Se C^ldbcSoti/ta/nt DE WINST VAN BERLIJN Grondwet van Bonn goedgekeurd Voorlopig accoord te Batavia bereikt Ook door Den Haag aanvaard Heden formele bijeenkomst Maeterlinck overledelh De wereld in twee sferen? Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSIREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" ZATERDAG 7 MEI 1949 40ste JAARGANG No. 11688 Men is het eens geworden te Batavia Bur. Papenfracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50 WAT WIJ REEDS enige tijd heb ben zien aankomen, is thans of ficieel: de blokkade van Berlijn wordt opgeheven en wel met ingang van volgende week Donderdag 12 Mei. Tevens is het ruil-object vast gesteld: de besprekingen der vier ministers van buitenlandse zaken over het probleem Duitsland zijn be paald op 23 Mei te Parijs. Dit is ongetwijfeld het belangrijk ste bericht van heel de afgelopen week. Het betekent, dat Moskou de koude oorlog om Berlijn heeft verlo ren en dat niet alleen; het betekent ook, dat het Kremlin zo verstandig is geweest zijn nederlaag te erken nen en er de consequenties uit te trekken. Stalin heeft opnieuw bewe zen, geen Hitier t^ zijn. Hitier zou in razernij een oorlog geriskeerd hebben: Stalin neemt zijn verlies. Dat is aan de éne kant een gerust stelling, want de kans op een her haling van de gooi- en smijtpartij van de tweede wereldoorlog wordt er belangrijk door verminderd. Maar aan de andere kant is het een waar schuwing, dat men dubbel op zijn hoede moet zijn. Moskou is slimmer dan Berlijn. In elk geval kunnen wij ons voor lopig verheugen over de opruiming van een van die kwesties, welke Europa in het laatste jaar hebben verontrust. Bovendien geeft het vol doening te ervaren, dat de vastbera den politiek der Westerse mogend heden gebleken is de juiste te zijn geweest. De politiek van Chamber lain in de maannen, onmiddellijk voorafgaande aan de grote cata strophe, was de politiek van toege ven, van tevreden stellen; men moest het wilde beest wat toewerpen, dan zou het wel tammer worden. Het re sultaat was een volkomen fiasco. München is een teken aan de wand geworden en Amerika heeft zich daardoor laten waarschuwen; het heeft tegenover de Russische eisen geleidelijk aan een politiek gevolgd van toenemende vastberadenheid. Waar Washington meende „neen" te moeten zeggen, zei het „neen" en bleef het „neen". En de andere mo gendheden van het Westen hebben de Amerikaanse staatslieden gevolgd, al ontbrak het niet aan angstige stemmen, die bevend voorspelden, dat dit weer op oorlog moest uitlo pen. Het is niet op oorlog uitgelopen; de politiek-van vastberadenheid heeft zijn doelmatigheid bewezen. En dat is de grote winst van Berlijn, UET TWEEDE gedeelte van de deze week bereikte overeen komst inzake de opheffing der blok kade is: de hervatting van de vier- mogendhedenconferentie. Op dit punt zijn de juichtonen veel minder positief. Hier vraagt men zich af, wat de bedoelingen van de Sov jets zijn; wat zij met deze „eis" be cgen. Wanneer men zich aan bespiege lingen omtrent dit punt waagt, is het goed te bedenken, dat de Sovjets wel eens vreemde politieke spron gen kunnen maken, dat zij wel van tactiek kunnen veranderen soms zelfs zeer radicaal, zodat het de indruk maakt van een volkomen salto mortale maar dat het doel van Moskou ongewijzigd blijft. In grote lijn is dat doel: de wereldre volutie en de verovering van de macht in de hele wereld. In concreto zijn de beperkte doeleinden, welke de Russen in Duitsland nastreven, eveneens op dit doel gericht, al lijkt het