S)e ftzidóeGoti/ïci/tit Republiek wil onvoorwaar delijke terugkeer naar Djokja De rode legers over de Jangtse Vlucht uit het bedreigde Nanking Onder druk der regering neemt Eerste Kamer de grenscorrecties aan Met 25 tegen 17 stemmen Proces Mindszenty voor de V. N. VRIJDAG 22 APRIL 1949 40ste JAARGANG No. 11675 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" 4- Zit men te Batavia nu reeds in de knoop? Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs i 0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 4.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 Phariseïsme Nijmeegse hoogleraar prof. mr. G. Russel schrijft in de jongste aflevering van de „Linie", dat „de lichamelijke kwellingen en geestelij ke aanrandingen, welke gedeti neerden in Nederlandse kampen na de oorlog hebben ondergaan met een te gunstig woord zouden worden ge kwalificeerd, als men ze bestiaal noemde: „In het dierenrijk komen ze niet voor", aldus prof. Russel. En hij schrijf verder: „Ook de achtereenvolgende rege ringen waren op de hoogte. Stelsel matig heeft de overheid de publica tie der wreedheden trachten te ver hinderen. Tegen de schuldigen werd4 niet opgetreden. Degenen, die recht streeks of zijdelings bij de gruwelen betrokken zijn geweest, welke zich in alle of vrijwel alle kampen heb ben voorgedaan, gaan tot heden vrij uit. Te bedenken, dat zij als ambte naren of in particuliere ondernemin gen thans een rol in het arbeidspro ces spelen, alsof hun satanische aard is veranderd, doet huiveren. De po gingen van verschillende zijden ge daan om het verleden met de man tel der liefde te bedekken, onder het mom dat anders geen einde aan d^ strafzaken zou komen, zijn laf en onbehoorlijk. Zij, die in staat zijn ge bleken tot de perversiteiten en mis drijven, waaraan tienduizenden heb ben blootgestaan, dienen te worden gestraft. De misdrijven moeten er kend en openbaar gemaakt worden." Hij, die het bovenstaand schrijft, zal door niemand worden beschouwd als een persoon, die belust is op sensa tie! Het is een geleerde, het is een christen, voor wie onverdragelijk is het phariseïsme van hen, die na de oorlog straften velen, die volgens de Londense koninklijke besluiten al dan niet schuldig waren, op een wij ze, die even onrechtvaardig, even onwettig, even gemeen was als wat de Duitsers hier hadden bedreven. Het phariseïsme van die personen wordt een smaad en schande voor het Nederlandse volk in zijn geheel als het nalaat dit in een objectieve rechtspraak aan de kaak te stellen! BESPREKINGEN REEDS VASTGELOPEN? A GENCE FRANCE PRESSE bericht, dat de eerste week van de nieuwe besprekingen tussen de Nederlandse en republikeinse delegaties onder auspiciën, van de UNCI uitliep op een impasse. Het enige resultaat tot op heden is de uieenzetting van de wederzijdse bestaande geschilpunten inzake de beslissende kwestie van de terugkeer van de republikeinse re gering naar Djogja. Volgens een gezaghebbende republikeinse bron is de republikeinse regering van mening, dat haar terugkeer naar Djogja onvoorwaardelijk moet geschieden. In dezelfde kring onderstreept men, dat de republikeinen categorisch weigeren verbintenissen welke dan ook te ondertekenen, alvorens de republikeinse regering weer te Djogja bijeen kan komen. Dit is, naar men meent, hetgeen Moh. Rum in de volgende vergadering zal meedelen. Volgens een andere bron zouden de Nederlanders bereid zijn op de voorwaarden, die uiteengezet zijn door dr. van Royen, de stad Djogja en een gebied van 8 km om deze stad heen terug te geven aan de Repu bliek, terwijl de republikeinen ten minste het bestuur over de gehele provincie Djogjakarta zouden eisen. De Nederlanders zouden bovendien