OUD LEIDS BINNENHUISJE HERLEEFT De Paus,de Prins van Oranje en de Leidse Burgemeester ZATERDAG 5 FEBRUARI 1949 DE LEIDSE COURANT IWEEDE BLAD PAGINA 1 Roomsigheden IX Waarom een knieval voor een Bisschop? CHRISTENHEID GAAN, indien de paus besloot een reis rond de aar de te maken, om de hem toevertrouw de kudde in de Noord en in de Zuid, in de Oost en in de West te bezoeken Ofschoon we vee: te veel brood eten, om als profeet te kunnen optreden, 'koesteren we zo'n vermoeden, dat die reis in de toekomst zal plaats hebben, en dat het een triomf-tocht zal worden. De laatste maal, dat een paus op reis toog, is geweest in 1809, toen Pius VII door Napoleon gevan gen werd genomen en, na' eerst in Valence opges.oten te zijn geweest, naar Fontainebleau bij Parijs werd opgeb.acht, waar hij tot de val van de dwingeland moest verblijven. De geplaagde paus keerde terug naar Rome en de keizer verdween in zijn verbannings-oord. Zo'n onvrijwillige reis behoort ook tegenwoordig niet tot de onmogelijkheden, maar in een blij der verschiet zien we een wereld reis van de paus met een atoom-ener- gisch aangedreven „vliegend Vati- caantje". 's Morgens in Rome, 's mid dags in New York of Batavia! Het zal wel heel wat voe ten in aarde hebben, voor de paus zijn feizen kan aanvangen. De H. Vader is sinds 1929 niet meer de „gevangene van het Vaticaan", maar hij is wel enigszins de gevangene van het protocol der pauselijke ceremo niën gebleven. Z.H. kan daar zoveel veranderingen in aanbrengen, als hem belieft. Het is echter ondenk baar, dat de paus met zijn koffertje in zijn hand in het vliegtuig stapt. De opvo'ger van Petrus kan niet meer zo huiselijk op reis gaan als Petrus en de plaatsbekleder van Christus kan niet meer zo vrij rond wandelen ais de Meester zelve het deed. Ha! glimlacht menigeen, nu hebben we hem juist, waar we hem hebben moesten. Waarom kan het niet? vraagt meneer Menigeen. Waarom woont de paus in een paleis, terwijl Christus geen steen bezat om zijn hoofd op neer te leggen? Waarom maakt men voor de paus een knieval, terwijl Pe trus een 'de~ge ijk eerbetoon van de hand wees? Waarom wordt de paus gedragen en ging de Goddelijke Ver losser blootsvoets over stoffige we gen? Men zou ook kunnen vra gen, waarom koningin Juliana niet vierhoog woont in een Amster damse achterbuurt, waarom iedereen een diepe buiging voor haar maakt, en waarom zij in een gouden koets rijdt en eer. diadeem op het hoofd draagt? 'Niet omdat de koningin zich geen gewone vrouw weet maar omdat geen enke.'e rechtgeaarde Nederlan der haar als een gewone vrouw be schouwt. Het is uit meer dan één uit lating op te maken, dat Hare Ma jesteit het prettig zou vinden indien zij en haar gezin de bewegingsvrij heid van een gewoon staatsburger be zat. maar het wordt haar eenvoudig weg niet vergund. Overal waar zij komt, wordt zij bejubeld, in de bloe men gezet, met eerbiedige buigingen bejegend en zij neemt die hulde aan, Zij schikt er zich in omdat zij dat aan de eer en hoogheid van het ko ningschap verplicht is. Zij heeft haar persoonlijke vrijheid prijs gegeven toen zij kroon en troon aanvaard de. Hoe zwaar de 'ast der koninklij ke waardigheid ook moge drukken, toch zou H. M. onaangenaam getrof fen zijn, als wij haar. nu zij de kroon draagt, links lieten liggen. „Een ko ning is een men%hte verbonden in een kroon'' (Constantijn Huygens). Een belediging van haar is een be lediging van het gehele Nederlandse volk. Echter ook in dit geval zou men kunnen aanvoeren: prins Wil lem van Oranje, „de Zwijger", de