S)e &2id6e(3oi4/Ya/nt
Publicatie van het Atlantisch Pact
PACTEN EN
VERDRAGEN
Een aanval op één is een aanval
op allen
Italië sluit zich luidruchtig aan
Het overwicht van de Westelijke
machten
Directeur: C. M. VAN HAMERSVZLD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
ZATERDAG 19 MAART 1949
4Öste JAARGANG No. 11647
PUBLICATIE VAN EEN
HISTORISCH
DOCUMENT
Bur. Papengracht 32f Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
r\IT IS HET UUR van de samen-
smelting, van het accoord en van
het pact.
Het is een gelukkig verschijnsel
en een verademing na alles wat wij
hebben moeten meemaken, na alle
verdeeldheid, na alle versplintering
tijdens het oorlogsgeweld, en na alle
breuken en barsten in de wereld tus
sen Oost en West,
De wereld is thans uiteengevallen
in twee helften, maar de Westelijke
helft heeft tenminste zijn saamhorig
heid ingezien en erkend.
In het bw0in van de week kon wor
den meegedeeld, dat de Benelux een
feit was geworden. Tot aan de confe
rentie van Den Haag was ch Benelux
Htiog altijd min of meer een luchtkas
teel, een schema van overeengeko
men richtlijnen. Sinds Zondag j.l. is
de Benelux een concrete werkelijk
heid. Weliswaar betreft het hier
slechts drie landen, n.l. Nederland,
Beligë en Luxemburg, en deze lan
den vormen niet meer dan een klein
deel van het Westelijk halfrond.
Maar niettemin is de Benelux een ex
periment, dat ver uitgaat boven de
•beperktheid van haar grondgebied.
Want op de eerste plaats is de ver
werkelijking van de Benelux-gedach-
te een voorbeeld voor het gehele
Westen, dat met meer dan gewone
belangstelling het slagen van dit ex
periment volgt. Lukt het, dan zal het
Benelux-verband ongetwijfeld het be
gin blijken te zijn van meerdere der
gelijke eenheden, misschien zelfs wel
de kern van een grotere eenheid.
Doch er is meer. Tot nu toe wer
den economische verdragen tussen
twee of meer landen altijd gesloten
op de basis van: wat geef ik en wat
krijg ik. Men woog nauwkeurig Sf,
welke concessies men moest doen en
welke voordelen men daarvoor te
rug kreeg, waarbij het de tactiek der
onderhandelaars was, om zoveel mo
gelijk te krijgen en zo weinig moge
lijk te geven. Bij de Benelux heeft
zich een nieuwe idee baan gebroken.
Daar heeft men zich van meet af op
het standpunt gesteld, dat niet het
voordeel van één der drie landen
maatstaf voor concessies mocht zijn,
doch dat.men l\et belang van het ge
hele Benelux-verband in het oog
moest houden. Een grote stap in de
goede richting.
Naast de Benelux is nu ook
het zoveel omvangrijker Atlan
tische Pact in kannen en kruiken ge
komen.
De inhoud van dit defensie-verdrag
is zo juist bekend gemaakt. Uit de
publicatie in de kolommen hiernaast
blijkt, dat van de deelnemende lan
den wordt verwacht, dat zij, met hun
gezamenlijk grondgebied van 7 mil-
lioen vierkante mijl en hun bevolking
van meer dan 250 millioen mensen,
als beginsel zullen aanvaarden, dat
een aanval op één van hen zal wor
den beschouwd als een aanval op al
len. De termen zijn vrij soepel ge
houden, al te soepel volgens onze
smaak, maar het is in elk geval be
ter een plechtige verklaring te heb
ben zij het zonder dwingende ga
ranties' dan helêmaal niets. En ten
slotte komt de uitvoering van ieder
pact aan op de goede geest, waar
mede men bezield is. Ook het in de
meest stringente bewoordingen ver
vatte pact kan door onwil gesabo
teerd worden.