bevestigd hebben, dat" zij beslist be zwaar hebben tegen geleidelijke te rugtrekking van hun troepen uit de vroegere republikeinse gebieden hetgeen in tegenstelling is tot de re solutie van de Veiligheidsraad van 28 Januari. De toestand in Indonesië Van officiële zijde wordt het vol gende medegedeeld: „De achter ons liggende week bracht weinig verandering in het al gemeen aspect, hetgeen betekent, dat de gunstige tendens zich handhaafde. De moeilijke gebieden op Java de omgeving van Malang in de eerste plaats bleven -zorgen baren, met dien verstande intussen, dat ook hier de toestand in Tiet algemeen gespro- pvE LAATSTE TWEE bruggelhoofden van de Nanking-regering op de Noordelijke Jangtse-oever ten Oosten van Nanking, Loewei en Kwat- sjou, zijn in handen van de communisten gevallen. Ook het eiland Sjo Sjan Tsjou, 20 km ten N.O. van Tsjinkiang, is door hen bezet. President Li heeft vanochtend zijn voorgenomen persconferentie laten vervallen. Hij kwam op het ministerie van defensie in spoedvergadering bijeen met de hoogste ambtenaren. Op een Donderdagmiddag gehouden verga dering van de voorzitter van de uitvoerende, wetgevende» en controle rende Joean was reeds besloten tot onmiddellijk vertrek van de leden der regering en van het parlement naar Kanton per vliegtuig en per trein. BRITSE OORLOGSSCHEPEN IN MOEILIJKHEDEN De Britse admiraliteit heeft aan twee van haar oorlogsbodems, de kruiser „Belfast" en de torpedoboot „Constance", opdracht gegeven om van Hongkong op volle kracht op te stomen naar Sjanghai, om het Brit se eskader, dat op de Jangtse in moeilijkheden is, bij te staan. Het Britse korvet „Amethyst", met nog maar een klein deel van de oor spronkelijke bemanning aan boord, NIEUWE INDUSTRIEëN IN NIJ MEGEN Niet alleen op het ge bied van woningbouw maar ook bij de bouw en het Iherstel van de in dustrie, wordt in Nijmegen hard ge werkt om de lidtekens, die de oorlog heeft achtergelaten zo spoedig moge lijk te doen verdwijnen. Bij de transformatoren-fabriek van de fir ma Willem Smit heeft een grote uitbreiding onder handen. Op deze foto, die van het dak van het labo ratorium is gemaakt, ziet men links de nieuwe kastenfabriek en rechts het grote ontspanningszaal in wor ding. lag gisteravond laat nog onder vuur in de Jangtse-rivier, ondanks pogin gen van een kruiser en een torpedo- bootjager om- assistentie te komen bieden. Pogingen om in verbinding tc komen met het communistische opperbevel om de schepen eèn vei lige tocht naar S'hanghai te verze keren zijn tot dusverre mislukt, om dat de communisten Britse diplomaten niet willen erkennen en niet met hen willen spreken. Twee regimenten van het 18é re geringsleger zijn, naar gemeld naar de communisten overgelopen, nadat zij vrij zware verliezen hadden ge leden. Naar gewoonlijk betrouwbare bronnen melden, heeft de regering besloten haar vredesdelegatie uit Peiping terug te trekken. Nader wordt gemeld, dat ook pre mier Ho Jing Tsjin hedenmorgen de nationalistische hoofdstad heeft ver laten. Vijftien regeringsvliegtuigen vertrokken vandaag uit de stad met leden van het parlement en bestuurs- functionarissen naar Kanton, de nieuwe zetel der regering. ken niet ongunstiger werd. De acti viteit der benden Jegt in deze gebie den intussen nog een zwöre druk op de bevolking. Ofschoon het in de om geving van Djokja met name in het gebied tussen Djokja en Solo eveneens nog onrustig is, verbetert de toestand in Djokja zelf duidelijk. In Midden-Java zijn een tiental pandhuizen geopend en er staan nog twee op de nominatie: een der zeker ste tekenen, dat het normale leven zich herstelt. Bantam blijft het deel van Java, waar het herstel het snelst in zijn werk gaat. Op Sumatra