S)e &2id6e(Boii/fccmt „Godsdienstvrijheid" in Midden- en Oost-Europa De militaire clausule van het Atlantische Pact Twist om «Oliver Twist» DINSDAG 22 FEBRUARI 1949 40ste JAARGANG No. 11625 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Kerkvervolging in Midden- en Oost - Europa Bur. Papengracht 32. Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs I 0.32 p. w., 11.40 p. mnd., I 4.15 p kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m m. Telefoontjes 11.50 V Het Kabinet en bet Indonesische probleem T f F.T is vanzelfsprekend, als aan *het Nederlandse volk niet klaar voor de geest staat, waarin nu eigen lijk ligt het geschil tussen de afge treden minister Sassen (aan wien: zijde, naar uit persberichten mag worden verondersteld, ook minister Schokking staat, al is deze niet af getreden) en de andere leden van het kabinet. De regering deelt daarover weinig mede kan ook in 's lands belang niet in bijzonderheden treden. Vast staat, dat er onder alle leden van het kabinet eenstemmigheid be stond betreffende het te bereiken doel. Het meningsverschil lag, klaarblij kelijk, in de wijze waarop dat doel moet worden nagestreefd. Het doel is: „Het scheppen van nieuwe staatkundige verhoudingen, waar bij zullen worden gevormd de vrije en souvereine Verenigde Staten van Indonesië, in een hechte en duurzame Unie gelijk waardig verbonden met het Ko ninkrijk der Nederlanden, een Unie, die door eigen organen de gemeenschappelijke belangen der deelnemers op verschillende ge bieden zal behartigen." Dat de regering over het verschil in inzicht betreffende de wijze waar op moet worden getracht dat doel te bereiken, niet een discussie in de Tweede Kamer kan uitlokken, moet wel ieder, die even nadenkt, héél duidelijk zijn. Zij is daartoe, staats rechtelijk bezien, niet verplicht. En zij kan het ook, terwijl zij met de internationaal daarbij betrokkenen overleg pleegt en onderhandelingen voert, niet doen, als zij niet de., weg, om tot het door haar beoogde doel te geraken, zelf wil versperren. Uit wat er hier en daar in de pers is medegedeeld, mogen wij wel con cluderen, dat minister Sassen op zijn reis naar het eindpunt zich bij min der tussenstations wil ophouden, dan zijn ambtgenoten, uit vrees, er an ders niet te komen. Dat de ambtge noten wel bij die tussenstations wil len stoppen, is natuurlijk niet, omdat ook zij niet gaarne eerder aan het eindpunt van de reis zouden willen zijn, maar omdat zij menen, dat de locomotief het eind niet in één stuk kan halen en een ontsporing vrezen. De Tweede Kamer-fractie der K. V.P. stond 't was uit de rede van prof. Romme duidelijk meer aan de zijde van de heer Sassen; de P. v. d. A. aan die van dé andere leden van het kabinet. Nu het zo is gelopen, moeten we hopen, dat de laatsten gelijk zullen krijgen in de keuze van hun tactiek. Hopen in het belang van Neder land en in het belang van Indonesië. Meer rust DE gemeenteraad van Leiden heeft een goed besluit genomen door aan B. en W. te verzoeken bioscopen enz. gesloten te doen houden op de hoge christelijke feestdagen, 1ste Kerstdag, 1ste Paasdag en 1ste Pink sterdag. Zoals bekend, was een motie van een dergelijke strekking inge diend namens de fractie der K. V. P. door de heer v. Oijen. Dat de Raad niet een voorstel van eenzelfde strek king voor de Goede Vrijdag heeft aangenomen, vinden wij jammer. Zeker men maakt het openbare leven door sluiting van publieke vermakelijkheden op die dagen niet christelijk. Natuurlijk niet. Ongetwijfeld het open-zijn van bedoelde vermakelijkheden op die dagen is niet het ergste, wat