§z£eid6c(3owtcvnk Wat niet mag worden beschouwd als „lastige en vervelende bedelarij" Willen republikeinen niet DINSDAG 1 MAART 1949 40ste JAARGANG No. 11631 Storm raast over Directeur: C. JVL VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Nederland Bur. Papengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert 15 ct. p. m m. Telefoontjes 130 De Bisschoppen spreken Ïn Nederland genieten wij nog een betrekkelijke rust. Maar ook in ons vaderland zijn velen in nood" Aldus de Bisschoppen in het in leidend hoofdstuk van hun Vasten brief. Enom die nood te lenigen of te verminderen moeten worden toege past en in practijk gebracht de be ginselen van „De sociale rechtvaar digheid" (I). De sociale rechtvaardigheid wordt ons geleerd in het Evangelie bij de H. Petrus, bij de H. Paulus. „Aan de H. Kerk is echter de taak gegeven om de gelovigen voor te houden, hoe de geest en de begin selen van het Evangelie moeten wor den toegepast op de eigen tijd en het eigen land en in de bepaalde omstandigheden, waarin zij verke ren" aldus de Bisschoppen. En dan gaan de Bisschoppen ver der met ons te verklaren, hoe de beginselen van het Evangelie inzake sociale rechtvaardigheid nu tot uit drukking moeten komen èn in het bezit èn in de spreiding van de eigendom. Zij geven een hoofdstuk in hun Vastenbrief „Over tfe eigen dom." De oude leer der Kerkvaders wordt in herinnering gebracht: „Wie van God mesr goederen heeft gekre gen, dan hij nodig heeft, moet deze ook laten dienen voor andere men sen. De eigendom mag allereerst de eigenaar dienen, maar heeft ook een sociale bestemming", aldus de Bis schoppen. De Bisschoppen wijzen op de ver-: schillende manieren, waarop de eigendom tot zijn sociale bestem ming kan geraken. Door vrijwillig te helpen armen en behoeftigen en te steunen ver enigingen en goede werken, die voor de tijdelijke en geestelijke noden- zijn opgericht. „Velerlei noden en behoeften zijn echter zo uitgegroeid, dat hierin moet worden voorzien door over heidssteun aan de particuliere hulp of door gemeensrhapzorg", aldus de Bisschoppen. Dit moeten wij. de overheid mogelijk maken door onze bijdrage in de vorm van belastingen. „Het is sociale noodzaak," zeggen de Bisschonoen, „dat het bezit ge spreid wordt." Hoe de maatregelen moeten zyn, welke de Overheid neemt, om dat te bereiken, zeggen de Bisschoppen niet. Dit is een vraagstuk van poli- - tieke aard, van politiek beleid. Zij vragen de leiders naar geschikte vormen.te zoeken en Zij roepen al le katholieken op om mede te wer ken. De Bisschoppen geven hier dui delijk te kennen, dat hier niet alléén de Overheid een taak heeft, door nl. in te grijoen in de beschikking over de eigendom, in het gebruik van de eigendom, in de verdeling van de vruchten van de eigendom. Zij rich ten zich tot „de leiders" en Zij roe pen „alle katholieken" op. Zo vaak verschuilt men er zich achter, dat de Overheid maar moet optreden (terwijl dezelfden, als de Overheid handelt, klagen over te vergaande overheidsbemoeing!) Doch ook zonder overheidsingrijpen kun nen door particulieren, die in het be- driifsleven een leidende functie ver vullen, ongetwijfeld vele sociale hervormingen worden ingevoerd, daardoor bevrediging schenkend aan „rechtmatige eisen, waaraan nog niet is voldaan." In de volgende hoofdstukken handelen de^ Bisschoppen over de rechten en dé plichten van de werk gevers. Op de hoogst nuttige wensen en wenken, die Zij daarbij geven zul len wij in een volgend nummer de aandacht richten. HELDERHEID DER STERREN WORDT IN LEIDEN BEPAALD De Sterrenwacht van de Rijksuni versiteit ln Leiden is de grootste en belangrijkste van ons land. Een staf van geleerden houdt zioh hier o.m. bezig met het bestuderen van de veranderlijke sterren, het vastleggen van de banen van dubbelsterren en het meten van de helderheid der sterren. Bovendien worden met de fotografische refractor kometen, as teroïden en sterclusters op de ge voelige plaat vastgelegd. De Zunderm an-reflector, waarme de de helderheid der sterren wordt 'bepaald, in de koepel. DE VASTENBRIEF „Het is sociale noodzaak, dat het bezit gespreid wordt T\E BISSCHOPPEN houden in hun