grondlegger van het vrije Nederland en van ons koningshuis, leidde toch een zeer eenvoudig leven, zonder paleis en zonder hofstoet! Koninklijk eerbetoon zou hij als ongepast hebben afgewezen. Maar dan antwoordt ge en met het volste recht de om standigheden zijn sindsdien veran derd. In het koningschap van het Oranjehuis eren we de „Vader des Vaderlands'' en het vaderland zelve. pAS nu IN DIT ORANJE-PLEI- DOOI alles wat op de koninklijke waardigheid betrekking heeft toe op de pauselijke en dan zijn we spoedig op dit punt „dikke maatjes" Ook de paus is een menigte (name lijk de gehele Christenheid, ja, zelfs het gehele mensdom) verbonden in een kroon. Hem eren we als stadhou der van Koning Christus, als opvol ger op het Rots-gestoe"te van Petrus. De Christus leefde in eenvoudige en sobere omstandigheden, maar men vergist zich. indien men zijn levens wandel voorstelt als van een hei lige proletariër", als van b.v. Fran- ciscus van Assisië, die in een versle- 'ten en afgedankte boeren-<plunje door de va'leien van Umbrië trok. O. L. Heer maakte er wel degelijk aanmer king op, a's Hij niet met de ver eiste beleefdheid werd ontvangen, omdat uit die nalatigheid bleek een gebrek aan geloof. Iedereen zou het een hemelte"gend schandaal vinden, indien wij. omdat Hij aan allen ten voorbeeld nederig en zachtmoedig op aarde predikte. Hem in zijn sacra mentele tegenwoordigheid in onze kerken, niet met de grootst mogeWjke luister omringden. Aanvankelijk ge schiedde de verering van de H. Ge heimen in zeer grote eenvoud, maar toen de Kerk zich steeds dieper ervan bewust v/erd, welk een heme'se heerlijkhed haar in het H. Sacra- greep zij naar de kostbaarste stoffen, om haar veiborgen Bruidegom te huldigen en begon zij (reeds in de eerste eeuwen) de simpele plechtig heid van het H. Avondmaal met een ere-krans van gebeden en ceremo niën te omringen. JETRUS WAS EEN EENVOUDIG MAN, visser van beroep, maar men vergist zich eveneens, als men denkt dat hij a.s een „gewoon man over straat kon gaan. Als men wist, dat hij in aantocht was, legde men de zieken langs de weg, opdat ten minste zijn schaduw over hen heen zou gaan en zij genezen zoüden wor den. Tóen Fetrus in de gevangenis zat, werd er in de gehele Kerk voor hem gebeden. Hij trad, na de hemel vaart van Christus, zeer pause ijk op. Hij is het, die altijd namens de overige apostelen officiëel het woord voe-t. Hij is het, die de hoogst gewich t.'ge beslissing neemt, de heidenen in de Kerk op te nemen. Hij is het. die op de eerste kerkvergadering te Je ruzalem in het jaar 49, namens aLe apostelen sprekend, een uitspraak doet met de aanhef: „Het heeft de H. Geest en ons goed gedacht, het vol gende te bepalenEn als Paulus op de weg naar Damascus plotseling bekee-d is, gaat hij naar Jeruza'em ,om Petrus te zien", en twee weken bij de Steenrots te blijven. Voor Petrus had Christus gebeden „dat zijn geloof niet zou bezwijken" en hem opgedragen, na zijn bekering, de overige apostelen te versterken. Paulus heeft het lee-gezag van Pe trus niet ;n twijfel getrokken, toen hij het, om tactische redenen, met diens handelwijze niet eens was. (Paulus zeif handelde eigenlijk pre cies zo, toen hij Timotheus liet be snijden), maar wel vinden we aan het slot van de tweede, aan Petrus toegeschreven brief, de vo'gende. zeer pauselijke opmerking: Weet ook de lankmoedigheid van onzen Hee- als een teil te waarderen, zoals onze geiiefdt broeder Paulus, naar de hem ge schonken wijsheid, aan u heeft geschreven en zoals hij dit ook in al de andere brieven