er kan gebeuren en feitelijk gebeurt. Daar van zijn we overtuigd. Maar de huidige tijd onderstreept de noodzakelijkheid dat door de overheid alles wordt gedaan, wat haar moge lijk is, om het Christendom in het openbare verkeer niet geheel en al te laten vervagen; om tenminste op enkele dagen de mensen te dringen aan iets anders te denken, elders en op andere wijze vreugde te zoeken, dan in publieke vermakelijkheden. Dat is ook noodzakelijk voor vele christenen. En, zooals we reeds schreven, zij, die hun leven niet plaatsen op een christelijke levens basis, zij zullen hiervan toch geen hinder hebben Integendeel, het zal ook hen kunnen helpen, om 'ns zichzelf te zoeken en God geve het! te vinden. Een meer-rust-actie is voor heel de samenleving gewenst! Dankbaar WIE nagaat, hoe 't een halve of ook maar een kwart eeuw geleden stond met de vorderingen van de we tenschap in de techniek, en een verge lijking maakt met het heden, zal con stateren, dat deze vorderingen van zulk een grote omvang ^ijn en zulke intense veranderingen in het leven hebben gebracht, dat men er toén nog niet van droomde! Van die vooruitgang kan de mens een dankbaar gebruik maken, haar benuttend, om zijn mens-zijn te ver edelen, te verbeteren. De mens kan ze óók gebruiken om, de Goddelijke Schepper miskennend, zichzelf en zijn menselijke waardig heid neer te halen, zijn medemensen te verminken, te bederven, lichame lijk of geestelijk te vermoorden. CENTRAAL GELEIDE CAMPAGNE De berichten, die de laatste tijd binnenkomen uit de landen achter het IJzeren Gordijn bevestigen de on langs door een woordvoerder van het Ministerie van Buitenlandse Za ken van Engeland geuite beschuldi ging, dat de communistische rege ringen in Oost-Europa een centraal- geleide en gezamenlijke aanval op de Kerken hebben ontketend met het deel het ideologisch verzet weg te vagen. Zij zijn vastbesloten alle godsdierstige organisaties te vernie tigen of anders onder communisti sche conuole te brengen. In Polen zijn meer dan 20 pries ters gearresteerd, omdat zij het her derlijk schrijven van de Bisschop van Katowice, Mgr. Stanislaw Adamski. van de kansei hadden voorgelezen. In deze herderlijke brief beschuldig de de bisschop de Poolse regering van het feit, dat zij het godsdienston derricht in de scholen onmogelijk had gemaakt en dat zij het bevel had gegeven om de kruisbeelden uit som mige scholen in het Zuiden van Po len te verwijderen. Een zegsman van de regering in Warschau ontkende de arrestaties niet. In Bulgarije heeft, zoals reeds eer der werd gemeid de communistische regering bekend gemaakt, dat 15 ho ge Protestantse Kerkelijke functiona rissen gerechtelijk zouden worden vervolgd wegtns verraad, deviezen- smokkel en spionneien voor Enge land en de Verenigde Staten. Een zegsman van het Bulgaars Ministerie van Buitenlandse ?aken heeft ver klaard, dat de beschuldigden de spionnage „volledig hebben bekend". In Tsjccho-Slowakije heeft dere gering laten weten, dat zij steeds te- leurgestelder wordt over het Katho lieke Episcopaat, omdat dit weigert de rode regering te steunen. Commu nistische comité's in Bratislava, de Pasoendan keurt politionele actie af MOTIE VAN PARLEMENT. Het parlement van Pasundan (West-Java) heeft Maandag met 48 stemmen voor en 11 stemmen tegen een motie aangenomen, waarin de politionele actie wordt afgekeurd en de onmiddellijke vrijlating van die politieke gevangenen wordt ge vraagd. Voorts werd met 43 tegen 11 stemmen en 3 blanco-stemmen een motie aangenomen, waarin er op wordt aangedrongen de resolutie van de Veiligheidsraad als