verband met dit uiteindelijke doel niet altijd even direct. Wat de Russen tot nu toe in Duits land hebben nagestreefd, is het vol gende. Op de eerste plaats willen zij een centrale regering voor geheel Duitsland en wel te Berlijn, de histo rische hoofdstad van het Rijk; daar mee winnen zij de Duitsers. Voorts willen zij verkiezingen nog tijdens de bezetting, waarbij in het Westen volkomen vrijheid moet zijn voor communistische actie. Daarmee ho pen zij een in het Oosten gekweekte sterke communistische partij ook over het Westen te kunnen laten uit vloeien; een sterke communistische fractie komt .dan ook te zetelen in het nieuwe Duitse parlement. Ver volgens willen zij een vinger in de pap bij het beheer over het Ruhrge- bied, herstelbetalingen, vaststelling van de eigenmachtig verschoven nu eenmaal is en tenslotte een terug- j Oostgrens van Duitsland, zoals deze trekking van alle bezettingstroepen een jaar na de tot stand koming van het vredesverdrag. De eigenaardig heid van dit laatste, toch zo billijk lijkende, voorstel is, dat de Russen niet ver behoeven terug te trekken, maar de Engelsen en vooral de Ame rikanen een heel eind. Daar de Westelijke mogendheden er niet aan denken, West-Duitsland bloot te stellen aan communistische en Russische agitatie, welke de Duit sers binnen de Russische invloeds sfeer zou moeten brengen en welke de mogelijkheid zou openen tot woe lingen en een communistische „putsch", is 'het wel uitermate moei lijk zich in te dénken, hoe die Vier- mogendhedenconferentie tot over eenstemming moet komen. Tenzij de Russen hun houding volkomen wij zigen. Hetgeen niemand gelooft. De te Bonn vergaderende West- duitse grondwetgevende Assemblée, heeft gisteravond de ontwerp-grond- wet in tweede lezing met 74 tegen twee (communistische) stemmen goedgekeurd; 15 leden onthielden zich van stemming. De Assemblée heeft voorts 18 van de meest vooraanstaande leden uit haar midden aangewezen, om een „interim-commissie" te vormen. Er zijn geencommunistische leden aan gewezen. Deze commissie heeft tot taak het werk van de toekomstige federale Westduitse regering voor te bereiden, doch van haar wordt ook verwacht, dat zij tijdens de komen de vijfmogendheden-conferentie als woordvoerster van de Westduitse bevolking zal optreden. Zondag zal de grondwet in derde en laatste lezing behandeld worden. Max Reimann, de communisten-lei der, liep kwaad weg, nadat voorzit ter Adenauer gedreigd had hem we gens het voeren van obstructie te laten verwijderen. De Westduitse politici, die acht maanden eindeloos gedebatteerd hebben, beginnen met de datum' 23 Mei van de mi nistersconferentie der Grote Vier voor ogen, spoed achter hun werk te zetten. Na aanneming door de Assemblee, is goedkeuring door de regeringen der elf Westduitse staten vereist. 'T'E BATAVIA is tussen de Nederlanders en Republikeinen een voor lopige overeenkomst bereikt. Reeds gistermiddag -heeft het Neder landse kabinet in een buitengewone zitting de te Batavia bereikte re sultaten besproken. Eenstemmig is men tot de slotsom gekomen, dat het voorlopige accoord, gelijk door dr. Van Royen werd geseind, kan worden aanvaard. de informele besprekingen bereid verklaard, na terugkeer te Djokja de order „Staakt het vuren" uit te vaardigen en hebben tevens ook de komst naar de Ronde Tafelconfe rentie in Den Haag aanvaard. Intussen zal volgens het voor lopig accoord ook vah Nederlandse zijde een order of verklaring nopens het einde der vijandelijkheden ge lijktijdig met de republikeinse order worden