leert, wan neer hij over die dingen spreekt. Er komen daa~in sommige duiste re plaatsen voor, die onontwikkel de en onstandvastige mensen ver draaien tot hun eigen verderf zoa's ze dat ook met al de ander-: Schriften doen. Gij, dan. gelief den, nu ge het te voren weet. weest op uw hoede, opdat gij niet door dwaling der goddelozén wordt meegesleept en uw eigen vastheid verliest. Neemt lieve- toe in genade en kennis van Je zus Christus, onzen Heer en Ver losser. Hem zij de glorie nu en tot de Dag der Euwigheid. De Petrus, die zulke taal liet schrij ven, is geen ongeletterd vissertje meer, doch een gezagsdrager, een paus. „Maar" zucht de heer Me nigeen toch geen paus met een drievoudige kroon op het hoofd en voor wie men een knieval maakt!" DAT IS ZO. Ook de eerste reeks van opvolgers op de bisschops stoel van Rome ofschoon zij zich zoals Clemens I (t 100) en Victor I (t 199) zeer pauselijk gedroegen torsten geen kroon. Deze kwam, en kelvoudig, voor het eerst in gebruik in de 4e eeuw; de drievoudige kroon in de 13e eeuw. Maar de Kerk van de eerste eeuwen, die voor de helft van dat tijdperk als illegaal moest onderduiken voor de woede der ver volgingen, was nog hoogst eenvoudig van bestuursvorm en uiterlijke plech tigheid. Het is te vergelijken met een boeren-dorpje, dat uitgroeide tot een wereldstad. Leiden was in de 8ste eeuw een verzame.ing hofsteden met hooibergen, maar (al is het geen we reldstad geworden!) de functie van de burgemeester van toen met een burgemeester van nu hoewel zij collega's zijn is toch wel een klein ietsje gewijzigd. Wanneer ge een bur gemeester van Leiden met de ambts keten omhangen, ais voorzitter van de gemeenteraad, in het hoog ge stoelte ziet zetelen, is dat een heel wat plechtstatiger aanblik, dan de 8e eeuwse burgemeester, die in een blauwe kie steunend op een mest vork, zijn mannetjes bevelen gaf. Dat was wel bizonder landelijk en aantrekkelijk, maar de bestuurs functie van een tegenwoordige bur gemeester van Leiden heeft zulk een omvang genomen, de uitoefening van het koninklijk gezag is zó gecentra liseerd in zijg handen gelegd, dat hij mocht hij er al zin in hebben voor de uitoefening van het boeren- beroep geen tijd meer zou kunnen vinden. „Goed" brengt Menigeen in het midden „ook de pauselijke waar digheid en de pauselijke bestuurs vorm heeft zich ontwikkeld met de groei van de Ke k. De tooi, waarme de de in vrijheid gekomen Kerk; zich kon gaan sieren, tooide ook de pau selijke waardigheid met een rijk ge- remonieel. De vergelijking met de groei van het burgemeeste schap van Leiden vind ik wel aardig, maar men knielt toch niet voor de burgemees ter!" ER IS OOK EVEN GEEN KLEIN VERSCHEL! roepen we uit. De burgemeester voert het gezag in naam der konigin. de paus in naam van de Zoon van God. En niet alleen voor de paus vallen we op de knieën, maar voor iedere bisschop, omdat hij een opvolger van de aposte.enschaar is. De apostelen zouden zulk een eer betoon hebben afgewimpeld, omdat het hun eigen persoon gold. Paus en bisschoppen aanvóarden het, ómdat het a's eerbetoon aan hun aposto lisch ambt in gebruik is gekomen. Met afgoderij heeft die knieval niets te maken, evenmin als het afgoderij is, wanneer men bij de kroning voor de koning van Engeland neerknielt. Het was vroeger algemeen gebruik niet alleen voor paus en bisschoppen maar ook voor keizers, koningen en graven op de knieën te zakken, d. w. z. zich de helft van zijn lichaamsleng te kleiner te maken, om zijn onderda nigheid te betuigen. De Kerk blijft die hof-etiquette