basis van de besprekingen van het Bijzonder Federaal Overleg te nemen. DR. BEEL WOENSDAMORGEN NAAR BATAVIA. Naar het A. N. P. verneemt zal de hoge vertegenwoordiger van de kroon niet Dinsdagavond, naar aanvankelijk was gemeld, maar eerst Woensdag morgen om acht uur van Schiphol naar Batavia vertrekken. Dit uitstel geschiedt om vliegtechnische rede nen. Dr. Beel zal niet een zo gefor- ceerd-snelle reis maken als bij zijn komst naar Nederland. Het reis schema is thans zo vastgesteld, dat de hoge vertegenwoordiger Zater dagmorgen in Batavia wordt ver wacht. DE „WELTEVREDEN" NAAR BATAVIA VERTROKKEN. Onder meer beladen met éen aan tal bebakeningstonnen voor de Indo nesische wateren, een voor de BPM bestemde 50 tons „kantelbak" van 25 meter lengte en een viertal jacht /aar- tuigen ter bevordering van -de wa ter- sport in Indonesië, vertrok het m.s. „Weltevredenvan de Kon. Rotter damse Lloyd gistermiddag van Rot terdam naar Batavia. Bij de passa giers bevonden zich twee R.K. geeste lijken en de heer Koster, hoofdsta tionschef van de Deli Spoorwegmaat schappij. Deze laatste, die zestien jaar stationschef te Belawan is geweest en voor een kort verlof in Nederland vertoefde, vertelde bij zijn vertrek, dat de Deli-Spoorweg na de laatste politiële actie op Sumatra thans reeds meer dan 100 km. nieuwe spoorlijn in gebruik heeft kunnen stellen. Men kan zelf deze beschouwing met overvloedige voorbeelden illustreren. Hoe kan de radio niet zijn een vloek en een zegen naar gelang de ens ze wil gebruiken. Hoe zullen velen met dankbaarheid wij aarzelen niet te zeggen: met biddende dankbaarheid die gave van de radio hebben gewaardeerd, toen ze Zondag hoorden de stem van de H. Vader en konden meeleven de enthousiaste betoging rondom de Paus op dezelfde dag, zelfs op hetzelfde moment, waarop de Paus te Rome sprak en de Vaticaanse jeugd Hem haar trouw beloofde. Wij willen hier openlijk constate ren, dat de K.R.O. deze uitzending voortreffelijk heeft verzorgd. Even voortreffelijk als.de uitzending van de van het „proces" tegen Kardinaal Mindszenty genomen platen! hoofdstad van Slowakije, berichtten, dat zij honderden telegrammen en re soluties ontvangen, waarin men pro testeert tegen het Verzuim der Ka tholieke bisschoppen om maatrege len te nemen tegen priesters, beschul digd van onnationale handelingen. In deze protesten wordt, aldus de com munistische comité's, eveneens de verontwaardiging tot uitdrukking ge bracht over het feit, dat de bisschop pen niet de suspensie hebben opge heven van twee priesters in Slo waakse staatsdienst. De priesters Alexander Horak, Slowaakse minis ter van Posterijen en Josef Lukacovi, minister van Ambacht, waren gesus pendeerd door hun bisschoppen, daar zij een functie vervulden bij de com munistische regering, zonder dat zij daarvoor de door het Canoniek recht vereiste toestemming hadden. TWINTIG BISSCHOPPEN GEVANGEN GENOMEN OF VERMOORD. Kardinaal Mindszenty is de 20ste Kerkvorst, die sedert het einde van dé oorlog gevangen is genomen of vermoord. Van minstens vijf Bis schoppen kan met zekerheid worden aangenomen, dat zij het slachtoffer zijn geworden van honger, mishande ling of onmenselijk lijden. Behalve Kardinaal Mindtszenty zijn de volgende slachtoffers bekend: In Joego-Slavië Mgr. Stepinac, die nog steeds gevangen wordt gehouden en Mgr. Cule, wiens gevangenis niet bekend is. In Roemenië werden de Bischoppen van de Byzantijnse Ri tus tegelijk met de Apostolische Ad ministrator gevangen genpmen; de Aartsbisschop van Boekarest en Pri maat van Roemenië en twee andere Bischoppen werden uit