De nieuwe „kleine blokkade"
van Berlijn
Kluwen auto's mocht gisteren verder
De stemming onder de
troepen op Java
De strijd om
Sjanghai
Tan Malakka
gedood
Een paar woorden van het
Tsjechische Episcopaat
Protest van mgr.
Beran
Beieren verwerpt
grondwet van Bonn
VRIJDAG 20 MEI 1949
40ste JAARGANG
No. 11699
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Na de
grote blokkade
de kleine blokkade
Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm, en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
De taak van de
ondernemer
IN dit zo bonte internationale mi
lieu treft ons allereerst het besef
van de grote betekenis der onderne
mersfunctie voor de bereiking van
's mensen geluk". Dit ontlenen we
aan een correspondentie van de heer
Aug. Albregts over het congres van
de Internationale Unie van Katho
lieke Werkgeversver. in Rome.
Het besef van de grote betekenis
der ondernemersfunctie voor het al
gemeen welzijn, voor de volkswel
vaart moet heersen niet alleen in
werkgeverskringen, maar ook daar
buiten.
Een voor zijn taak geschikte on
dernemer, die bezit de vereiste tech
nische, commerciële en administra
tieve bekwaamheden, zal, voor zijn
deel, veel kunnen bijdragen aan de
volkswelvaart.
De functie van ondernemer moet
inderdaad in het ene geval van
zelfsprekend meer dan in het ander
worden gewaardeerd als een be
langrijke factor in de vorming van
de algemene welvaart.
Maar met deze opvatting moet sa
mengaan het besef, dat de onderne
mer, juist vanwege zijn belangrijke
taak, moet weten af te staan rechten,
die voorheen als zijn onaanvechtbaar
privilege werden beschouwd.
En wij bedoelen hier de rechten,
voortspruitend uit een absolute al
leen-heerschappij, waarbij inmenging
van anderen, in zijn onderneming
werkend, hoogstens werd geduld.
De tijd van die alleen-heerschappij
is voorbij.
De arbeiders, van hoog tot laag,
eisen voor zich op een zekere mede
zeggenschap.
En hierop doelend, schrijft de heer
Aug. Albregts in dezelfde correspon
dentie:
De rechten die worden opge
ëist, worden beschouwd als een
correlaat van de verplichtingen
die de uitoefening ener zo ge
wichtige functie medebrengt.
Naar samenwerking tussen de on
derscheidene groeperingen van
het maatschappelijk economisch
leven als bedrijfsgenoten in de
ware zins des woords bestaat een
oprecht verlangen.
Als dat oprechte verlangen werke
lijk leeft onder de ondernemers, dan
alléén mogen wij verwachten een
ware bedrijfsvrede, welke een abso
luut vereiste voorwaarde is voor een
zo vruchtbaar mogelijke uitoefening
van de altijd, maar vooral in deze
tijd, zo gewichtige
functie.
ondernemers-
pEN LANGE COLONNE van pl.m. 250 vrachtauto's vormde aan de grens
van de Britse en de Sowjet-zone te Helmstedt 36 uur lang het bewijs
van een „nieuwe blokkade van Berlijn". Gistermiddag werd echter te
Berlijn tussen de Westelijke geallieerden en de Sowjet-autoriteiten een
voorlopige overeenkomst bereikt, ingevolge waarvan de opeengehoopte
kluwen van wagens de weg naar Berlijn werd vrijgegeven.
Gisteravond om 7 uur Duitse tijd werd bekend, dat de Russen hun
eisen inzake de papieren van auto's die Helmstedt passeren, hadden laten
vallen. Later in de avond verklaarden zij echter, dat deze algehele ophef
fing slechts voor één avond was. Vandaag hebben alle vrachtauto's die
Helmstedt willen passeren, naast hun interzonale pas ook weer een Sow-
jet-pas nodig.
Het eerst kwam er beweging in de
tros van wagens te Helmstedt, toen
een Russische schildwacht mededeel
de, dat mer op een andere plaats aan
de grens, bij Obisfelde, dat men via
een kronkelende landweg kon berei
ken, wel kans zou maken er door te
komen. De eerste chauffeurs, die de
mogelijkheid van deze „bres" onder
zochten, kwamen er inderdaad door,
waarop spoedig tientallen anderen
volgden.
De grenspost bij Obisfelde was zeer
primitief: een kleine boom over de
weg, rood en wit geschilderd een paar
rode vlaggetjes ter grootte van een
zakdoek en drie Sow jet-soldaten met
een sergeant waren hier de enige te
kenen der Russische bezetting. Zij
lieten de wagens zonder onderscheid
en zonder enig oponthoud door.