op p~ijs stel en, of schoon het begroetings-ceremoniee1, met name bij de paus veel eenvou diger is gemaakt. Daarbij komt dat vaak een bisschop tegelijk met de be groeting, eén kort gebed of teken var. zegen uitspreekt of geeft. Al zou *e gelegener tijd de knieval a!s a'ge meen gebruik worden prijs gegeven, dan zou men bij de zegenbede toch eigener beweging neerknielen. •"POT SLOT maken we er de heer Menigeen op attent, dat ook de Kerk haar :n de loop van 19 eeuwen zo veelkeurig ontplooid ceremoniële kleed, altijd als slechts een kleed blijft beschouwen. Wanneer de paus, tiaa- gekroond, in een troon gezeten de St. Pieter wordt binnengedragen om het heilig offer van Christus' kruisdood op te dragen, is hij door HYPOTHEKEN en voor alle andere zaken op bet gebied van on roerende goederen Bouw-en Makelaarsbedrijf v.d. Drift een stoet van hoogwaardigheidsbe kleders ontgeven. Niet zodra echtex is de bisschop van Rome (of welke andere bisschop ook) in de viering der Liturgie tot de stille ogenb'ikken van de H. Mis gekomen, of kroon en mijter en zelfs het witte, rode of paarse schc-delmutsje verdwijnen en aap het altaar staat een priester, zo als iedere andere priester. Wij vinden het ook altijd een sterk staaltje van liturgische vrijpostigheid, dat in de stöet van een pauskroning, vlak voor het gezicht van de nieuwe opperherder, een brandende stroowis wordt uitgedragen en Z. H. he-haaH wordt toegeroepen: ..Zo vergaat de glorie der wereld, paus!" Zelfs op het hoogtepunt van zijn verheffing tot p'aatsbekleder van Ch-istus houdt de Kerk aan de paus voor, dat hij ook maar een mens is en een zware verantwoording heeft af te leggen aan Hem, wiens plaats h'i bekleedt. Pe te°r Tif~n;geen zal dit ceremonieel wel buitengewoon ge slaagd vinden! v. P. Ziekte in 't gezin Bij kou op borst en keel inwrijven met Dampo. Groten bij griep en ziekgevoel bovendien een „Mijnhardtje" nemen Father van Graven, die voor va- cantie uit zijn missie enige tijd in Nederland is teruggekeerd, heeft van zijn Bisschop Mgr. Reesink bericht ontvangen, dat zijn kerk en school door brand zijn vernield. En dat in een parochie met 4000 volwassen katholieken, waar ieder jaar ongeveer 400 dopelingen zijn. Achfet, waarover father van Gra ven al epige keren in ons blad heeft geschreven, is daardoor zwaar ge troffen. En de ijvervolle missie-pas toor in het bijzonder. Hij wil en zal echter ..opnieuw beginnen, alsde katholieken van Nederland hem hel pen. Daarop moge hij niet te ver geefs vertrouwen! Adres: father C. W. van Graven, Achterweg 25, Lisse. Giro 521293. MINISTER STIKKER: „Wanneer een Veiliglieidraad zijn competentie verre overschrijdt, lieeft een klein land tot taak, niet voor die politiek te buigen" „Hoezeer de regering de beschul diging tegen Kardinaal Mindszenty betreurt, toch meent zij, dat het niet op haar weg ligt, enige stap te doen" Bij de voortzetting der behande ling van de begroting van buiten landse zaken heeft de minister, de heer Stikker, Vrijdagmiddag in de Tweede Kamer zijn Donderdag afge broken rede voortgezet. De organi satie van het departement bespre kende, zeide hij, dat hem gebleken was, dat die in het algemeen wel aan de behoefte voldoet. Spr. zeide erkentelijk te zijn voor de volkomen bereidheid en de teamspirit op zijn departement. Er bestaat homogeni teit op het departement en in de buitenlandse dienst, in het kabinet en in het Nederlandse volk. Het 'is in Amerika onmogelijk thans begrip aan te kweken, voor het Neder'andse optreden in Indonesië. Wanneer een Veiligheidsraad