In elk geval is het een geruststel
ling voor de volken van West-Euro
pa te weten, dat de militaire macht
van de Verenigde Staten en Canada
achter hen staat. Weliswaar bestaan
de divisies, welke West-Europa zelf
moet formeren om eigen grondgebied
veilig te stellen, nog steeds op pa
pier, maar het grote voordeel is. dat
het Oosten gewaarschuwd is en er
ditmaal volkomen zeker van kan
zijn, dat het bij een eventuele aan
val op West-Europa te maken krijgt
met de enorme kracht van Amerika.
In de beide vorige wereldoorlogen
heeft Duitsland steeds gespeculeerd
op de mogelijkheid, dat Amerika neu
traal zou blijven. Deze vergissing is
ons allen duur te staan gekomen.
^JOG ZIJN WIJ er niet met onze
pacten. Want na het Atlantische
Pact komt een Middellandse Zee
pact aan de orde en daar achter doemt
reeds de schim op van een Pacific
Pact, een veraedigings-plan voor de
gebieden rond de Stille Oceaan. Ook
bij dit laatste plan zijn wij ten nauw
ste geïnteresseerd door de geografi
sche liggihg van Indonesië. Het plan
speelt reeds een rol in de debatten
voor de Veiligheidsraad. Want de op
zet ervan is: de indamming van de
rode vloedgolf, welke via China het
Oosten dreigt te overspoelen. En ii
de Amerikaanse opvatting omtrent
de bestrijding van het communisme
past de stelling dat men het commu
nisme vóór moet zijn en derhalve
moet beginnen met het verlenen van
volledige onafhankelijkheid can de
volken van ftt werelddeel. Daarria
samenwerking op basis van volkomen
gelijkheid en volledige vrijwilligheid.
Het verband met het Indonesische
probleem is duidelijk. Eveneens de
houding '''an Amerika in deze kwes
tie. En tenslotte is. ook duidelijk, dat
de kwestie-Indonesië een ingewikkeld
probleem is, op welks oplossing het
Pacific-plan wel eens een beslissen
de invloed zou kunnen hebben.
Beveiliging van het Noord-Atlantisch gebied
f ISTERNAMIDDAG is de tekst van het Noord-Atlantisch Pact be-
kend gemaakt. In de preambule van dit Verdrag bevestigen de on
dertekenaars opnieuw hun vertrou-wen in de doeleinden en beginselen
van het Handvest van de Verenigde Naties en hun wens om in vrede te
leven met alle volken van alle regeringen.
Zij zijn vastbesloten om de vrijheid, het gemeenschappelijk erfdeel en de
beschaving van hun volken, welke zijn gegrondvest op beginselen van
democratie, persoonlijke .vrijheid en rechtsorde, veilig te stellen. Zij zul
len zich beijveren de sabiliteit en de welvaart in het Noord-Atlaritisrh
gebied te bevorderen.
Zijn zijn besloten hun krachten te verenigen voor de gemeensc.happelij
ke verdediging en voor het behoud van vrede en veiligheid.
Derhalve sluiten zij dit Noord-Atlan tisch Verdrag.
Voorts wordt verklaard, dat dit
verdrag geen afbreuk doet aan en
mag niet worden uitgelegd als op
enige wijze afbreuk te doen aan de
rechten en verplichtingen, welke
voor partijen, die lid zijn van de
Verenigde Naties, uit het Handvest
voortvloeien, of aan de primaire ver
antwoordelijkheid van de Veilig
heidsraad voor de handhaving van
internationale vrede en veiligheid.
Elk der partijen verklaart, dat
geen der internaionale verbintenis
sen, op het ogenblik van kracht tus
sen haar en een der andere partijen
of een derde staat, in strijd is met
de bepalingen van dit verdrag, en
neemt op zich geen enkele interna
tionale verbintenis aan te gaan in
strijd met dit verdrag.
