Welk weer krijgen we J met de Paasdagen Levensopbouw der gemeenten 'Hwjaatt ZATERDAG 16 APRIL 1919 DE LEIDSE COURANT DERDE BLAD PAGINA 2 (REEDS BLOEIEN DE HYACINTHEN Terwijl de narcissen ge kopt worden, nemen de hyacinthen hun taak over, om Holland-Bollenland in kleur te zetten. Tussen velden late narcissen, met hun fel gele en zach te crêmekleuren, ziet men reeds verschillende vel den hyacinthen in bloei staan En het laat zich aanzien, dat met de Paasdagen er veel te ge nieten zal zijn tussen Lei den en Haarlem. De belangrijkste factor, waarmede het bollen- tourisme staat of valt, is natuurlijk het weer. Op onze informaties deelde De Bilt gisteravond me de, dat op de eerste Paas dag vrijwel zeker het zelfde weer verwacht wordt als Vrijdag. Mis schien is het iets koeler, maar in ieder geval wordt vrij warm en zonnig weer voorspeld. Over het weer op de tweede Paasdag kon men niet zulke zeke re voorspellingen doen. Weliswaar bestaat er een redelijke kans op zeer goed weer, er pas geschieden. Afwachten dus! weer op beide Paasdagen minstens maar het is mogelijk dat deze huidige Rekening houdend met het feit dat goed zal zijn. In ieder geval een gun- periode van boven normale tempera- De Bilt het mooiste weer kan voor- stig geluid voor hen, die voornemens tuur a.s. Maandag een einde neemt, spellen, terwijl April tóch doet wat zijn een bezoek aan de Bollenstreek Dit kan echter ook enkele dagen la- hij wil, mogen we aannemen dat het te brengen! Langs de weg van de sociografisch onderzoek (Van onze bijzondere medewerker). „De weg van het sociografisch on derzoek is een andere dan die van het Gallup-onderzoek. Willen wij juist worden ingelicht, dan zal aller eerst inzicht nodig zijn in de maat schappelijke g^pepen, die onderzocht moeten worden". Deze gedachte vormde het uitgangspunt bij een on derhoud, dat wij hadden met dr. J. Diederich, een buitenlands deskun dige, die zich op het ogenblik in ons land bezig houdt met het sociogra fisch onderzoek in enkele Nederland se gemeenten. Toen eind'Maart op een landelijk congres in Amsterdam werd gespro ken over het vraagstuk van over bevolking in ons land, hebben de eco nomisten gemeend, dat hier van over bevolking geen sprake kan zijn. Dui zend mensen, zo redeneerden zij, kunnen door duizend anderen zeer zeker worden gevoed. Maar de socio logen onder de congressisten waren het daar niet helemaal mee eens. De krant is zeker niet de plaats voor een wetenschappelijk debat over deze kwestie. Practisch belangrijk is de vraag, wat moet worden gedaan, om de levensvoorwaarden in een be paalde stad of in een dorp te behou den? Dr. Diederich nam een snel gegroei de gemeente als* Hilversum ten voor beeld. Hij vergeleek de Gooise hoofd stad met een goudvissenkom, die men tracht vol te stoppen. Komen er nieuwe vissen bij, dan loopt de kom over. Met andere woorden gezegd en van toepassing ook op verschillende plaatsen in onze eigen omgeving: wordt enig natuur- of ander reservaat aangetast, dan wijzigt het gemeente lijk karakter zich niet alleen in ste debouwkundig opzicht, maar dikwijls ook sociografisch. Niet uitsluitend moeten de autori teiten bedacht zijn op eventuele ster ke groei van hun gemeenten, maar ook op de levensopbouw. Dat geldt wel het meest voor die steden of dor pen, waar men om een of andere re den uitbreiding van de bevolking wil limiteren en binden aan een bepaalde woonoppervlakte. Bevordering van de wijk- gedachte. In verband met de tegenwoordige distributie van beschikbare woon ruimten hebben wij dr. Diederich als sociograaf zijn mening gevraagd. Hij noemde het een onaanvaardbare sociale toestand, dat jonggehuwden moeten worden aangewezen op inwo ning bij hun ouders of schoon ouders. Dergelijke misstanden moe ten natuurlijk