Se£cid<se(3ou/^ant
De houding van Kardinaal
Mindszenty
Zwarte plek in Hongarije's
historie
Wordt het Atlantisch Pact
gewijzigd?
Een brief uit
Boedapest
Directeur: C. M. VAN HAMEKSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 11 FEBRUARI 1919
40ste JAARGANG V No. 11616
EEN ATLANTISCH
PACT ZONDER
MILITAIRE ACTIE?
Bur. Papengracht 32. Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p kwart. Franco p. p.4.90 - Advert.: 15 ct. p. m m. Telefoontjes f 1.50
Hinderlijke neutraliteit tegenover een proces,
dat een aanfluiting is van alle recht
Wanneer men de commentaren van
bepaalde zijden hoort over het mon
sterproces in Boedapest, dan komt
vooral een sterk begrip naar voren
ten aanzien van de houding van Kar
dinaal Mindszenty tijdens het proces.
Wij willen hier niet verder bezien
de vraag in hoeverre deze houding
van de Kardinaal op feitelijke gege
vens berust of is geënsceneerd door
de communistische regie van het pro
ces. Maar wel willen wij er op wij
zen, hoe de mogelijkheid van een
dergelijke houding reeds was voor
zien door de Kardinaal.
En daarom schreef hij reeds voor
zijn arrestatie aan zijn medebisschop
pen in Hongarije:
„Ik heb nooit aan een samenzwe
ring deelgenomen. Indien gij ooit
„bekentenissen" van mij hoort, zelfs
al zijn ze met mijn eigen handteke
ning ondertekend, geloof ze niet. Ik
verklaar ze bij voorbaat van nul en
gener waarde. Als ik ze zelf heb on
dertekend, is dit slechts een uiting en
bewijs van menselijke zwakheid".
Juist het voorzien, zelfs van deze
mogelijkheid, tekent Kardinaal
Mindszenty s grootheid. Kende hij,
die zijn secretaris Zakar als een ver
dwaasde door zijn huis zag lopen,
beter dan wij, die verder af staan, de
politiemethoden der communisten?
Wist hij van te voren, dat deze me
thoden, die stereotiep in alle commu
nistische processen leiden tot „be
kentenissen" en „zelfbeschuldigin
gen", de slachtoffers van dit regiem
zelfs de fierheid van het morel over
wicht over de vervolgers ontne
men?
Niettemin heeft hij, ondanks deze
kennis, rustig zijn beulen afgewacht
en liet hij zich onverschrokken naar
de gevaigenis voeren.
Het als anti-clericaal bekend
staande socialistische blad van We
nen. de „Arbeiterszeitung" schrijft
dan ook:
„Geen redelijk mens zal de „beken
tenissen" van Kardinaal Mindszenty
geloven. Het is volkomen zeker, dat
de Kardniaal niet vrijwillig zoveel
nonsens heeft ondertekend. De bij
zonder techniek, gebruikt om hem
daartoe te dwingen, is tenslotte een
zaak van ondergeschikte betekenis."
Daarom verbaast het des te meer,
dat een orgaan als het Haags Dag
blad in een dwaas streven naar hin
derlijke en ergerlijke „neutraliteit"
deze martelaar voor de rechten van
de mens en verdediger van de men
selijke vrijheid nog een trap achter
na geeft door te schrijven, dat Kar-
diaal Mindszenty zijn vermogens
ernstig heeft overschat, omdat hij
zich sterk genoeg achtte het marte
laarschap te aanvaarden.
Ook wij zien het verschil tussen
de edele kerkvorst, naar wien tien
duizenden plachten/samen te stro
men, als hij zijn predikaties bield, en
de zwakkee aarzelende, verouderde
man in de rechtszaal, die het „anders
is gaan zien". Maar wij hopen, dat de
schrijver in het Haags Dagblad 36
dagen arrest als van Kardinaal
Mindszenty en de omstandighe
den, die met dit arrest gepaard gaan,
bespaard zullen blijven, voordat hij
zijn mening „anders gaat zien".