Onderling overleg
en hulp
De voornaamste punten van het
verdrag zijn te vinden in de art. 3
en vlgd. Daarin wordt gezegd, dat de
partijen ieder voor zich en tezamen,
hun individueel en collectief vermo
gen om een gewapende aanval te
weerstaan, handhaven en ontwikke
len, door voortdurend en op doel
matige wijze zich zelf te versterken
en elkander hulp te verlenen.
De partijen zullen onderling over
leg plegen telkens wanneer naar de
mening van één van hen de territo
riale onschendbaarheid, politieke on
afhankelijkheid of veiligheid van een
der partijen wordt bedreigd..
„De'partijen komen overeen, dat
een gewapende aanval tegen één of
meer van haar in Europa of Noord-
Amerika als een aanval tegen hen
allen zal worden beschouwd. Zij ko
men bijgevolg overeen, dat, indien
zulk een gewapende aanval plaats
vindt, ieder van hen de aldus aange
vallen partij of partijen zal bijstaan
in de uitoefening van het recht tot
individuele of collectieve ze.fverde-
diging, erkend in artikel 51 van het
Handvest van de Verenigde Naties,
door terstond, individueel en in sa
menwerking met de andere partijen,
op te treden op de wijze die zij nodig
oordeelt met inbegrip van het ge
bruik van gewapende macht om
de veiligheid van het Noord-Atlan
tisch gebied te herstellen en te hand
haven.
Elke gewapende aanval van dien
aard en alle dienengevolge genomen
maatregelen moeten terstond ter
kennis worden gebracht van de Vei
ligheidsraad. Deze maatregelen zul
len worden opgeheven zodra de Vei
ligheidsraad de nodige maatregelen
zal hebben genomen om de interna
tionale vrede en veiligheid te her
stellen en te handhaven.
HET TE BEVEILIGEN GEBIED
Als een gewapende aanval op één
of meer der partijen wordt mede be
schouwd een gewapende aanval op
het grondgebied van één der par
tijen in Europa of Noord-Amerika;
op de Algerijnse departementen van
Frankrijk; op de bezettingstroepen
van een der partijen in Europa; op
eilanden vallende onder de rechts
macht van een der partijen in het
Noord-Atlantisch gebied ten Noor
den van de Kreeftskeerkring of op
de schepen of luchtvaartuigen van
één der partijen in dit gebied.
AL9 EEN VIS OP HET DROGE
Bij Oostmahorn sloeg in de storm
van 1 Maart jl. de verdwaalde vis
sersboot O.L. 34 los. De redding
boot „Insulinde" van de NZHRM
wilde de boot te hulp komen, maar
kreeg daartoe geen toestemming,
daar er geen direct gevaar aanwezig
was en de reddingboot beschikbaar
moest blijven voor de eventuele red
ding van mensenlevens. Zo „beland
de" de O.L. 34 ten Noord Oosten van
Engwierum op de dijk, waar zij nu
wordt uitgegraven en dan het spring
tij moet afwachten om weer vlot te
komen.
EEN DEFENSIE-COMITé
De partijen richten hierbij een
Raad op, waarin elk van haar zal
2ijn vertegenwoordigd, ten einde
aangelegenheden de tenuitvoer leg
ging van dit verdrag betreffende in
behandeling te nemen. De raad zal
onverwijld een defensie-comité op
richten, hetwelk maatregelen voor de
tenuitvoerlegging van de onderlinge
hulpverlening zal aanbevelen.
De partijen kunnen eenstemmig
verwezenlijking van de beginselen
elke andere'Europese staat, welke de
van dit verdrag kan bevordèren en
kan bijdragen tot de veiligheid van
het Noord-Atlantisch gebied, uitno
digen tot dit verdrag toe te treden.
Het verdrag zal in werking treden
voor de staten, welke het hebben be
krachtigd zodra de bekrachtigingen
van de meerderheid van de onderte
kenaars met inbegrip van België,
Canada, Frankrijk, Luxemburg, Ne
derland, het Verenigd Koninkrijk en
de Verenigde Staten van Amerika,
zijn nedergelegd en bet zal van
kracht worden met betrekking tot
andere statèn op de dag, waarop hun
bekrachtiging is nedergelegd.