met spoed worden opgelost door het scheppen van wo ningen, waar jonggehuwden hun ge zin kunnen stichten. Doch hier ra ken wij het terrein van de overheids bemoeiing, die niet rechtstreeks van sociografische aard is. Vindt tenslotte elk gezin zijn plaats, dan is het tot stand brengen van een sociografische wijkindeling niet zo moeilijk. In dit verband herinneren wij aan Rotterdam, waar da wijkge- dachte wel zeer bijzonder is bevor derd en waar men in practijk zoekt te brengen de populaire stelling, dat twe eeenheden niet in één pot kun- worden gegooid. Ieder in eigen kring, of dat nu Leiden is, of Maas tricht, of welke grotere gemeente dan ook, men kan het onderscheid bij be paalde stadswijken waarnemen: zij hebben een verschillende sociaal le ven. Enquête onder de bevolking. De gemeentebesturen, die een be hoorlijk bedrag op de begroting uit trekken, om een sociografisch onder zoek te doen istellen, kunnen er niet mee volstaan, dat slechts gegevens worden verzameld of gerangschikt. Men komt namelijk eerst dan het rechte aan de weet, wanneer enquêtes onder de bevolking worden gehou den. Waaruit moeten die enquêtes met wetenschappelijk doel bestaan? Dr. Diederich heeft er ons enkele genoemd, zoals die zeer binnenkort in Hilversum zullen worden toege past. Een enquête onder huisvrou wen zou de vraag over inkoopge woonten kunnen inhouden: waar men bij voorkeur koopt en hoe het zit met de winkelinrichting. Aan klapten van de weekmarkt kan de vraag worden voorgelegd: wat bete kent die markt voor U? Is die markt slechts een plaatselijk apparaat, of heeft ze streekbetekenis? Belangrijk ook lijkt ons een quête over de keuze van beroep. Wat wordt de jeugd op de dag van mor gen? Blijft ze in onze stad hangen, of is spreiding mogelijk?* En hiermede in verband is te brengen een onderzoek naar de gebondenheid van inwoners aan hun stad, straat of woning. Indien alle binnengekomen gege vens, ook die bijvoorbeeld van een bedrijfsenquête, worden gecodeerd volgens 't nieuwe Hollerith-systeem, dan verkrijgt een gemeentebestuur een schat van inlichtingen, die van dienst zijn bij het nagaan van de ont wikkeling van stad en dorp. Romantiek in de statistiek. Dat daarbij plaats kan zijn vooi romantiek in de statistiek, is intus sen wel gebleken bij het sociografisch onderzoek binnen de gemeente Hil versum. Daar is het aantal vertrok ken vrouwen veel groter dan het aantal ingekomenen. Waarom? Om dat zij bij huwelijk opmerkelijk vaak hun echtgenoot vinden in een andere plaats. En doorgaans gaat het nieinve gezin zich daar vestigen, omdat de man er zijn werk heeft. Doch het eigenaardigste is wel, dat daarente gen de Hilversumse mannen, willen gaan trouwen, hun zoeken in eigen gemeente. Waarmee gezegd wil zijn, dat de maatschappelijke habitus een speelt! Congres voor de „Rode wereldvrede" te New York ALLESBEHALVE VREEDZAAM. Sovjet-gedelegeerden niet toegestaan een tocht te maken door de V.S. De zittingen van het Culturele en Wetenschappelijke Conngres voor de Wereldvrede te New York, die drie dagen duurden, waren allesbehalve vreedzaam. De.ondust duurde nog- voort toen het Congres reeds Was ge sloten. Voor de openingszitting liet het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten weten, dat het dit congres beschouwde als een pro-communistische samenkomst. De verontwaardiging steeg en twee anti communistische organisaties in de Verenigde Staten, de „Americans for Intellectual Freedom" en de „Rus- MOEDER GEEF ME EEN PAARDJE Resultaten van afleidings-therapie in Wilhelminaclub te Batavia Er is een heel sentimenteel liedje, wat/ eens grote populariteit genoot. „Moeder geef me een paardje" heet te het en het was als „Bij de muur van het oude kerkhof'' zonder tra nen niet aan te horen. De