Se C^ldbcSoti/ta/nt
DE WINST
VAN BERLIJN
Grondwet van
Bonn goedgekeurd
Voorlopig accoord te Batavia
bereikt
Ook door Den Haag aanvaard
Heden formele
bijeenkomst
Maeterlinck
overledelh
De wereld in
twee sferen?
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSIREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
ZATERDAG 7 MEI 1949
40ste JAARGANG No. 11688
Men is het
eens geworden
te Batavia
Bur. Papenfracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
WAT WIJ REEDS enige tijd heb
ben zien aankomen, is thans of
ficieel: de blokkade van Berlijn
wordt opgeheven en wel met ingang
van volgende week Donderdag 12
Mei. Tevens is het ruil-object vast
gesteld: de besprekingen der vier
ministers van buitenlandse zaken
over het probleem Duitsland zijn be
paald op 23 Mei te Parijs.
Dit is ongetwijfeld het belangrijk
ste bericht van heel de afgelopen
week. Het betekent, dat Moskou de
koude oorlog om Berlijn heeft verlo
ren en dat niet alleen; het betekent
ook, dat het Kremlin zo verstandig
is geweest zijn nederlaag te erken
nen en er de consequenties uit te
trekken. Stalin heeft opnieuw bewe
zen, geen Hitier t^ zijn. Hitier zou
in razernij een oorlog geriskeerd
hebben: Stalin neemt zijn verlies.
Dat is aan de éne kant een gerust
stelling, want de kans op een her
haling van de gooi- en smijtpartij
van de tweede wereldoorlog wordt er
belangrijk door verminderd. Maar
aan de andere kant is het een waar
schuwing, dat men dubbel op zijn
hoede moet zijn. Moskou is slimmer
dan Berlijn.
In elk geval kunnen wij ons voor
lopig verheugen over de opruiming
van een van die kwesties, welke
Europa in het laatste jaar hebben
verontrust. Bovendien geeft het vol
doening te ervaren, dat de vastbera
den politiek der Westerse mogend
heden gebleken is de juiste te zijn
geweest. De politiek van Chamber
lain in de maannen, onmiddellijk
voorafgaande aan de grote cata
strophe, was de politiek van toege
ven, van tevreden stellen; men moest
het wilde beest wat toewerpen, dan
zou het wel tammer worden. Het re
sultaat was een volkomen fiasco.
München is een teken aan de wand
geworden en Amerika heeft zich
daardoor laten waarschuwen; het
heeft tegenover de Russische eisen
geleidelijk aan een politiek gevolgd
van toenemende vastberadenheid.
Waar Washington meende „neen" te
moeten zeggen, zei het „neen" en
bleef het „neen". En de andere mo
gendheden van het Westen hebben
de Amerikaanse staatslieden gevolgd,
al ontbrak het niet aan angstige
stemmen, die bevend voorspelden,
dat dit weer op oorlog moest uitlo
pen. Het is niet op oorlog uitgelopen;
de politiek-van vastberadenheid heeft
zijn doelmatigheid bewezen. En dat
is de grote winst van Berlijn,
UET TWEEDE gedeelte van de
deze week bereikte overeen
komst inzake de opheffing der blok
kade is: de hervatting van de vier-
mogendhedenconferentie.
Op dit punt zijn de juichtonen veel
minder positief. Hier vraagt men zich
af, wat de bedoelingen van de Sov
jets zijn; wat zij met deze „eis" be
cgen.
Wanneer men zich aan bespiege
lingen omtrent dit punt waagt, is het
goed te bedenken, dat de Sovjets
wel eens vreemde politieke spron
gen kunnen maken, dat zij wel van
tactiek kunnen veranderen
soms zelfs zeer radicaal, zodat het de
indruk maakt van een volkomen
salto mortale maar dat het doel
van Moskou ongewijzigd blijft. In
grote lijn is dat doel: de wereldre
volutie en de verovering van de
macht in de hele wereld. In concreto
zijn de beperkte doeleinden, welke
de Russen in Duitsland nastreven,
eveneens op dit doel gericht, al lijkt
het verband met dit uiteindelijke
doel niet altijd even direct.