Nadat het verdrag gedurende 10
jaar van kracht is geweest, of te
eniger tijd daarna, zullen parijen, op
verzoek van één van hen, zich met
elkander verstaan omtrent herzie
ning van dit verdrag, met inachtne
ming van de factoren welige alsdan
van invloed zijn op de vrede en Vei
ligheid in het Noord-Atlantisch ge
bied.
Nadat dit verdrag gedurende 20
jaar van kracht is geweest kam elke
partij ophouden partij te zijn één
jaar nadat zij van deze opzegging
kennis heeft gegeven.
COMMENTAAR VAN MINISTER
STIKKER
Gistermiddag heeft minister Stik
ker in zijn departement een aantal
journalisten ontvangen, wie hij de
tekst van het verdrag overhandigde.
Hij gaf daarbij nog een zeer korte
mondelinge toelichting.
Minister Stikker's bedoeling was de
nadruk te leggen op het gewicht van
dit Pact. De ondertekening in Wash
ington, begin April, zal een histori
sche gebeurtenis zijn. Immers de
Verenigde Staten en Canada hebben
nu hun plaats gekozen, hetgeen van
enorme betekenis is voor de gehele
DE MAKERS VAN HET ATLAN
TISCH PACT De vertegenwoor
digers van de acht deelnemende lan
den op het Ministerie van buiten
landse zaken te Washington bijeen.
V.l.n.r. Hugues Le Gallais (Luxem
burg) mr E. N. van Kleffens (Neder
land) baron Silvereruys (België)
Wilhelm de Morgenstierne (Noorwe
gen), minister Dean Acheson (Ver.
Staten) Henri Bonnet (Frankrijk)
Hume Wrong (Canada) en Sir Oliver
Franks (Engeland).
wereld. Bij het Pact zijn betrokken
250 millioen mensen. De kracht, die
zij vertegenwoordigen is zo groot,
dat bij voorbaat elke gedachte aan
agressie op deze bondgenoten uitge
sloten mag worden geacht. Sommige
artikelen zijn opzettelijk algemeen
gehouden, omdat men het verdrag
niet in een le knellend keurslijf
heeft willen sluiten. Wat de Neder
landse bijdragen betreft, deze zijn
nog zeer berekkelijk in verband met
de ongunstige omstandigheden hier
te lande. Op de duur moet het na
tuurlijk komen tot een bijdrage, die
aanvaardbaar zal zyn.
Iedere verdragspartner kan inge
val van een "Conflict de bijdrage le
veren, die hij dienstig acht. Een
maximum wordt niet voorgeschre
ven. Alles zal er ook van afhangen
hoe groot de bedreiging is. De part
ner is dus zeer vrij om zijn aandeel
te bepalen, in acht genomen natuur
lijk de morele verplichting, welke
men heeft ten aanzien van het ge
zamenlijk gestelde doel. Ook houde
men in het oog, dat een defensieco
mité verschillende aangelegenheden
zal bezien, zodat in geval van nood
ieders bijdrage wel geen volkomen
surprise zal zijn.
VERKLARING VAN ACHESON
Dean Acheson, de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
heeft in zijn redevoering naar aan
leiding der publicatie van de tekst
van het Noord-Atlantisch Verdrag
verklaard, dat de daarin beoogde
Raad der Noord-Atlantische mogend
heden practisch in voortdurende zit
ting bijeen zal z'jn. Zijn hoofdkwar
tier zou gevestigd worden te Wash
ington of Brussel.
In geval van een gewapende aan
val zijn de V. S. verplicht te zorgen
voor het bereiken van het resultaat,
dat in het verdrag wordt omschre
ven als „herstel en handhaving van
de veiligheid der Noord-Atlantische
gebieden", aldus Acheson. Het be
sluit, welke actie de V. S. noodzake
lijk achten, zal genomen worden vol
gens de grondwettige werkwijze der
V. S. (Men neemt aan, dat Acheson
hiermee bedoelt, dat het Congres dit
besluit zou nemen, indien er een
oorlogsverklaring mee gemoeid zou
zijn.