Moeder zou het paardje aan haar zoontje hebben kunnen geven, indien ze de tentoonstelling van de afdeling werktherapie van het Co mité Vervanging Familieleden in de Militaire Hospitalen had 'bezocht, in de Wilhelminaclub te Batavia. Over C. M. F. behoeven we niet veel meer te zeggen. De dames, die onze familieleden naar beste kunnen en vermogen vervangen kent een ieder, die het ongeluk heeft op de een of andere manier in een Mili tair Hospitaal terecht te komen. Ze do^n inkopen voor je, schikken je bloemen in vazen, maken een praat je, kortom ze doen alles wat je fa milie anders zou doen. Eén van de specialiteiten van het C.M.F. is de werktherapie, dus het bevorderen van werk, wat de genezing dient te bespoedigen. Deze geneeswijze is te verdelen in oefenings-therapie, die voornamelijk ten doel heeft de spie ren na verwondingen, operaties enz. terug te brengen tot hun oude func ties, de rehabiliteits-therapie, die de patient opvoedt tot een voor hem ge schikte werkkring, terwijl als derde de afleidings-therapie genoemd moet worden. En, deze afleidings-therapie nu ligt op 't terrein van de de familie leden vervangende vrouwen: vrij willigsters, die aangevuld zijn met enige krachten uit de militaire sa menleving en het Rode Kruis, ter wijl de NIWIN trouw ter zijde staat met materialen. Het leerwerk bleek op de tentoon stelling wel tot het meest populaire handwerk te behoren; zowel voor het maken van nuttige gebruiksvoor werpen als voor het naaien van speelgoed. Vooral Semarang kwam origineel voor de dag met .omhulsels voor vierkante en ronde flessen, die gemeenlijk met geestrijk vocht ge vuld plegen te zijn. Verder zagen we de resultaten van timmeren, hout zagen (o.m. de klassieke lampekap- pen), doch ook moderne beschilde-1 ringen van ruw aardewerken scho- els, glas en schelpen waren te bewon deren. Voor allerlei categorieën waren prijzen beschikbaar gesteld en nu komen we bij het bewuste paardje. Vijf jongens wrochten een rossi nant, zó kunstzinnig vervaardigd, dat niet meer van kunstnijverheid ge sproken kan worden, doch werkelijk van kunst. Dat deze artistieke prestatie met de eerste prijs in de afdeling speelgoed werd bekroond mag dan ook geen verwondering wekken. Doch ook vele andere prestaties bleken niet van kunstzin te zijn ontbloot. Merkwaar dig is het, dat ongeoefende handen dikwijls deze wonderbaarlijke pres taties leveren. Door het werk komt de kunstzin van de vervaardiger naar boven, die hij zelf dikwijls niet opmerkt, omdat het vanzelf gaat. Het lijkt eenvoudig dat snij-, schilder- of naaiwerk, doch doe het maar eens na! Daarbij komen nog de gebrek kige instrumenten, waarmede ge werkt moet worden en dan denken we speciaal aan de „weefgetouwen", terwijl de materiaal-bevoorrading, on danks de reeds eerder genoemde on schatbare medewerking van de NI- WIN toch nog dikwijls hoofdpijn kost. Het leer bijv. wordt doorgaans plataselijk betrdkken en dus zijn de inkopende plaatsvervangende fami lieleden afhankelijk van het aanbod van de locale markt. En die is niet altijd even gesorteerd. Slechts enkele dagen duurde de tentoonstelling. Vele gaven van hun belangstelling blijk en heel wat spullen werden verkocht, terwijl er velen waren aan de andere kant, die het helemaal niet leuk vonden, dat er zo dikwijls „niet te koop" moest worden geantwoord op hun verzoek om het bewuste voorwerp te kopen. Niet allen zullen zover gaan, dat ze hun beroep er van zullen maken, zoals de soldaat, die vertelde, dat hij in Nederland een zaak zèu gaan be ginnen in handgeweven ceintuurs en kussens-overtrekken, doch één ding staat vast, namelijk, dat de werk therapie een uitkomst is voor de ge wonde en zieke militair, die de an ders zo traag vliedende uren nu om ziet vliegen. D. STEENMEYER, 