Is juist dit niet de ergste aanflui
ting van dit proces, dat iemand eerst
zijn vrijheid moet verliezen, van alle
contact met de buitenwereld moet
zijn afgesloten, aan de communisti
sche" terreur moet zijn overgeleverd,
voordat hij zichzelf schuldig gaa't
Als het in Hongarije noodzakelijk
de vrijheid te verliezen, opdat
men „de waarheid" kan zien, dan
wordt ons alles duidelijk. En dan
vinden wij in deze veronderstelling
de volledige verklaring voor de hou
ding van de Kardinaal en dan begrij
pen wij, waarom millioenen in de
gehele wereld deze beklagenswaar
dige figuur in de rechtszaal van Boe
dapest zien als een martelaar en
een held en als een strijder voor de
rechten en vrijheden van de mens.
Voor Kardinaal Mindszenty en
Mgr. Stepinac en de duizenden mar
telaren in Oost-Europa zijn wij niet
verontrust, ook al is alle luister der
menselijke waardigheid hun ontno
men. Want zij zijn volgelingen van
Hem, die stierf aan een slavenkruis
en die de psalmist zag als „de ver
achting van het volk, bespot door
allen, die hem zagen."
Maar wij zijn verontrust over de
naieveteit van hen, die nog in ob
jectiviteit en neutraiteit geloven ten
aanzien van de duivelse comedie, die
in Oost-Europa wordt opgevoerd.
En wij zijn diep bezorgd voor de
kerkvervolgers, die in hun verblin
ding met eigen hand aan de wand
het Mane Thekel hunner ondergang
schrijven.
Want al menen zij de overwinning
te behalen, 't woord van de psalmist
blijft staan:
Die in de hemel woont, lacht hen
uit!
VIERMOGENDHEDEN-BESPRE
KINGEN OVER OOSTENRIJK
De plaatsvervangers voor de minis
ters van buitenlandse zaken
Amerika, Rusland, t Engeland en
Frankrijk zijn in het Lancaster Hou
se te Londen bijeen om opnieuw te
trachten tot overeenstemming te ko
inen over het vredesverdrag met
Oostenrijk. De vier plaatsvervangers
tijdens een pauze in de besprekin
gen: v.l.n.r. Samuel Reber, die de
Ver Staten vertegenwoordigt: Bar-
thelot (Frankrijk); Georgi Zarubin,
ambassadeur voor de Sowjet-Unie in
Londen;.J. A. M. Marjoribanks van
het Engelse ministerie van buiten
landse zaken.
SUKARNO IN PRAPAT Prapat,
waar ir Sukarno en andere voorma
lige republikeinse leiders thans ver
toeven, is een bergoord op 906 m
boven de zeespiegel aan de Noorde
lijke oever van het Tobameer. Dit
meer, een tectonische inzinking in
het bergmassief van Noord-Sumatra,
is bekend om zijn prachtige verge
zichten en het heerlijke klimaat. De
Negara Sumatra Timur exploiteert
er enige vacantiehuizen, terwijl er
ook het landhuis van de Wali Negara
staat, dat thans als verblijfplaats
voor Sukarno c.s. dient.
Sukarno (links) op de ochtend
wandeling met Hadji Agus Salim in
de omgeving van het huis van dr
Mansur.
Een „schijnverhoor" noemde
Truman het proces
PRESIDENT TRUMAN heeft gisteren op zijn wekelijkse persconferen
tie de behandeling van kardinaal Mindszenty door de Hongaarse rege
ring „een van de zwarte plekken" in de geschiedenis van Hongarije en
„een smet" op die natie geneomd. Het proces noemde hij een „schijnver
hoor". De kwestie wordt onderzocht of het een schending van de verdra
gen met Hongarije betekent. Het Hongaarse volk wilde hij niet aansprake
lijk stellen voor de daden van zijn regering in de politiestaat. Truman
zeide, dat de kwestie van eventueel afbreken van de betrekkingen met
Hongarije niet in overweging was genomen.