him ambt ontzet. In Polen werd Mgr. Theodor Romzak door een Russische pantser wagen gedood. De Roetheense Aarts bisschop werd naar Rusland gedepor teerd en heeft met nog vier andere gedeporteerde Roetheense Bisschop pen waarschijnlijk de dood gevon den. In Albanië zijn twee Bisschop pen door de communisten vermoord, terwijl de Aartsbisschop van Albanië tot 20 jaar gevangenisstraf is veroor deeld. Een rabbi over kard. Mindszenty „NIET EEN MENS STOND TE RECHT MAAR EEN GELOOF". „Niet een mens stond terecht te Boedapest, maar een geloof," aldus de joodse Rabbijn Jacob J. Kokotek te Dublin. „Als Jood, wiens voor ouders en zelfs wiens naaste bloed verwanten behoren bij de pioniers, helden en martelaren voor de gods dienstvrijheid, verlhef ik met alle gelovige mensen mijn stem tegen deze misdaad van anti-godsdienstige dwingelandij." „Als godsdienstleraar/ die zelf ge leden heeft onder de gevolgen van geloofsvervolging, spreek ik mijn bewondering en eerbied uit voor de heldhaftige m'oed van Kardinaal Mindszenty, die het systeem van goddeloze tyrannen laakte ondanks gevaar voor eigen leven". „Mannen als hij kunnen worden gekerkerd, doch hun stem blijft doorklinken. Zij groeit met hun lij den en weergalmt in het geweten van de menslheid, totdat zij de tro nen der tyrannen vernietigt." DE STRIJD IN BIRMA. Officieel wordt medgedeeld, dat ge combineerde strijdkrachten van Ka rens en communisten de steden Iyin- mana, Yamethin en Meiktila in Mid- den-Birma hebben bezet. Meiktila is het hoofdkwartier van het Noord-Birmese leger. Door de verovering van Meiktila controleren de opstandelingen ongeveer 300 km. weg en spoorweg, die de hoofdstad met Mandalay verbinden. 50 DODEN BIJ TREINRAMP IN FRANKRIJK. Vrijdagavond is in Fort d'Atelier in i leven kwamen. Ruim dertig zwaar Oost-Frankrij1 een locomotief op de gewonden moesten in het ziekenhuis staande exprestrein Metz-Dijon ge- van Vesoul worden opgenomen, reden waarbij vijftig personen om het Een ondubbelzinnige verklaring f"\E MILITAIRE CLAUSULE in het voorgesteld Atlantische pact zal de V.S. niet automatisch tot oorlog verplichten, maar zal verzekeringen bevatten, die zo krachtig zijn, dat niemand het Amerikaanse voorne men om zich tegen agressie te keren verkeerd zal verstaan, aldus werd gisteren uit officiële bron te Washington vernomen. De minister van Buitenlandse Zaken, Dean Acheson, zal op de grondslag van deze opvat ting de onderhandelingen voortzetten. Acheson en de commissie voor buitenlandse betrekkingen van de Senaat delen deze opvatting. rentie, dat een Scandinavische defen sie-unie, die voor een groot deel af hankelijk zou zijn van Zweedse wa pens om de Noordelijke neutraliteit te beschermen, niet in aanmerking komt. De militaire clausule van het pact is nog geheim, maar het verluidt, dat men het er over eens is, dat de on dertekenaars een verzekering moet worden gegeven, dat in gevai van een aanval hulp zal worden geboden. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hoopt het ver drag binnen ongeveer een maand aan het Congres voor te leggen. Het zou vergezeld gaan van een voorstel voor militaire hulp aan de deelnemende Westeuropese landen ten bedrage van vele millioenen dollars. Men verwacht, dat volgem: de plafi- nen van het ministerie van Buiten landse Zaken meer dan drie milliard dollar aan wapenen aan Europa zul len worden geleverd. Het bewape ningsprogram zou voorzien in de toe' wijzing van meer dan een milliard dollar in het eerste jaar. DE AANSLUITING VAN NOORWEGEN. De Noorse minister van Buitenland se Zaken, Halvard Lange, heeft