2e Lt. der Mariniers. deze toespraken juist gehouden in de tijd, dat een met bewijzen gestaafd artikel, waarifi Rusland als precies het tegenovergestelde werd onthuld, grote verspreiding vond. Dit artikel werd geschrevn door „Historicus", het pseudoniem van George Morgan, de eerste secretaris van de Amerikaanse Ambassade in Móskou, en gaat over de geschriften van niemand anders dan van Josef Stalin van 1919 af tot nu toe. In de commentaren, die door de ■.redacties der verschillende bladen op dit artikel werden geschreven en die 'zijn samengebracht in het juist ver schenen nummer van de Reader's Digest, is men het er over eens, dat Stalin overtuigd is, dat een oorlog tussen de Sovjet-republieken en de satelliet-staten met het bloc, waarin Amerika zeer machtig is, niet te ver mijden valt. Men is het er ook over eens, dat het volgende gezegde van Lenin bij Stalin favoriet is: „Het be staan voor een lange tijd van de Sov- sian League for People's Freedom" l jet-Republieken naast de imperialis- hielden tegen-vergaderingen, welke tische landen is ondenkbaar. Tenslot- de nadruk legden op het pro-commu- 1 za1 een van beiden overwinnen, nistische karakter van dit „congres Maar voor het einde komt, zal een voor de wereldvrede' Gedurende de zittingen van het congres marcheerden duizenden langs de vergaderplaatsen Wal dorf Astoria Hotel en Madison Square Garden Onder hen bevon den zich katholieke oud-soldaten, vluchtelingen uit de landen, die thans onder Russische overheersing zijn, katholieke organisaties, protes tantse en Joodse verenigingen enz. Maar wat binnen de vergaderzalen geschiedde was wel erg rood. De Verenigde Staten waren direct en in direct het voorwerp van vele scheld partijen. Winston Churchill, die juist in die dagen Amerika bezocht, en het Atlantisch Pact werden aan de kaak gesteld. Uitdrukkingen als „oorlogs stichter", Agressor", „Fascist" en der gelijke werden vrijelijk te pas en te onpas gebruikt door tal van spre kers. Maar met een enkele uitzonde ring daargelaten, ontsnapte Rusland aan de critiek. Rusland werd in suikesoete taal geschilderd als het land, dat vrede wil met iedereen, en in vriendschap wil leven met de Verenigde Staten, ondanks het kapitalistische systeem, dat in Amerika wordt aangehangen. Ongelukkig ecKter voor de „ma-, kers van de wereldvrede" werden serie van ernstige botsingen tussen de Sovjet-Republieken en de bour- geois-staten onvermijdelijk zijn.» Twee Amerikaanse regeringsin stanties waren de oorzaak van de on-, rust gedurende het congres. Het de partement van Buitenlandse Zaken verhinderde het plan van de gedele geerden uit Sovjet-Rusland en uit de satelliet-staten een trip te maken langs de Amerikaanse steden. Het departement zond nota's aan de am bassades van de gedelegeerde lan den, Rusland, Joego-Slavië, Tsjecho- Slowakije en Polen, waarin werd "medegedeeld, dat de gedelegeerden slechts in het land waren toegelaten om het congres-bij te wonen en dat men daarom aannam, dat zij, wan neer de zittingen voorbij waren, on middellijk weer zouden vertrekken. Het departement van Justitie was nog iets scherper. De procureur-ge neraal, Tom Clark, verklaarde: „Het doel, waarvoor deze visa werden ver: strekt, is thans voorbij". Hij voegde er aan toe, dat hij de immigratie dienst in New York opdracht had gegeven om zich met de gedelegeer den in verbinding te stellen en hun mede te delen, dat zij zo spoedig als er reisgelegenheid was, het land moesten verlaten. IN INDIE: H. J. PIETERSE, A 20, Langeraar, viert op 17 kpril zijn le Indische ver jaardag te Karangampel (Cheribon). ANTOON TOUW, D 106, Ter Aar, geboren 18 April 1926, viert zijn 3e Indische verjaardag te Brastagi (bij Medan). G. J. KRIJGER, Spoorstraat 56, Roelofarendsveen, viert