Inmiddels kwam uit Berlijn een
mededeling van gener aal-majoor
George Hays de plaatsvervangende
Amerikaanse militaire gouverneur in
Duitsland, dat de Russen toe zouden
staan dat al het opgestopte verkeer
bij Helmstedt over de grote weg naar
Berlijn mocht. doorrijden maar dat
daarna var alle vrachtwagenchauf
feurs een schriftelijke vergunning
van de economische commissie der
Russische zone zou worden geëist.
Ook deze eis hebben de Russen
moeten laten vallen; 's avonds werd
alle verkeer via Helmstedt vrijgege
ven.
Tijdens het lange oponthoud kam
peerden dè Duitse chauffeurs aan de
kant van de weg. Zij kookten hun
eten op vuurtjes en hier daar hoorde
men een radio. Toen de kleine blok
kade" definitief was opgeheven, zei-
de de Russische schildwacht tegen de
chauffeurs: „De verwarring is voor
bij U kunt doorrijden.''
De pro-Westerse spoorliedenvak
bond in Berlijn heeft de spo®rman-
nen in West-Berlijn aangespoord te
Middernacht van Vrijdag op Zater
dag aanstaande in staking te gaan ter
ondersteuning van de door de bond
gestelde eisen om betaling der lonen
in Westmarken. Men verwacht, dat
elfduizend spoormannen aan deze op
roep gehoor zullen geven en aldus het
onder So wj et-Russische controle
staande treinverkeer te Berlijn zul
len lamleggen.
FINLAND STELT RYTI IN
VRIJHEID.
Het Finse kabinet heeft gisteren be
sloten Risto Ryti president van Fin
land in de oorlog, die in 1945 door een
speciaal tribunaal tot tien jaar ge
vangenisstraf werd veroordeeld we
gens zijn houding tijdens de oorlog, in
vrijheid te stellen. De communisren
hebben zich steeds tegen vrijlating
van Ryti verzet, daar dit naar hun
mening de Sowj et-Unie zou irriteren.
JIU-JITSU IN JAPANSE RIJKSDAG
Gisteren is in het Japanse Lager
huis een gevecht tussen communisten
en liberaaldemocratische afgevaar
digden ontbrand. Een kwartier lang
gingen de afgevaardigden elkaar met
Jiujitsu-grepen en slagen te lijf. Het
gevecht begon toen een der parle
mentsleden tijdens het debat over een
financieel wetsontwerp een ander een
klap in het gezicht gaf.
EMIGRANTEN DEMONSTREREN
TEGEN COMMUNISME 5000 po
litieke emigranten uit alle Oost-
Europese Staten, die in het kamp
voor Verplaatste Personen Zuffen-
hausen bij Stuttgart verblijven, hiel
den een anti-commmunistische de
monstratie. De demonstratie werd ge
volgd door een veld-godsdienstoefe-
ning van zowel de protestanten, als
de Rooms-Katholieken, Grieks-Ka
tholieken en Grieks-Orthodoxen.
De geestelijkheid van de verschil
lende kerken tijdens de godsdienst
oefening.
Lauw en gedeprimeerd
DE EERSTE BOMMEN OP DE
STAD.
Duizend man regeringstroepen
zijn met volledige uitrusting en ar
tillerie op vrachtauto's naar het
Noordoosten van Sjanghai gebracht,
waar de communisten een nieuwe
aanval op de stad hebben onder
nomen.
De eerste bommen zijn reeds in
Sjanghai gevallen. Gebouwen in de
wijk Yangtsepoe werden getroffen.
Inwoners van deze wijk konden he
den communistische en nationalisti
sche strijdkrachten in het gebied
van Pootoeng gewikkeld zien in een
strijd van man tegen man. Volgens
de radio der Chinese communisten
zouden in dit gebied het afgelopen
weekend 10.000 man der nationalis
tische troepen „de pan ingehakt"
zijn.
Een kleine bom kwam in de
Franse wijk van Sjanghai terecht.
DEMONSTRATIE BIJ VEILING
VAN PETAINS BEZITTINGEN.
Gisteren is te Parijs de veiling van
een aantal roerende goederen uit het
bezit van maarschalk Pétain wegens
demonstraties door de politie geslo
ten, zo meldt het Londense blad de
„Times".
De bezittingen van maarschalk Pé
tain, die tijdens de oorlog aan het
hoofd stond van de met de1 Duitsers
samenwerkende Vichy-regering, wer
den na de bevrijding door een Parijs
gerechtshof verbeurd verklaard.
