S>£ £eidóeSou/tta/iit
Het compromis met de
Republiek
Opheffing blokkade gaat
stroef
Duitse vrachtwagens opgehouden
Wie wil kan Djokja verlaten
De derde Assemblée is
weer gesloten
DONDERDAG 19 MEI 1949
40ste JAARGANG No. 11698
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT**
Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14*15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 et. p. m.m. Telefoontjes 11.50
Wat „Sun Times" te Chicago vernam
ZANDER het hoofd „De Nederlanders beschouwen het compromis iri-
zake Indonesië als noodlottig" schrijft Irving Pflauip. de buiten
landse redacteur van het te Chicago verschijnende dagblad „Sun Times",
in de editie van Maandag o.a. het het volgende: „Regering en bevolking
van Nederland hebben onder drang van de V.S. aanvaard, wat zij per
soonlijk als een noodlottig compromis met de Indonessiche republikeinse
leiders beschouwen, aldus heb ik uit gezaghebbende bron te Den Haag
vernomen. Stopzetting van het Europees herstelprogram voor Nederland
en mislukking van de inschakeling bij het Atlantisch Verdrag zou de straf
geweest zijn voor het niet gehoorzamen aan de V.N.
Daar men van het stopzetten van
het E.R.P. en de daarop volgende
binnenlandse crisis niet wilde riske
ren, besloot het Nederlands coalitie
kabinet te speculeren op de uitein
delijke bereidheid en geschiktheid
der Indonesische republikeinen om
een bruikbare overeenkomst voor
Indonesië uit te voeren. Wordt dit
kansspel verloren en die kans is
volgens de Nederlandse autoriteiten
groot dan zal een massale uit
tocht van Nederlandse planters, han
delaars en regeringsemployé's uit In
donesië plaats hebben en. wat men
in Haagse kringen „chaos" noemt het
gevolg zijn.
Voor het eerst hebben Nederlandse
autoriteiten hun plannen voor deze
ontwikkeling aan de „Sun Times"
bekend gemaakt, indien de omstan
digheden deze ontwikkeling moge
lijk maken.
In langdurige exclusieve bespre
kingen met de Nederlandse minister
president dr. W. Drees en met minis
ter Stikker ontving de „Sun Times"
de volgende inlichtingen:
„1. Op de komende Ronde Tafel
conferentie zullen de onafhankelijke
Verenigde Staten van Indonesië een
grondwet krijgen met volledige be
voegdheden op het gebied van eigen
buitenlandse betrekkingen, financiën
en handel.
2. Het symbool van de Kroon zal
de enige schakel vormen tussen de
Verenigde Staten van Indonesië en
Nederland. De verhouding zal te ver
gelijke zijn met die tussen India en
het Verenigd Koninkrijk.
3. Over overeenkomsten betref
fende Nederlandse beleggingen, han
del In Indonesië en de vóór de oor
log door Nederland gegeven garan
tie van de Indische staatsschuld zal
worden onderhandeld.
4. Verkiezing, vorm en regeling
van de federale regering van Indo-
•nesië zal geheel aan de Indonesiërs
worden overgelaten."
In gesprekken met Paul Henri
Spaak, de Belgische minister-presi
dent en minister van buitenlandse
Zaken, en met ander autoriteiten te
Brussel vernam de „Sun Times", dat
staatslieden van de Benelux en el
ders in West-Europa het met Neder
land eens zijn, dat de V.S. in Indone
sië een ernstige fout hebben begaan.
Zij zijn van oordeel, dat Nederland
reeds lang een compromis-oplossing
zou hebben gevonden, indien de V.S.
zich niet als helpers van de Indone
sische republikeinen hadden opge
worpen. Maar toen de Indonesische
leiders eenmaal verzekerd waren
van de goedkeuring der V.N. werd
een dergelijk compromis onmoge
lijk.
DE UITSLAGEN DER HONGAARSE
„VERKIEZINGEN".
Volgens de officieel te Boedapest
bekend gemaakte uitslagen van de
Zondag in Hongarije gehouden ver
kiezingen is bijna 95 procent van het
aantal kiesgerechtigden opgekomen,
waarvan 95.6 procent voor het Volks
front stemde. Van de 5.730.519 kie
zers stemden 5.478.515 voor de een
heidslijst van het Volksfront, 165.283
stemden tegen en 86.721 stemmen
waren ongeldig.
