§z£eid6c(3owtcvnk
Wat niet mag worden beschouwd als
„lastige en vervelende bedelarij"
Willen republikeinen niet
DINSDAG 1 MAART 1949
40ste JAARGANG No. 11631
Storm raast over
Directeur: C. JVL VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Nederland
Bur. Papengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert 15 ct. p. m m. Telefoontjes 130
De Bisschoppen
spreken
Ïn Nederland genieten wij nog
een betrekkelijke rust. Maar ook
in ons vaderland zijn velen in nood"
Aldus de Bisschoppen in het in
leidend hoofdstuk van hun Vasten
brief.
Enom die nood te lenigen of te
verminderen moeten worden toege
past en in practijk gebracht de be
ginselen van „De sociale rechtvaar
digheid" (I).
De sociale rechtvaardigheid wordt
ons geleerd in het Evangelie bij de
H. Petrus, bij de H. Paulus.
„Aan de H. Kerk is echter de taak
gegeven om de gelovigen voor te
houden, hoe de geest en de begin
selen van het Evangelie moeten wor
den toegepast op de eigen tijd en
het eigen land en in de bepaalde
omstandigheden, waarin zij verke
ren" aldus de Bisschoppen.
En dan gaan de Bisschoppen ver
der met ons te verklaren, hoe de
beginselen van het Evangelie inzake
sociale rechtvaardigheid nu tot uit
drukking moeten komen èn in het
bezit èn in de spreiding van de
eigendom. Zij geven een hoofdstuk
in hun Vastenbrief „Over tfe eigen
dom."
De oude leer der Kerkvaders
wordt in herinnering gebracht: „Wie
van God mesr goederen heeft gekre
gen, dan hij nodig heeft, moet deze
ook laten dienen voor andere men
sen. De eigendom mag allereerst de
eigenaar dienen, maar heeft ook een
sociale bestemming", aldus de Bis
schoppen.
De Bisschoppen wijzen op de ver-:
schillende manieren, waarop de
eigendom tot zijn sociale bestem
ming kan geraken.
Door vrijwillig te helpen armen
en behoeftigen en te steunen ver
enigingen en goede werken, die voor
de tijdelijke en geestelijke noden-
zijn opgericht.
„Velerlei noden en behoeften zijn
echter zo uitgegroeid, dat hierin
moet worden voorzien door over
heidssteun aan de particuliere hulp
of door gemeensrhapzorg", aldus de
Bisschoppen. Dit moeten wij. de
overheid mogelijk maken door onze
bijdrage in de vorm van belastingen.
„Het is sociale noodzaak," zeggen
de Bisschonoen, „dat het bezit ge
spreid wordt."
Hoe de maatregelen moeten zyn,
welke de Overheid neemt, om dat
te bereiken, zeggen de Bisschoppen
niet. Dit is een vraagstuk van poli-
- tieke aard, van politiek beleid. Zij
vragen de leiders naar geschikte
vormen.te zoeken en Zij roepen al
le katholieken op om mede te wer
ken. De Bisschoppen geven hier dui
delijk te kennen, dat hier niet alléén
de Overheid een taak heeft, door nl.
in te grijoen in de beschikking over
de eigendom, in het gebruik van de
eigendom, in de verdeling van de
vruchten van de eigendom. Zij rich
ten zich tot „de leiders" en Zij roe
pen „alle katholieken" op.
Zo vaak verschuilt men er zich
achter, dat de Overheid maar moet
optreden (terwijl dezelfden, als de
Overheid handelt, klagen over te
vergaande overheidsbemoeing!) Doch
ook zonder overheidsingrijpen kun
nen door particulieren, die in het be-
driifsleven een leidende functie ver
vullen, ongetwijfeld vele sociale
hervormingen worden ingevoerd,
daardoor bevrediging schenkend
aan „rechtmatige eisen, waaraan
nog niet is voldaan."
In de volgende hoofdstukken
handelen de^ Bisschoppen over de
rechten en dé plichten van de werk
gevers.
Op de hoogst nuttige wensen en
wenken, die Zij daarbij geven zul
len wij in een volgend nummer de
aandacht richten.