uitgegeven. In hun working paper van 16 April jl. hadden ^le republikeinen zich slechts accoord verklaard met uitvaardiging van een plaatselijke order „staakt het vuren". In het thans bereikte com promis echter hebben de republi keinen ingestemd deze order uit te strekken tot alle republikeinse guerilla-strijders, waar deze zich ook mogen bevinden. Wat betreft de binding met het derde element de ronde tafel-conferentie in Den Haag hieromtrent is informeel voorhands afgesproken, dat de on derhandelingsmaterie zelve dier con ferentie niet zal worden aangesne den in verdere besprekingen in In donesië, maar geheel en intregaal in Den Haag zal worden behandeld. De Nederlanders hebben zich be reid verklaard, geen nieuwe deel gebieden te vormen in streken, wel ke voor de tweede politiële actie tot de Republiek behoorden. Naar het schijnt zou deze bepaling van kracht worden met ingang waarop het accoord wordt bekrachtigd. De terugkeer van de Republikeinse re gering naar Djokja zal geschieden naar h-et gebied van de residentie Djokja en dus niet tot het gehele voormalige sultanaat. De regeling van de bijzonder heden over de terugkeer zal aar een sub-commissie worden toever trouwd. Ook de behandeling van de détails betreffende de order staakt het vuren zal door een subcommis sie worden behandeld. PERSOONLIJKE GARANTIE DER LEIDERS. Over het vooVlopig bereikte ac coord meldt de Nieuwe Rotterdamse Courant, dat de delegaties voorlopig zijn overeengekomen de bindende verplichtingen te Batavia aan te gaan, hetgeen enigszins afwijkt van -het voorstel van Merle Cochran bij het begin van de voorbereidende conferentie. Hij had namelijk- voor gesteld om de „ratificatie" van af spraken, welke te Batavia zouden worden gemaakt te Djokja te doen geschieden. Soekarno, Hatta en Moh. Roem zullen zich persoonlijk garant stel len, met hun uiterste kracht de ten uitvoerlegging van de materiële in houd van het voorlopige accoord na te zullen streven wanneer zij in Djokja zijn aangekomen. De binding van de drie elementen uit de „ruling" van 23 Maart van de Veiligheidsraad, welke door Ne derland uitdrukkelijk werd gewenst ligt in het nu bereikte compromis opgesloten. De Republikeinen hebben zich bij 72 DODEN BIJ TREINRAMP IN ZUI'D-AFRIKA In de nabijheid van Johannesburg (Zd Afrika) lie pen drie electrisc'he treinen op el kaar, 'waardoor 72 doden vielen. Vijftig mensen werden izwaar ge ren lichte verwondingen opliepen. Het ongeluk gebeurde, doordat de eerste trein plotseling voor een sig naal moest stoppen. De ravage van de lucht uit gezien. Honderden bur gers verlenen 'hulp bij het vervoe- wond, terwijl een groot aantal ande- ren van de doden en gewonden. VLIEGTUIGONGELUK VOOR ENGELSE KUST Zeven boordwerktuigkundigen worden vermist, nadat een Engels vrachtvliegtuig Vrijdag op een proef vlucht voor de kust van Dorsetshire in de lucht uit elkaar was gesprongen De lichamen van twee andere leden der bemanning werden gevonden. VREUGDE OP TEMPELHOF OVER OPHEFFING BLOKKADE Op het vliegveld Tempelhof by Ber lijn heerste grote vreugde toen offi cieel werd bekend gemaakt, dat de Russen de blokkade zullen opheffen. Enige Amerikaanse piloten, die de dienst op de luchtbrug van Berlijn onderhouden, worden door verheug de Duitsers op de schouders geno men. TERECHTSTELLINGEN IN SJANGHAI. De straten van Sjanghai waren he denochtend gevuld met duizenden nieuwsgierigen, die de terechtstelling wilden bijwonen van 14 personen, beschuldigd van schending der krijgs wet, die op bevel van het hoofdkwar tier