Ratificatie van
Grondwet
van Bonn
Tot nu toe een grote
meerderheid
Vier van de elf Westduitse staats-
parlementen hebben Woensdag de
grondwet van de Federale Republiek
Duitsland met overweldigende meer
derheid geratificeerd. De wet zal van
kracht worden wanneer zij door ten
minste twee derden van de staten is
goedgekeurd. In de eerste reeks
stemmingen van Woensdag keurde
het parlement van Wuerttemberg-
Baden (Amerikaanse zóne) de grond
wet met 80 tegen 10 stemmen goed,
het door de Fransen bezette Zuid-
Baden met 49 tegen 2, de Rijnpalts
(Franse zóne) met 91 tegen 8 en
Hamburg (Britse zóne) met 97 tegen
3. Alle tegenstemmers waren com
munist. Er waren geen onthoudin
gen.
Het parlement van Beieren, het
enige, dat de grondwet wellicht niet
zal ratificeren, zal er vandaag over
stemmen.
EXPLOSIE IN BRAZILIAANS
MILITAIR OEFENKAMP
In het opleidingskamp van het
Braziliaanse leger te Gericino, nabij
Rio, zijn Woensdag 8 personen om
het leven gekomen en ten minste 82
ernstig gewond geraakt doordat een
mortierjgranaat in de buurt van een
groep officieren, «die artillerie-onder
richt gaven explodeerde.
AANKOMST VAN Z.EM. KARDINAAL DE JONG aan het Groot-Seminarie, begroet door de Bis
schop van Haarlem, de Pauselijke Internuntius en de President van het Seminarie
(Foto Van der Horst).
rvE BESPREKINGEN, die Woensdag op het Britse hoofdkwartier te
Berlijn tussen vertegenwoordigers van de vier bezettende mogend
heden zijn gehouden over de problemen inzake het vervoer in Duitsland
na de opheffing van de Berlijnse blokkade, hebben volgens mededeling
van Amerikaanse zijde nog niet tot een bepaald resultaat geleid. Moge
lijk zullen Vrijdag aanstaande nieuwebesprekingen gehouden worden.
Een Amerikaans functionaris
van Berlijn naar Helmstedt
om een onderzoek in te stellen naar
de kwestie van honderdvijftig-Duitse
vrachtwagens met goederen voor
Berlijn, die Dinsdagavond niet door
de Sow jets werden doorgelaten, om
dat de in de Westelijke zóne uitgege-
Meer dan tienduizend mensen
willen weg
r\E NEDERLANDSE REGERING houdt er aan vast, dat alvorens de Ne-
derlandse troepen uit Djokja wo rden teruggetrokken, allereerst aan
al diegenen, die in de overtuiging, daarmee hun land en volk het beste te
dienen, medewerking hebben verleend aan de Nederlanders, gelegenheid
zal moeten worden geboden desgewenst uit Djokja te evacueren. Dat
staat in een verklaring, die de Nederlandse delegatie te Batavia heeft uit
gegeven.
Verder wordt gezegd dat ook voor
hen, die menen, dat zij gevaar zouden
lopen op grond van met de Neder
landse autoriteiten onderhouden be
trekkingen, de mogelijkheid open
blijft vóór het vertrek van de troe
pen te evacueren. Daarnaast, aldus
de verklaring, zal de Nederlandse de
legatie alles doen wat in haar vermo
gen ligt, om waarborgen te verkrij
gen, dat ook na de overdracht van
het gezag over Djokja aan de Repu
blikeinse autoriteiten veiligheid van
lijf en goei voor alle ingezetenen zal
zijn verzekerd. Zo zullen waarne
mers van de Commissie van de Uno
de situatie blijven observeren.
DE AANBIEDING VAN HET WARMONDS GESCHENK aan
het jubilerend Groot Seminarie. Dokter H. Walenkamp overhan
digt de tekening aan de praeses, mgr. Van Deursen.
(Foto Wolfslag).
De delegatie erkent met dankbaar
heid dat terzake van de republikein
se delegatie de grootst mogelijke me
dewerking wordt ondervonden. Zij
heeft met voldoening vernomen, dat
de sultan van Djokja heeft toege
zegd een verklaring over de hand
having vai. de openbare veiligheid
ten behoeve van alle ingezetenen te
zullen afleggen als bewijs van de
ernstige wil van de Republikeinse
gezagsdragers om ook aan hun kant
al het mogelijke te doen. Het spreekt
vanzelf, dat de wenselijke oplossing
niet is gelegen in het naar elders
evacueren van het grootst mogelijk
aantal ingezetenen van Djokja, maar
in het, in onderling overleg, ook met
de Commissie van de Uno, vinden
van waarborgen voor de handhaving
van rust en rechtszekerheid, ook na
het vertrek van de Nederlandse troe
pen.