Wat de Russen tot nu toe in Duits
land hebben nagestreefd, is het vol
gende. Op de eerste plaats willen zij
een centrale regering voor geheel
Duitsland en wel te Berlijn, de histo
rische hoofdstad van het Rijk; daar
mee winnen zij de Duitsers. Voorts
willen zij verkiezingen nog tijdens
de bezetting, waarbij in het Westen
volkomen vrijheid moet zijn voor
communistische actie. Daarmee ho
pen zij een in het Oosten gekweekte
sterke communistische partij ook over
het Westen te kunnen laten uit
vloeien; een sterke communistische
fractie komt .dan ook te zetelen in
het nieuwe Duitse parlement. Ver
volgens willen zij een vinger in de
pap bij het beheer over het Ruhrge-
bied, herstelbetalingen, vaststelling
van de eigenmachtig verschoven
nu eenmaal is en tenslotte een terug- j
Oostgrens van Duitsland, zoals deze
trekking van alle bezettingstroepen
een jaar na de tot stand koming van
het vredesverdrag. De eigenaardig
heid van dit laatste, toch zo billijk
lijkende, voorstel is, dat de Russen
niet ver behoeven terug te trekken,
maar de Engelsen en vooral de Ame
rikanen een heel eind.
Daar de Westelijke mogendheden
er niet aan denken, West-Duitsland
bloot te stellen aan communistische
en Russische agitatie, welke de Duit
sers binnen de Russische invloeds
sfeer zou moeten brengen en welke
de mogelijkheid zou openen tot woe
lingen en een communistische
„putsch", is 'het wel uitermate moei
lijk zich in te dénken, hoe die Vier-
mogendhedenconferentie tot over
eenstemming moet komen. Tenzij de
Russen hun houding volkomen wij
zigen.
Hetgeen niemand gelooft.
De te Bonn vergaderende West-
duitse grondwetgevende Assemblée,
heeft gisteravond de ontwerp-grond-
wet in tweede lezing met 74 tegen
twee (communistische) stemmen
goedgekeurd; 15 leden onthielden
zich van stemming.
De Assemblée heeft voorts 18 van
de meest vooraanstaande leden uit
haar midden aangewezen, om een
„interim-commissie" te vormen. Er
zijn geencommunistische leden aan
gewezen. Deze commissie heeft tot
taak het werk van de toekomstige
federale Westduitse regering voor te
bereiden, doch van haar wordt ook
verwacht, dat zij tijdens de komen
de vijfmogendheden-conferentie als
woordvoerster van de Westduitse
bevolking zal optreden.
Zondag zal de grondwet in derde
en laatste lezing behandeld worden.
Max Reimann, de communisten-lei
der, liep kwaad weg, nadat voorzit
ter Adenauer gedreigd had hem we
gens het voeren van obstructie te
laten verwijderen. De Westduitse
politici, die acht maanden eindeloos
gedebatteerd hebben, beginnen met
de datum' 23 Mei van de mi
nistersconferentie der Grote Vier
voor ogen, spoed achter hun werk
te zetten.
Na aanneming door de Assemblee,
is goedkeuring door de regeringen
der elf Westduitse staten vereist.
'T'E BATAVIA is tussen de Nederlanders en Republikeinen een voor
lopige overeenkomst bereikt. Reeds gistermiddag -heeft het Neder
landse kabinet in een buitengewone zitting de te Batavia bereikte re
sultaten besproken. Eenstemmig is men tot de slotsom gekomen, dat
het voorlopige accoord, gelijk door dr. Van Royen werd geseind, kan
worden aanvaard.
de informele besprekingen bereid
verklaard, na terugkeer te Djokja
de order „Staakt het vuren" uit te
vaardigen en hebben tevens ook de
komst naar de Ronde Tafelconfe
rentie in Den Haag aanvaard.
Intussen zal volgens het voor
lopig accoord ook vah Nederlandse
zijde een order of verklaring nopens
het einde der vijandelijkheden ge
lijktijdig met de republikeinse order
worden uitgegeven. In hun working
paper van 16 April jl. hadden ^le
republikeinen zich slechts accoord
verklaard met uitvaardiging van
een plaatselijke order „staakt het
vuren". In het thans bereikte com
promis echter hebben de republi
keinen ingestemd deze order uit te
strekken tot alle republikeinse
guerilla-strijders, waar deze zich
ook mogen bevinden. Wat betreft de
binding met het derde element
de ronde tafel-conferentie in Den
Haag hieromtrent is informeel
voorhands afgesproken, dat de on
derhandelingsmaterie zelve dier con
ferentie niet zal worden aangesne
den in verdere besprekingen in In
donesië, maar geheel en intregaal in
Den Haag zal worden behandeld.