zijn competentie verre overschrijdt heeft een klein land de taak niet voor die politiek te buigen, maar zijn positie vastberaden te handhaven. Niets In het Rijksmuseum van Oudheden vindt men een grote steen-kolos, bestaande uit brokstukken van een originele steen, die met cement zijn aangevuld en samengevoegd, om a'dus zoveel mogelijk een •idee te geven, hoe de steen er oorspronkelijk uit zag. Daar de ontbrekende stukken niet meer te achterhalen zijn, is men tot deze oplossing geko men. om de wel aanwezige stukken zó te bewaren, dat zij het best tot hun recht komen. Na de restauratie van het pand Kloksteeg 2 Hetzelfde idee kregen aan het behoud van de we gistermiddag bij een originele indeling is ge- bezoek aan het pas geres- daan, is het vervangen taureerde pand Kloksteeg van het ouderwetse, op 2 dat in vervallen staat een open plaatsje staande, dotpr de vereniging „Oud toilet, dat door een mo- Leiden" werd aangekocht, derae sanitaire inrichting Met deze vergelijking is is vervangen, waaraan een niets onvriendelijks be- oude bedstede is opgeof- doeld; veranderingen in ferd. de loop der eeuwen, het verval in de laatste jaren Voor de restauratie is en vooral het slopen tij- veel gebruik gemaakt van dens de oorlog, hebben oud materiaal, afkomstig vele vragen doen rijzen De Lakenhal het Pest- over de historisch juiste "Uls. en "e Stadstimmer- situatie in tiet oude bin- werf .waar o.a. enkele iu- r.enhuis, dat in Leiden weeltjes van pijpen-deu- rig in zijn soort is. Bij de r®,n gevonden werden Bij restauratie zijn vele aan- alles heeft de architect, ne wijzingen gevonden be- lieer G. van der Markt, treffende de oorspronke- Z1C" laten leiden door dt7 li.jke toestand, welke aan- gedachte, dat alles zovee wijzingen men heeft ge- mogelijk bij het oude vOigd. Veel vraagteeknns n?oest b'"ven. Verande- zijn echter gebleven en xungen, die m de Iood der voor de oplossing hiervan jaren werden aangebrac.i, zijn zowel de fantasie als ?5'?.!rVi:G de eis tot practische be- .woonbaarheid aangegre pen. Het huisje dateert geheel opnieuw werd op gemetseld. Hoewel de aankoopsom slechts drie duizend gul den was. is dit pand voor het fonds „Het Leidse Woonhuis" toch zeer duur door de hoge restauratie kosten, die niet minder dan 13.800 vroegen. Een groot dee' hiervan wordt echter gedragen door de subsidies van Rijk, Pro vincie en Gemeente. Het huis wordt thans weer bewoond, n.l. door de antiquair H. Werz. die zijn zaak „De Smennse Pot" van het Rapenburg naar dit pand overbracht en met zijn antiquiteiten een bijzonders sfeer schept in dit alleraardigste huisje met zijn wenteltrapjes, in springende hoeken, kleine vertrekjes, zware balken- zo.dering en donkere pla vuizen op de vloer. In tegenwoordigheid van vele autoriteiten en genodigden zal het pand hedenmiddag om half vier officieel worden geopend, op welke gebeurtenis wij Maandag nog nader terug situatie niet meer af te lei den was. werden gehand haafd. Om het huis be woonbaar te maken is in de huiskame- een fan+asie- oSd'p6e 'S" "fndefi'j" schoorsteen gemetseld nïfSicoi r?iM werden o.a. op twee slaap- t-hkamers stuc-plafonds aan- zonder aardig is hierbu het gpbraohf voorhuis, dat vroeger ge- K biuikt werd voor de ne- De voorgevel is een uil ring of handel, welke de 17e eeuw daterende door de bewoners gedre- trapgevel, waarin ramen ven werd. Ramen, zowel van verschilende stijl zijn vanuit de keuken (het aangebracht. Ook weer onderhuis) als uit de op- omdat de historische si- kamer. maakten het mo- tuatie niet met zekerheid