Voorbereidingen van de evacuatie
zijn met bekwame spoed ter hand ge
nomen, daar het om voor de hand
liggende redenen in het belang van
alle betrokken partijen is de gezags-
overdracht te Djokja op de kortst
mogelijke termijn tot stand te bren
gen. De in de pers genoemde getallen
over de evacue's zijn in vele geval
len schromelijk overdreven, al zijn
stellig bij de evacuatie duizenden per
sonen betrokken. De verklaring wijst
er vervolgens op. dat ook de terug
keer van de Republikeinse autoritei
ten te Djokja, voor allen van wel
ke landaard ook die zulks ver
langen, de gelegenheid om naar elders
te vertrekken zal openblijven. Over
deze kwestie bestaat er algehele over
eenstemming met de Republikeinse
delegatie.
Tot dusver staan ongeveer tiendui
zend werkers met hun gezinsleden
voor de evacuatie uit Djokja geregis
treerd, aldus meldt Aneta. Het aan
tal vertrekkende werkers is evenwel
aanzienlijk hoger, daar verschillen
de dien. ten op eigen gelegenheid per
soneel afvoeren of reeds hebben afge
voerd. Het grootste deel van de tien
duizend Chinese inwoners verlaat de
stad.
ven verladingspapieren niet door de
Duitse economische commissie van
de Sowjetzóne gecontrasigneerd wa
ren.
In Duitse handelskringen be
schouwt men de nieuwe Sowjet-Rus-
sische eisen terzake van het verkeer
als in betrekking staande met de op
handen zijnde besprekingen tussen
Sow jet-Russische en Westelijke auto
riteiten op basis van betaling voor
tussen de Oostelijke en Westelijke
zónes geruilde goederen. Men zegt,
dat de grote invoer van goederen uit
het Westen in Berlijn een grotere
vraag heeft doen ontstaan naar
Westduitse Marken, waardoor de
koers is gestegen tot vier en een
halve Oostmark tegen één Westmark.
De jongste maatregelen van de Sow-
jets nu zouden genomen zijn om de
Oostmark op peil te brengen en al
dus een betere basis te scheppen voor
de onderhandelingen.
Terwijl de rij van honderdvijftig
Duitse vrachtwagens bij Helmstedt
gestrand stond, zijn Woensdag te
Berlijn ook economische deskundigen
van de vier mogendheden bijeen ge
weest om besprekingen te voeren
over een aantal kwesties in verband
met hervatting van de interzonale
handel op het peil van vóór de blok
kade.
Volgens een Brits communiqué
hebben de economische adviseurs van
de Westelijke militaire gouverneurs
in krachtige bewoordingen aan de
vertegenwoordigers van de militaire
gouverneur van de Sow jet-zóne ken
nis gegeven van gevallen, waarin
door Sowjet-Russische functionaris
sen vertoon werd gevraagd van docu
menten, welke voor 1 Maart 1948 niet
vereist waren, alsmede van de ge
vallen, waarin het vervoer van de
Westelijke zónes naar Berlijn over
de weg of per rail is opgehouden en
de gewone documenten zijn gewei
gerd.
De Sowjet-Russische vertegenwoor
digers hebben beloofd, aldus het
Britse communiqué, deze klachten
'met spo'ed te zullen onderzoeken,
aangezien sommige der opgehouden
goederen van bederfelijke aard zijn.
Het Britsche communiqué zegt ver
der: „ofschoon de interzonale handel
op gang begint te komen moet nog
steeds een aantal belangrijke kwes
ties tot oplossing wórden gebracht.
Deze kwesties betreffen de plaatsge
vonden wijzigingen sedert de handels
overeenkomst voor 1948 tot stand
kwam tussen de Duitse economische
autoriteiten in beide gebieden,
het feit van het bestaan van twee
valuta's en het ontbreken van een
interzonale handelsovereenkomst. De
financiële kwestie zal door de
nanciële deskundigen besproken wor
den voordat $en volgende bijeen
komst van de economische adviseurs
zal worden gehouden."
De besprekingen tussen de trans
port-functionarissen zowel als die
tussen de economische deskundigen
zijn, aldus wordt gemeld, gehouden
in een geest van vriendschap en op
gewektheid. Door de transport-func-
tionarissen is o.a. de kwestie bespro
ken van het binnenscheepvaartver-
keer. De Westelijke functionarissen
vertrouwen, dat de Sowjets medewer
king zullen gaan verlenen aan de
hervatting van dit verkeer.
Een hooggeplaatste Westelijke
functionaris verklaarde, dat de Sow
jets „klaarblijkelijk pogen zoveel
mogelijk controle over de handel tus
sen Berlijn en de Westelijke zónes
in handen te houden". Sommige moei
lijkheden zouden aan misverstand te
wijten moeten zijn, -doch niet alle.
Inmiddels wordt gemeld, dat Sow
jet-Russische grenswachten bij het
grenspunt op de autoweg in Beieren
sedert Wiensdagmorgen alle Duitse
vrachtwagens met goederen voor
Berlijn hebben tegengehouden en
hebben medegedeeld, dat alle goede
ren voor Berlijn via Helmstedt
moesten gaan, een kleine driehon
derd kilometer Noordwestelijker.