De Nederlanders hebben zich be
reid verklaard, geen nieuwe deel
gebieden te vormen in streken, wel
ke voor de tweede politiële actie
tot de Republiek behoorden. Naar
het schijnt zou deze bepaling van
kracht worden met ingang waarop
het accoord wordt bekrachtigd. De
terugkeer van de Republikeinse re
gering naar Djokja zal geschieden
naar h-et gebied van de residentie
Djokja en dus niet tot het gehele
voormalige sultanaat.
De regeling van de bijzonder
heden over de terugkeer zal aar
een sub-commissie worden toever
trouwd. Ook de behandeling van de
détails betreffende de order staakt
het vuren zal door een subcommis
sie worden behandeld.
PERSOONLIJKE GARANTIE DER
LEIDERS.
Over het vooVlopig bereikte ac
coord meldt de Nieuwe Rotterdamse
Courant, dat de delegaties voorlopig
zijn overeengekomen de bindende
verplichtingen te Batavia aan te
gaan, hetgeen enigszins afwijkt van
-het voorstel van Merle Cochran bij
het begin van de voorbereidende
conferentie. Hij had namelijk- voor
gesteld om de „ratificatie" van af
spraken, welke te Batavia zouden
worden gemaakt te Djokja te doen
geschieden.
Soekarno, Hatta en Moh. Roem
zullen zich persoonlijk garant stel
len, met hun uiterste kracht de ten
uitvoerlegging van de materiële in
houd van het voorlopige accoord na
te zullen streven wanneer zij in
Djokja zijn aangekomen.
De binding van de drie elementen
uit de „ruling" van 23 Maart van
de Veiligheidsraad, welke door Ne
derland uitdrukkelijk werd gewenst
ligt in het nu bereikte compromis
opgesloten.
De Republikeinen hebben zich bij
72 DODEN BIJ TREINRAMP IN
ZUI'D-AFRIKA In de nabijheid
van Johannesburg (Zd Afrika) lie
pen drie electrisc'he treinen op el
kaar, 'waardoor 72 doden vielen.
Vijftig mensen werden izwaar ge
ren lichte verwondingen opliepen.
Het ongeluk gebeurde, doordat de
eerste trein plotseling voor een sig
naal moest stoppen. De ravage van
de lucht uit gezien. Honderden bur
gers verlenen 'hulp bij het vervoe-
wond, terwijl een groot aantal ande- ren van de doden en gewonden.
VLIEGTUIGONGELUK VOOR
ENGELSE KUST
Zeven boordwerktuigkundigen
worden vermist, nadat een Engels
vrachtvliegtuig Vrijdag op een proef
vlucht voor de kust van Dorsetshire
in de lucht uit elkaar was gesprongen
De lichamen van twee andere leden
der bemanning werden gevonden.
VREUGDE OP TEMPELHOF
OVER OPHEFFING BLOKKADE
Op het vliegveld Tempelhof by Ber
lijn heerste grote vreugde toen offi
cieel werd bekend gemaakt, dat de
Russen de blokkade zullen opheffen.
Enige Amerikaanse piloten, die de
dienst op de luchtbrug van Berlijn
onderhouden, worden door verheug
de Duitsers op de schouders geno
men.
TERECHTSTELLINGEN IN
SJANGHAI.
De straten van Sjanghai waren he
denochtend gevuld met duizenden
nieuwsgierigen, die de terechtstelling
wilden bijwonen van 14 personen,
beschuldigd van schending der krijgs
wet, die op bevel van het hoofdkwar
tier van het garnizoen in de straten
„op de plaats waar zij hun misdaden
hebben bedreven" moesten worden
terechtgesteld.
VIERDE BLOEDGROEP ONTDEKT
Dr Philip Levine heeft onlangs een
vierde bloedgroep ontdekt, die hij
de „Cellano"-groep noemt naar de
naam van de persoon wiens bloed tot
deze ontdeking heeft geleid.