gehjK een wakend oog op was terug te vinden, is de dit voorhuis te houden, toestand behouden geble- mag worden nagelaten om ons standpunt in de Indonesische kwestie te doen zegevieren. Het zou onjuist zijn, ons thans gegriefd uit de V.N. terug te trekken, aldus de minister. Opmerkend dat Nederland een in tegrerend deel van de Westerse sa menleving is, betoogde spr. vervol gens, dat we hebben samen te wer ken rr.et andere landen om onze christelijke cu'tuur te verdedigen te gen de hoogst ernstige aanslagen, welke daartegen worden onderno men. Spr. wees op het uitzonderlijk grote belang der Marshallhulp. Na opgemerkt te hebben, dat hij zich nader wil beraden over het zen den ener parlementaire commissie naar Duitsland, gaf de ministter te kennen, dat de technische grenscor recties geheel afzonder1 ijk staan van dè Nederlandse territoriale eisen. Hoezeer de regering de beschuldi ging tegen kardinaal Mindszenty betreurt, toch meent zij, dat het niet op haar weg ligt enige stap te doen. Dat is eveneens het geval ten aan zien van-Spanje en Griekenland. De heer Van der Goes van Naters (Arb.) diende een mede door de heren Serrarens (KVP), Schmal (CH), Korthals (VVD) en Bruins Slot (AR) ondertekende m'otie in. Deze motie luidt aldus: „De kamer, gezien haar uitspraak van 19 Maart 1948 betreffende een blijvende aaneensluiting van staten en die van 23 April 1948 betreffen de de opbouw van een rechtsge meenschap van democratische sta ten in federaal verband, van oordeel, dat de in laatstge- melde motie uitgedrukte gedachte van doel ver banden, waarbij, voor zover mogelijk en wenselijk, gezag dient te worden opgedragen aan bij zondere boven-nationale organen aanvulling behoeft, van gevoelen, dat ook op interna tionaal terrein rechtstreekse volks invloed niet kan worden gemist, spreekt als haar mening uit, dat gezocht dient te worden naar de vereniging van de bovengemelde denkbeelden, enerzijds die van doelverbanden, waarin naast het element van ambtelijke deskundig heid, plaats dient te zijn voor des kundigheid uit het vrije maatschap pelijk leven, an-'erzijds die van een Europese assemblee, waar op parle mentair niveau, internationaal toe zicht mogelijk is, aanvaardt het, met medewerking der regeri/ig op 28 Jan. 1949 te Lon den genomen besluit tot vorming van een raad van Europa, bestaan de uit een raadgevend lichaam naast een comnvmisie van ministers, als een belangrijk begin dan de door haar wenselijk geachte ont wikkeling." Nadat ook andere leden hadden gerepliceerd, werd de verdere be raadslaging tot de volgende week geschorst. ment des Altaars was toevertrouwd, De enige concessie, die ven, zij het dan dat de top DE TOP v. d. FRAAIE 17 e EEUWSE TRAPGEVEL. VERZEKERINGSZAKEN VERTROUWENSZAKEN Assurantiekantoor SLEGTENHORST NIEUWE BUN 16, LEIDEN, IEL. 23010 tys&tjaatt m INDIE: GERRIT F. SCHEFFER Rembratestraat 18, Leiden, verjaart op 6 Februari te Purabaia (bij Bandoeng), JOH. HELVERSTEYN Heemskerkstraat 64, Leiden, viert 8 Februari zijn 22e verjaardag te Surabaia. B. TH. MOURITS Reeuwijk, geboren 8 Febr. 1927, viert voor de le maal zijn verjaardag te Poerwo- lingo (Java). G. p. VAN DER HULST Rijndijk Voorschoten, soldaat le klasse, sinds Juni 1947 te Fort de Koek (Sumatra), vier 9 Fe bruari zijn tweede tropische verjaar- (Foto's van in Indonesië verblijven de militairen kunnen bij de redactie worden ingestuurd tot uiterlijk een week voor de vehrjaardag. Foto's, welke later worden ingezonden wor den niet opgenomen).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 5