in 1927 het
eerste gevecht tussen nationalisti
sche en communistische strijdkrach
ten geleverd. Het is de vierde pro
vinciale hoofdstad, die de commu
nisten ten Zuiden van de Jangtse
hebben veroverd.
Boven Sjanghai is de lucht thans
rood gekleurd van het kanonvuur
en de brandende huizen aan beide
zijden van de Whangpoe. Vluchte
lingen zwerven bij duizenden doel
loos door de straten, terwijl aan de
andere oevers rook- en vuurzuilen
omhoog spuiten. Op de daken staan
de mensen opeengepakt om de
veldslag gade te slaan.
De nationalistische troepen heb
ben de kostbare haveninstallaties te
Sjanghai op de Oostelijke oever van
de Whangpoe opgeblazen, aldus
melden vluohtelingen, die te Hong
kong aankwamen. Ook hebpen de
regeringstroepen alle riviervaartui
gen, die zij niet meer nodig hadden,
vernield.
De Britse en Amerikaanse com
mandanten van de vlooteenheden,
die in de Jangtse voor anker liggen,
zijn gisteravond in conferentie bij
eengekomen.
zitting mededelingen aan de pers zul
len worden verstrekt.
Naar A.F.P. meldt is Spaak, de Bel
gische minister van buitenlandse za
ken, te Parijs aangekomen. Zijn aan
wezigheid aldaar kan in verband
worden gebracht met de wens van
de Beneluxlanden om op de hoogte te
blijven van het verloop der bespre
kingen van de ministers.
De „New York Times" heeft uit
Den Haag gemeld, dat de ambassa
deurs der Beneluxlanden te Parijs
een gezamenlijke nota hebben gericht
tot de Britse, Amerikaanse en Franse
delegaties bij de Parijse besprekin
gen, in welke nota gevraagd wordt
op de hoogte te worden gehouden
van de- loop der besprekingen en de
hoop wordt uitgedrukt, dat de Bene
lux zal worden geraadpleegd vóór
bindende beslissingen worden geno
men en wel op grond dat de Bene
lux zo nauw betrokken is bij de toe
komst van Duitsland.
Het A.N.P. teket hierbij aan, dat
dit bericht in diplbmatieke kringen
grotendeels bevestigd wordt. Men
wees erop, dat hier niet van een
nieuw principe sprake is. Immers
toen in Londen in begin 1948 het
Duitse vraagstuk werd besproken,
werden de Beneluxlanden bij deze
besprekingen uitgenodigd. Men meen
de echter in genoemde kringen te we
ten, dat de thans te kennen gegeven
wens alleen zou gelden ten aanzien
van punten, waarbij Benelux direct
betrokken is.
HISTORISCH DOCUMENT
GEVONDEN
In de archieven van de historische
protocollen van het Golégio Noterial
te Madrid heeft men de orginele tekst
gevonden van het proces der heilig
verklaring van de H. Ignatius van
Loyola, hetgeen van het grootste be
lang is voor de levensgeschiedenis
van deze Spaanse heilige. Men had
het document reeds als voorgoed ver
loren beschouwd en nu is dit uit een
stapel oude papieren te voorschijn
gekomen. Genoemd proces begon in
het voorjaar van 1606 en werd ach
tereenvolgens in Barcelona, Manresa
en Montserrat gevoerd.
VIER ZONDAGEN AUTORIJDEN.
Teneinde tegemoet te komen aan
de vele desbetreffende verzoeken,
die hem hebben bereikt, zal de mi
nister van Verkeer en Waterstaat
gedurende enige Zondagen van het
komende jaargetijde ontheffing ver
lenen van het Zondogsrijverbod, en
wel op de volgende Zondagen: 5
Juni, 26 Juni, 31 Juli en 28 Augustus
1949»
Op de overige Zondagen zal een af
doende controle op naleving van het
Zondagsrijverbod dienen te worden
gehandhaafd.
ROOKVERBOD GAAT OP IN ROOK
Op de balcons van de Haagse tram
en in de open rijtuigen die des zo
mers op vele lijnen rijden, zal voort
aan weer gerookt mogen worden. De
Jfaagse gemeenteraad heeft gister
middag besloten, dat het rookver
bod, ingesteld in de bezettingsjaren,
nu wel kan worden opgeheven.