Dr Levine had reeds opgemerkt,
dat het ontbreken van de factor R.H.
in het bloed een afzonderlijke cate
gorie vormde, naast de twee reeds
bekende bloedgroepen, Een eigen
schap van deze nieuwe bloedgroep is,
dat dit bloed bij bloedtransfusie het
stollingsvermogen terugschenkt aan
bloed, dat deze eigenschap niet meer
bezat.
ANDRé GIDE IN EEN ZIEKENHUIS
OPGENOMEN.
De 82 jaar oude Nobelprijswinnaar
André Gide, een van Frankjrijks
grootste schrijvers, is in een zieken
huis te Nice opgenomen.
Hedennamiddag te vijf uur zal een
formele bijeenkomst van de Neder
landse en republikeinse delegaties
onder auspiciën van de Unci gehou
den worden, aldus werd vernomen.
Na deze bijeenkomst zal dr. van
Royen een persconferentie houden.
In kringen van de Nederlandse
delegatie heeft men met voldoening
vernomen, dat Sukarno en Hatta gis
teren bij het bezoek van de republi
keinse delegatie aan Banka de for
mule hebben bekrachtigd, welke
werd opgesteld ten aanzien van de
terugkeer van de republikeinse rege
ring naar Djogja, de order tot het
staken van het vuren en het bijwo
nen van de Rondetafelconferentie tij
dens de informele besprekingen.
Ook het antwoord van de Neder
landse regering is intussen ontvan
gen.
In de nacht van Donderdag op
Vrijdag is in zijn villa Orlamonde te
Nice, aan de Franse Riviera, de Bel
gische dichter en schrijver Maurice
Maeterlinck op 87-jarige leeftijd
ovei-leden.
Maeterlinck, die in 1911 de Nobel
prijs voor literatuur won, was reeds
geruimte tijd ziek. Tot zijn meest be
kende werken behoren „Pelléas et
Mélisande," waarvoor de Franse com
ponist Claude Debussy en later zijn
landgenoot Gabriel Faure muziek
schreven en dat een beroemde ope
ra werd, „De blauwe vogel van het
geluk," „Het leven der bijen." My
sterie en sprookjes, waar filosofie en
vrees voor de dood dooreengeweven
zijn, vormden de hoofdbestanddelen
van zijn kunst.
Hij werd in 1862 te Gent geboren,
studeerde aan het R.K. Sainte Barde
college en aan de universiteit van
Gent. Op 25-jarige leeftijd vertrok
hij naar Parijs, waar hij zijn beste
werken schiep. Zijn eerste toneelstuk
„Prinses Maleine" schreef hij in 1890.
Een gunstige critiek maakte hem
met één slag bekend.
Verder zijn van hem bekend: Zus
ter Béatrice", Monna Vanna" „De
burgemeester van Stilmonde" en
„Het leven der termieten". Zijn be
roemdste gedichtenbundel is „De
schat der nederigen."
Tijdens de oorlog woonde hij te
New York en verzorgde lezingen in
de Ver. Staten. Op zijn 70ste ver
jaardag verleende koning Albert van
België hem de titel van graaf Mae
terlinck werkte tot voor zijn sterven
aan een nieuw boek „Herinneringen
van mijn hart". Hij schreef in het
Frans.
Naar Un. Press verneemt, wordt in
diplomatieke kringen te Washing
ton verwacht, dat de Russen op de
a.s. bijeenkomst der ministers van
Buitenlandse Zaken te Parijs zullen
voorstellen de wereld in twee in
vloedssferen te verdelen. De Ver.
Staten zouden het communistische
regiem in China moeten erkennen en
aanvaarden, dat Azië onder invloed
der Sowjets staat. Daar tegenover
zouden de Russen bereid zijn hu»
politiek in Europa te wijzigen en een
overeenkomst willen sluiten over
Duitsland en Oostenrijk.
NU EEN KOUDE AETHER-
OORLOG!
Gisteren is tfe Washington bekend
gemaakt dat Engeland en de Ver.
Staten, met ingang van vandaag
twee maal per dag over 61 zenders
in de lucht zullen zijn, in de hoop
dat zij op deze wijze erin zullen sla
gen het door da Sowjet-Russen ge
legde krachtige „radio-scherm" te
doorbreken en de. Sow jet-Russische
luisteraars te bereiken.