De veiling was nauwelijks begon
nen, toen de markies de Belleval.
een gepensionneerd cavalerie-officier
eiste, dat de veiling zou worden ge
sloten, of dat de opbrengst er van
ten goede zou komen aan Pétains
erfgenamen.
Hij werd in deze eis gesteund door
generaal Serrigny, lid van Pétains
staf bij Verdun, en door een groot
aantal aanwezigen, dat „Vive Pe-
tain" riep.
Een sterke politiemacht verscheen
en deed de zaal ontruimen, waarop
de veiling gesloten werd. De demon
stranten verlieten het gebouw onder
het zingen van de Marseillaise en
„Vive Pétain" roepende.
„Over het algemeen is de stem
ming onder de troepen na het berei
ken van het accoord lauw en gede
primeerd" aldus heeft generaal Spoor
te Surabaja aan het dagblad „De
Vrije Pers" verklaard. Hij zeide, dat
na 7 Mei uitbarstingen van verzet
voorkwamen in gebieden, die tot
dusverre geheel rustig waren, hoe
wel het uiterst moeilijk was corre.
latie aan te tonen tussen het accoord
en deze explosies. De gedeprimeerd
heid van de troepen komt het meest
tot uiting in Midden-Java. Men
vraagt zich natuurlijk af, waarom dit
alles gebeurde en waarom de doden
gevallen zijn". Maar disciplinair is
de zaak volkomen in orde. De man-
zullen getrouw hun plicht doen,
de troepen zullen doen, wat hun be
volen is". Bij de mannen weegt voor
al het feit zwaar, dat het soldaten-
kerkhof te Djogja in de steek moet
worden
BERLIJNSE VROUWEN STEKEN
HANDEN UIT DE MOUWEN Nu
de blokkade van Berlijn is opgehe
ven, stromen het voedsel en de ko
len de stad binnen. Er komen zelfs
handen tekort om de vrachten te
ontladen. Met de krappe rantsoenen
nog vers in het geheugen, zijn er tal
van Berlijnse vrouwen, die zich als
hulp bij het ontladen hebben opge
geven. Terwijl één vrouw de uit
gaande lading nauwkeurig noteert
rijden anderen met steek wagens af-
en aan.
Hij zeide er op te zullen aandrin
gen, dat dit kerkhof onder Neder
lands beheer blijft onder toezicht
van de UNCI. In een veel later sta
dium zouden de stoffelijke over
schotten wellicht kunnen worden
overgebracht, bijv. naar het ereveld
te Semarang.
De legercommandant bevestigde
op een desbetreffende vraag, dat
naar zijn mening thans de ontruiming
van het sultanaat zo spoedig moge
lijk aanbevelenswaardig is. Vraag
stukken als de evacuatie houden
hiermede echter nauw verband. De
ontruiming geschiedt in etappes;
niets zal worden verlaten, zolang het
niet behoorlijk is overgenomen.
Een redacteur van „Trompet
Masjarakat" heeft te Surabaja van
personen uit Madiun vernomen, dat
Tan Malakka zou zijn neergeschoten
door kolonel Sungkono en majoor
Sabaruddin van de T.N.I. Laatstge
noemde zou eerst aan de zijde van
Tan Malakka hebben gestaan.
Volgens de „Sinpo" te Batavia,
die dit bericht heeft overgenomen,
kon dit bericht nog niet bevestigd
worden.
ONDERWIJSINSTELLINGEN DER
JEZUÏETEN IN POLEN MOETEN
HET ONTGELDEN
De storm der vervolgingen en van
de strijd tegen de Katholieke Kerk
in Polen schijnt thans even te zijn
geluwd. De aanval van de commu
nistische pers op de Katholieke scho
len vormt hierop evenwel een uit
zondering. Vooral de onderwijsin
stellingen van de Jezuïeten moeten
het ontgelden. De Jezuieten worden
er van beschuldigd de volks-demo-
cratie te bestrijden en de hun toever
trouwde jeugd af te houden van de
naamste steen des aanstoots voor de
communisten is wel het college van
de H. Andreas te Struga bij War
schau, waar ongeveer 100 leerlin
gen op hun theologische studies wor
den voorbereid.
De communistische pers is thans
met een systematische leugencam
pagne tegen dit college begonnen.
Het feit, dat het hier de Jezuieten
gelukt is een aantal jonge mensen te
De bisschoppen zullen ze evenwel niet spreken
„Houdt-de-dief"-tactiek
DE A.S. VERKIEZINGEN IN
BELGIë
Minister Vermeylen heeft gister
middag in de Belgische Kamer van
volksvertegenwoordigers het besluit
voorgelezen op grond waarvan de
wetgevende Kamers en de Provin
ciale Raden worden ontbonden.