giste ren verklaard, dat Noorwegen beslo ten heeft zijn veiligheid vast te kop pelen aan het Atlantisch pact, dat ge steund wordt door de gewapende macht van Amerika. Lange zeide tijdens een persconfe- DE POORT VAN HET PARADIJS. In lang vervlogen tijden was het Dal van Beisan in Palestina be roemd* orrr zijn vruchtbaarheid, zo dat één der oude joodse geleerden het de Poort naar de Tuin van Eden noemde. Duizend jaar verwaarlozing maakten van deze strook grond een barre woestenij met slechts struik gewas als vegetatie. In 1937 werd hier de nederzetting Maoz Haim ge vestigd, welke bewoners door mid del van een irrigatiesysteem de vruchtbaarheid tenminste ten dele hebben herstejd. De stukken grond, die tenslotte ongeschikt voor de cultuur bleken te zijn, werden voor de aanleg van visvijvers gebruikt. Thans is dé nederzetting aange wezen als één der opleidingscentra voor nieuwe immigranten. Hier is een aantal hunner bezig zich te be kwamen in de visserij in een kunst matige vijver. FRANS AFRIKA WIL MEEDOEN. Volgens de correspondent van de „Sunday Times" te Tanger heeft men na in de afgelopen week gevoerde be sprekingen tussen Franse militaire en politieke leiders in Noord-West-Afri- ka besloten te Washington dringend te verzoeken, Noord-West-Afrika als „veiligheidszone" in het Atlantisch Pact op te nemen. Volgens de correspondent geven Amerikaanse functionarissen, „die over de details dezer voordellen het zwijgen bewaren", toe, dat Algiers het sterkst aanspraak kan maken op aansluitng bij het Atlantisch Pact en dat Noord-West-Afrika strategisch even belangrijk zou zyn als bijvoor beeld Scandinavië. Weer één, die onderdook IJSHOCKEY SPELER ONTSNAPTE AAN SLAPENDE „POLITRUK". De 23-jarige speler van het Tsje chische ijshockey-team, Stenek Ma- rek, is in de Zweedse hoofdstad ach tergebleven en wenst niet meer naar zijn land terug te keren, aldus meldt de correspondent van de „Volkskran't' uit Stockholm. Marek verdween spoor loos uit het hotel, waar de Tsjechen het wereldkampioenschap ijshockey vierden, dat zij in Stockholm hebben behaald. De politruk (politieke com missaris) van het team was na de .maaltijd in slaap gevallen. Van deze gelegenheid maakte Marek gebruik om „onder te duiken". Toen de politruk ontwaakte en het team liet aantreden voor het vertrek naar Praag, bleek Marek te ontbreken. De politieke com missaris belde onmiddellijk de Tsje chische legatie op. Zes officiële Tsje chen inspecteerden alle kamers, die de spelers tijdens hun verblijf in Stockholm hadden bewoond. Marek bleef-onvindbaar en de Tsjechen ver trokken met de nachttrein naar Praag Een uur nadat het team Stockholm had verlatej, wandelde Marek naar zijn hotel terug. Hij hacl zich ver borgen gehouden bij Amerikaanse vrienden en hij hoopt spoedig naar Amerika te kunnen vertrekken. Tij dens de oorlog diende Marek in de R. A. F. Kravchenko biedt manuscript aan DE ORIGINELE TEKST THANS OVERGELEGD. Kravchenko heel't thans bij de griffie van de rechtbank, die zijn proces tegen „Les Lettres Frangai- ses" behandelt, een met de hand ge schreven tekst in de Russische taal van „Ik verkoos de vrijheid" gede poneerd, alsmede een getypt exem plaar in het Engels. De geschreven tekst is gedeeltelijk in potlood en gedeeltelijk in inkt. De Franse wet schrijft voor, dat bij voorleggen aan het hof van een dergelijk document, copicën aan de verdediging der tegenpartij ter hand moeten worden gesteld. Voor hedenmiddag staat een nieu we zitting van de rechtbank op de agenda. Uitlevering geëist. De Sowjet-Unie heeft de Franse regering verzocht om uitlevering