Nota van Engeland
Engeland heeft gisteravond de
tekst bekend gemaakt van een nota
welke door de Britse gezant te Boe
dapest aan de Hongaarse minister van
Buitenlandse Zaken is overhandigd.
Engeland verklaart het recht te heb
ben een onderzoek in te stellen naar
elk optreden, dat mogelijk in strijd
is met de clausule over de rechten
van de mens in het Hongaarse vre
desverdrag. De nota wijst de Hon
gaarse beschuldiging, dat Engeland
hulp zou verlenen aan „fascistische
vijanden" van de democratie, van de
hand.
Ernest Bevin, de Britse minister
van Buitenlandse Zaken, heeft giste
ren de Hongaarse gezant Eros ontbo
den. Hij bracht hem op de hoogte van
de afwijzende Britse houding ten aan
zien van het procés tegen kardinaal
Mindszenty en verwees in het bijzon
der naar de „uiterst onhoffelijke wij
ze", waarop de Hongaarse regering
het Britse verzoek om toelating van
Britse diplomatieke vertegenwoordi
gers tot het proces van de hand had
gewezen.
Maandag zal aan Bevin in het par
lement verzocht worden de economi
sche betrekkingen met Hongarije te
verbreken. Het conservatieve lid
Christopher Hollis zal het verzoek
doen.
Een ander conservatief parlements
lid, Boyd Carpenter, zal Bevin ver-
De tanden worden eruit gebroken
J^JET ATLANTISCH PACT. nog niet eens getekend, zal misschien nu al
in tekst worden gewijzigd en de wijziging zou allerminst naar de
zin zijn van Nederland en de andere landen van West-Europa. Bij mon
de van minister Acheson hebben de Verenigde Staten voorgesteld om de
vermelding van militaire hulp uit de tekst te schrappen, aldus meldt de
Washinglonse correspondent van het „Alg. Dagblad". Tot dusver zei de
tekst dat, zoals was afgesproken, elk van de deelnemende landen zich zou
verplichten om tot „militaire of overeenkomstige actie" ovgr te gaan, om
een land, dat aangevallen wordt, te helpen.
zoeken „of hij de verzekering wil ge
ven, dat het Britse veto gebruikt zal
worden ter voorkoming van de toe
lating van Hongarije tot de V.N., zo
lang kardinaal Mindszenty niet in
vrijheid is gesteld".
BELGIë DOET MET V.N. MEE.
De Belgische minister-president,
Paul Henri Spaak, heeft in de Kamer
van Afgevaardigden, naar aanleiding
van een motie waarin de veroordeling
van kardinaal Mindszenty wordt ge
hekeld, verklaard, dat België zich zal
aansluiten bij alle maatregelen, welke
de V.N. zal nemen om licht te wer
pen op het proces tegen de primaat.
Spaak zei, dat het duidelijk was,
dat de mensenrechten, zoals te Parijs
omschreven, bij het proces te Boeda
pest niet geëerbiedigd zijn.
HONGAARSE GEZANT TE ROME
KEERT NIET TERUG.
Het gerucht doet de ronde, dat de
Hongaarse gezant bij de Italiaanse re
gering, Ladislas Velics; die enkele
weken geleden naar Boedapest werd
teruggeroepen, voorlopig niet naar
Rome zal terugkeren. Deze diplomaat
wordt beschouwd als een voorstander
van het herstel der betrekkingen tus
sen de Kerk en de Hongaarse staat.
Kardinaals-proces
in hoger beroep
BESLISSING BINNEN 14 DAGEN.
Naar vernomen wordt zal het Hon
gaarse Hoge Volksgerechtshof binnen
10 of 14 dagen de uitgebreide docu
mentatie van het proces tegen kardi.
naai Mindszenty ontvangen. Na be
studering van deze stukken zal het
Hooggerechtshof beslissen, welke van
de vijf rechtbanken de zaak opnieuw
in behandeling zal nemen. Het zal nog
enige tijd duren, voordat de defini
tieve datum van deze herbehandeling
bekend zal zijn.