De Katholieke volksvertegenwoor
digers riepen „Leve de koning",
waarop de socialisten antwoordden
met „Leve de prins-regent". De li
beralen hieven de kreet aan: „Leve
de grondwet," en de communisten
riepen „Leve de natie".
De nieuwe wetgevende Kamers en
provinciale Raden, waarvoor de ver
kiezingen op 26 Juni a.s. worden ge
houden, zullen op grond van het
uitgevaardigde besluit op 12 Juli in
vergadering bijeen moeten komen.
De aartsbisschop van Praag, dr. Jo
sef Beran, heeft de Tsjechoslo waak
se communisten ervan beschuldigd de
godsdienstvrijheid, in strijd met de
Constitutie, te onderdrukken. Deze
beschuldiging is vervat in een brief,
waarvan de inhoud Donderdag te
Praag bekend werd. Deze boodschap
was oorspronkelijk bedoeld als her
derlijke brief, doch werd tenslotte
rondgezonden als mededeling aan de
geestelijkheid.
In de brief van mgr. Beran wordt
gezegd, dat de Rooms-Katholieke bis
schoppen van Tsjechoslowakije een
bijeenkomst moesten opbreken, waar
op besprekingen werden gevoerd over
onderhandelingen tussen Kerk en
Staat, omdat men tot de ontdekking
kwam, dat de leken-autoriteiten mi
crofoons in de kamer hadden aange
bracht.
Voorts verklaart mgr. Beran, dat
de communisten de meeste Rooms-
Katholieke uitgaven hebben doen
stopzetten, waaronder ook die, waar
in alleen geestelijke kwesties werden
behandeld, dat de communisten ker
kelijke scholen hebben gesloten en
zelfs censuur uitoefenden op en de
uitgave verhinderden van nieuwe ge
bedenboeken.
Het onder Amerikaanse controle
staande Duitse nieuwsbureau Dena
meldt, dat het Beierse parlement gis
teren de constitutie van Bonn voor
een West-Duitse federale republiek
heeft verworpen.
De desbetreffende resolutie werd
met 101 tegen 64 stemmen en 9 ont
houdingen aangenomen. Volgens dr.
Ehard, de christelijk-demooratische
minister-president, is separatisme
niet het doel van de verwerping,
doch „versterking van de federalis
tische beginselen in de nieuwe staat
om zodoende Duitsland en ons Beie
ren te versterken tegen de stormen,
die ons wachten".
De gemeenteraad van West-Berlijn
is gisteren in bijzondere zitting bij
eengeweest en heeft eenstemmig de
grondwet van Bonn goedgekeurd.
„Al mag Berlijn geen deel uitmaken
van de federale republiek, toch
wenst de raad uitdrukkelijk zijn in
stemming te betuigen met de repu
bliek," zeide burgemeester prof Ernst
Reuter. De vergadering werd bijge
Het klassieke voorbeeld van de
dief om „Houdt de dief" te roepen en
daardoor de menigte in verwarring
te bengen, wordt eveneens door an
dere misdadigers en door alle mis
dadige systemen toegepast als een
geliefkoosde tactiek. Ook de commu
nisten in Tsjecho-Slowakije doen op
het ogenblik in hun strijd tegen de
Katholieke Kerk in dat land niet an
ders.
Als spreker van het volksdemocra-
tische bewind komt ditmaal naar vo
ren Dionysius Polanksy, doctor in de
rechten en in de philosophie, plaats
vervangend voorzitter van het gelijk
geschakelde parlement, die met een
Russin is gehuwd en kost wat het
kost carrière wil maken, schroomt
niet om de moeilijkheden in de ver
houding tussen Kerk en Staat in
Tsjecho-Slowakije daarmede te ver
klaren, dat het Tsjecho-Slawaakse
episcopaat jammer genoeg nog niet
de weg gevonden heeft voor een
modus vivendi met de nieuwe staat.
„Een paar woorden van het Episco
paat" zouden genoeg zijn, aldus Po-
lanksky, om iedere moeilijkheid uit
de weg te ruimen.
Een paar dagen later hamert zijn
chef in de gelijkgeschakelde, vroege
re Katholieke Volkspartij, de minis
ter van Transportwezen Alois Petr,
op hetzelfde aambeeld en zegt: „Het
Katholieke volk is verontrust, omdat
de onderhandelingen tussen Kerk en
Staat, die van de zijde der regering
met zoveel goede wil begonnen wa
ren, reeds sedert Februari afgebro
ken zijn.