voor berechting als oorlogsmisdadi gers van drie getuigen, die door Kravchenko zijn opgeroepen. Deze getuigen zijn Krewsoen, Passetsjnik en Antonow. De nota is door Bogo- molow, de Sowjet-axhbassadeur te Parijs, aan Robert Schuman, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, overhandigd. Rumoerige demonstraties te Berlijn DERLIJN WAS GISTEREN getuige van een onverkwikkelijke vertoning. Vorige week was de film „Oliver Twist" aangekondigd, die bezwa ren opriep van de zijde van de Joodse gemeente en de Poolse Joden te Ber lijn. Aanvankelijk weigerde de Engelse militaire overheid zich in het geschil tussen Engelse en Duitse filmautoriteiten te mengen, maar gis teren gelastte zij opschorting van de voorstelling, toen handgemeen uit brak tussen Duitse politie en Joodse demonstranten. gediend bij de Britse militaire gou verneur van Berlijn, sir Brian Ro bertson. Britse officieren 'gaven ten slotte opdracht de voorstelling stop te zetten. De film is vervaardigd door Arthur J. Rank, een Britse filmproducent, naar het boek van Charles Dickens. In het boek en de film komt een Jood, Fagin, voor, die jongens stelen en zakkenrollen leert. Zoals te New York reeds de Ame rikaanse Joden, protesteerden thans de Berlijnse Joden tegen het„anti-se- mietische" karakter van de film. Zij vrezen voor het weeropleven van de nazihaat jegens de Joden. DE BRANDSLANGEN KWAMEN ER AAN TE PAS. Gistermiddag zou de vertoning in het „Kurbeltheater" plaats hebben. Een 300 demonstranten verzamelden zich voor het gebouw, scheurden de aanplakbiljetten af en bekogelden de politie-agenten, die tussenbeide kwa men met stenen. De politie deelde ra ke klappen uit, toen stenen de ruiten van een politie-radio-auto verbrij zelden. Drie agenten en vier betogers moesten in het ziekenhuis opgenomen worden. Twintig betogers en een aan tal agenten liepen eveneens verwon dingen op. Het plein voor de bioscoop werd ten slotte met brandslangen schoongespoten. „Alle beschikbare reserves" werden door een Duitse po litie-radio-auto opgeroepen, toen de menigte duizenden begon te tellen. Er werd slechts één schot gelost door een in het nauw gedreven agent. Politie officieren hadden het gebruik van vuurwapens verboden. Van Joodse zijde werden protesten tegen het vertonen van de film in- ROOFMOORD OP PASTOOR TE GELSENKIRCHEN (Dtl.) Volgens een bericht in de „West- deutsche Allgemeine" is de pastoor van een katholieke parochie te Gel- senkirchen-Hessler, Meinolf Nigge- meyr, het slachtoffer geworden van een roofmoord. Twee mannen drongen vorige week Zondag 's avonds laat zijn pastorie binnen, waarbij de een de twee dienstmeisjes in bedwang hield en jhaar handen en voeten vastbond en |de andere man de pastoor neersloeg. jHun buit bestond uit 2000 Mark. De I daders zijn onbekend gebleven. De Nederlandse R.K. Bond voor het Rijwielkleinbedrijf heeft het inia- tief genomen tot de oprichting van een wegenwacht voor wielrijders. De opzet is te komen tot een corps fiet sende rijwielreparateurs, die op de voornaamste wegen in ons land ge durende de zomermaanden hulp kun nen verlenen. Reeds werd contact op genomen met de A.N.W.B. De plan nen verkeren thans in een vergevor derd stadium van voorbereiding. £en koJiAe.ltie.,.. „Hoe krankzinnig onnoozel lijkt mij nu gansch het menschelijk weten naast de voorden van het Onze Vader Mijn geest hongerde, en dit simpel geheimvol gebed, dat Jezus Christus ons leerde, verzadigt my volkomen met zijn oneindigheid." Pieter van der Meer de Wal cheren in „Mijn Dagboek."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1