HELDERHEID DER STERREN
WORDT IN LEIDEN BEPAALD
De Sterrenwacht van de Rijksuni
versiteit ln Leiden is de grootste en
belangrijkste van ons land. Een staf
van geleerden houdt zioh hier o.m.
bezig met het bestuderen van de
veranderlijke sterren, het vastleggen
van de banen van dubbelsterren en
het meten van de helderheid der
sterren. Bovendien worden met de
fotografische refractor kometen, as
teroïden en sterclusters op de ge
voelige plaat vastgelegd.
De Zunderm an-reflector, waarme
de de helderheid der sterren wordt
'bepaald, in de koepel.
DE VASTENBRIEF
„Het is sociale noodzaak, dat het
bezit gespreid wordt
T\E BISSCHOPPEN houden in hun Vastenbrief voor, dat steun-vragen
voor „werken van apostolaat en missie, van caritas en sociale zorg"
niet moet worden beschouwd als een „lastige en vervelende bedela
rij". Zij wekken landbouwers en middenstanders op, hun bedrijf te ver
beteren en door samenwerking en organisatie zich de voordelen te ver
zekeren van grotere ondernemingen.' Verder, zo zeggen zij, zal het bezit
gespreid moeten worden over al de genen, die deel nemen aan dè pro
ductie. i
verplichtingen te beschouwen als
een drukkende last of als een nood
zakelijk kwaad?
Dè geest van Jezus Christus is an
ders: „Een nieuw gebod geef ik U:
Gij moet elkander beminnen, zoals
ik U heb liefgehad; ook gij moet
elkander beminnen. Hieraan zal
men erkennen, dat gij mijn leerlin
gen zijt, wanneer gij liefde hebt
voor elkander". (Joa. 13, 34, 35).
En de echo van Christus' leer vin
den wij bij St. Petrus en St. Pau
lus: „Hebt de gemeenschap lief".
(1 Petr. 2, 17). „Draagt elkanders
lasten, zo zult gij de wet van Chris
tus vervullen". (Gal. 6, 12). De lief
de is de kern van Christus' blijde
boodschap aan de wereld; zij is ook
de ziel van de sociale rechtvaardig
heid, niet om' haar te vervangen of
te verdringen, maar om ze ten vol
le te verwerkelijken en ze aan te
vullen door vrijwillige werken van
sociale liefde.
Wat onze Goddelijke Zaligmaker
Zelf of door Zijn Apostelen heeft
gelserd over sociale rechtvaardig
heid en sociale liefde geldt voor alle
tijden en voor alle plaatsen, maar
niet altijd en overal op dezelfrV
wijze. Aan de H. Kerk is de taak
gegeven om de gelovigen voor te
houden, hoe de geest en de begin
selen van het Evangelie moeten
worden toegeoast op de eigen tijd
en het eigen land en in de bepaalde
omstandigheden, waarin zij verke
ren. Welnu, als de Herders van Uwe
zielen, aarzelen Wij niet te verkla
ren, dat met de groei van de maat-
schaopii ook de verdichtingen vaa
de sociale rechtvaardigheid en de
sociale liefde meer dan ooit de
christenplichten zijn van onze ti.id
en van ons volk. Wi.^ zouden de
wet van Christus in onze dagen niet
vervullen, wanneer wij ons aan die
nlichten zouden onttrekken. Vol<?pns
de leringen van Christus en Zijn
Kerk willen Wij daarom wijzen op
de voornaamste plichten van de so
ciale rechtvaardigheid nu, en wel
met betrekkin*» tot de eigendom, tot
de arbeidsverhouding met haar
rechten en plichten, en aangaande
de handel en heel ons doen en laten
in de christelijke maatschappij.
De vrede is het werk van. de ge
rechtigheid. (Is. 32, 17). Volgens dit
Schriitwoord is onze H. Vader de
Paus al.de jaren van Zijn Pontificaat
onvermoeid werkzaam geweest, om
naar het voorbeeld van Zijn roemrij
ke Voorganger de vrede van Christus
te ^stichten m het Rijk van Christus.