Generaal Spoor
ernstig ziek
Generaal S. H. Spoor, opperbevel
hebber der Nederlandse strijdkrach
ten in Indonesië, is Maandagmorgen
na enkele uren gewerkt te hebben
plotseling ernstig ziek geworden, al
dus is van oficiële militaire zijde
te Batavia bekend gemaakt. De ziek
te liet zich dadelijk ernstig aanzien,
terwijl in de loop van de dag weinig
verandering optrad, zodat de toe
stand nog steeds zorgwekkend is.
Volstrekte rust is geboden.
Dr. L. J. M. Beel heeft hedenmor
gen aan luitenant-generaal Spoor
meegedeeld, dat hij bij Koninklijk
Besluit van 23 Mei is bevorderd tot
generaal. Generaal-majoor D. C.
Buurman van Vreeden, chef van de
generale staf is belast met de waar
neming van de functie van leger
commandant in Indonesië, daar het
uitgesloten is en ook bij gunstig ver
loop van de ziekte een langdurige
rustperiode vereist zal zijn.
Koningin Juliana heeft telegra
fisch haar grote spijt betuigd met de
ziekte en generaal Spoor de beste
wensen doen toekomen voor zijn her
stel. De Koningin legde er in het te
legram de nadruk op met hoeveel
genoegen zij het besluit tot zijn be
vordering had ondertekend.
Het Franse persbureau A.F.P. ver
neemt uit gezaghebbende bron, dat
generaal Spoor een hartaanval heeft
gehad Mevrouw Spoor is met spoed
uit Nederland naar Batavia opgeroe
pen, waar zij Vrijdag a.s. wordt ver
wacht.
GEZIN NAAR INDONESIë, ALS ER
TWEE JAAR BIJGETEKEND
WORDT
Bij ministeriële beschikking kun
nen thans in Indonesië verblijvende
officieren en onderofficieren der ko
ninklijke landmacht aanspraak ma
ken op overkomst van ihun gezin
voor rekening van het Rijk, nadat
zij 2 jaren zonder onderbreking in
de tropen in werkelijke dienst zijn
geweest en hun wordt vergund met
ingang van dë repatriëringsdatum
van het onderdeel, waarmede zij zyn
uitgezonden, of indien zij niet
met een onderdeel zijn uitgezonden
van het onderdeel, dat gelijktij
dig of ongever gelijktijdig met hen
naar Indonesië is vertrokken, de
diensttijd in de tropen te verlengen
met ten minste 2 jaren.
Tot dit verlengd verblijf in de
tropen moeten zij zich schriftelijk
hebben verbonden.
De aanspraak op overtocht van
het gezin voor rijksrekening gaat
verloren, indien, blijkens de voren
bedoelde verbintenis, moet worden
aangenomen, dat het gezin na aan
komst in Indonesië slechts een jaar
of korter aldaar zal verblijven.
In Nederland verblijvende offi
cieren en onderofficieren, die ten
minste twee jaren zonder onderbre
king in de tropen in werkelijke
dienst zijn geweest en opnieuw naar
Indonesië worden uitgezonden, kun
nen aanspraak maken op overtocht
van hun gezin voor rijksrekening,
indien kan worden verwacht, dat
het gezinsverband in de tropen ten
minste gedurende een jaar zal be
staan.
MILITAIREN EN DE
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
Bij de te houden verkiezingen
voor de gemeenteraden zal het niet
mogelijk zijn in een andere gemeen
te te stemmen dan in die, op welker
kiezerslijst men voorkomt. In het
algemeen stemt men dus in die ge
meente, waar men in het bevolkings
register is opgenomen.
Aan kiesgerechtigde militairen, die
aan deze verkiezingen wensen deel
te nemen, dient volgens ministeriële
beschikking daartoe gelegenheid te
worden gegeven. -
MR. SCHOKKING MINISTER
VAN MARINE.
Bij Koninklijk Besluit is mr. W. F.
Schokking, minister van Marine a.i.,
benoemd tot minister van Marine.
ten foaMettje....
Wij vergeten maar al te vaak, dat
we ons eerst met onze broede» moe
ten verzoenen, voordat we een aan
God welgevallig offer kunnen op-