op 17 April zijn 3e Indische verjaardag te Tjilendek (Java). P. A. VAN DEN BURG, Zeeweg 109B, Noordwijkerhout, viert op 19 April zijn 3e verjaardag te Kepandjen (Java). H. C. SMIT, Offemweg 60, Noordwijk, viert 19 April zijn 3e verjaardag te Bandoeng. HERMAN KERKHOVEN, Noordeinde 33, Zevenhoven, wordt op 20 April 21 jaar en viert zijn 2e verjaardag in Indonesië als kok te Medan. C^óto's van in Indonesië verblijven de militairen kunnen bij de redactie worden ingestuurd tot uiterlijk een week voor de verjaardag. Foto's, welke later worden ingezonden wor den niet opgenomen). fin insneeuwde MU f SLAAPWAGEN DOOR AGATHA CHRISTIE 56) Ik zag het als een volmaakte mo zaïek, waar iedereen de hem of haar toegewezen rol speelde, Het was zó geschikt dat, als er verdenkng mocht vallen op één persoon, het getuigenis van een of meer anderen de on schuld van die persoon zou bewijzen en de uitkomst verwarren. „Hardman's getuigenis was nodig in geval een buitenstaander zou wor den beschuldigd van de misdaad en niet in staat zou Zijn, een alibi te verstrekken. De reizigers in de Stam boel-wagen waren niet in gevaar. Het kleinste detail van hun getuige nis was van te voren uitgewerkt. De hele zaak was een knap opgezette legkaart, zó gearrangeerd dat ieder nieuw beetje kennis dat aan het.licht kwam. de oplossing van het geheel moeilijker maakte. Zoals mijn vriend mijnheer Bouc, opmerkte, het geval scheen fantastisch en onmogelijk. Dat was precies de indruk, die men ook bedoelde te geven. Verklaarde deze oplossing alles? Zeer zeker. De aard van de wonden ieder toegebracht door iemand anders. De kunstmatige dreigbrieven kunstmatig, daar ze onwerkelijk waren, alleen geschreven om als aanwijzing gebruikt te worden. On getwijfeld waren er echte brieven, die Ratchett waarschuwden voor zijn lot, die MacQueen vernietigde en waar hij deze andere voor in de plaats bracht. Dan het verhaal van Hardman, dat hij bij Ratchett geroe pen was een leugen natuurlijk van het begin tot het einde; de be schrijving van de mytische kleine, donkere man met een vrouwestem, een ihakkelijke beschrijving, daar ze de verdienste had, geen van de dienstdoende slaapwagen-conduc teurs te beschuldigen en paste op een vrouw zowel als op een man. Het plan hem te doorsteken, is op het eerste gezicht eigenaardig, maai bij overweging paste niets zo goed aan bij de omstandigheden. Een dolk was een wapen, dat door iedereen gebruikt kon worden, hetzij sterk of zwak, en het maakte geen lawaai. Ik verbeeld me hoewel ik me kan vergissen dat ieder op zijn beurt Ratchett's donkere coupé binnenging, door die van mrs Hubbard en toestak! Zij zelf zouden nooit weten welke stoot hem feitelijk doodde. De laatste brief, die Ratchett waar schijnlijk op zijn kussen had gevon den, werd zorgvuldig verbrand. Als er geen spoor wees naar de Arm- strong-zaak, zou er absoluut geen re den zijn, een van de reizigers van de trein te verdenken. Het zou be-, schouwd worden als van buiten af gedaan en de kleine, donkere man met de vrouwestem zou werkelijk gezien zijn door een of meer van de; reizigers, toen hij uitstapte in Brod! Ik weet niet precies wat er ge beurde, toen de samenzweerders ontdekten, dat dit deel van hun plan onmogelijk was door de sneeuw-, storm. Er was, denk ik, een haastige bespreking, en toen besloten zij, door te zetten. Het was waar, dat nu ieder van de reizigers onder verden king kon komen, maar in die moge lijkheid was al voorzien. Het enige wat er nog aan toegevoegd moest worden, was, de zaak nog meer ver warren. Twee zogenaamde aanwij zingen werden achtergelaten in de coupé van de dode waarvan één kolonel Arbuthnot verdacht maakte. die het sterkste alibi had, en. wiens connectie met de familie.. Armstrong het moeilijkst te