De maatschappelijke woeiingen ech
ter in vele landen en de spanningen
•tussen de volken wijzen er op, dat een
rechtvaardig evenwicht nog niet is
gevonden. Van de scheve verhou
dingen maken kwaadwillige machten
misbruik om de spanning nog hoger
op te voeien. In de kronkels van
het onreoht nestelen zich satanische
machten, die geen verbetering wil
len, ja ze tegenhouden, om op het
geschikte ogenblik los te breken met
duivels geweld. De wereld wordt
overstroomd door een vloedgolf van
goddeloosheid, die nergens rekening
houdt m'ct de wetten van God en
die de haat tegen God tracht te
drukken in de harten der mensen.
De Heer der Heersers laat dit alles
gebeuren als straf voor de kwaad
willigen, die zich van God hadden
af gewend, eohter ook als boete en
loutering van de goedwillenden, die
te traag bleken om de gerechtigheid
tijdig en volledig door te voeren. Zo
blijft het zwaard der Gerechtigheid
dre/gend omhoog geheven voor een
wereld, die gebukt gaat onder de
gevolgen van haar eigen daden.
In Nederland genieten wij nog een
betrekkelijke rust. Maar ook in ons
vaderland zijn velen in nood; er
zijn rechtmatige eisen, waaraan nog
niet is voldaan; er zijn spanningen,
waarvan wij de kracht en de om
vang zelfs niet kennen. En in verre
gewesten staat de bloem van onze
jongelingschap gewapend temidden
van broedervolken, aan welke wij
de vrede en de vrijheid, de waarheid
en de welvaart willen verzekeren.
Deze ernstige feiten bij ons en om
ons heen mogen ons tot waarschu
wing strekken. Willen wij ons va
derland bevrijd houden van de al
lerbitterste ellende als gevolg van
goddeloosheid en Godshaat dan
moeten wij alles doen om naast en
met ons gebed door ons waarachtig
christelijk gedtag voor allen duide
lijk te maken, hoe de ware dienst
van Christus Koning de meest heil
zame gevolgen heeft ook voor de
burgerlijke maatschappij.
I. DE SOCIALE RECHTVAARDIG
HEID.
De sociale rechtvaardigheid regelt
de verhoudingen tussen iedere mens
afzonderlijk en de gemeenschap
waartoe hij behoort. De gemeen
schap moet gericht zijn op het wel
zijn van haar leden, maar ieder lid
m'oet ook het zijne bijdragën voor
het welzijn van het algemeen. Dit
ligt besloten in het woord van
Christus: „Geeft de keizer, wat de
keizer toekomt; en geeft God, wat
God toekomt". (Mt. 22, 21). Beseffen
wij wel, D.G., wat de maatschappij
voor ons betekent? De maatschappij
is als een lichaam, waarvan de de
len elkander aanvullen en vervol
maken. Zij kan alleen door lang
durig en geordend samenwerken
van vele geslachten komen tot gro
tere welvaart, die weer gericht moet
zijn op hogere deugd. Hogere wel
stand echter wordt alleen verkregen
door grotere samenwerking en
krachtiger inspanning van allen. Is
het daarom juist, de hogere sociale
II. OVER DE EIGENDOM.
De Kerk is steeds opgekomen
voor het recht van een ieder, goe
deren in persoonlijke eigendom te
bezitten; want zó alleen kan de
mens zorgen voor zich en de zijnen
op een zekere en menswaardige
wijze; het eigendomsrecht is een na
tuurlijk gevolg van 's mensen per
soonlijkheid. Jezus Christus heeft
ons echter gewaarschuwd tegen de
rijkdommen der aarde en heeft ons
gewezen op de plicht aalmoezen te
geven. Aan de rijke jongeling gaf
Hij zelfs de raad, alles aan de ar
men te geven om Hem volledig te
volgen. De Kerkvaders, de getrou
we getuigen van de geest en van de
leer van Jezus Christus, hebben de
Christenen ten zeerste op het hart
gedrukt, het overtollige af te staan
aan aalmoezen en goede werken.