van het garnizoen in de straten „op de plaats waar zij hun misdaden hebben bedreven" moesten worden terechtgesteld. VIERDE BLOEDGROEP ONTDEKT Dr Philip Levine heeft onlangs een vierde bloedgroep ontdekt, die hij de „Cellano"-groep noemt naar de naam van de persoon wiens bloed tot deze ontdeking heeft geleid. Dr Levine had reeds opgemerkt, dat het ontbreken van de factor R.H. in het bloed een afzonderlijke cate gorie vormde, naast de twee reeds bekende bloedgroepen, Een eigen schap van deze nieuwe bloedgroep is, dat dit bloed bij bloedtransfusie het stollingsvermogen terugschenkt aan bloed, dat deze eigenschap niet meer bezat. ANDRé GIDE IN EEN ZIEKENHUIS OPGENOMEN. De 82 jaar oude Nobelprijswinnaar André Gide, een van Frankjrijks grootste schrijvers, is in een zieken huis te Nice opgenomen. Hedennamiddag te vijf uur zal een formele bijeenkomst van de Neder landse en republikeinse delegaties onder auspiciën van de Unci gehou den worden, aldus werd vernomen. Na deze bijeenkomst zal dr. van Royen een persconferentie houden. In kringen van de Nederlandse delegatie heeft men met voldoening vernomen, dat Sukarno en Hatta gis teren bij het bezoek van de republi keinse delegatie aan Banka de for mule hebben bekrachtigd, welke werd opgesteld ten aanzien van de terugkeer van de republikeinse rege ring naar Djogja, de order tot het staken van het vuren en het bijwo nen van de Rondetafelconferentie tij dens de informele besprekingen. Ook het antwoord van de Neder landse regering is intussen ontvan gen. In de nacht van Donderdag op Vrijdag is in zijn villa Orlamonde te Nice, aan de Franse Riviera, de Bel gische dichter en schrijver Maurice Maeterlinck op 87-jarige leeftijd ovei-leden. Maeterlinck, die in 1911 de Nobel prijs voor literatuur won, was reeds geruimte tijd ziek. Tot zijn meest be kende werken behoren „Pelléas et Mélisande," waarvoor de Franse com ponist Claude Debussy en later zijn landgenoot Gabriel Faure muziek schreven en dat een beroemde ope ra werd, „De blauwe vogel van het geluk," „Het leven der bijen." My sterie en sprookjes, waar filosofie en vrees voor de dood dooreengeweven zijn, vormden de hoofdbestanddelen van zijn kunst. Hij werd in 1862 te Gent geboren, studeerde aan het R.K. Sainte Barde college en aan de universiteit van Gent. Op 25-jarige leeftijd vertrok hij naar Parijs, waar hij zijn beste werken schiep. Zijn eerste toneelstuk „Prinses Maleine" schreef hij in 1890. Een gunstige critiek maakte hem met één slag bekend. Verder zijn van hem bekend: Zus ter Béatrice", Monna Vanna" „De burgemeester van Stilmonde" en „Het leven der termieten". Zijn be roemdste gedichtenbundel is „De schat der nederigen." Tijdens de oorlog woonde hij te New York en verzorgde lezingen in de Ver. Staten. Op zijn 70ste ver jaardag verleende koning Albert van België hem de titel van graaf Mae terlinck werkte tot voor zijn sterven aan een nieuw boek „Herinneringen van mijn hart". Hij schreef in het Frans. Naar Un. Press verneemt, wordt in diplomatieke kringen te Washing ton verwacht, dat de Russen op de a.s. bijeenkomst der ministers van Buitenlandse Zaken te Parijs zullen voorstellen de wereld in twee in vloedssferen te verdelen. De Ver. Staten zouden het communistische regiem in China moeten erkennen en aanvaarden, dat Azië onder invloed der Sowjets staat. Daar tegenover zouden de Russen bereid zijn hu» politiek in Europa te wijzigen en een overeenkomst willen sluiten over Duitsland en Oostenrijk. NU EEN KOUDE AETHER- OORLOG! Gisteren is tfe Washington bekend