Het ministerie van .iustite deelde
mede, dat het Hoge Volksgerechtshof
zal bestaan uit een president, be
noemd door het ministerie, en afge
vaardigden van de partijen der rege
ringscoalitie, namelijk een vpn de
Boerenpartij, een van de Partij der
Kleine Bezitters en een van de thans
gefuseerde communistische en so
ciaal-democratische partij, de Hon
gaarse Arbeiderspartij. In tegenstel
ling met de gewone rechtbanken
moeten de leden van het Hoogge
rechtshof allen juristen zijn.
De beschuldigden behoeven niet
zelf te verschijnen, tenzij president,
verdediger of openbare aanklager
zulks nodig achten. De openbare aan
klager mag niet dezelfde zijn als die
van de eerste zitting. De behandeling
zal veel gelijkenis vertonen met die
van het gewone gerechtshof, doch de
president kan nog meer bewijzen van
verdediging en aanklager verzoeken.
De president kan of de nieuwe be
wijzen zelf behandelen of deze ver
wijzen naar het eerste gerechtshof.
Het Hooggerechtshof kan de vonnis
sen bevestigen, verzachten of verzwa
ren. De president zou de zaak ook
aan de president van de Republiek
kunnen voorleggen voor een uitein
delijke beslissing. Zulks wordt echter
alleen gedaan in gevallen van een
doodvonnis.
Een hoge ambtenaar van het
nisterie van justitie heeft medege
deeld, dat de kardinaal bij veroor
deling tot levenslang na vijftien jaar
in vrijheid zal worden gesteld.
De Linie heeft een correspondentie
uit Boedapest ontvangen (welke het
land is uitgesmokkeld) en waarin
mededelingen worden gedaan over
de gruwelen, die Kardinaal Minds
zenty heeft moeten verduren. De
correspondent schrijft o.m.:
„Weet u, dat „zij" „Hem" meer
dan tachtig uur hebben verhoord?
Dat betekent 7 X 12 uren aan één
stuk. Ik heb gehoord, dat „zij" met
hun dertienen waren. Zij hebben
elkaar afgewisseld op de rij af, en
om het uur, dertien, ondervragers,
en hij leerde ze allemaal kennen.
De een als bruut, de ander als be
drieger, weer een ander als een
vroegere leerling. Hij kon ze stuk
voor stuk gaan herkennen toen de
eerste dertien uren achter de rug
waren. En hij zou deze voor een der
de maal terugzien, toen er 26 uren
waren voorbijgegaan, en voor de vier
de en vijfde keerZij vroegen
hy moest antwoorden. Alles werd
opgeschreven door twee kerels, die
óók geregeld werden afgelost. En
dan zaten er nóg twee, die niets an-
ders deden dan hem strak aankij
ken.
Zo is het gegaan, meer dan drie
dagen en drie nachten lang. Enkelen
in Europa hebben dit ooit meege
maakt, millioenen nóóit. Ieder uur
werd een ondervrager afgelost door
de volgende, in een volgorde die hij
langzaam leerde kennen. Hij zag
ieder van hen terug na dertien uur,
fris gewassen en geschoren. Bij hem
groeide de baard, en zijn ogen traan
den. Later wankelde zijn hoofd. Nog
weer later zat hij zélf te wankelen".
De brief besluit:
Dit proces is de zwartste bladzijde
in de geschiedenis van ons land.
Het heeft aan allen, zelfs de grootste
optimisten, duidelijk gemaakt, dat er
géén uitkomst meer voor ons is.
Wij, Katholieken, geloven niet (en
kunnen niet geloven), dat de onder
wereld blijvend kan overwinnen.
Maar toch begint de zware druk, die
op ons rust, te werken. Voor al te ve
len Is het leven, moreel en mate
rieel, onmogelijk geworden.
Mogen zij, die nog vrij zijn, toch
voor ons bidden, want het is de Ge
meenschap der Heiligen, die ons als
allerlaatste goed is gebleven, en die
ens het Leven zal doen behouden.