Wie van God meer goederen gekre
gen heeft, dan hij nodig heeft moet
deze ook laten dienen voor andere
mensen. De eigendom mag aller
eerst de eigenaar dienen, maar heeft
ook een sociale bestemming.
Op verschillende wijzen kan de
eigendom tot zijn sociale bestem
ming geraken, vooreerst door ar
men en behoeftigen te helpen, door
verenigingen en goede werken te
steunen, die voor de tijdelijke en
geestelijke noden zijn opgericht,
werken van apostolaat en missie,
van caritas en sociale zorg. Wij
moeten deze' niet beschouwen als
lastige en vervelende bedelarij. Bij
het oordeel zal Christus er ons aan
herinneren: „Ik was hongerig en gij
hebt mij gespijzigd; ik was dorstig
en gij hebt mij gelaafd; ik was zon
der verblijf en gij naamt mij op....
Want, Ik zeg U: wat gij aan de ge-
ringsten der mijnen hebt gedaan,
dat hebt gij aan Mij gedaan". (Mt.
25, 3440). Hoe verschrikkelijk zou
het zijn dan het tegendeel te moe
ten horen! Velerlei noden en be
hoeften zijn echter zo uitgegroeid,
dat hierin moet worden voorzien
door overheidssteun aan de particu
liere hulp of door gemeenschaps-
zorg. Als de overheid daarvoor onze
bijdragen vraagt in de vorm van be
lastingen, dan dienen onze goede
ren wederom tot welzijn van ande
ren in de gemeenschap. Tenslotte
vinden de goederen in de moderne
tijd vooral ook hun sociale bestem-
j ming, als zij gebruikt worden voor
I verdere productie, als daardoor
werkgelegenheid geschapen wordt
voor andere arbeiders onder goede
sociale voorzieaingen, als ze als ka
pitaal ter beschikking worden ge
steld voor klein- en grootbedrijf,
mits sociaal nuttige goederen wor
den geproduceerd. Hieruit volgt dus,
D.G., dat wij de sociale lasten als
christenplicht dienen te aanvaarden
en dat wij de betreffende sociale
wetten moeten onderhouden uit
Maatschappelijke rechtvaardigheid.
Zeker, zij vragen van ons grote of
fers, veel grotere zelfs dan ooit te
voren en Wij begrijpen, dat deze of
fers worden gevoeld. Wanneer de
bezitters van goederen evenwel kla
gen, dat de rechten van het kapitaal
zo beknot worden, dat de sociale
lasten zo hoog zijn, dat de belastin
gen alles opslorpen, dan mogen zij
zich wel herinneren, dat wij in onze
dagen ook zonder wettelijke
dwang alleen reeds uit christe
lijke rechtvaardigheid en uit chris
telijke liefde, tot zulke grote offers
bereid moeten zijn en dat de wet
voor een goed deel niets anders
doet dan onze christelijke plicht na
der omschrijven en tot uitvoering
brengen.
Als God aan de mens het natuur
lijk recht gegeven heeft, zich goede
ren te verwerven in eigendom om
beter te kunnen zorgen voor zich
en de zijnen, dan volgt daaruit nog
iets anders: dan moet ook die mo
gelijkheid aan alle mensen geboden
worden; dan kan het niet de bedoe
ling zijn, dat de goederen zich
steeds meer ophopen in handen van
enkelen; dan is het sociale nood
zaak, dat het bezit gespreid wordt.
Wij hebben deze spreiding van be
zit in de kleir^ en middelgrote
eigendommen, die in ons land
meestal bestaan in Landbouw en
ambacht, in handel en nijverheid.