is de ontwikkeling van zaken eveneens over het alge meen gunstig: de economische gege vens van dit gebied tonen teikèns weer, dat het tempo van de terug keer tot de normale toestanden daar sneller is dan op Java. BRITS OORLOGSSCHIP OP DE JANGTSE BESCHOTEN Het Britse fregat „Amethyst", dat op weg was naar Nanking met voedsel voor de Britse kolonie, is op de Jangtse van de oever af beschoten, en aan de grond gelopen. Toen de Engels torpedojager „Consort" te hulp kwam, werd ook deze onder vuur genomen. Behalve de „Con sort", tracht ook het fregat „Black Swan'' de^„Amethyst" te benaderen Bij de beschieting zijn 20 leden van de bemanning van de „Amethyst" gedood en 17 gewond. ONGEREGELDHEDEN IN ERITREA. Volgens onbevestigde berichten zijn ten gevolge van ongeregeldheden te Asmara, de hoofdstad van de vroe gere Italiaanse kolonie Eritrea, een aantal Italianen gedood en enige ge- Wond. De onlusten vonden hun oor zaak in rassentegenstellingen. De ge kleurde bevolking eiste evacuatie van alle Europeanen en een unie .met nieuwe vlotter vervaardigen voor de Ethiopië. Volgens genoemde berich- bathyscaaf en het schip, dat gebruikt ten is een uitgaansverbod voor alle, zal worden voor het te water laten behalve militaire Europeanen uitge- van de stalèn kogel, zal speciaal voor vaardigd. I dit doel worden uitgerust. FRANS-BELGISCHE DIEPZEE EXPEDITIE. #Naar prof. Max Cosiins, directeur van het studiecentrum voor atoom energie der vrije universiteit van Brussel in een. interview verklaarde, zal in samenwerking met het Franse ministerie van marine in 1950 in de Middellandse Zee een Frans-Belgi sche diepzee-expeditie worden uitge rust. Zodra de desbetreffende over eenkomst ii ondertekend, zal de ba thyscaaf, welke zich thans nog te Da kar bevindt, naar Toulon worden overgebracht. De professoren Piccard en Cosijns zullen opnieuw de leiding van de expeditie hebben, doch zij zul len worden bijgestaan door deskun digen der Franse marine. De duikproeven zullen waarschijn lijk op een uur varens van Toulon gehouden worden, in water met een diepte van 2.000 meter. De zee is er veel kalmer dan in de Atlantische Oceaan en er is practisch geen getij. De Franse deskundigen zullen De Eerste Kamer heeft gistermid* dag de behandeling van hêt wetsont werp, houdende bevoegdheid tot het treffen van voorlopige voorzieningen in verband met de verwezenlijking van bepaalde correcties in de Neder lands-Duitse grens voortgezet. Bij de beraadslaging is tevens aan de orde geweest de motie van de heer Algra (A.R.) inzake de regeling van de Eemskwestie en de handha ving van de Nederlands-Duitse grens in de Dollard, waarbij gevraagd wordt de Nederlandse rechten en be langen op dit punt onverwijld en nadrukkelijk aan de orde te stellen. De minister van buitenlandse za ken, de heer Stikker, herinnert er o.m. aan, dat de regering in haar Memorie van Antwoord zelf al heeft verklaard, dat het verloop van za ken weinig bevredigend is. Spreker wenst hoofdzakelijk! op de critische beschouwingen in te gaan. De vraag waarover de Kamer thans te beslis sen heeft, is of enkele kleine verbete ringen in de grens ten bate van Ne derland moeten worden aange bracht. De Minister merkt op, dat er een onoverbrugbare kloof bestaat tussen de regering en de communisten, wier inzichten diametraal tegennover el kaar staan. In West-Europa is alles openbaar, in het Oosten is dat niet het geval. Alle grenscorrecties brengen voor de bevolking bepaalde gevolgen me- Hel verhaaltje van Malik In de kleine politieke commissie van de V. N. is gisteren het debat over het proces tegen kardinaal Mindszenty en dat tegen de 15 pro testantse geestelijken in Bulgarije voortgezet. Columbia en