BEVIN: BEGIN VAN NIEUW
TIJDPERK
Ernest Be vin, de Engelse minister
van buitenlandse zaken, heeft in een
verklaring aan het parlement o.m.
gezegd: „Dit is een historische ge
beurtenis. Het is zeker een van de
grootste stappen naar wereldvrede
en veiligheid, die sinds het eind van
de eerste wereldoorlog zijn genomen.
Mijns inziens kunnen wij zeggen, dat
deze overeenkomst het begin van een
nieuw tijdperk van samenwerking
én begrip betekent".
VLIEGTUIGONGELUK IN
NIEUW-ZEELAND.
Een Nieuw-Zeelands passagiers
vliegtuig is gisteren op een afstand
van ongeveer vijf kilometer van het
stadje Waikanae te pletter gevallen.
De 15 inzittenden vonden allen de
dood.
DE DUITSE INVAL
IN NEDERLAND
Veeltallig zijn de geruchten,
ontstaan uit de tijd, dat de
Duitsers hun overval op Neder
land beraamden en uitvoerden.
Veeltallig ook zijn de geruchten
rond het optreden van opper
bevelhebbers, ministers en hoge
functionarissen. Ook over het
optreden van de kabinetten in
Londen hangen sluiers van ge
heimzinnigheid. En het Eng-
landspiel, is daar ooit al een
duidelijk lichtstraaltje over ge
gleden? Op 6 November 1947
besloot de Tweede Kamer tot
aanneming van een voorstel
tot het houden van een parle
mentaire enquête; dit recht
van onderzoek had onze volks
vertegenwoordiging in geen zes
tig jaar gehanteerd. Er kwam
een commissie van 9 kamerle
den, die onmiddellijk is begon
nen met de opheldering van
vele geheimzinnigheden. Van de
vroege morgen tot de late
avond werd gearbeid. Tot de
staf van de commissie behoor
den: 3 deskundigen, 9 plaats
vervangende leden, 15 typisten,
stenografen en enkele boden.
Ook de griffier van de Kamer
werd geaccrediteerd. Gisteren
heeft de commissie het eerste
deel van haar verslag aan de
Tweede Kamer aangeboden.
Twee grote boekwerken van
tezamen büna 800 pagina's. On
geveer 500 getuigen zijn ge
hoord. En dit is nog maar het
begin van een machtig histo
risch werk, dat zuiverder dan
welk geschiedkundig werk ook
de gebeurtenissen van 1940 tot
1945 kan belichten.
Op pagina 2 geven wij het
eerste artikel uit dit grootse
werk.
H5T ATLANTISCHE PACT
Een parlementsbesluit met groot kabaal
COMMUNISTISCHE en niet-communistische afgevaardigden in het Ita
liaanse parlement sloopten lessenaars en stoelen om wapens te heb
ben in het verbitterde gevecht, dat gisteravond uitbrak, toen het parle
ment de deelneming van Italië aan de onderhandelingen over aanslui
ting bij het Atlantisch paot had goedgekeurd. Een motie van vertrouwen
in het buitenlands beleid van de regeling werd aan/genomen met 342 te
gen 170 stemmen. De zaal was spoedig herschapen in een ongeordende
massa afgevaardigden, die elkaar te lijf gingen in een vechtpartij, die
te boek zal staan als de hevigste, die de Iitaliaanse parlementaire geschie
denis heeft gekend. Dat was het hoogtepunt van een meer dan 48 uren on
onderbroken debat, dat meer dan eens kracht was bijgezet door een
wild tumult. Suppoosten slaagden er tenslotte in de orde te herstellen en
zij begeleidden de gehavende volksvertegenwoordigers' naar de E.H.B.O.-
posten onder gejuich van de aanhang der meerderheid.