Auto's met goederen voor de Sowjet
zóne mochten doorgaan.
Protest van koning
Leopold
De secretaris van koning Leopold
heeft de Belgische eerste minister
Woensdagmiddag een schrijven van
de koning ter hand gesteld, waarin
gezegd wordt, dat de omstandigheid,
dat de laatste dagen via de pers weer
berichten zijn verspreid, die de eer
van leden der koninklijke familie in
het gedrang brengen, de koning tot
d*it schrijven heeft genoopt.
De persvrijheid is een in de grond
wet neergelegd beginsel en er is geen
sprake van, daaraan te tornen.
„Maar ik verhef mijn stem tegen
de gepleegde misbruiken en laak
bare handelingen, en ik ben verwon
derd dat zij generlei reactie verwek
ken vanwege de verantwoordelijke
overheidspersonen.
Ik aoht het als1 hoofd van de dy
nastie mijn plicht op de ernst van
deze methoden te wijzen. Deze zijn
van een zodanige aard, dat zij afbreuk
doen aan de waardigheid van de
kroon en aan het morele crediet van
de monarchie, en daardoor in aan
zienlijke mate het land schaden."
Labour gaat
zuiveren
De zuivering in de Engelse Labour-
party, welke enige dagen geleden
reeds voorspeld werd in verband met
het teleurstellend resultaat van de
jongste graafschapsverkiezingen, is
begonnen.
De Engelsche premier Attlee heeft
gisteren vijf parlementaire privé-
secretarissen van ministers ontsla
gen, omdat zij bij de Maandag jl. ge
houden stemming in het Lagerhuis
over de „Ireland bill", het dringende
beroep van hun partij om vóór het
regeringsontwerp te stemmen, in de
wind hebben geslagen.
Tegelijkertijd heeft het nationale
partijbestuur van Labour besloten,
twee parlementsleden, wegens hun
houding en redevoeringen, uit de
partij te stoten. Deze leden zijn Sol-
ley en de bekende „Labourrebel" Zi-
liacus.
£en
Wie zijn medemens ten onrechte
wanitrouwt verliest zelf bij hem het'
vertrouwen.
Wat bereikt is en wat niet
^E DERDE ZITTING van de Algemene Vergadering der V.N. die twee
maanden geduurd heeft, is Woensdagavond door de algemene
secretaris Trygve Lie gesloten. „De hoop op vrede en het vertrouwen in
de V. N. is sterker dan lange tijd het geval is geweest", aldus Lie. De
afgevaardigden der V. N. hebben de besprekingen over het opheffen van
de Berlijnse blokkade tot een succesvolle afsluiting gebracht, zo zeide hij.
Op ander gebied en in andere omstandigheden hadden de V. N. ook
haar waarde als vredestichter bewezen, zonder over een enkele soldaat
te beschikken om haar besluiten door te voeren, aldus Lie. Hij voegde
er echter aantoe, dat de V. N. niet in staat zouden zijn de vrede te ver
zekeren, totdat de grote mogendheden de laatste oorlog definitief heb
ben afgewikkeld.
Dr. Herbert Evatt, voorzitter der
Algemene Vergadering, verklaarde,
dat de strijd van de V. N. voor vrede
voort zou gaan, totdat de overwin
ning van de vrede op rechtvaardige
wijze verzekerd zou zijn.
In deze derde zitting zijn de vol
gende resultaten bereikt: Israël werd
als 59ste lid tot de V. N. toegelaten;
een ontwerpconventie over de inter
nationale nieuwstransmissie werd
aangenomen; een speciale commissie,
waarin afgevaardigden van 14 lan
den zitting hebben, om de mogelijk
heid tot oprichting van een speciale
garde ter bescherming van personeel
der V. N. in functie van alle kanten
te beschouwen, werd gevormd.
Het vraagstuk van dc tokomst der
voormalige Italiaanse koloniën werd,
na verwerping van de Engels-Ita;
liaanse resolutie, naar de volgende
zitting in September verschoven. Het
debat over de Indonesische kwestie
werd uitgesteld, totdat de besprekin
gen tussen Nederland en de Republiek
te Batavia geëindigd zijn. Het debat
over de behandeling van de Indiërs
in Zuid-Afrika werd op de lange
baan geschoven.
KONINKLIJK BEZOEK AAN ROT
TERDAM In het Sparta stadion
te Rotterdam woonden H.M. Konin
gin Juliana en Z.K.H. Prins Bern-
hard het spel „Wij willen bouwen"
bij. De vorstin en de Prins namen
bij deze gelegenheid deel aan de
symbolische «handeling, welke be
stond uit het omhoog trekken van
een heiblok.