Maarde aartsbisschop van
Praag, Mgr. Beran, zal „die paar
woorden", die de communisten zc
gaarne willen afdwingen, niet spre
ken: zoals b.v. de erkenning, dat het
huidige bewind goedgunstig gezind
is jegens de Kerk; de goedkeuring
van de veroordeling van priesters,
die zich verweren tegn de communis
tische leerstellingen, die in strijd zijn
met de godsdienst, en tegen de door
voering daarvan in het openbare le
ven; de opheffing van de suspende
ring van de priester Plojhar, die met
de vijanden van de Kerk gemene
zaak maakt en als minister van Ge
zondheid deel uitmaakt van de ge
lijkgeschakelde regering van Praag.
De aartsbisschop van Praag staat
onverstoorbaar en onverschrokken
op zijn post aan het hoofd van het ge
hele episcopaat van het land.
De verbloemde en onverbloemde
bedreigingen, dat ook in zijn paleis
wel eens een menigte van mensen
zou kunnen binnendringen en een
volksdemocratisch gericht zou kun
nen uitoefenen, heeft hij met een
waarlijk Christelijk woord beant
woord: „Als zij komenik heb
hen allemaal liefDe aartsbis
schop van Praag weet, dat spionnen
vrijwaren voor communistische in- Iwoond door vertegenwoordigers van
vloeden, heeft de woede der commu- De Westelijke bezettend® mogend-
nistische agitatoren opgewekt. heden.
naar zijn predikaties luisteren en op
eventuele staatsvijandelijke uitingen
onderzoeken. Hij vervolgt tot de
uiterste consequenties de Christelij
ke weg, zonder zijn vijanden uit te
dagen, maar bereid om alle gevolgen
op zich te nemen, die zich in het ver
dere verloop van de strijd tegen de
Kerk voor hem en voor de Katho
lieken in Tsjecho-Slowakije zouden
kunnen voordoen.
De naaste toekomst zal leren of het
wijken van de Sovjet—Unie in het
Berlijnse probleem, dat in de rege
ringen der satelliet-staten reeds een
zichtbare weerslag ondervindt, ook
een vermindering van de anti-kerke
lijke hetze met zich mede zal bren
gen.
In Tsjecho-Slowakije is hiervan
voorlopig nog niets te bespeuren. In
tegendeel, in kerkelijke kringen is
men diep geschokt door twee nieuwe
daden van openlijke kerkvervolging,
die werkelijk met duivelse brutali
teit werden doorgevoerd.
Geheel volgens het program, om in
het gebied van de Russische en Sov
jet-onderhorige Orthodoxe Kerk de
met Rome geünieerde Kerken van
de Oosterse Ritus uit te rooien, zijn
de communisten begonnen met de
vestiging van de „nieuwe orde" in
het enige katholieke diocees van de
Oosterse Ritur, dat nog achter het
IJzeren Gordijn bestaat. Zij hebben
de bijl gelegd aan de bolwerken van
de Oost-Slavische Geünieerde Kerk
van het diocees Presov: de kloosters
van de Orde van de Goddelijke Ver
losser. De bewoners en bewoonsters
van de mannen- en vrouwenkloos
ters van deze orde te Stropkov en
Michalovce moesten binnen 24 uur
hun klooster verlaten. De gebouwen,
met inbegrop van de kapellen, wor
den thans gebruikt als opslagplaat
sen.
Op geraffineerde wijze hebben de
communisten, hoewel de wet op
de opheffing van de katholieke scho
len in Tsjecho-Slowakije officieel nog
niet in werking is getreden zich op
de modernste kloosterschool van
Praag gestort, het gymnasium der
Zusters Ursulinen met zijn zwembad
en sportterreinen. Aan de Zusters
werd op korte termijn medegedeeld
dat de meisjes-studenten naar an
dere scholen waren overgeplaatst,
die op geringere afstand van haar
woningen lagen. De mededeling
kwam juist op Witte Donderdag, toen
de Zusters de godsdienstplechtighe
den volgden. Bovendien werd nog
medegedeeld, dat de reorganisatie het
beste in de vacantie kon geschieden.
BRUGGENBOUW IN NEDER
LAND Hard wordt er gewerkt
aan de bouw van de nieuwste vaste
brug over de Rijn te Arnhem.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 24 Mei geen audiën
tie verlenen.
Een. kuAAeltje...
Het beste, wat men kan doen,
goed te doen, wat men doet.