Vastenbrief voor, dat steun-vragen voor „werken van apostolaat en missie, van caritas en sociale zorg" niet moet worden beschouwd als een „lastige en vervelende bedela rij". Zij wekken landbouwers en middenstanders op, hun bedrijf te ver beteren en door samenwerking en organisatie zich de voordelen te ver zekeren van grotere ondernemingen.' Verder, zo zeggen zij, zal het bezit gespreid moeten worden over al de genen, die deel nemen aan dè pro ductie. i verplichtingen te beschouwen als een drukkende last of als een nood zakelijk kwaad? Dè geest van Jezus Christus is an ders: „Een nieuw gebod geef ik U: Gij moet elkander beminnen, zoals ik U heb liefgehad; ook gij moet elkander beminnen. Hieraan zal men erkennen, dat gij mijn leerlin gen zijt, wanneer gij liefde hebt voor elkander". (Joa. 13, 34, 35). En de echo van Christus' leer vin den wij bij St. Petrus en St. Pau lus: „Hebt de gemeenschap lief". (1 Petr. 2, 17). „Draagt elkanders lasten, zo zult gij de wet van Chris tus vervullen". (Gal. 6, 12). De lief de is de kern van Christus' blijde boodschap aan de wereld; zij is ook de ziel van de sociale rechtvaardig heid, niet om' haar te vervangen of te verdringen, maar om ze ten vol le te verwerkelijken en ze aan te vullen door vrijwillige werken van sociale liefde. Wat onze Goddelijke Zaligmaker Zelf of door Zijn Apostelen heeft gelserd over sociale rechtvaardig heid en sociale liefde geldt voor alle tijden en voor alle plaatsen, maar niet altijd en overal op dezelfrV wijze. Aan de H. Kerk is de taak gegeven om de gelovigen voor te houden, hoe de geest en de begin selen van het Evangelie moeten worden toegeoast op de eigen tijd en het eigen land en in de bepaalde omstandigheden, waarin zij verke ren. Welnu, als de Herders van Uwe zielen, aarzelen Wij niet te verkla ren, dat met de groei van de maat- schaopii ook de verdichtingen vaa de sociale rechtvaardigheid en de sociale liefde meer dan ooit de christenplichten zijn van onze ti.id en van ons volk. Wi.^ zouden de wet van Christus in onze dagen niet vervullen, wanneer wij ons aan die nlichten zouden onttrekken. Vol<?pns de leringen van Christus en Zijn Kerk willen Wij daarom wijzen op de voornaamste plichten van de so ciale rechtvaardigheid nu, en wel met betrekkin*» tot de eigendom, tot de arbeidsverhouding met haar rechten en plichten, en aangaande de handel en heel ons doen en laten in de christelijke maatschappij. De vrede is het werk van. de ge rechtigheid. (Is. 32, 17). Volgens dit Schriitwoord is onze H. Vader de Paus al.de jaren van Zijn Pontificaat onvermoeid werkzaam geweest, om naar het voorbeeld van Zijn roemrij ke Voorganger de vrede van Christus te ^stichten m het Rijk van Christus. De maatschappelijke woeiingen ech ter in vele landen en de spanningen •tussen de volken wijzen er op, dat een rechtvaardig evenwicht nog niet is gevonden. Van de scheve verhou dingen maken kwaadwillige machten misbruik om de spanning nog hoger op te voeien. In de kronkels van het onreoht nestelen zich satanische machten, die geen verbetering wil len, ja ze tegenhouden, om op het geschikte ogenblik los te breken met duivels geweld. De wereld wordt overstroomd door een vloedgolf van goddeloosheid, die nergens rekening houdt m'ct de wetten van God en die de haat tegen God tracht te drukken in de harten der mensen. De Heer der Heersers laat dit alles gebeuren als straf voor de kwaad willigen, die zich van God hadden af gewend, eohter ook als boete en loutering van de goedwillenden, die te traag bleken om de gerechtigheid tijdig en volledig door te voeren. Zo blijft het zwaard der Gerechtigheid dre/gend omhoog geheven voor een wereld, die gebukt gaat onder de gevolgen van haar eigen daden. In Nederland genieten wij nog een betrekkelijke rust. Maar ook in ons vaderland zijn velen in nood; er zijn rechtmatige eisen, waaraan nog niet is voldaan; er zijn spanningen, waarvan wij de kracht en de om vang zelfs niet kennen. En in verre gewesten staat de bloem van onze jongelingschap gewapend temidden van broedervolken, aan welke wij de vrede en de vrijheid, de waarheid en de welvaart willen verzekeren. Deze ernstige feiten bij ons