Geen. verzwakking
Acheson heeft nog een andere ver
andering voorgesteld van minder be
lang. Hij wenst dat het verdrag niet
in werking zal treden voor dat het
door alle ondertekenaars is geratifi
ceerd. Oorspronkelijk was afgespro
ken dat slechts de helft behoefde te
tekenen om het pact al bindend te
maken. Acheson heeft de Nederlandse
en andere ambassadeurs gezegd dat
deze twee veranderingen ertoe zou
den bijdragen om het probleem op
te lossen, boe de toestemming van
de Amerikaanse Senaat te verkrijgen
tot ratificering van het pact. Volgens
de Amerikaanse grondwet moet de
Senaat aan een dergelijk pact zijn
goedkeuring hechten.
Acheson beweert dat de verande
ringen geen verzwakking van het
verdrag betekenen. Maar de West-
europese landen menen dat zonder
de woorden „militaire steun" een van
de voornaamste bases is ondergraven.
Het verdrag staat of valt met deze
vitale clausule, meent men.
De Europese landen vinden dat
„militaire actie" een afdoende waar-
Naar de
prullenmand
SOW JET-RESOLUTIE IN
VEILIGHEIDSRAAD VERWORPEN
De Veiligheidsraad der V.N. heelt
met twee stemmen tegen en negen
onthouding een Sowjetrussische re
solutie verworpen, waarin een tijds
limiet gesteld wordt voor de vermin
dering van bewapening door de vijf
grote mogendheden, aangedrongen
wordt op conventies, die atoombom
men verbieden, en verzocht wordt
om het opmaken van een inventaris
door de Grote Vijf vanMe gewapen
de macht en de oorlogsvoorraden.
Een motie der Sowjetdelegatie
waarin verzocht werd de resolutie
naar de ontwapeningscommissie te
zenden, werd eveneens verworpen.
Vervolgens keurde de Raad een
motie goed, waarin deze commissie
verzocht wordt haar werk in de loop
van dit jaar te hervatten.
HET AANTAL ATOOMBOMMEN
DER V.S. BLIJFT GEHEIM
De Verenigde Staten zullen hel
aantal atoombommen, dat in hun
bezit is, geheim blijven houden, zo
heeft president Truman op zijn we
kelijkse persconferentie medege
deeld. Hij ontkende de juistheid der
berichten, dat D. Lilienthal, commis
saris voor de atoomenergie der V.S.
gezegd zou hebben, dat hij het aan
tal wereldkundig zou maken.
Uit Los Angeles wordt gemeld,
dat luitenant-kolonel William Stark,
va" het industriële college der ga-
v nee macht, aan industrieële
le xs heeft medegedeeld, dat een
atoombom de afmeting heeft van
een golfbal, doch dat zij dezelfde
ontploffingskracht had als 5.400.000
oounds T.N.T. Behalve in kracht ver
schilde de wijze van ontploffen niet
van die van andere bommen. De
hitte der explosie kon op een af
stand van 4.800 meter brandwonden-
veroorzaken.
borg zou zijn voor Amerikaanse ge
wapende interventie, maar het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse
zaken meent dat deze formulering
een soort oorlogsverklaring inhoudt.
Daarvan kan niet of by voorbaat
sprake zijn, want de Amerikaanse
grondwet zegt dat een oorlog slechts
dan kan worden verklaard als de Se
naat ermee ins-temt.
De Nederlanders, Belgen en Engel
sen waren gisteravond zeer slecht te
spreken en bezorgd over de gang van
zaken. Indien de befaamde woorden
worden weggelaten, verliest het ver
drag zijn uitwerking op de Europese
publieke opinie, meent men. Neder
land en België zijn van plan, de Brit
se ambassadeur Franks te verzoeken,
gezamenlijk een onderhoud met
Acheson te arrangeren, waarbij men
hem zal vragen zijn standpunt te her
zien.
Republikeinse
beschuldigingen
BRIEF VAN INDONESISCHE
DELEGATIE AAN VEILIGHEIDS.
RAAD.