Cosa Rica wensten een embargo op de toelating van Hon garije en Bulgarije tot de V. N. De afgevaardigden van Salvador, Columbia en China steunden een Boliviaanse resolutie, waarin grote bezorgdheid wordt uitgesproken in verband met de tegen Hongarije en Bulgarije ingebrachte beschuldigin gen en er op wordt aangedrongen, dat de kwestie op de agenda van de Al gemene Vergadering wordt geplaatst vcor de volgende zitting in Septem ber. Jacob Malik (Sovjet-Unie) her haalde het argument, dat de proces sen slechts een zaak waren voor de interne jurisdictie van de bétrokken landen. Er was „bewezen", dat kar dinaal Mindszenty en zijn collega's misdadigers waren Geestelijke bedrijvigheid moest geen dekmantel worden voor activiteit tegen de re gering. Er heerste vrijheid van gods dienst in Hongarije, doch dit wilde hiet zeggen, dat de Kerk zich anet regeringszaken kon bemoeien. Het debat werd hierna- tót heden verdaagd. de. De bewoners der betrokken ge bieden zullen als Nederlanders be handeld worden en dus meer rechten genieten, dan hun voorheen zijn toe gekend. Spr. merkt vervolgens op, dat er een zekere verbondenheid is tussen de grensbewoners. De minister gaat de geschiedenis der behandeling van deze grenscor recties na. Reeds tijdens de oorlog zijn deze ter sprake geweest. Ook al vroeger is getracht plaatse lijke misstanden op te heffen. Maar steeds stootte men op onwil van Duit se zijde. Nimmer is aan Duitse zijde enige tegemoetkomendheid betoond. Het duidelijkste bewijs van onwil werd wel geleverd ten aanzien van de Dollard-kwestie, betoogt spr. Gesteund door de belangstelling van het publiek en de Staten Gene raal hebben de regeringen in de eer ste jaren na de oorlog met klem de verlangens van Nederland bij de be zettende mogendheden naar vo gebracht. In het Oosten heeft de Sowjet-Unie de Duitse grenzen eenzijdig bekrach tigd. Aan de Nederlandse compensatie verlangens wilden de bezettings autoriteiten niet tegemoet komen, maar wel wilden zij ingaan op tech nische correcties. Het scheen de regering niet juist de kans op technische wijzigingen voor bij te laten gaan, omdat anders wel licht gewacht zou moeten worden op de vredesconferentie, welke misschien nog in een ver verschiet zou liggen. Wanneer men zich goed rekenschap geeft van het verloop van deze on derhandelingen, dan is naar sprekers oordeel reeds op vele vragen ant woord gegeven. De correcties kunnen niet anders dan als voorlopig worden gezien, om dat het vredesverdrag pas met defi nitieve regelingen kan komen. De Be nelux-partners hebben duidelijk wil len maken, dat deze correcties n:et prejudiciëren op vergoedingen. Dat door deze correcties de verhou dingen met Duitsland vertroebeld zouden worden betwijfelt de minister. De thans ondervonden bestrijding is voor de regering een onverwachte teleurstelling. Wat de omvang der correcties aan gaat herhaalt hij, dat de regering niet van verdere compensaties afziet. Spe ciaal geldt dit ook ten aanzien van de Dollard. Met dr. Arnold is afgesproken, dat niets gepubliceerd zou worden dan het sobere communique. Daaraan heeft de heer Arnold zich niet gehou den. Hij heeft met verscheidene journa listen en enige Kamerleden gespro ken. Het is een vreemd gebmik van verleende gastvrijheid als een Duitse autoriteit aldus in ons land agiiatie voert tegen de Nederlandse regering. Spr. merkt op, dat de regering in een vreemde positie zou geraken, als de correcties werden verworpen en zij zou moeten gaan onderhandelen op een niveau, waarop zij dat niet wenst. Door het Duitse aanbod van hulp bij de Zuiderzeewerken koppelt men de schadevergoeding aan de correcties. Wat de motie-Algra betreft merkt spr. op, dat het niet juist