en om ons heen mogen ons tot waarschu wing strekken. Willen wij ons va derland bevrijd houden van de al lerbitterste ellende als gevolg van goddeloosheid en Godshaat dan moeten wij alles doen om naast en met ons gebed door ons waarachtig christelijk gedtag voor allen duide lijk te maken, hoe de ware dienst van Christus Koning de meest heil zame gevolgen heeft ook voor de burgerlijke maatschappij. I. DE SOCIALE RECHTVAARDIG HEID. De sociale rechtvaardigheid regelt de verhoudingen tussen iedere mens afzonderlijk en de gemeenschap waartoe hij behoort. De gemeen schap moet gericht zijn op het wel zijn van haar leden, maar ieder lid m'oet ook het zijne bijdragën voor het welzijn van het algemeen. Dit ligt besloten in het woord van Christus: „Geeft de keizer, wat de keizer toekomt; en geeft God, wat God toekomt". (Mt. 22, 21). Beseffen wij wel, D.G., wat de maatschappij voor ons betekent? De maatschappij is als een lichaam, waarvan de de len elkander aanvullen en vervol maken. Zij kan alleen door lang durig en geordend samenwerken van vele geslachten komen tot gro tere welvaart, die weer gericht moet zijn op hogere deugd. Hogere wel stand echter wordt alleen verkregen door grotere samenwerking en krachtiger inspanning van allen. Is het daarom juist, de hogere sociale II. OVER DE EIGENDOM. De Kerk is steeds opgekomen voor het recht van een ieder, goe deren in persoonlijke eigendom te bezitten; want zó alleen kan de mens zorgen voor zich en de zijnen op een zekere en menswaardige wijze; het eigendomsrecht is een na tuurlijk gevolg van 's mensen per soonlijkheid. Jezus Christus heeft ons echter gewaarschuwd tegen de rijkdommen der aarde en heeft ons gewezen op de plicht aalmoezen te geven. Aan de rijke jongeling gaf Hij zelfs de raad, alles aan de ar men te geven om Hem volledig te volgen. De Kerkvaders, de getrou we getuigen van de geest en van de leer van Jezus Christus, hebben de Christenen ten zeerste op het hart gedrukt, het overtollige af te staan aan aalmoezen en goede werken. Wie van God meer goederen gekre gen heeft, dan hij nodig heeft moet deze ook laten dienen voor andere mensen. De eigendom mag aller eerst de eigenaar dienen, maar heeft ook een sociale bestemming. Op verschillende wijzen kan de eigendom tot zijn sociale bestem ming geraken, vooreerst door ar men en behoeftigen te helpen, door verenigingen en goede werken te steunen, die voor de tijdelijke en geestelijke noden zijn opgericht, werken van apostolaat en missie, van caritas en sociale zorg. Wij moeten deze' niet beschouwen als lastige en vervelende bedelarij. Bij het oordeel zal Christus er ons aan herinneren: „Ik was hongerig en gij hebt mij gespijzigd; ik was dorstig en gij hebt mij gelaafd; ik was zon der verblijf en gij naamt mij op.... Want, Ik zeg U: wat gij aan de ge- ringsten der mijnen hebt gedaan, dat hebt gij aan Mij gedaan". (Mt. 25, 3440). Hoe verschrikkelijk zou het zijn dan het tegendeel te moe ten horen! Velerlei noden en be hoeften zijn echter zo uitgegroeid, dat hierin moet worden voorzien door overheidssteun aan de particu liere hulp of door gemeenschaps- zorg. Als de overheid daarvoor onze bijdragen vraagt in de vorm van be lastingen, dan dienen onze goede ren wederom tot welzijn van ande ren in de gemeenschap. Tenslotte vinden de goederen in de moderne tijd vooral ook hun sociale bestem- j ming, als zij gebruikt worden voor I verdere productie, als daardoor werkgelegenheid geschapen wordt voor andere arbeiders onder goede sociale voorzieaingen, als ze als ka pitaal ter beschikking worden ge steld voor klein- en grootbedrijf, mits sociaal nuttige goederen wor den geproduceerd. Hieruit volgt dus, D.G., dat wij de sociale lasten als christenplicht dienen te aanvaarden en dat wij de betreffende sociale wetten moeten onderhouden uit Maatschappelijke rechtvaardigheid. Zeker, zij vragen van ons grote of fers, veel grotere zelfs dan ooit te voren en Wij begrijpen, dat deze of fers worden gevoeld. Wanneer de bezitters van goederen evenwel kla gen, dat de rechten van het kapitaal zo beknot worden, dat de sociale lasten zo hoog zijn, dat de belastin gen alles opslorpen, dan