Volgens Amerikaanse autoriteiten
heeft een kortgeleden ingesteld on
derzoek aangetoond, dat 60 Sowjet-
Russische zenders worden gebruikt
in een „tegenoffensief" tegen de
„Stem van Amerika", de reusachtige
door de staat gesteunde radio-omroep
waarmede de Verenigde Staten
Amerikaans nieuws over de gehele
wereld willen verspreiden.
Het Sowjet-Russische radio-tegen
offensief" heeft thans, volgens een
mededeling van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken,
ongeveer twee weken geduurd. Het
ministerie heeft 'hiertegen bij de re
gering te Moskou en bij de te Genève
gevestigde organisatie der Verenigde
Naties, die tot taak heeft de inter
nationale radio-uitzendingen te rege
len, geprotesteerd.
De BBC zal nu haar zendtijd van
75 minuten tot 135 minuten opvoe
ren en de „Stem van Amerika" zal
de zendtijd naar de Sow jet-Unie van
90 tot 150 minuten per dag uitbrei
den.
PAARD TE WATER. Gisteren re
den wagen en paard op de Apothe-
kersdijk te Leiden te water. Met
veel moeite gelukte het ten slotte
het dier ongedeerd op de Aalmarkt
op het droge te krijgen.
(Foto: Jan Wolfslag, Leiden)
NED. VERLIEZEN
IN INDONESIË
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn ge
rapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 12 Maart: Korp.
B. J. Kronenberg, afkomstig uit
Zwartsluis.
Gesneuveld 17 April: Sold. W.
A. Visch, afkomstig uit Warmond
Gesneuveld: 22 April: Sold. Ie
kl. C. van Zee, afkomstig uit
Herwijnen.
Gesneuveld 23 April: fVaan-
drig D. van Nieuwenhuizen, af
komstig uit Baarn.
Gesneuveld 27 April: Sold. Ie
klas J. W. A. Dols, afkomstig uit
Munstergeleen.
Gesneuveld 28 April: Sold. Ie
klas H. Dijkstra, afkomstig uit
Eenrum.
Sold. Ie klas J. Meerdink, af
komstig uit Leeuwarden.
Korp. F. M. van Oort, afkom
stig uit Nijmegen.
Sold. Ie klas B. Plagmeijer, af
komstig uit Sassenheim
Serg. P. A. Pouwels, afkomstig
uit Geffelt.
Sold. F. M. N. M. Vermeulen,
afkomstig uit Son.
Gesneuveld 30 April: le Lt. J.
Remijnse, afkomstig uit Wol-
pHaartsdijk.
DE GRAANOOGST IN DE
MARSHALL-LANDEN.
Naar de E.C.A. gisteren heeft mede-,
gedeeld, zal de oogst aan broodgra
nen in de Marshall-landen voor 1949
waarschijnlijk kleiner zijn dan voor
1948. De E.C.A. waarschuwde er voor,
dat eventuele lange periodes van
droogte ernstige gevolgen zouden
hebben.
In een verslag van landbouwdes
kundigen van de E.C.A. wordt ge
zegd, dat in het grootste gedeelte van
Europa de reserves aan bodemvoch
tigheid abnormaal gering zijn en dat
dit betekent, dat de oogsten in sterke
mate afhankelijk zullen zijn van re
gen gedurende de rest van het sei
zoen. In Engeland, Ierland, Scandina
vië en de Beneluxlanden is de toe
stand van de oogst op het ogenblik
middelmatig of beter, doch in
Frankrijk en West-Duitsland zijn de
vooruitzichten iets minder gunstig.
In Griekenland, Italië en Turkije zal
de broodgraanproductie vrijwel zeker
kleiner zijn dan verleden jaar.
In het rapport wordt een goede
oogst van in het najaar gezaaide olie
zaden voorspeld.
Een koJiAeitje...
Trede ik nog in 't stof der aarde,
kleeft het lichaam nog aan mij
Neen, ik zwerve in hooger kringen,
door geen lijf meer afgemat,
als ik u mag hooren zingen,
prachtigen Magnificat!
Guido Gezelle.