De Indonesische delegatie bij de
organisatie der V.N. heeft in een
brief aan de voorzitter van de Vei
ligheidsraad de beschuldiging geuit,
dat Nederland president Sukarno en
de andere republikeinse leiders niet,
als door de Veiligheidsraad is bevo
len heeft vrijgelaten en de oor
logvoering tegen de Republiek voort-
zet.
Twaalf dagen zijn verlopen sinds
de raad resoluties aannam, waarin
om vrijlating der republikeinse lei
ders werd verzocht, aldus deze brief.
„De Nederlandse regering heeft deze
politieke gevangenen nog niet vrij
gelaten, waardoor zij een bijeen
komst van het republikeinse kabinet
onmogelijk maakt en het kabinet ver
hindert enige besluiten te nemen".
In uitwerking van de schuldiging,
dat Nederdand de oorlog voortzet,
zegt de brief: „1 Februari om 5.30 uur
lieten de Nederlanders 9 bommen
vallen op Lubusikapting, 77 kilome
ter van Bukkittingje op Sumatra, en
bestookten zij de stad gedurende 20
minuten. 2 Februari zetten de Neder
landers toepen aan land te Sungai
Nipah (Sumatra) waarop de Neder
landse bezeting van Painan op Su
matra volgde".
EEN PAPOEA-RESOLUTIE.
Johan Ariks, schoolmeester te Ma-
nakwari, optredend als vertegen
woordiger van de Papoeas, heeft he
den een onderhoud gehad met de
chef van het kabinet van dr. Beel,
dr. P. J. Koets, waarbij hij hem een
resolutie overhandigde Hierin wordt
gezegd, dat de vertegenwoordigers
van het volk in Noordwest- en andere
delen van Nieuw-Guinea eisen, dat
onverwijld binnen de kortste tijd bij
officieel decreet bepaald wordt, dat
Nieuw-Guinea deel uitmaakt van het
koninkrijk van Nederland en dat het
daartoe de grootst mogelijke autono
mie wenst te verkrijgen binnen het
kader van het koninkrijk der Neder
landen overeenkomstig de positie van
Suriname en de Nederlandse Antil
len.
LAATSTE JOODSE
IMMIGRANTEN VAN CYPRUS
VERTROKKEN
Donderdagavond zijn de laatste
1595 Joodse immigranten op Cypr. s
met het Joodse c~hip „Atzamut" de
haven van Famagusta uitgevaren
met bestemming Haifa.
De kampen voor illegale Joodse
immigranten op Cyprus werden de
zelfde dag gesloten. De emigranten,,
van wie de meesten 12 maanden ge
leden op Cyprus arriveerden, zon
gen bij het verlaten der kamoen
hun nationale volkslied en strijd
liederen.
WAARSCHUWING VAN „DIE
NEUE ZEITUNG".
Politieke vluchtelingen uit de Rus
sische zóne worden vandaag door het
officiële Amerikaanse blad „Die Neue
Zeitung" gewaarschuwd geen gevolg
te geven aan oproepen van postkan
toren in de Sowjet-sector tol het af.
halen van geld of aangetekende brie
ven. „Dit is slechts een list, die reeds-
tot vele arrestaties door de onder
Russische controle staande Duitse
politie heeft geleid", aldus het blad.
OPENBARE BIDSTONDE TE
BREDA.
De- Katholieke Actie te Breda
heeft tezamen met de diverse
standsorganisaties hedenavond op
de markt aldaar een grote protest
bijeenkomst gehoud:n tegen het
vonnis van kardinaal Mindszenty.
De plechtigheid, die bijgewoond
werd door Mgr. Jos. Baeten, de bis
schop-coadjutor van het bisdorrf
Breda en zijn vicaris-generaal, mgr.
W. Koenraadt, burgemeester en
webhouders en vele andere autori
teiten, droeg het karakter van een
openbare bidstonde, die ingeleid
werd door de heer C. van den
Broek uit Roosendaal, voorzitter der
Katholieke Actie in het bisdom
Breda. De gezamenlijke kerkkoren
zongen liederen.
Z&h tcoM&Uje...
Een edel mens doet het goede, niet
om beloond te worden, maar omdat
hij weet, dat God het goed oordeelt.