mogen zij zich wel herinneren, dat wij in onze dagen ook zonder wettelijke dwang alleen reeds uit christe lijke rechtvaardigheid en uit chris telijke liefde, tot zulke grote offers bereid moeten zijn en dat de wet voor een goed deel niets anders doet dan onze christelijke plicht na der omschrijven en tot uitvoering brengen. Als God aan de mens het natuur lijk recht gegeven heeft, zich goede ren te verwerven in eigendom om beter te kunnen zorgen voor zich en de zijnen, dan volgt daaruit nog iets anders: dan moet ook die mo gelijkheid aan alle mensen geboden worden; dan kan het niet de bedoe ling zijn, dat de goederen zich steeds meer ophopen in handen van enkelen; dan is het sociale nood zaak, dat het bezit gespreid wordt. Wij hebben deze spreiding van be zit in de kleir^ en middelgrote eigendommen, die in ons land meestal bestaan in Landbouw en ambacht, in handel en nijverheid. Deze zal bewaard moeten blijven en dit zal mogelijk zijn als landbou wers en middenstanders hun bedrijf weten te verbeteren en door samen werking en organisatie zich de voor delen verzekeren van grotere onder nemingen. Maar verder zal het be zit meer gespreid moeten worden over al degenen, die deel nenven aan de productie. Bij de opkomst van de industrie is daar niet vol doende op gelet. Bij het steeds toe nemen van het fabriekswezen moet meer rekening worden gehouden met de bestaansmogelijkheid van kleine en middelgrote bedrijven en moet er absoluut naar gestreefd worden, dat degenen, die deelnemen aan de productie ook deel krijgen aan het bezit. Wij vragen de leiders naar geschikte vormen te zoeken, die dit waarborgen' en Wij roepen alle Katholieken op mede te wer ken tot juiste maatschappelijke ver houdingen uit sociale rechtvaardig heid. Dit is ook in het' belang van de eigendom zelf. Z.H. PAUS PIUS XII Morgen is het de tiende verjaardag van de Pauskeuze en. de 73ste verjaardag van Z.H^Paus Pius XII. Het woord van Schaepman, dat de Paus is „de spi'eker Gods," komt in deze tijd tot een zo klare werkelijkheid, als wij te midden van zo veel tragische verwarring en gruwe lijke misdadigheid mogen horen de stem van de verheven Opperherder, die ons leert de waarheid en ons voorhoudt het recht. God bescherme en zegene Hem ónze heilige Vader. Hij verhore zijn gebed en geve vrucht aan zijn werken om de mensheid te schenken vrede en welvaart. Alle katholieken verenigen zich morgen op bijzondere wijze in de geest rondom Paus Pius XII in een onverbreek bare eenheid van geloof en trouw en liefde. Goede resultaten bereikt OP EUROPEES CONGRES TE BRUSSEL. De Internationale raad van de Europese Unie heeft haar werkzaam heden gistermorgen te Brussel beslo ten met een zitting onder voorzitter-' schap van de Nederlandse gedelegeer de P. J. S. Serrarens. In kringen van de Europese bewe ging toonde men zich zeer tevreden Dan kan de Ronde Tafel-conferentie niet doorgaan |_JET BIJZONDER FEDERAAL OVERLEG heeft de uitnodiging van de Nederlandse regering, om deel te nemen aan de Ronde Tafel-confe- i en tie, eenstemmig aanvaard. De reacties van Republikeinse zijde zijn minder positief. Palar heeft in New York verklaard: ik verwacht niet, dat mijn regering de Nederlandse plannen zal aanvaarden of zal instemmen met enige conferentie, zoals de Nederlanders hebben ontworpen. Mis schien zal de Republiek met eigen voorstellen komen, gebaseerd op de realiteit van de tegenwoordige situatie in Zuid-Oost-Azië. De voorzitter van de Republikeinse delegatie bij de commissie van de Verenigde Naties Mohammed Rum, zeide kortweg: wij zullen niet deelnemen. Het is een vraag, of de con ferentie in Den Haag zal kunnen doorgaan als de Republikeinen niet deelnemen. In dat geval zal ook de commissie van de Uno niet in Neder land komen. Zij heeft namelijk ver klaard alleen te zullen gaan als beide partijen dat wensen. Palar heeft te NewYork nog gezegd, dat de Verenigde Staten van Indone sië de volledige souvereiniteit moes ten verkrijgen voordat men bespre kingen over een Nederlands-Indonesi sche Unie kan gaan voeren. Uit de mededelingen van mr. Van Kleffens had hij opgemaakt, dat de Nederlan ders zich blijkbaar gebonden achten