Deze zal bewaard moeten blijven
en dit zal mogelijk zijn als landbou
wers en middenstanders hun bedrijf
weten te verbeteren en door samen
werking en organisatie zich de voor
delen verzekeren van grotere onder
nemingen. Maar verder zal het be
zit meer gespreid moeten worden
over al degenen, die deel nenven
aan de productie. Bij de opkomst
van de industrie is daar niet vol
doende op gelet. Bij het steeds toe
nemen van het fabriekswezen moet
meer rekening worden gehouden
met de bestaansmogelijkheid van
kleine en middelgrote bedrijven en
moet er absoluut naar gestreefd
worden, dat degenen, die deelnemen
aan de productie ook deel krijgen
aan het bezit. Wij vragen de leiders
naar geschikte vormen te zoeken,
die dit waarborgen' en Wij roepen
alle Katholieken op mede te wer
ken tot juiste maatschappelijke ver
houdingen uit sociale rechtvaardig
heid. Dit is ook in het' belang van
de eigendom zelf.
Z.H. PAUS PIUS XII
Morgen is het de tiende verjaardag van de Pauskeuze en.
de 73ste verjaardag van Z.H^Paus Pius XII.
Het woord van Schaepman, dat de Paus is „de spi'eker
Gods," komt in deze tijd tot een zo klare werkelijkheid, als
wij te midden van zo veel tragische verwarring en gruwe
lijke misdadigheid mogen horen de stem van de verheven
Opperherder, die ons leert de waarheid en ons voorhoudt
het recht.
God bescherme en zegene Hem ónze heilige Vader. Hij
verhore zijn gebed en geve vrucht aan zijn werken om de
mensheid te schenken vrede en welvaart.
Alle katholieken verenigen zich morgen op bijzondere
wijze in de geest rondom Paus Pius XII in een onverbreek
bare eenheid van geloof en trouw en liefde.
Goede resultaten
bereikt
OP EUROPEES CONGRES TE
BRUSSEL.
De Internationale raad van de
Europese Unie heeft haar werkzaam
heden gistermorgen te Brussel beslo
ten met een zitting onder voorzitter-'
schap van de Nederlandse gedelegeer
de P. J. S. Serrarens.
In kringen van de Europese bewe
ging toonde men zich zeer tevreden
Dan kan de Ronde Tafel-conferentie
niet doorgaan
|_JET BIJZONDER FEDERAAL OVERLEG heeft de uitnodiging van de
Nederlandse regering, om deel te nemen aan de Ronde Tafel-confe-
i en tie, eenstemmig aanvaard. De reacties van Republikeinse zijde zijn
minder positief. Palar heeft in New York verklaard: ik verwacht niet, dat
mijn regering de Nederlandse plannen zal aanvaarden of zal instemmen
met enige conferentie, zoals de Nederlanders hebben ontworpen. Mis
schien zal de Republiek met eigen voorstellen komen, gebaseerd op de
realiteit van de tegenwoordige situatie in Zuid-Oost-Azië. De voorzitter
van de Republikeinse delegatie bij de commissie van de Verenigde Naties
Mohammed Rum, zeide kortweg: wij zullen niet deelnemen.
Het is een vraag, of de con
ferentie in Den Haag zal kunnen
doorgaan als de Republikeinen niet
deelnemen. In dat geval zal ook de
commissie van de Uno niet in Neder
land komen. Zij heeft namelijk ver
klaard alleen te zullen gaan als beide
partijen dat wensen.
Palar heeft te NewYork nog gezegd,
dat de Verenigde Staten van Indone
sië de volledige souvereiniteit moes
ten verkrijgen voordat men bespre
kingen over een Nederlands-Indonesi
sche Unie kan gaan voeren. Uit de
mededelingen van mr. Van Kleffens
had hij opgemaakt, dat de Nederlan
ders zich blijkbaar gebonden achten
door de bepérkingen, welke de
Gi-ondwetswijziging oplegt. Maar, zo
zeide hij, de Republiek heeft die be
perkingen al verworpen.
RESOLUTIE VAN VEILIGHEIDS
RAAD DOORKRUIST.
In een officiële mededeling aan de
commissie heeft Rum gezegd, dat de
Nederlandse stap duidelijk de reso
lutie van de Veiligheidsraad door
kruist en haar bovendien verwerpt.
Zijn regering zal echter niet mede
werken aan enige actie, welke een
ontwijking betekent van de toepas
sing van die resolutie.