is, dat niets bereikt is. Overigens zou de regering de motie van harte kunnen toejui chen. als ér enige wijzigingen in wer den aangebracht. De regering heeft ernstig be zwaar tegen schorsing van de be handeling van het ontwerp. De minster merkt voorts op, dat de zaak voor België en Luxemburg an ders ligt, b.v. al omdat van nature onze grens langer is. Van de acht aan België toegestane correcties worden er Zaterdag zeven tot uitvoering ge bracht. België ziet wegens technische pro blemen voorlopig van één correctie af. De minister vat tenslotte samen dat: 1. De correcties van bescheiden aard zijn, maar uit technisch oogpunt niet als bagatel mogen worden beschouwd; 2. uit de houding der Duitse poli tici is gebleken, dat op geen an dere wijze afdoende verbete ring is te verkrijgen; 3. de regering overtuigd is, dat er geen blijvende schade voor de betrekkingen met Duitsland is te vrezen; 4. de Benelux-partners geen prin cipiecl afwijzend standpunt heb ben ingenomen. TENSLOTTE VERKLAART MI NISTER STIKKER, DAT HET KA BINET VOOR VERWERPING VAN HET ONTWERP DE VERANTWOOR DELIJKHEID NIET KAN DRAGEN. De Minister van Binnenlandse Za ken, de heer Van Maarscveen gaat vervolgens in op een aantal kwesties van staatsrechtelijke en administra tieve aard. Voorts zette de minister o.m. uit een, dat het gewenst is het Neder- landse recht in de betrokken gebie den te doen gelden. Te drie uur werd de vergadering voor een half uur geschorst. Te vier uur wordt de vergadering heropend. De heer Wendelaar (VVD) ver klaart, dat de minister zijn zakelijke bezwaren toch niet heeft weggeno men. Verdere gedachtenwisseling vindt hij echter overbodig, omdat verwerping kabinets-crisis zou be tekenen, gelijk de minister het heeft Door de kabi.i. kwestie te stellen ontaardt deze dag in een dies ater. Als parlement voelen we ons niet meer vrij. Mogen wij heden een kabinetscrisis riskeren. In geen ge val, aldus spreker. De Indonesische kwestie primeert thans in alle opzichten. Aan de on derhandelingen in Batavia mag geen spaak in het wiel gestoken worden. Sprekers fractie acht zich in een dwangpositie en zal voor het ontwerp stemmen, de zakelijke be zwaren handhavende. De heer Woudenberg (Arb.) zegt dat zijn fractie onaangenaam is ge troffen door de mededeling van de minister, dat het kabinet de verant woordelijkheid niet zou kunnen dra gen als het ontwerp wordt verwor pen. In zijn fractie is gesproken van constitutioneel ongeoorloofde pressie en van een onbehoorlijke houding jegens de volksvertegenwoordiging. Nadere discussie met de regering acht spr. niet nodig. Intussen is het hem nog niet duidelijk, waarom de regering de zaak zo hoog opneemt en er een prestigekwestie van maakt. De overgrote meerderheid van sprekers fractie ziet zich contre coeur gedwongen voor het ontwerp te stemmen. De heer Algra (AR) noemt de manifestaties der Duitsers onbe hoorlijk. Het is ongepast te spreken van een schade, die men zal trach ten te vergoeden, als men bedenkt dat 100.000 Nederlanders naar de gaskamers zijn gevoerd. Hij vraagt de minister duidelijk te zeggen, waar de schoen wringt, dat er ter zake van de Dollardkwestie niets is bereikt. Hij dient een gewij zigde motie in. Deze luidt als volgt: De kamer, van oordeel, dat de Eemskwestie en het herstel en handhaving van de grens in den Dollard, waarbij voor Nederland belangen van de eerste orde en van grote urgentie in het geding zijn, zonder schade voor Duitse persoonlijke en economische be langen kunnen worden geregeld op een wijze, welke bevrediging kan geven aan alle te dezer zake gerechtvaardigde Nederlandse wensen. betreurt, dat ten opzichte van deze vraagstukken zelfs in begin sel nog weinig is