door de bepérkingen, welke de Gi-ondwetswijziging oplegt. Maar, zo zeide hij, de Republiek heeft die be perkingen al verworpen. RESOLUTIE VAN VEILIGHEIDS RAAD DOORKRUIST. In een officiële mededeling aan de commissie heeft Rum gezegd, dat de Nederlandse stap duidelijk de reso lutie van de Veiligheidsraad door kruist en haar bovendien verwerpt. Zijn regering zal echter niet mede werken aan enige actie, welke een ontwijking betekent van de toepas sing van die resolutie. Hij heeft daaraan nog toegevoegd, dat de overbrenger van de uitnodi ging het volkomen duidelijk had ge maakt, dat de Nederlandse regering onder geen beding gevolg zou geven aan de voorwaarde om de Republi keinse regering over welk deel van haar gebied ook in haar functie te herstellen. In strijd mét de bewoor dingen van de verklaring had de overbrenger gezegd, dat de Republi keinse leiders in- geen geval naar Djokja zouden mogen terugkeren. Deze mededelingen zijn wel niet afkomstig van Sukarno of Hatta, maar in Batavia waren velen van oordeel, dat zij het algemene Republikeinse standpunt weergaven. Rum zou van daag in een vliegtuig van de commis sie van de Verenigde Naties naar Ban- ka gaan om met Sukarno en Hatta te praten. De commissie van het B.F.O., welke de besprekingen met de Repu blikeinen voert, is van plan om mor gen naar Banka te gaan. Een definitieve beslissing is er dus nog niet genomen. „Wij willen geen Birma". Dr. Van Roijen, de Nederlandse ambassadeur in Canada, heeft de toe stand in Indonesië vergeleken met die van Brits-Indië in 1930. Wij willen, dat die toestand zich zal ontwikke len zoals dat in Brits-Indië is ge gaan, zo zei hij. Wij willen vermijden wat in Birma is gebeurd. Diplomaten in Parijs hebben de be over de bereikte resultaten en men is algemeen van oordeel, dat deze zeer doeltreffend zullen blijken te zijn. De commissie voor het Internatio nale Hof voor de rechten van de mens en de politieke commissie hebben haar agenda geheel afgehandeld in de vier dagen, die de conferentie heeft geduurd. De eerste commissie heeft een aantal aanbevelingen uit gewerkt voor de instelling van een Europees Hof voor de rechten van de mens, dat naar het zich laat aan zien nog dit jaar geïnstalleerd zal worden. De politieke commissie heeft de algemene principes uitgewerkt van een gemeenschappelijke Europe se politiek. Franse communisten lopen in de gaten OFFICIEREN SPIONNEERDEN. Het Franse ministerie van Binnen landse Zafcen heeft twee officieren gearresteerd, die spionneerden voor een „buitenlandse mogendheid". Eén van de gearresteerden, een majoor, bekende „talrijke documenten" in handen te hebben gespeeld van een buitenlandse militaire attaché. Met een kapitein-instructeur van een op leidingsschool voor luchtlandings troepen zal hij voor de Franse krijgs raad terechtstaan. De gearresteerde majoor van het leger, Teulery, is- lid van de commu nistische partij en aandeelhouder van de „France d'Abord". De directeur van de communistische „France d'Abord" is dezer dagen reeds gear resteerd. De documenten, die Teulery kon bemachtigen, waren afkomstig van de ministeries van bewapening en nationale defensie. De kapitein, Azema, was lid van de oreanisatie FrankrijkSovjet-Rusland. Hij zond defensie-geheimen naar de „France d'Abord". Beide officieren stonden in nauw contact met elkaar. Het Franse parket heeft inmiddels besloten de regering te verzoeken om opheffing van de parlementaire on schendbaarheid van 20 communisti sche afgevaardigden en senatoren. Allen zouden redevoeringen hebben gehouden en artikelen geschreven, die bedoeld waren om het Franse le ger te demoraliseren. Een (co-Vve^tj.e... „God heeft degenen, die boven an- deren staan, met een zeer streng oor sluiten" vaië^deNedërla^^ deel bedreigd, als zij zich niet naar een gebaar van goede wil en een be-1 behoren en overeenkomstig het recht als Zijn plaatsbekleders gedragen. Paus Leo Xin in een Apos tolische brief aan „alle vorsten en volken". wijs van politiek inzicht genoemd. Volgens hen was er nu aanleiding om van de Republikeinse regering een soortgelijk gebaar te verwachten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1