Buiten moest de politie met gum
mistokken een protestbetoging van
communistische jeugdorganisaties uit
elkaar jagen, die zich voor het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken had
den verzameld. Een aantal personen
liep verwondingen op.
In Canossa en Apulia maakt de po
litie van traangas gebruik om de 4e-
stranten te verdrijven. Ook in Mi
laan, Florence, Bologna, Genua en
Napels werd Donderdag het werk
korte tijd neergelegd. In Milaan wer
den bij botsingen met de politie 39
personen gearresteerd. In vele ande
re grotere en kleinere steden vonden
demonstraties plaats, die zonder in
cidenten verliepen.
In Lecco, ongeveer 50 km. ten Noor
den van Milaan, waar twee dagen
geleden relletjes tegen het pact plaats
vonden, ontdekte de politie een grote
i
Op de militaire kracht der Sovjet-Unie
££EN AMERIKAANS overzicht van het mensenmateriaal en de militaire
hulpbronnen van de twaalf lar den, welke naar men verwacht de
Noord-Atlantische Unie gaan vorrr en, leert dat de Sovjet-Unie en haar
satellieten gezamenlijk op geen stuk ken na de militaire kracht zullen
kunnen ontplooien, waarover de Atlantische mogendheden de beschik
king hebben.
Het overzicht is gebaseerd op offi
ciële gegevens en geeft aan dat de
Westelijke mogendheden beschikken
over:
1. bijna 15 pet. meer mensenma
teriaal dan het Oostelijke blok;
2. een meer dan drie-maal-zo-
grote staalproductie.
3. meer dan twee maal zo hoge
productie van steenkool;
4. acht maal meer olie, zelfs als
men de productie van Midden- en
Zuid-Amerika, en het Naburige en
Verre Oosten uitsluit;
5. bijna 34 maal zo veel tonnage
aan zeeschepen;
6. bijna 30 maal zo veel motor
voertuigen.
Bovendien moet rekening worden
gehouden met de atoom-bom, de
nieuwe Amerikaanse bommenwer
pers voor lange afstanden, raketten
en het grote overwicht van de Wes
telijke zeemachten.
illegale bergplaats van wapenen in
een grot. Onder de wapens bevon
den zich tommy-guns, geweren, mor
tieren, drie machinegeweren en hand
granaten.
In Syracuse kwamen ongeveer 40Ö
Werkloze boerenarbeiders in botsing
met de politie, die genoodzaakt was
te schieten. Vier personen werden
door schoten gewond en verscheide
ne anderen door gummistokslagen.
Gisteren is in de provincie Temi
en in Perugia een algemene staking
van 24 uur begonnen.
NIEUWE POLITIEKE KRACHT
METING IN FRANKRIJK.
Zondag zal er in Frankrijk een
nieuwe krachtmeting tussen Gaullis
ten, communisten en regeringspar
tijen zijn by de verkiezing van nieu
we vertegenwoordigers in de depar
tementale raden.
Er zijn ongeveer 11 millioen kie
zers.
Normaliter hebben deze zeer plaat
selijke verkiezingen weinig politieke
betekenis, aldus Reuters correspon
dent Harold King, maar waarnemers
zijn van mening, dat zij ditmaal een
vrij getrouw beeld van de openbare
mening in Frankrijk zullen geven.
De meeste voorspellers zeggen, dat
Gaullisten en communisten zullen
winnen ten koste van de regerings
partijen, terwijl in de regeringspar
tijen de socialisten en de M.R.P. zul
len verliezen aan radicalen en gema
tigd onafhankelijken.
£en teÖje...
„De groei van het gezonde gods
dienstige bewustzijn bij het jonge
kind moet vooral ook daarin tegen
overhaasting beschermd worden, dat
het kind niet verdraagt lang achter
een in de hoogte der godsdienstige
spanning te leven."
Prof. Kohnstamm