bewij-. zen viel en de tweede prinses' Dragiloff, die door har sociale rang,'., haar physieke zwakte en het alibi, gegeven door haar kamenier en dé conducteur, feitelijk in een onaan tastbare positie verkeerde. Om de zaak nog verder te ver warren, werd er een fantasie-figuur in het spel gebracht de legenda rische dame in de rode kimono. Weer is het aan mij, getuigenis te geven van het bestaan van die vrouw. Ik hoor een zware bons tegen mijn deur. Ik sta op en kijk uit, en zie de rode kimono in de verte verdwijnen. Eni ge zorgvuldig gekozen personen de conducteur, miss Debenham en MacQueen zullen haar ook heb ben gezien. Het was, denk ik, iemand met een gevoel voor humor, die zorg vuldig de rode kimono boven op in .mijn koffer legde, terwijl ik de men sen ondervroeg in de restauratie wagen. Waar het kledingstuk oor spronkelijk vandaan kwam weet ik dom is van gravin Andrenyi, daar niet. Ik vermoed dat het het eigen- haar bagage alleen een zijden négli gé bevatte, dat zo gegarneerd was, dat het meer leek op een tea-gown dan op een peignoir. Zodra MacQueen hoorde, dat de brief, die zo zorgvuldig verband was .gedeeltelijk aan vernieling ontsnapt was, en dat het woord Armstrong epïi van de overblijvende woorden was, moet hij onmiddellijk zijn niéuws aan de anderen hebben mee gedeeld. Het was op dit ogenblik dat de positie van gravin Andrenyi critiek werd en haar echtgenoot nam onmiddellijk maatregelen om de pas te veranderen. Het was de tweede tegenslag! Ze kwamen allen overeen, hun relatie met de familie Armstrong to taal te ontkennen. Ze wisten, dat ik geen middelen bij de hand had om de waarheid te weten te komen en ze dachten niet dat ik op de zaak in zou gaan, tenzij mijn verdenking ge wekt was tegen iemand in het bij zonder. Nu was er nog een punt te over wegen. Toegegeven dat mijn theorie van de misdaad de juiste was en ik geloofde dat het de juiste moest zijn dan was blijkbaar de slaap wagenconducteur in het complot. Maar zo ja, gaf ons dat dertien per sonen, niet twaalf. Inplaats van de gewone formule van de zoveel per sonen ie er één schuldig, stond ik te genover het probleem, dat van der tien personen één, en slechts één, onschuldig was. Wie was dat? Ik kwam tot een heel vreemde conclusie. Ik kwam tot de conclusie, dat hij of zij, die geen aandeel had genomen in de misdaad degene was. die geacht zou worden, de sterkste motieven te hebben gehad. Ik be doel gravin Andrenyi. Ik was onder de indruk van de ernst van haar echtgenoot, toen hij me plechtig zwoer, op zijn eer, dat zijn vrouw haar coupé die nacht niet verlaten had. Ik besloot er uit, dat graaf Andrenyi om zo te zeggen, de plaats van zijn vrouw had ingeno men. Zo ja, dan was Pierre Michel be slist een van de twaalf. Maar hoe kon men zijn medeplichtigheid ver klaren? Hij was een fatsoenlijk man, die vele jaren in dienst der maat schappij was niet het slag man, dat kon worden omgekocht om te helpen bij een misdaad. Dan moest Pierre Michel betrokken zijn in het Armstrong-geval. Maar dat leek erg onwaarschijnlijk. Toen herinnerde ik me dat de gestorven kindermeid een Frangaise was. Stel dat da't on gelukkige meisje Pierre Michel's dochter was geweest. Dat zou alles verklaren; het zou ook de plaats verklaren, die gekozen was voor de uitvoering van de misdaad. Waren er nog anderen, wier rol in het dra ma niet duidelijk was? Kolonel Ar buthnot hield ik voor' een vriend van Armstrong. Zij waren waar schijnlijk samen in de oorlog geweest. De kamenier, Hildegarde Schmidt, haar plaats in het huishouden van de Armstrong's kon ik raden. Ik ben misschien erg gourmand, maar instinctief bespeur ik een goede cui«lnière. Ik stelde haar een val ze liep er in.. (Slot volgt)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 10