Hij heeft daaraan nog toegevoegd,
dat de overbrenger van de uitnodi
ging het volkomen duidelijk had ge
maakt, dat de Nederlandse regering
onder geen beding gevolg zou geven
aan de voorwaarde om de Republi
keinse regering over welk deel van
haar gebied ook in haar functie te
herstellen. In strijd mét de bewoor
dingen van de verklaring had de
overbrenger gezegd, dat de Republi
keinse leiders in- geen geval naar
Djokja zouden mogen terugkeren.
Deze mededelingen zijn wel niet
afkomstig van Sukarno of Hatta, maar
in Batavia waren velen van oordeel,
dat zij het algemene Republikeinse
standpunt weergaven. Rum zou van
daag in een vliegtuig van de commis
sie van de Verenigde Naties naar Ban-
ka gaan om met Sukarno en Hatta te
praten. De commissie van het B.F.O.,
welke de besprekingen met de Repu
blikeinen voert, is van plan om mor
gen naar Banka te gaan.
Een definitieve beslissing is er dus
nog niet genomen.
„Wij willen geen Birma".
Dr. Van Roijen, de Nederlandse
ambassadeur in Canada, heeft de toe
stand in Indonesië vergeleken met die
van Brits-Indië in 1930. Wij willen,
dat die toestand zich zal ontwikke
len zoals dat in Brits-Indië is ge
gaan, zo zei hij. Wij willen vermijden
wat in Birma is gebeurd.
Diplomaten in Parijs hebben de be
over de bereikte resultaten en men
is algemeen van oordeel, dat deze
zeer doeltreffend zullen blijken te
zijn.
De commissie voor het Internatio
nale Hof voor de rechten van de mens
en de politieke commissie hebben
haar agenda geheel afgehandeld in
de vier dagen, die de conferentie
heeft geduurd. De eerste commissie
heeft een aantal aanbevelingen uit
gewerkt voor de instelling van een
Europees Hof voor de rechten van
de mens, dat naar het zich laat aan
zien nog dit jaar geïnstalleerd zal
worden. De politieke commissie heeft
de algemene principes uitgewerkt
van een gemeenschappelijke Europe
se politiek.
Franse
communisten
lopen in de gaten
OFFICIEREN SPIONNEERDEN.
Het Franse ministerie van Binnen
landse Zafcen heeft twee officieren
gearresteerd, die spionneerden voor
een „buitenlandse mogendheid". Eén
van de gearresteerden, een majoor,
bekende „talrijke documenten" in
handen te hebben gespeeld van een
buitenlandse militaire attaché. Met
een kapitein-instructeur van een op
leidingsschool voor luchtlandings
troepen zal hij voor de Franse krijgs
raad terechtstaan.
De gearresteerde majoor van het
leger, Teulery, is- lid van de commu
nistische partij en aandeelhouder van
de „France d'Abord". De directeur
van de communistische „France
d'Abord" is dezer dagen reeds gear
resteerd. De documenten, die Teulery
kon bemachtigen, waren afkomstig
van de ministeries van bewapening
en nationale defensie. De kapitein,
Azema, was lid van de oreanisatie
FrankrijkSovjet-Rusland. Hij zond
defensie-geheimen naar de „France
d'Abord". Beide officieren stonden in
nauw contact met elkaar.
Het Franse parket heeft inmiddels
besloten de regering te verzoeken om
opheffing van de parlementaire on
schendbaarheid van 20 communisti
sche afgevaardigden en senatoren.
Allen zouden redevoeringen hebben
gehouden en artikelen geschreven,
die bedoeld waren om het Franse le
ger te demoraliseren.
Een (co-Vve^tj.e...
„God heeft degenen, die boven an-
deren staan, met een zeer streng oor
sluiten" vaië^deNedërla^^ deel bedreigd, als zij zich niet naar
een gebaar van goede wil en een be-1 behoren en overeenkomstig het recht
als Zijn plaatsbekleders gedragen.
Paus Leo Xin in een Apos
tolische brief aan „alle
vorsten en volken".
wijs van politiek inzicht genoemd.
Volgens hen was er nu aanleiding om
van de Republikeinse regering een
soortgelijk gebaar te verwachten.