bereikt, verzoekt de regering haar be moeiingen te dezer zake onmid dellijk en zo krachtig mogelijk voort te zetten. Sprekers fractie betreurt ten zeer ste, dat de kabinetscrisis gesteld is. Door te grijpen naar dit uiterste middel wordt de positie van het parlement verzwakt. Maar ook de positie der regering. Spr. verklaart niet voor het uiterste middel uit de weg te zullen gaan. De heer Beaufort (KVP) noemt met alle waardering voor 's minis ters rede een deel er van teleurstel lend en betreurenswaardig. Teleur stellend om het afwijzen van spre kers suggestie. De schorsingssugges tie is voor spr. geen conditio sine qua non. Hij zal zijn stem» aan het ontwerp niet onthouden, mits toe gezegd wordt, dat te eniger tijd de bevolking de gelegenheid zal krij gen zich vrijelijk er over uit te spreken of zij zich bij Nederland of Duitsland wil aansluiten. Dat de regering het uiterste mid del toepast acht spr. staatkundig niet verantwoord. Volgens de rege ring gaat het om een kwestie van prestigeverlies in internationaal op zicht, daarmede is spr. het niet pens. Dit schijnbaar krachtig optre den zal uitgelegd worden als een symptoom van innerlijke zwakte. Enkele aanvankelijke weifelaars van zijn fractie zullen voorstemmen. De heer Schalker (CPN) merkt op dat de allergrootste meerderheid van het Poolse volk accoord ging met de nieuwe Poolse grens. De heer Kolff (C.H.) verklaart na mens zijn fractie dat verschillende van zijn bezwaren zijn weerlegd. De fractie betreurt het echter, dat de regering met zwaar geschut is geko men. De meerderheid van sprekers fractie zal zich voor het ontwerp verklaren, de minderheid volhardt in haar verzet. De heer Ruys de Beerenbrouck (KVP) geeft te kennen, dat sommi ge van zijn bezwaren niet weerlegd zijn. Daar spr. niet wenst mede te werken tot een kabinetscrisis zal hij vermoedelijk zich onthouden van stemming. Minister Stikker zegt, dat het ka binet geen verantwoordelijkheden aan de Kamer wil opdringen, maar wederwerig wil het zich geen ver antwoordelijkheden door de Kamer zien opgedrongen. Is de kwestie nu zo gewichtig? Wanneer de regering zou moeten te rugtrekken, zouden er allerlei kwes ties rijzen, waardoor ernstige moei lijkheden ontstaan. Daarom heeft de regering haar ernstige woord moeten spreken. Aanneming van de gewijzigde mo- tie-Algra zou de regering toejuichen. De heer Beaufort heeft zijn stem afhankelijk gesteld van een voor waarde. Spr. meent, dat het niet mo gelijk is ter zake op het ogenblik een positieve toezegging te doen. Maar aan het betrokken vraagstuk zal z.i. zeker de nodige aandacht be steed worden. Het wetsontwerp wordt daarna aangenomen met 25 tegen 17 stem men. De motie-Algra wordt aangenomen met 37 tegen 4 stemmen (die der CPN). Te kwart over vijf wordt de ver gadering gesloten. De 25 leden, die zich voor het wets ontwerp in zake de grenscorrecties hebben verklaard zijn van Lieshout, Teulings, van Velthoven, van Voorst tot Voorst, Nijkamp, Berger, Krop man, Steinkuhler, Witteman, de Bruyn en Regout, allen van de KVP; Brongersma, mej. Tjeenk Willink, Kievit, Hoogland, Jonkman, mr. J. Cramer, van Walsum en Kranenburg, allen van de Partij van de Arbeid; Kolff, Vixseboxse en de Zwaan, al len C.H. en Wendelaar, Bierema en Molenaar allen V.V.D. De 17 leden, die hebben tegenge stemd zijn: de Wilde, Woltjer, Tjalma, Anema, Schipper, Algra en Rip, al len A.R., Polema en Reyers, beiden C.H., Beaufort en Barge, beiden K. V.P., J. J. Kramer en Woudenberg, beiden P. v. d. A., van Santen, Bran denburg, Schalker en Schoonenberg. alen C.P.N. De heer RujC de Beerenbrouck (KVP) was tijdens de stemming niet in de zaal aanwezig.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1