gemaakt dat Engeland en de Ver. Staten, met ingang van vandaag twee maal per dag over 61 zenders in de lucht zullen zijn, in de hoop dat zij op deze wijze erin zullen sla gen het door da Sowjet-Russen ge legde krachtige „radio-scherm" te doorbreken en de. Sow jet-Russische luisteraars te bereiken. Volgens Amerikaanse autoriteiten heeft een kortgeleden ingesteld on derzoek aangetoond, dat 60 Sowjet- Russische zenders worden gebruikt in een „tegenoffensief" tegen de „Stem van Amerika", de reusachtige door de staat gesteunde radio-omroep waarmede de Verenigde Staten Amerikaans nieuws over de gehele wereld willen verspreiden. Het Sowjet-Russische radio-tegen offensief" heeft thans, volgens een mededeling van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken, ongeveer twee weken geduurd. Het ministerie heeft 'hiertegen bij de re gering te Moskou en bij de te Genève gevestigde organisatie der Verenigde Naties, die tot taak heeft de inter nationale radio-uitzendingen te rege len, geprotesteerd. De BBC zal nu haar zendtijd van 75 minuten tot 135 minuten opvoe ren en de „Stem van Amerika" zal de zendtijd naar de Sow jet-Unie van 90 tot 150 minuten per dag uitbrei den. PAARD TE WATER. Gisteren re den wagen en paard op de Apothe- kersdijk te Leiden te water. Met veel moeite gelukte het ten slotte het dier ongedeerd op de Aalmarkt op het droge te krijgen. (Foto: Jan Wolfslag, Leiden) NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn ge rapporteerd: Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 12 Maart: Korp. B. J. Kronenberg, afkomstig uit Zwartsluis. Gesneuveld 17 April: Sold. W. A. Visch, afkomstig uit Warmond Gesneuveld: 22 April: Sold. Ie kl. C. van Zee, afkomstig uit Herwijnen. Gesneuveld 23 April: fVaan- drig D. van Nieuwenhuizen, af komstig uit Baarn. Gesneuveld 27 April: Sold. Ie klas J. W. A. Dols, afkomstig uit Munstergeleen. Gesneuveld 28 April: Sold. Ie klas H. Dijkstra, afkomstig uit Eenrum. Sold. Ie klas J. Meerdink, af komstig uit Leeuwarden. Korp. F. M. van Oort, afkom stig uit Nijmegen. Sold. Ie klas B. Plagmeijer, af komstig uit Sassenheim Serg. P. A. Pouwels, afkomstig uit Geffelt. Sold. F. M. N. M. Vermeulen, afkomstig uit Son. Gesneuveld 30 April: le Lt. J. Remijnse, afkomstig uit Wol- pHaartsdijk. DE GRAANOOGST IN DE MARSHALL-LANDEN. Naar de E.C.A. gisteren heeft mede-, gedeeld, zal de oogst aan broodgra nen in de Marshall-landen voor 1949 waarschijnlijk kleiner zijn dan voor 1948. De E.C.A. waarschuwde er voor, dat eventuele lange periodes van droogte ernstige gevolgen zouden hebben. In een verslag van landbouwdes kundigen van de E.C.A. wordt ge zegd, dat in het grootste gedeelte van Europa de reserves aan bodemvoch tigheid abnormaal gering zijn en dat dit betekent, dat de oogsten in sterke mate afhankelijk zullen zijn van re gen gedurende de rest van het sei zoen. In Engeland, Ierland, Scandina vië en de Beneluxlanden is de toe stand van de oogst op het ogenblik middelmatig of beter, doch in Frankrijk en West-Duitsland zijn de vooruitzichten iets minder gunstig. In Griekenland, Italië en Turkije zal de broodgraanproductie vrijwel zeker kleiner zijn dan verleden jaar. In het rapport wordt een goede oogst van in het najaar gezaaide olie zaden voorspeld. Een koJiAeitje... Trede ik nog in 't stof der aarde, kleeft het lichaam nog aan mij Neen, ik zwerve in hooger kringen, door geen lijf meer afgemat, als ik u mag hooren zingen, prachtigen Magnificat! Guido Gezelle.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1